Notatki anatomia serce PDF

Preview

Summary

Notatki z serca na anatomię...

Description

ANATOMIA – BUDOWA SERCA Położenie serca: !     

- u większości gatunków 3/5 masy serca znajduje się po stronie lewej od płaszczyzny pośrodkowej ciała. U bydła natomiast 5/7 (bardziej w lewo). - koń > 2 – 6 przestrzeni międzyżebrowej. > najbardziej zbliżone do stożka i ma trójkątny zarys. - przeżuwacze > 2 – 5 przestrzeni międzyżebrowej. > wydłużony stożek o ostro zaznaczonym koniuszku. - świnia > między II a V żebrem. > serce stożkowate o szerokiej podstawie. - pies > od żebra III do 5 przestrzeni międzyżebrowej. > serce kuliste (słabo zaznaczony koniuszek) . - kot > serce najbardziej wysunięte ku tyłowi, od płaszczyzny przecinającej żebra IV – VII

BUDOWA WORKA OSIERDZIOWEGO 1 ) Osierdzie surowicze PERICARDIUM SEROSUM – okrywa serce. Dzieli się na 2 blaszki: 



Blaszka trzewna osierdzia surowiczego (nasierdzie) LAMINA VISCERALIS PERICARDII / EPICARDIUM – przylega ściśle do ściany serca z wyjątkiem rowków, w którym przebiegają naczynia własne serca. Blaszka ścienna osierdzia surowiczego LAMINA PARIETALIS PERICARDII – przechodząc na odchodzące od serca naczynia tętnicze, zawija się do zewnątrz tworząc część osierdzia.

Jama osierdzia CAVUM PERICARDII - przestrzeń ograniczona obiema blaszkami. Przyżyciowo jamy ściany zwilżone są płynem osierdziowym LIQUOR PERICARDII. Zatoka poprzeczna osierdzia SINUS TRANSVERSUS PERICARDII – przestrzeń surowicza czyli uchyłek jamy osierdziowej, która przedłuża się na początkowe odcinki tętnicy płucnej i aorty.

2) Osierdzie włókniste PERICARDIUM FIBROSUM – pokrywa blaszkę ścienną osierdzia surowiczego i ściśle się z nią zrasta. Opłucna osierdziowa PLEURA PERICARDIACA – otacza z obu stron osierdzie włókniste (przylega do niego) Powięź wewnątrz piersiowa przechodzi ze ścian klatki piersiowej na osierdzie. Więzadło mostkowo – osierdziowe LIGAMNTUM STERNOPERICARDIACUM ( u konia pod postacią pojedynczego pasma, u przeżuwaczy i świni podwójne, u psa listki osierdzia zrastają się ze sobą z lewej i prawej strony, a więzadło zastępuje więzadło przeponowo – osierdziowe LIGAMNTUM PHRENICOPERICARDIACUM.

BUDOWA SERCA Podstawa serca BASIS CORDIS zwrócona jest ku górze i ku przodowi. Natomiast koniuszek serca APEX CORDIS jest skierowany dobrzusznie, do tyłu i nieco w lewo.  

U konia płaszczyzna podstawy serca układa się horyzontalnie, a koniuszek jest skierowany do mostka, w wyniku czego oś długa serca ma przebieg prostopadły. U pozostałych płaszczyzna podstawy układa się nieco skośnie, koniuszek zwrócony w kierunku przepony, a oś serca wraz z mostkiem tworzą kąt otwarty do przodu.

Powierzchnia zewnętrzna: 1) Brzeg komorowy prawy MARGO VENTRICULARIS DEXTER 2) Brzeg komorowy lewy MAGO VENTRICULARIS SINISTER 3) Powierzchnia uszkowa serca FACIES AURICULARIS CORDIS  Bruzda międzykomorowa przystożkowa SULCUS INTERVENTRICULARIS PARACONALIS  Wcięcie koniuszka serca INCISURA APICIS CORDIS  Komora prawa serca VENTRICULUS SINISTER 4) Powierzchnia przedsionkowa serca FACIES ATRIALIS  Bruzda międzykomorowa podzatokowa SULCUS INTERVENTRICULARIS  Przegroda międzykomorowa SEPTUM INTERVENTRICULARE  Bruzda dodatkowa / pośrednia (u przeżuwaczy) Bruzda wieńcowa SULCUS CORONARIUS – tworzy granicę między przedsionkami I komorami od strony zew. Stożek tętniczy CONUS ARTERIOSUS – tworzy uwypuklenie przy odejściu tętnicy płucnej. Ściany przedsionka lewego i prawego ATRIUM DEXTRUM et SINISTRUM, uwypuklają się ponad bruzdę wieńcową. A ich zachyłki – uszka serca prawe i lewe – AURICULA DEXTRA et SINISTRA, obejmują pień płucny i aortę i a wierzchołkami przylegają do stożka tętniczego.

! Wszystkie 3 bruzdy mieszczą naczynia zaopatrujące serce, które są obłożone tkanką tłuszczową. U bydła obficie, natomiast u psa i świni w niewielkiej ilości. Mięsień sercowy MYOCARDIUM – od zew pokrywa błona surowicza (nasierdzie) od wew nabłonek jednowarstwowy płaski wchodzący w skład wsierdzia ENDOCARDIUM. Dwa zespoły: 1) Mięśniówka ścian przedsionków (cienka) ; 3 zespoły pęczków mięśniowych:  powierzchowne (wspólne dla obu przedsionków)  powierzchowne (oddzielnie dla obu przedsionków)  otaczają ujścia naczyń żylnych 2) Mięśniówka ścian komór (gruba) ; 3 zespoły pęczków mięśniowych (układających się w kilku warstwach np. pies – 3 w, bydło – 5 w )  Powierzchowne pęczki ( najczęściej wspólne dla obu komór)  Środkowe pęczki stanowią główną masę ściany komór, kierunek spiralny lub okrężny o ósemkowatym przebiegu.

Głębokie pęczki okrążają komory, przechodząc ze ściany jednej komory na drugą ; ósemkowate pasma 8. ! Obecność pęczków włókien mięśniowych wspólnych dla lewych i prawych jam serca warunkuje jednoczesne skurcze i rozkurcze obydwu przedsionków lub komór. 3) Zrąb włóknisty serca – oddziela obie mięśniówki. 

Wnętrze sreca zajmują 4 jamy: - przedsionek prawy ATRIUM DEXTRUM - komora prawa VENTRICULUS DEXTER - przedsionek lewy ATRIUM SINISTRUM - komora lewa VENTRICULUS SINISTER

część żylna serca część tętnicza serca

PRZEDSIONEK PRAWY: 1) - grzebień graniczny CRISTA TERMINALIS odziela dwie części przedsionka.  - część położona ku tyłowi, do której uchodzą naczynia żylne ma ściany gładkie  - część przednia pokrywa jest wyniosłościami: mięśnie grzebieniaste MUSCULI PECTINATI 2) - uchodzą żyły: - Żyły główne ostium venae cavae cranialis i ostium venae cavae caudalis (między ich ujściami): - Guzek mędzyżylny tuberculum intervenosum – kieruje napływające strumienie krwi do: - Ujścia przedsionkowo – komorowego prawego ostium atrioventriculare dextrum i tamtędy krew dostaje się do przedsionka prawego. Dół owalny = pozostałość po otworze owalnym z okres embrionalnego Zatoka wieńcowa sinus coronarius – do zatoki tej wpadają : żyła serca wielka i żyła serca średnia. Natomiast małe żyły uchodzą do przedsionka samodzielnie. KOMORA PRAWA - przegroda międzykomorowa septum interventriculare - wypukła Ściany wyłożone mięśniami brodawkowymi musculi papillares (wyr. 3 mięśnie brodawkowe) - mm. Brodawkowe małe – musculi papillares parvi (wielodzielny) - m. brodawkowy podtętniczy musculus papillaris subarteriosus - m brodawkowy wielki musculus papillaris Magnus Beleczki mięśniowe trabeculae carneae Beleczki przegrodowo – brzeżne trabeculae septomarginales Zastawki (uniemożliwiają powrót krwi podczas skurczu komór) - płatki zastawkowe cuspides (trójkątne) – zb z dwojonych fałdów osierdzia - zastawka przedsionkowo – komorowa prawa (trójdzielna) valva atrioventricularis extra sive valva tricuspidalis - płatek kątowy cuspis angularis - płatek ścienny cuspis parietalis - płatek przegrodowy cuspis septalis Strona przedsionka – gładka pow. Strona komory – struny ścięgniste chorda tendineae – łączą się z mieśniami bodawkowymi i podczas skurczu uniemożliwiają na wywinięcie się płatków zastawek do przedsionków.

Stożek tętniczy conus arteriosus - część komory prawej która prowadzi do pni płucnego. Ujście pnia płucnego – ostium trunci pulmonalis Zastawka pnia płucnego – valva trunci pulmonalis (jedna z zastawek półksiężycowatych) - płatek półksiężycowaty prawy valvula smilunaris dextra - Płatek półksiężycowaty lewy valvula smilunaris sinistra - Płatek półksiężycowaty pośredni valvula semilunaris intermedia Grudka płatka półksiężycowatego nodulus valvulae semilunaris – znajduje się na brzegu wolnym każdego z płatków. Gdy ciśnienie wew pnia płucnego jest wyższe w komorze prwawej, płatki półksiężycowate wystają do wnętrza pnia uniemożliwiając cofnięcie się krwi i do tej komory. PRZEDSIONEK LEWY - uszko lewe - mięśnie grzebieniaste Zastawka otworu owalnego valcula foraminis ovalis – znajduje się w okresie życia płodowego , która po urodzeniu zamyka światło otworu i następnie zrasta się ze ścianą przedsionka. U bydła zastawka ta może być przez całe życie. Do przedsionka lewego uchodzą żyły płucne. (gatunkowo / osobniczo liczba jest zmienna) KOMORA LEWA - przegroda między komorowa wklęsła. - ściana komory jest grubsza, ponieważ musi wytłoczyć / wypchnąć krew do obiegu dużego. (wys ciśnienie) - pośmiertlnie światło komory lewej jest mniejsze niż komory prawej, natomiast w rzeczywistości są wielkością zbliżone. - W obrębie koniuszka ściana ta komory jest najcieńsza Ujście przedsionkowo komorowe lewe ostium atrioventriculare sinistrum - > zastawka przedsionkowo – komorowa / dwudzielna / mitralna valva atrioventricularis sinistra / valva bicuspidalis / valva mitra lis - płatek przegrodowy zastawki - płatek ścienny zastawki Struny sciągniste kończą się na 2 mięsniach: - mięsień brodawkowy poduszkowy musculus papillaris subauricularis - mięsień brodawkowy podprzedsionkowy musculus papillaris subatrialis - beleczki mięśniowe - beleczki przegrodowo – brzeżne Ujście aorty ostriom aortae Zastawka aorty valva aortae (zas. półksiężycowate) - płatek półksiężycowaty przegrodowy valvula semilunaris septalis - płatek półksiężycowaty lewy valvula semilunaris dextra - płatek półksiężycowaty prawy valvula semilunaris sinistra - grudka płatka księżycowatego -zatoki aorty sinus aortae > odchodza od nich tętnice wieńcowe

Zrąb włóknisty serca = szkielet włóknisty serca : - pierścienie włókniste Anuli filbrosi – otaczają przedsionki i komory, do nich umocowane SA zastawki oraz pęczki mięśniowe : - pierścień włóknisty przedsionkowo – komorowy prawy anulus fibrosus atrioventricularis sinister - pierścień włóknisty przedsionkowo – komorowy lewy anulus fibrosus atrioventricularis dexter - pierścień włóknisty pnia płucnego anulus fibrosus trunci pulmonalis - pierścień włóknisty aorty anulus fibrosus aortae () () pierścień włóknisty aorty zawiera 2/3 chrząstki serca cartilagines cordis, które u dorosłego osobnika (bydło) przekształcają się w kość serca Ossa cordis: - kość serca lewa – u podstawy płatka półksiężycowatego lewego - kość serca prawa – u podstawy płatka półksiężycowatego przegrodowego Układ przewodzący serca = układ zatokowo komorowy – budują go zmodyfikowane komórki mięśniowe – włókna Purkinjego i komórki + włókna nerwowe. Skurcze przedsionków oraz komór są wynikiem właśnie tego układu. Praca serca zależy (automatyzm pracy serca) musi odpowiadać potrzebom org, może ulec nasileniu bądź osłabieniu, zaleznie od potrzeb. Regulacja tych zmian odbywa się na pośrednictwem układu nerwowego / na drodze humoralnej. Komórki mięśniowe przewodzące serca (Purkinjego) tworzą 3 skupiska : - węzeł zatokowy / węzeł zatokowo – przedsionkowy nodus sinuatrialis. (u kopytnych – podkowa) :D Umiejsc.: pod wsierdziem, pogranicze żyły głównej doczaszkowej i uszka prawego.  Zwój zatokowo – przedsionkowy ganglion sinuatriale - węzeł przedsionkowo – komorowy nodus atrioventricularis Umiejsc.: wew. Przedsionka prawego, pod wsierdziem, w przodzie i ku tyłowi od ujścia zatoki wińcowej.  Zwój przedsionkowo – komorowy ganglion atrioventriculare

Przedni koniec węzła przedłuża się w: - pęczek przedsionkowo – komorowy fsciculus atrioventricularis, - pień pęczka przedsionkowo – komorowego (część nieparzysta) truncus fasiculi atrioventricularis - dzieli się na (przy przegrodzie międzykomorowej) 2 odnogi pęczka crura fasciculi: - prawa odnoga pęczka crus dextrum

- lewa odnoga pęczka crus sinistrum Prezchodza przez beleczki przegrodowe – brzeźne z przegrody międzykomorowej do ściany serca. Krew odżywcza zostaje doprowadzona do serca za pomocą: 1) Tętnic wieńcowych arteriae coronariae - 2 takie tętnice odchodzą od zatok aorty jako pierwsze jej odgałęzienia (odcinek tętnicy głównej nosi nazwe – aorty wstępującej aorta ascendent) 2) Żyły serca venae cordis: - żyła serca wielka vena cordis magna - żyła serca średnia vena cordis media - żyły serca najmniejsze venae cordis minimae = uchodzą do przedsionka prawego Nerwy zaopatrujące serce: Włókna współczulne wywodzą się z : - neuromerów piersiowych (IV – VII) - zwoju szyjno – piersiowego ganglion cervicothoracicum (gwiaździstego) Włókna przywspółczulne: - ogałezienia nerwu błędnego i dochodzą do układu przewodzącego serca RÓŻNICE GATUNKOWE: Wielkość serca zalezy od: - wiek - gatunek - rasa - sposób użytkowania… Serce płodu i noworodka jest dość duże, na co wpływ mają opory związane z krążeniem łożyskowym i procesami organotwórczymi. W ciągu pierwszy tygodni / miesięcy masa serca maleje, aby następnie po przejściu do bardziej aktywnego trybu życia znowu wzrosnąć, nie osiągając jednak wartości początkowej. Masa / stopień zaangażowania układu krążenia (masa serca / masa ciała) Koń 3,5 – 4,5 kg ; 0,7 – 1,7 % (2) - koń wyścigowy 1,04 % - koń zimnokrwisty 0,6 % Bydło 2,2 – 3 kg ; 0,41 – 0,49 % (4) Świnia 0,24 – 0,5 kg ; 0,23 – 0,25 % (5) Owca 0,22 – 0,24 kg ; 0,45 – 0,50 % (3) Pies – masa serca wykazuje olbrzymie wahania, co jest związane z duża zmiennością rasową i osobniczą gatunku ; 0,9 – 2,2 % (1)...