Opinia publiczna 2020-2021 PDF

Preview

Summary

Download Opinia publiczna 2020-2021 PDF

Description

1. Koncepcje opinii publicznej: historyczne sposoby wyrażania i mierzenia opinii publicznej, pięć sposobów definiowania opinii publicznej, podstawowe dylematy rozumienia opinii publicznej. Opinia publiczna to reakcja zbiorowości ludzkich na działania polityczne i społeczne, wyrażany publicznie stan świadomości owych zbiorowości. Dotyczy spraw ważnych dla społeczeństwa, często kontrowersyjnych. Jest zmienna, może ulec zmianom nawet w krótkim okresie. W rozumieniu potocznym reakcja czy świadomość jest utożsamiana z wyrażającymi ją ludźmi. W takim rozumieniu opinia publiczna to po prostu społeczeństwo, jego część dorosła, posiadająca prawa wyborcze, aktywna politycznie. Główne koncepcje opinii publicznej: 1. afirmatywny – optymistyczne przekonanie na temat opinii publicznej. Opinia publiczna wywiera wpływ na władzę. Obywatele nie są bierni. Chcą uczestniczyć w domenie publicznej. 2. Krytyczny – przekonanie o tym, że opinia publiczna ukształtowała się w dobie oświecenia, ale później ta obywatelska opinia publiczna uległa degradacji, rozpadowi. Społeczeństwo stało się konsumpcyjne. 3. ironiczny – opinia publiczna praktycznie jest w rozsypce, może nawet nie istnieje i nie powinna być odtwarzana, bo tak naprawdę nigdy nie istniała. W. Lippmann – krytyk opinii publicznej, twierdził, że większość społeczeństwa to bierna masa, która nie ma pojęcia o przemianach społecznych, systemach politycznych itd. W związku z tym pytanie ludzi o opinię jest błędem. Nowoczesne społeczeństwa powinny być zarządzane przez elity, ludzi którzy mają pojęcie o polityce. Odpytywanie społeczeństwa jest szkodliwe. Nowoczesne społeczeństwo opiera się na dwóch mitach: mit obywatela poinformowanego – większość z nas wie o co chodzi, gdy się wypowiada na tematy polityczne, ale tak naprawdę to fikcja! Historyczne sposoby wyrażania i mierzenia opinii publicznej: Intelektualne historie opinii publicznej, takie jak ta przedstawiona powyżej, są kluczowe dla zrozumienia filozoficznego rozwoju tego pojęcia w teorii politycznej. Jednak społeczna historia opinii publicznej - sposób, w jaki popularne nastroje były komunikowane i mierzone w czasie - jest równie ważna i interesująca. Kiedy badamy, w jaki sposób opinia publiczna była wyrażana i oceniana w poprzednich epokach, uzyskujemy wiele wglądu w zalety i wady 1

naszych własnych technik komunikowania popularnych postaw. W tej części często określamy metody komunikacji opinii publicznej jako technologie opinii publicznej. Oznacza to, że zarówno obywatele, jak i przywódcy używają różnych narzędzi zarówno do wyrażania opinii, jak i do ich oceny. We współczesnej polityce amerykańskiej sondaże lub sondaże opinii publicznej są jedną z najważniejszych technologii wyrażania i pomiaru opinii. Gazety pozostają ważne w przekazywaniu powszechnych opinii, jak za czasów Bryce'a, chociaż są zastępowane przez nowe media. Często te same narzędzia można wykorzystać do wyrażenia opinii publicznej i jej pomiaru. Rozważ demonstracje polityczne. Kiedy tysiące ludzi gromadzą się w Waszyngtonie, aby zaprotestować przeciwko polityce rządu lub pokazać, że duża liczba Amerykanów popiera określoną sprawę, tożsamość lub program polityczny, uczestnicy marszu wyrażają swoje opinie. Jednocześnie jednak inni oceniają te opinie. Dziennikarze i decydenci mogą ocenić wielkość tłumu, retorykę wystąpień oraz intensywność odczuć wśród uczestników zlotu. W ten sposób demonstracja polityczna, jako technologia opinii publicznej, umożliwia zarówno wyrażanie, jak i ocenę odczuć społecznych. Zanim zaczniemy przegląd ważniejszych technologii wykorzystywanych w historii do komunikowania postaw ludzi wobec spraw publicznych, przedstawmy kilka ogólnych trendów w technologiach opinii publicznej. Trzy siły zmieniły te technologie na przestrzeni wieków: 1. Coraz większy nacisk na porządek i rutynizację. 2. Ruch w kierunku prywatnych i anonimowych sposobów wyrażania opinii. 3. Przejście od wyrażania i oceniania opinii lokalnych do krajowych, a nawet globalnych. Techniki komunikowania postaw stają się coraz bardziej znormalizowane i rutynowe. Oznacza to, że ludzie opracowali bardziej rygorystyczne schematy kwantyfikacji i agregacji opinii publicznej, aby można ją było łatwiej zrozumieć. Co więcej, w społeczeństwach kapitalistycznych dane dotyczące opinii publicznej są cennym towarem, dlatego ważne jest, aby opracować standardowe metody pomiaru opinii, które będą cenione przez konsumentów, czy to obywateli, prawodawców czy media. Techniki losowego pobierania próbek, które umożliwiają badaczowi sondowanie niewielkiej liczby obywateli, a następnie uogólnianie na wszystkich Amerykanów, to stosunkowo nowy zestaw narzędzi, opracowany w połowie XX wieku. Reprezentatywne badanie opinii publicznej wykorzystuje znacznie bardziej znormalizowaną metodologię niż inne technologie (np. Liczenie członków tłumu na demonstracji). Nie oznacza to, że badania opinii publicznej wyparły inne techniki. Wszystkie metody komunikowania opinii publicznej mają pozytywne i negatywne aspekty, o czym przekonamy się w dalszej części dyskusji. 2

Zwiększona prywatność wyrażania opinii jest ściśle związana z rozwojem dwóch technologii opiniotwórczych w XIX i XX wieku: tajnego głosowania w wyborach i sondażu słomianego (które przekształciło się w badanie reprezentacyjne). Przed upowszechnieniem się tych metod, w których ukrywana jest tożsamość, technologie opinii publicznej wymagały od obywateli podpisywania się lub pokazywania twarzy; trzeba było na przykład podpisać petycję lub pojawić się na politycznej demonstracji. W takich przypadkach nie ma ochrony tożsamości obywatela13. Rozwój mediów społecznościowych mógł zmienić trend w kierunku prywatności, ale użytkownicy mediów społecznościowych mają pewną kontrolę nad tym, jak szeroko dzielą się opiniami i czy ich prawdziwa tożsamość jest do nich przywiązana. Innym ważnym trendem jest rosnący nacisk na opinię narodową - w przeciwieństwie do lokalnej -. Historyk Charles Tilly wymownie scharakteryzował tę zmianę. Tilly twierdzi, że wyrażanie opinii było w dużej mierze lokalne przed połową XIX wieku: Mówiąc najogólniej, repertuar [technik opiniotwórczych] od XVII do XIX wieku miał charakter parafialny: był skierowany do lokalnych aktorów lub lokalnych przedstawicieli aktorów narodowych. Opierała się również w dużej mierze na patronacie - apelując do posiadaczy władzy, którzy mają natychmiastową dostępność, o zgłaszanie skarg lub rozstrzyganie sporów. . . . Repertuar, który skrystalizował się w XIX wieku i przeważa obecnie, ma na ogół bardziej ogólnokrajowy zasięg: chociaż jest dostępny dla lokalnych problemów i wrogów, łatwo daje się koordynować między wieloma miejscowościami. W porównaniu ze starszym repertuarem, jego działania są stosunkowo autonomiczne: zamiast pozostawać w cieniu dotychczasowych dzierżawców i dostosowywać procedury sankcjonowane przez tych władców, użytkownicy nowego repertuaru mają tendencję do inicjowania własnych skarg i żądań. Strajki, demonstracje, wiece wyborcze i podobne akcje opierają się na ogół na znacznie bardziej przemyślanej organizacji niż kiedyś (podkreślenie w oryginale). To przejście od lokalnego do narodowego wyrażania opinii było ułatwione dzięki rozwojowi środków masowego przekazu, zwłaszcza gazety. Przyczyniły się również inne czynniki: rosnące znaczenie państwa narodowego jako aktora globalnego, poprawa infrastruktury transportowej (drogi, pociągi itp.) Oraz większy rozmiar i zasięg wielu rządów krajowych. Pięć sposobów definiowania opinii publicznej: Kategoria 1: Opinia publiczna to zbiór indywidualnych opinii. Wielu badaczy, dziennikarzy, decydentów i obywateli myśli o opinii publicznej jako prostej sumie wielu indywidualnych opinii. Jest to najpowszechniejsza definicja opinii publicznej we 3

współczesnej polityce amerykańskiej i uzasadnia wykorzystanie sondaży i sondaży do pomiaru opinii publicznej. Badania opinii publicznej, wykorzystując proces losowania, pozwalają na sprawną agregację poszczególnych opinii. Ponieważ profesjonalnie przeprowadzone ankiety przeprowadzają wywiady z ludźmi z różnych grup społecznych, wyniki można wykorzystać do sformułowania ogólnych twierdzeń dotyczących całej populacji. Kategoria 2: Opinia publiczna jest odzwierciedleniem przekonań większości. Kilku teoretyków twierdzi, że powinniśmy myśleć o opinii publicznej jako o ekwiwalencie norm społecznych: że wartości i przekonania większości są prawdziwą podstawą opinii publicznej. W tym przypadku „większość” jest definiowana nie jako „większa niż 50 procent”, jak w wielu wyborach, ale jako „dominująca” - to jest tak szeroko i / lub tak intensywnie utrzymywane, że kwestionowanie tych norm oznacza wyróżnianie się w sposób, który najbardziej ludzie woleliby raczej unikać. Teoretycy, którzy posługują się tą definicją, nie oceniają, czy większość ma rację lub nie ma racji w danym przedmiocie; po prostu argumentują, że ludzie zwracają baczną uwagę na opinie przyjaciół, współpracowników i sąsiadów i mają tendencję do podporządkowywania się opinii większości. Kategoria 3: Opinia publiczna wynika ze zderzenia interesów grupowych. Niektórzy uczeni uważają, że opinia publiczna jest nie tyle funkcją tego, co myślą ludzie, ile odzwierciedleniem tego, jak ich opinie są kultywowane, krystalizowane i ostatecznie przekazywane przez grupy interesu. Te grupy interesów obejmują partie polityczne, organizacje handlowe, korporacje i grupy aktywistów, takie jak Sierra Club czy Christian Coalition. Siła tej definicji polega na tym, że podkreśla ona dynamikę władzy: w rzeczywistości politycznej grupy zorganizowane to te, które lobbują na rzecz ustawodawstwa, mają rzeczników, którzy mają wpływ na dziennikarzy i mobilizują głosy podczas kampanii wyborczych. Zgodnie z tą definicją opinia publiczna jest więc wynikiem publicznej debaty między grupami. Kategoria 4: Opinia publiczna odzwierciedla wpływy mediów i elit. Niektórzy obserwatorzy polityczni sugerowali, że opinię publiczną najlepiej rozumieć jako produkt - a czasami nawet projekcję - tego, w co wierzą dziennikarze, politycy, ankieterzy i inne wpływowe „elity”. To przekonanie - że opinia publiczna jest wytworem liderów społecznych - może brzmieć cynicznie, ale ma wielu zwolenników. Najsłynniejszym jest prawdopodobnie 4

Walter Lippmann, dziennikarz i filozof polityczny, który był wybitny od I wojny światowej do wczesnych lat wojny w Wietnamie. Lippmann argumentował, że zwykły obywatel nie byłby w stanie być poinformowany o wszystkich kwestiach publicznych, a zatem nie byłby w stanie formułować znaczących opinii na ich temat. Co najwyżej opinia publiczna składa się więc z uproszczonych reakcji ludzi na to, czego dowiadują się z mediów, i stosunkowo niewielu liderów opinii Kategoria 5: Opinia publiczna to fikcja. Niektórzy teoretycy twierdzą, że opinia publiczna to fantom, retoryczna konstrukcja, która nie ma rzeczywistego związku z „opinią publiczną” jako grupą obywateli. Teoretycy ci argumentują na przykład, że dziennikarze i politycy często twierdzą, że opinia publiczna w jakiejś sprawie nie ma żadnych dowodów. Jeśli ludzie mogą tak bezkrytycznie przywoływać opinię publiczną, czy wyrażenie to ma jakieś obiektywne znaczenie? Nawet jeśli przywódca polityczny może przytoczyć ankietę, która wskazuje na poparcie opinii publicznej dla jego stanowiska, jak solidne są mierzone opinie i jak ważne są one? I czy obywatele postąpiliby zgodnie z tymi opiniami? Jeśli politycy lub eksperci wysuwają sprzeczne twierdzenia na temat opinii publicznej, czy niektóre z nich są bardziej poprawne niż inne i czy to naprawdę ma znaczenie, czy tak jest? Teoretycy z tej kategorii uważają „opinię publiczną” za zasadniczo mistyfikację, która stawia słowa i idee w zbiorowych ustach opinii publicznej. Co najważniejsze, decydują się przestudiować tę fikcję: opinia publiczna jest tym, czym mówią przywódcy, ponieważ jakakolwiek alternatywna „prawdziwa” opinia publiczna jest nieznana (być może nawet niepoznawalna) i praktycznie nie ma znaczenia. Podstawowe dylematy rozumienia opinii publicznej Schemat rozwoju opinii publicznej: − opinia publiczna musi zostać wytworzona i to w określonych warunkach, niezależnie od nacisków ekonomicznych. Powinna być ukształtowana w autonomicznych sferach społecznych: wiece, manifestacje, stowarzyszenia itd. − opinia publiczna musi być publicznie znana, to co ludzie ustalają w toku debaty musi być jawne, ale nie sterowane. − władza powinna uwzględniać opinię publiczną, opinia publiczna sprawdza władzę, ocenia, chce mieć wpływ na decyzję, które maja być dopiero podjęte. Władza powinna czuć się w pewnym sensie naga.

5

Podstawowe dylematy rozumienia opinii publicznej. Historia pojęcia opinii publicznej sięga starożytności. Już świat antyczny znał pojęcie treściowo zbliżone: fama popularis, vox populi, sensus communis. Świadczy o tym tradycja ateńskiej agory i innych miejsc publicznych dysput. Tukidydes pisał o „niepisanych prawach”, które stoją na straży wspólnoty. Według Platona te niepisane prawa stoją na straży praw i są ich fundamentem. Mają one niezwykłą siłę stabilizacji społeczeństwa. W średniowieczu sfera publiczna pokrywała się ze sferą porządku politycznego. N. Machiavelli zwrócił uwagę na pubblica voce e fama, których znajomość jest warunkiem skutecznego działania politycznego. W swoim dziele z 1514 r. pt. Książę formułuje opinię, iż władca musi unikać wszystkiego, co mogłoby wzbudzać wobec niego gniew lub pogardę. Winien tak postępować, by wzbudzać sympatię19. Warto zauważyć, że zarówno Machiavelli, jak i wcześniejsi autorzy refleksji nad rolą opinii publicznej czerpali obficie z Polityki Arystotelesa, także z pism Platona. Okazuje się bowiem, że temat opinii publicznej należy do skarbca myśli europejskiej od najdawniejszych czasów20 . W XVIII w. pojęcie opinii publicznej stało się narzędziem propagowania filozofii Oświecenia. Społeczeństwo mieszczańskie, dążące do uprzywilejowanej pozycji polityczno-społecznej, posługiwało się pojęciem opinii publicznej w celu wytworzenia sfery wolnej od ingerencji państwa. Pojęcie opinii publicznej pojawiło się także w literaturze: Choderlos de Laclos w powieści Niebezpieczne związki używa słów „wyrok opinii publicznej” w kontekście ostrzeżenia bohaterki tej powieści przed kontaktami z osobą budzącą kontrowersje towarzyskoobyczajowe21. Według Th. Hobbesa i J. Locke’a opinia publiczna stanowi jedno ze źródeł prawa, obok prawa państwowego i boskiego. Zdaniem Locke’a, ludzie w swoich działaniach kierują się nie tylko moralnością, lecz także opinią otoczenia: „Tak więc miarą tego, co wszędzie jest uważane za cnotę czy za występek i co tak jest nazywane, jest aprobata lub dezaprobata, pochwała lub nagana, która upowszechnia się i ugruntowuje w różnych społecznościach [...] na całym świecie na podstawie ukrytej i milczącej zgody, wskutek czego te lub owe postępki znajdują

2. Badanie opinii publicznej: historyczne sposoby badania opinii publicznej, charakterystyka badań sondażowych (proces dobierania próby, kategoria „reprezentatywności” badań, techniki

6

zbierania danych), zogniskowany wywiad grupowy (typy badań fokusowych, korzyści stosowania focus group interviews). (nie jestem pewna czy o te techniki chodzi) Historyczne sposoby badania opinii publicznej:



Monograficzne opisy miast



Spisy ludności



Sondy uliczne



Wywiadu “od drzwi do drzwi”



Ankiety przedwyborcze



Wyniki wyborów



charakterystyka badań sondażowych (proces dobierania próby, kategoria

„reprezentatywności” badań, techniki zbierania danych) Sondaże - najczęściej używaną metodą bada opinii z uwagi na możliwość szybkiego poznania wyników na temat konkretnej sprawy. Kluczowe elementy: 

Populacja której dotyczy badanie.



Rodzaj próby “pobranej” z populacji



Metoda zbierania danych(wywiad, twarz w twarz, telefoniczne, internetowe)



Rodzaj użytego narzędzia (ankieta)



Rodzaj wykonanego wnioskowania lub analiza

dobierania próby: Dobór racjonalny - możliwość wogólniania wnoisków. Dobór losowy – sposób doboru jednostek do próby z listy populacji badanej, gdzie przypadek losowy decyduje o tym, która jednostka wejdzie do próby, czyli każda jednostka może się znaleźć w próbie z takim samym, znanym prawdopodobieństwem. Próba tak dobrana jest wysoce reprezentatywna. Dobór celowy(kwotowy) - elementy dobiera w ten sposób pod względom cechów. Liczba elementów posiadających daną cechę musi utrzymywać się na jednakowym poziome procentowym w probie i w populacji. 

Populację opisuje się według określonych kryteriów (cech) tj.: wiek, płeć, wielkość

rodziny, dochód, grupa społeczna, działalność, dzieląc ją na warstwy.

7



Wadą tej metody jest brak możliwości szacowania reprezentatywności doboru

kwotowego – nie można zastosować do tego celu ani poziomu istotności, ani przedziału ufności. 

W celu uogólnienia wyników pomiaru próby kwotowej na populację generalną nie

można zastosować rachunku wnioskowania statystycznego. Dobór kuli śniegowej - docieramy do pojedynczych osób, a następnie, za ich pośrednictwem do innych, posiadających podobne cechy. Dobór losowo-kwotowy – najpierw losuje się miejscowości (wiejskie i miejskie), a następnie wykonuje próbę kwotową. Ma wszystkie wady próby zespołowej i próby kwotowej, choć efekt jest nieco lepszy dzięki zapewnieniu właściwych proporcji miast i wsi. Dobór nieracjonalny – wnioski wyłącznie o charakterze sprawozdawczym. Dobór samorzutny - jednostki same dobierają się do badania; np. ankieta prasowa. Występuje często, kiedy brak jest środków finansowych na badania. Dobór przypadkowy - bada się jednostki, do których badacz ma dostęp. O dostępności respondentów decyduje najczęściej przypadek. zogniskowany wywiad grupowy (typy badań fokusowych, korzyści stosowania focus group interviews). zogniskowany wywiad grupowy – stosuje się w celu wzyskania opinii oraz zrozumienia postaw, preferencji względem danej kwestii, produktu. Zasady prowadzenia Fokusa: 1.grupy 8-12 osobowe (Nie mniej niż 6 i nie więcej niż 12) 2.pod kierunkiem moderatora 3.zadaniem moderatora jest podtrzymywanie zainteresowania grupy zagadnieniem 4.sesja trwa zazwyczaj od 1,5 - 6 godzin 5.odbywa się w pracowniach fokusowych odpowiednio wyposażonych okrągły stół; sprzęt do nagrywania (kamery, magnetofony); 6.udział w dyskusjach Typy bada fokusowych: 

grupy rozszerzone lub wydłużone (extended) – badania trwające długo, ponad dwie

godziny, czasem nawet kilkanaście. 

Mini (mini FG) – grupy o mniejszej (4-6) ilości respondentów. Więcej czasu na

odpowiedzi, silniejsze zaangażowanie się w dyskusję oraz jej przebieg. 

Eksperckie – badania prowadzone ze specjalistami w swoich dziedzinach 8



Clash – konfliktowe – grupa z podziałem na dwie antagonistyczne opinie. Badania

polega na konfrontacji dwóch skrajnie przeciwnych sobie poglądów w danej kwestii. 

Kreatywne – grupa specjalnie dobranych uczestników ma za zadanie stworzenie

konkretnego tworu lub rozwiązania. Czasami wykorzystywana jest tutaj metoda burzy mózgów. Korzyści: 

poznamy w krótkim czasie szerokie spektrum postaw opinii, często nieszablonowych

czy zaskakujących 

zapewniamy sobie wysoką wartość poznawczą prowadzonych rozmów dzięki

umiejętnościom doświadczonych moderatorów 

zdobędziemy cenne wnioski dzięki temu, że są owocem wspólnego wysiłku grupy



Zagwarantujemy sobie większą aktywność i kreatywność uczestników dzięki

wzajemnemu oddziaływaniu 3. Nagłaśnianie i unieważnianie problemów społecznych: kategorie „sepizacji” i „kontrsepizacji”, trzy wymiary „sepizacji”, praktyki sepizacyjne, rozróżnienie „SEP milczący” i „SEP wyartykułowany”, taktyki unieważniania i nagłaśniania problemów społecznych (różnica między „rzecznikiem narodu” a „światłym obywatelem”).



kategorie „sepizacji” i „kontrsepizacji”

Sepologia to dziedz...