Pag-aalsa sa Cavite PDF

Preview

Summary

Ang Pag – aalsa sa Cavite (Cavite Mutiny)PAG–AALSA SACAVITE(CAVITEMUTINY)Isang pag – aalsa noon 1872 ng umabot 200 Filipinong sundalo at obrero sa esernal sa Cavite. Madaliang nasugpo ng pamahalaang kolonyal ang pag – aaklas ngunit nagging makabuluhan ito sa kasaysayan dahil ginamit itong dahilan up...

Description

PAG – AALS A SA CAVI TE (CAV ITE MUTI NY)

Ang Pag – aalsa sa Cavite (Cavite Mutiny)

Isang pag – aalsa noon 1872 ng umabot 200 Filipinong sundalo at obrero sa esernal sa Cavite. Madaliang nasugpo ng pamahalaang kolonyal ang pag – aaklas ngunit nagging makabuluhan ito sa kasaysayan dahil ginamit itong dahilan upang sipilin ang mga Filipinong makabayan at humingi ng reporma sa pamahalaan. Ang pag - aalsa ang ginamit na batayan upang isakdal at bitayin ang tatlong paring Filipino. GOMBURZA Ang

salitang Gomburza ay

nabuo

mula sa pangalan ng tatlong pari, na sina Padre Jose Burgos, Padre Jacinto Zamora, at Padre Mariano Gomez, na binitay noong 17 Pebrero 1873 ng mga Espanyol dahil sa pagbibintang

sa

kanila

sa

subersyon at pag-uugnay

kaso

ng

sa kanila sa

nangyaring rebelyon sa Cavite noong 1872. Dahil sa kanilang hindi makatarungang kamatayan, sumiklab ang damdamin ng mga Pilipino at nag-iwan ito ng matinding epekto, lalonglalo

na

kay Jose

Rizal.

At

dahil

dito,

inialay

ni

Rizal

ang El

Filibusterismo sa kanila. Ang tatlong mga saserdote ay hinubaran ng kanilang mga albs, at ang mga kamay at paa ay dinadala sa kanilang mga selyula pagkatapos ng kanilang pangungusap. Nakatanggap sila ng maraming pagbisita mula sa mga taong nagmula sa Cavite, Bulacan, at iba pang lugar. Apatnapung libong Pilipino ang dumating sa Luneta upang saksihan at tahimik na hatulan ang pagpapatupad, at naging isang rallying catch ang Gomburza para sa mga Pilipino na naghahangad ng hustisya at kalayaan mula sa Espanya.

Mahalagang matandaan na ang mga buto ng nasyonalismo na itinanim sa Cavite ay namumulaklak sa Rebolusyong Pilipino at nang maglaon sa Deklarasyon ng Kalayaan ni Emilio Aguinaldo na naganap din sa Cavite. Bilang para sa akin, ang 1872 Cavite Mutiny ay nagpalakas ng estatistiko na paniniwala na ang Caviteños ang pinaka matapang sa aking mga kapwa Pilipino. Dahil dito ay tinanyagan silang ‘’mga martir’’ Bunga ng hindi makatarungang kamatayan na ito, sumiklab ang damdamin ng maraming Pilipino at nag-iwan ng matinding epekto sa lipunan noon.

Padre Mariano Gomez Ipinanganak noong 2 Agosto 1799 sa Santa Cruz, Maynila,

si Mariano

Gomez ang

nauna

na

binitay sa Bagumbayan at ang pinakamatanda sa tatlong martir. Siya ay nagtapos sa Unibersidad ng Santo Tomas at nagsilbi bilang pari ng parokya sa Bacoor, Cavite. Itinatag niya rin ang pahayagan na La Verdad (The Truth) kung saan ipinapakita nito ang

hindi

magandang

kondisyon

ng

bansa.

Inilimbag

din

sa

pahayagang ito ang mga liberal na artikulo ni Burgos. Ang kanyang pamosong huling mga salita ay, “Let us go where the leaves never move without the will of God.”

Padre Jose Burgos

Si Jose Burgos, ipinanganak noong 9 Pebrero sa Vigan, Ilocos Sur, ang huling binitay sa tatlong

paring martir. Siya ang pinakanatatangi sa tatllong pari dahil sa siya ay nagtamo ng dalawang titulo sa pagkadoktor, isa sa teolohiya at isa pa sa canon law. Isa rin siyang prolipikong manunulat at konektado sa Manila Cathedral. Ang kanyang kamatayan ang pinakamadula sa lahat. Isa sa mga detalye ng kanyang kamatayan ay nang siya ay tumayo at sumigaw na, “Wala akong ginawang anumang kasalanan!” (“But I haven't committed any crime!) Padre Jacinto Zamora Ipinanganak noong 14 Agosto 1835 sa Pandacan. Iniugnay siya sa rebelyon sa Cavite noong 1872 dahil sa kanyang imbitasyon na may nakasaad na,“Grand Reunion... our friends are well provided with powder and

ammunition.” Ang

mga

pahayag

na

ito

ay

maaaring mangahulugan ng pagrerebelde, ngunit ito ay isa lamang paanyaya ni Zamora sa kanyang mga kaibigan na sila ay maglaro ng panguigui, isang kilalang laro sa baraha, at ang salitang powder and ammunition ay mga simbolo lamang na sila ay may sapat na salapi upang maglaro buong magdamag.

Garotte Ang garrote ay hindi mabagal na pagsakal kundi mabilis na pagputol ng spine. Ang garote tumutukoy

sa

isang

ay isang sandata, na karaniwang hinahawakan

ng

kamay

na ligatura, panali o pamigkis na tanikala, lubid, bupanda (bandana), al ambre o pamansing na ginagamit sa pagsakal ng isang tao. Ito ang

kasangkapang ginamit upang parusahan ang tatlong Pilipinong martir na nakikilala bilang Gomburza.

Kilusang Sekularisasyon Ang sekularisasyón ay

pagpapalawig ng mga gawaing hindi

pansimbahan o labas sa impluwensiya ng relihiyon. Dahil sa layunin ng pananakop ng mga Español na gawing “sibilisado at Kristiyano” ang mga dinatnang katutubo sa Filipinas, napangatwiranan ang pakikialam ng mga fraile sa mga gawain ng pamahalaan. Sa kasaysayan ng Filipinas noong panahon ng kolonyalismong Español, nangahulugan ang sekularisasyon ng paggigiit ng kapangyarihan ng mga paring sekular kapantay ng sa mga paring regular. Kabílang sa isang ordeng panrelihiyon ang mga tinatawag na “paring regular”––tulad ng mga Dominiko, Agustino, Pransiskano, at Rekoleto–– na may pangunahing layunin ng pagpapalaganap ng Kristiyanismo. Samantala, hindi kabílang sa anumang ordeng panrelihiyon ang mga “paring sekular,” nása ilalim ng pangangasiwa ng mga obispo, at sinanay upang humawak at mangasiwa ng mga parokya. Nagsimula ang sigalot nang igiit ng mga obispo na pangasiwaan ang mga parokyang hawak ng mga paring regular; iginiit ng mga naturang pari na hindi silá nasasaklaw ng kapangyarihan ng mga Obispo.

Padre Pedro Pelaez

Si Pédro Pelaéz ay isang mestisong Español na pari na nanguna sa kampanya ng sekularisasyon ng mga simbahan sa Filipinas noong panahon ng kolonyalismong Español. Isinilang siyá sa Pagsanjan, Laguna noong 29 Hunyo1812. Nang maging ordenado noong1833, naglingkod siyá sa Katedral ng Maynila. Nagsilbi siyáng Capitular Vicar at ginamit ang posisyon upang tugunan ang mga isyu ng karapatan ng mga paring Filipino at pinaluwag ang mga tuntunin ng simbahan na naghihigpit sa kanila. Bukod sa paglilingkod sa simbahan, nagturo rin siyá ng Pilosopiya sa Santo Tomas mula 1836 hanggang 1839.

Isa sa mga naging

estudyante niya noon ay si Jose Burgos, isang mahusay na estudyante at kalaunan ay sumáma sa kaniyang pagsusúlong ng sekularisasyon. Namatay siyá sa gumuhong Katedral katabi si Padre Ignacio Ponce de Leon nang magkalindol sa Maynila. Ipinagpatuloy ng mga estudyante niya ang kaniyang pagsusúlong ng sekularisasyon. Ang kaniyang akdang Coleccion de Sermones ay nailathala sa Madrid noong1869 matapos ang kaniyang kamatayan. Naging mahalagang impluwensiya ang kaniyang kaisipan sa sumunod na henerasyon mula kay Padre Jose Burgos na guro at kaibigan ni Paciano Mercado na kapatid naman ni Jose Rizal. Gobernador - Heneral Carlos Maria De La Torre

Itinuturing siya bilang isa sa mga liberal na gobernador-heneral ng Pilipinas. Ipinatupad niya ang sekulirisasyon sa mga simbahan sa buong bansa. Nangahuhulugan ito na ang mga Pilipino dapat ang mamahala sa mga parokya, halimbawa na dito sila Padre Burgos, Padre

Zamora

at

Padre

Gomez

(GOMBURZA).

Mahalaga ang pamamahala ni de la re sa Pilipinas dahil sa mga sumusunod:



inalis niya ang pagbabawal sa pamamahayag



inalis niya ang pagpaparusa sa pamamagitan ng paghagupit



nilutas niya ang usaping agraryo sa Cavite

Gobernador-Heneral Rafael de Izquierdo Pinaniniwalaang nag-ugat ang pag – aalsa sa pagpataw ng personal na buwis sa mga kawal at manggagawa samantalangdati na silang hindi saklaw nito. Isinaad ng buwis ang pagbabayad ng salapi at pagbibigay ng polo y servicio o sapilitang pagtatrabah. Nang matanggap nanila ang saho, binabawasan na ito ng buwis. Pinalitan ni Izquierdo si Gobernador Heneral Carlos Maria de la Torre ilang buwan bago sa 1871 at agad na pinawalang-bisa ang mga liberal na panukala ni Torre at ipinataw ang kanyang panuntunang pang-iron. Siya ay sumasalungat sa anumang pahiwatig ng mga repormista o nasyonalistikong kilusan sa Pilipinas. Siya ay nasa opisina nang wala pang dalawang taon, ngunit maaalala siya dahil sa kanyang kalupitan sa mga Pilipino at ang mga barbarikong pagpapatupad ng tatlong martir-pari na pinabulaanan para sa pagwawakas: Ama Mariano Gomez,

Jose

Burgos,

at

Jacinto

"Gomburza."

Arsobispo Gregorio Meliton Martinez

Zamora,

sa

huli

ay

tinawag

Isinilang Burgos, Espanya noong 1815, si Arsobispo Gregorio Meliton Martinez ay inordenan sa pagkasaserdote noong 1840. Nang sumiklab ang Cavite mutiny noong Enero 1872, ang mga unang suspek na napanalunan ng galit na gobyerno ay ang mga sekular na pari. Ang pinakasikat na kaso ay ang GomBurZa, isang pagkasira ng hustisya na nagbabala sa buhay ng isang taon na si Calambeño, Jose Mercado, na naging Rizal, ang ating pambansang bayani. Si Arsobispo Martinez ay nagbitiw sa kanyang makita noong Agosto 18, 1875. Pagkalipas ng anim na taon, namatay siya. Sgt. Fernando La Madrid Ang mga mutineers ay pinamunuan ni Sgt. Fernando La Madrid. Ginamit ni izquierdo ang pag-alis upang maipakita ang Gomburza at iba pang mga kilalang Pilipino na kilala sa kanilang mga liberal na leanings. Ang mga kilalang Pilipino tulad ng mga pari, propesyunal, at negosyante ay naaresto sa mga tipak at trumped-up na mga singil at sinentensiyahan sa bilangguan, kamatayan, o pagkatapon.

Dr. Jose P. Rizal Ang el filibusterismo ay inihandog ni Rizal sa Gomkburza - ang katotohanan,

ang Noli Me Tangere ay isang investigative novel ukol sa Cavite Mutiny of 1872 at upang huwag mapaghinalaan ang kaniyang intensiyon ay itinatago ni Rizal ang kaganapan sa bayan ng San Diego. Ang paghahandog

ng

El

Filibusterismo

sa

GOMBURZA

ay

siyang

magpapatotoo na ang noli ay nobelang inbestigatibo sa kaganapan ng 1872.

Ang Mga Mason Ang mga Mason ng Pilipino ay may mahalagang papel sa 1896 rebolusyong Pilipino laban sa Espanya. Ang Katipunan lihim na lipunan ay itinatag sa pamamagitan ng Masons Ladislao Diwa, Andres Bonifacio, Teodoro Plata, Deodato Arellano, Valentin Diaz at Jose Dizon matapos ang pag-aresto ni Rizal noong Hulyo 1892. Sa paniniwala na ang mga reporma ay hindi na maaabot, ang bagong organisasyon ay nagtataguyod ng kabuuang paghihiwalay mula sa Espanya . Ang kasunod na rekrutment ng mga miyembro at pagtatatag ng maraming mga kabanata ng Katipunan ay hindi nakaligtas sa mga awtoridad ng Espanyol. Na-suspect na ang lihim na lipunan ay talagang na ng Freemasonry, ang mga Mason ay inilagay sa ilalim ng pagmamatyag at inuusig hanggang sa ang mga lodge ay hindi na matugunan nang regular. Ang panukala ng counter na ito ay nagdulot lamang ng mas maraming mga Mason na kalaunan ay sumali sa Katipunan. Sa lungsod ng Cavite (Cavite Puerto na tinatawag din na Cavite Nuevo) kabisera ng lalawigan ng Cavite noong 1896, ng labintatlong Martir na pinatay sa pagsiklab ng rebolusyon, sampung ang Freemasons. Sila si Maximo Inocencio, Jose Lallana, Eugenio Cabezas, Maximo Gregorio, Hugo Perez, Alfonso de Ocampo, Luis Aguado, Victoriano Luciano, Severino

Lapidario at Feliciano Cabuco. Ang mga di-Mason ay sina Francisco Osorio, Antonio de San Agustin at Agapito Conchu. Noong Setyembre 12, 1906, pinamunuan ng mga Mason ang isang martsa mula sa Magallanes Street patungo sa Convent Cemetery sa Caridad upang humanga ang labi ng labintatlong Martir. Pagkatapos, isang pampublikong prusisyon ay ginanap para sa kanilang pangwakas na pagkilos sa Isthmus ng Rosario. Pormal na pinasinayaan ang kanilang monumento. (Na-renew noong 1930.) Ang site na ito ay tinatawag ngayong "Labintatlong Martir na Centennial Plaza."

Pinagkuhanan ng mga datos:

https://bayaningfilipino.blogspot.com/2017/08/talambuhay-nggomburza.html http://www.answers.com/Q/Talambuhay_Ni_padre_Mariano_Gomez_in_Fi lipino_translation https://www.scribd.com/document/325359719/Buhay-ni-Burgos http://kasaysayancom.blogspot.com/2015/02/gomburza-ang-tatlongparing-martir.html https://tl.wikipedia.org/wiki/Garote https://philippineculturaleducation.com.ph/sekularisasyon https://philippineculturaleducation.com.ph/pelaez-pedro https://prezi.com/-5s7o2mhasna/liberalismo-ng-pilipinas https://www.bworldonline.com/content.php? section=Opinion&title=archbishop-gregorio-melitonmartinez&id=86058 http://filipinojournal.com/the-1872-cavite-mutiny/ https://brainly.ph/question/513827...