Rasy owiec 2012 UP PDF

Preview

Summary

Rasy owiec ...

Description

2. Plenne rasy owiec hodowane w Polsce (podstawowe parametry użytkowości rozpłodowej tych ras)

W Polsce hodujemy takie rasy owiec plennych jak owca fryzyjska, fińska, romanowska, merynosy Booroola, olkuska. Rasy plenne mają służyć głównie szybkim poprawie plenności poprzez zastosowanie krzyżowania towarowego z rodzimymi rasami oraz poprz w programie poprawy plenności. Populacja tych owiec w Polsce jest niewielka i wynosi 0,5% całej struktury rasowej. - owca fryzyjska - pochodzi z Fryzji Wschodniej (Niemcy) i Fryzji Zachodniej (Holandia). Owce duże kalibrowo, wysokonożne o nieo bezrogiej głowie i garbonosym profilu. Charakterystyczny jest nieowełniony ogon cienkokościstość odnóży silnie rozwinięte wymię. Owce te charakteryzują się wczsnym dojrzewaniem, już w wieku 8-10 miesięcy są używane do rozpłodu, wysoka plenność od 180-220%. Ponadto dos mleczność rzędu 500l za laktację. - owca fińska - pochodzi od grupy nordyckich owiec krajowych. Owce dość masywne. Zdrowe szybko dojrzewające o dużych zdoln przystosowawczych. Ważną cechą tej rasy jest asezonowość występowanie rui wysoka plenność. Plenność tych owiec u nas w kraju dochodz 280%. - owca romanowska - stara rosyjska rasa owiec kożuchowych. Owce te pochodzą od nordyckich owiec o krótkich ogonach. Osiąga niewielkie rozmiary mało wymagające, co do jakości paszy, umaszczenie błękitno siwe, wełna mieszana. Owce te charakteryzują się długim o rui trwającym przeciętnie około 60 godzin, są wcześnie dojrzewające, asezonalne i bardzo plenne (280%). Jagnięta są bardzo żywotne. - merynosy Booroola – wysoko plenna odmian merynosa australijskiego. Plenność tych owiec zależy od działania pojedynczego g skokowo podnosi poziom owulacji a tym samym plenność maciorek. Maciorki mieszańce merynobooroole osiągają plenność w granicach 200% - owca olkuska - wykazano że plenność matek z niektórych gniazd może zależeć od działania pojedynczego genu tzw. "genu o duż efekcie" który skokowo podnosi poziom owulacji. Plenność w granicach 235%. Owca fińska: płodność (80,5%), plenność (222,9%), odchów jagniąt (69,2%) użytkowość rozpłodowa (124,1%) Owca fryzyjska: płodność (99,6%), plenność (193,8%), odchów jagniąt (86,4%) użytkowość rozpłodowa (166,7%) Owca romanowska: płodność (95,3%), plenność (241,5%), odchów jagniąt (89,9%) użytkowość rozpłodowa (207,0%) Owca booroola: płodność (100%), plenność (246,2%), odchów jagniąt (34,4%) użytkowość rozpłodowa (84,6%) 3. Rasy mateczne owiec hodowane w Polsce - programy ich hodowli

Polska owca górska - wywodzi sę od pierwotnej owcy tatrzańskiej zwanej caklem podhalańskim, którego okrywa włosowa składała sie jedyn typów włosów: krótkiego icienkiego puchu oraz długich grubszych włosów rdzeniowych. POG ma wełne białą mieszana o luznej osmykowej bu charakterystycznej bruździe grzbietowej. Owce te odznaczają się krótkim sezonem aktywności płciowej co ogranicza produkcję jagniąt rzeźny Istotnym kierunkiem użytkowania tych owiec jest użytkowanie mleczne. Wydajność mleka maciorek w okresie laktacji wacha się od 50-100 kg ( zawartość tłuszczu 7-8%). Górale produkuja z mleka tych owiec oscypki bunc, bryndze, żętyce. POG doskonale adaptują się do trudnych wa środowiskowych, mają dużą odporność i zdrowie.

Merynos polski - Początek hodowli owiec merynosowych datuje się od przełomu 18 i 19wieku , kiedy to sprowadzono do Polski merynosy ele Dolewano krwi różnych ras( ile de france, merynosy kaukazkie, mięsne z RFN, bułgarskie) dążąc do zmiany kierunku użytkowania z wełnisto aż do lat 70tych) na mięsno wełnisty. Merynos polski stanowi aktualnie skonsolidowaną rasę owiec krajowych( 40%pogłowia). Okrywa jest wełnista, gęsta, dobrze zamknięta, zbud słupków, wyraźnie karbikowana. Wydajność wełny czystej- 42-48%. U tryków mogą występować rogi, maciorki bezrogie. Budowa charakteryst typu mięsnego. Owce te do chowu wymagają raczej suchego klimatu, dobrych pomieszczeń- z tego względu nie są trzymane w okolicach gór pogórza i niektóryh województwach północnych. Dorosłe maciorki osiągają masę 60kg, tryki do 110kg. Jagnięta merynosowe charakteryzują się dobrą przydatnością do tuczu (tucz mleczny i intensywny). U większej liczby maciorek ruja występuje prawie przez cały rok, spotykane są też maciorki asezonalne. Korzystne wyniki utrzymuje się w sys trzech stanówek w ciągu dwóch lat. Pleność jest stosunkowo niska- 130%( przedmiot doskonalenia). Płodność 90.7%, odchów jagniąt 93.6%

PON (polska owca nizinna) - zajmuja drugie miejsce pod względem liczebności po merynosach. Owce te nie reprezentują jednego typu lecz na wiele zróżnicowanych odmian. Szczególne miejsce zajmuje owca wielkopolska, anglomerynosy, owca łowicka, żelaźnieńska i owca uhrusk

Owca wielkopolska - najliczniejsza i najbardziej wyrównana w pogłowiu owiec nizinnych. Została stworzona przez prof. Śliwe z AR w Poznan te charakteryzują się dobrą budową namionującą przydatność do użytkowania mięsnego, wczesne dojrzewanie, wydłużony sezon aktywności

Anglomerynosy - powstały w wyniku krzyżowania merynosa polskiego z zngielską długowełnistą rasą linkoln. Wełna ich jest wyraźnie karbiko doskonałym połysku, niestety późno dojrzewają. Polska owca długowełnista - powstały bez udziału merynosa. Mają runo jednolite, wełne grubszą często o szorstkim chwycie, luźniejsza i wysadniejszą niż PON. Najbardziej znanymi są owce, pomorskie, kamieniecki, olkuskie i pogórza.

PON, odmiany pomorskiej- zoastała stworzona przez Grabkowskiego. Owca ta odznacza się szeregiem cehc bardzo pożądanych przy wełn mięsnym kierunku użytkowania. Wczesne dojrzewanie, bardzo dobra pelnność, szybkie tempo wzrostu jagniąt, doskonałe przystosowanie do całodobowego przebywanai na pastwiskach, odporność na trudne warunki klimatyczne, male wymaganai żywieniowe, dobra mleczność, wełn to chechy tej owcy. Ponadto owce te bardzo dobrze andają się do hodowli w małych gospodarstwach.

PON, odmiany kamienieckiej- wytworzone przez Jełowickiego przy współudziale Szczytniewskiej. Jest to owca typu wełnisto mięsnego z podkreśleniem wysokich walorów użytkowości wełnistej. Runo zwarte szlachetne o dobrym obroście brzcha i głowy, wcześnie dojrzewa ma po budowę i mocną konstytucję. Ze wzgledu na tempo wzrostu i dobrą mlecznosć matek jagnieta nadają się do tuczu intensywnego. Dobrze przy się do trudnych warunków (duża wilgotność).

Owca olkuska - wykazano że plenność matek z niektórych gniaz może zależeć od dziaąłnia pojedyńczego genu tzw. "genu o dużym efekcie" skokowo podnosi poziom owulacji. Plenność w granicach 235%.

Owce pogórza - Owce te stanowią grupę bardzo niewyrównaną co wynika z różnoorodności ras uzytych do krzyżowania oraz nieodostateczn jeszcz skonsolidowania tej odmiany. Powstały ona na dordze krzyżowanai maciorki polskiej owcy górskiej z trykami rasy leicester kent teksel zależnie od regionu. Produkuja wełnę jednoitą dość grubą przy czym występuje w niej około 10% włosów rdzeniowych. Roczna wydajność str matek wynosi okkoła 4,2 kg, tryków około 7 kg. Plenność około 140%.

5. Rasy ojcowskie owiec hodowane w Polsce

Do ras ojcowskich zaliczamy rasy plenne (fryzyjska,fińska, booroola, olkuska, romanowska) i rasy mięsne. - Ile de France - wyhodowane we Francji. Maja dużą przydatność do produkcji jagniąt z przeznaczeniem na tucz mleczny i intensyw przedłużony. Mięso jest wyskoko cenione ze względu na właściwości smakowe. Tryki osiągają mase ciaął do 125kg. maciorki 75kg. Plenność 150%. Owce te produkują również dobrej jakości wełnę. - Berrichone du cher - wywodzi się z Francji. Charakteryzują się wybitnie mięsną budową, dobrym wypełnieniem zwenętrznym i

wewnętrznym kulki, stosunkowo małym otłuszczeniem i wysokimi przyrostami masy ciała. Wcześnie dojrzewają. Cechują się dużym temperam żywotnością oraz pewna skłonnością do płochliwości. Tryki do 120 kg. maciorki 85kg. Plenność do 125%. - Czarnogłówka - wywodzą się od niemieckiej czarnogłówki mięsnej. Owce wcześnie dojrzewające, zdrowe, odporne. O mocnej kon poprawnej budowie. Duża przydatność do produkcji jagniąt na tucz intensywnie przedłużony, w którym mieszańce produkują dużo wełny.tryki maciorki 70kg. Plenność 120%, skosunkowo niska płodnośc. -Teksal - wyhodowana na wyspie Teksel (Holandia). Wyrózna się najmnejszym otłszczeniem i mięsem o wysokich walorach smakow Jagnięte charkteryzują się dobrym odchowem i wysoką wydajnością rzeźną. Tryki do 130 kg. maciorki 80kg. Produkuja wełnę dobrej jakości. P 133% płodnośc średnia 81%. - Suffolk- angielska rasa mięsna. Wykorzystywany w krzyżowaniu towarowym w celu produkcji jagniąt na tucz mięsny i intensywnie przedłużony. Mięso bardzo smaczne i soczyste. Szybko dojrzewają. Tryki do 150kg. maciorki 100kg. Plenność 160%. - Dorset horn - angielsk rasa. Owce te charakteryzują się bardzo dorą urzytkownością mięsną. Szybką dojrzałość rzeźną osiągaja d wysokim przyrostom dobowym. Posiadają dług sezon aktywności płciowej dlatego ogromnie są przydatne do produkcji jagniąt przy nasilonych wykotach. Plenność 170%. - Charolasie- wysoka plenność 200%. Bardzo mleczne doskonałe wyniki odchowu jagniąt. Srednia masa ciala w wieku 70 dni u tryk wynosi 30kg maciorek 28kg. U owiec tych występuje zjawisko lnienia wełny. 11. Charakterystyka owiec ras zachowawczych hodowanych w Polsce

Wrzosówka - owce te od dawna hodowane na naszych ziemiach, głównie w północno-wschodnich rejonach. Są to owce o kożuchowym kieru użytkowania. Wełne maja mieszaną kolorową odj jasno szarej do prawie czarnej. Ciemne włosy rdzeniowe nie wyrastaja ponad białą frakcję p co nadaje skórom doskonałych właściwości jako surowca odzieżowego. Jagnięta rodzą się czarne w lokach (czym więcej i większe loki tym ci skóra) Skóra tych owiec jest cienka ale bardzo wytrzymała. Korzuch stąd (Kożuch się nie spilśnia) jest cienki i lekki. Mięso tych owiec charakt wybitnymi walorami smakowymi (przypomina dziczyznę). Owce te doskonale przystosowują się do trudnych warunków środowiska, sa odporn choroby, mało wymagające, bardzo czujne i płochliwe. Do walorow tej rasy należy również wczesność dojrzewania duża plenność (180%) i asezonalność rozrodu. Olkuska - opis wyżej Świniarka- prymitywne białe owce, niezwykle odporne, bardzo zdrowe, bardzo małe wymagania paszowe.

Leine- jedyne stado w Europie zachowane w czystości rasy. Pochodzą z okolic Hanoveru. Są bardzo odporne na kulawke, pozatym cechuje j doskonała odpornośc na trudne warunki środowiska i dużą wilgotność. Z tego powodu były często używane do uszlachetniania naszego pogło Plenność wynosi 140%.

PON, odmiany żelaźnieńskiej- wyhodowane przez SGGW w Warszawie. Wcześńie dojrzewająca płciowo i somatycznie, wysokie wskaźniki roz około 150% plenności i 113% użytkowość rozpłodowa.

PON, odmiany pomorskiej- zoastała stworzona przez Grabkowskiego. Owca ta odznacza się szeregiem cehc bardzo pożądanych przy wełnist mięsnym kierunku użytkowania. Wczesne dojrzewanie, bardzo dobra pelnność, szybkie tempo wzrostu jagniąt, doskonałe przystosowanie do całodobowego przebywanai na pastwiskach, odporność na trudne warunki klimatyczne, male wymaganai żywieniowe, dobra mleczność, wełn to chechy tej owcy. Ponadto owce te bardzo dobrze andają się do hodowli w małych gospodarstwach.

PON, odmiany kamienieckiej- wytworzone przez Jełowickiego przy współudziale Szczytniewskiej. Jest to owca typu wełnisto mięsnego z podk wysokich walorów użytkowości wełnistej. Runo zwarte szlachetne o dobrym obroście brzcha i głowy, wcześnie dojrzewa ma poprawną budow konstytucję. Ze wzgledu na tempo wzrostu i dobrą mlecznosć matek jagnieta nadają się do tuczu intensywnego. Dobrze przystosowuje się do warunków (duża wilgotność). Owca żelaźnieńska Ilość stad objętych Programem: 2, ilość owiec matek: 122

Prace twórcze rozpoczęto w 1953 roku w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym w Żelaznej należącym do Szkoły Głównej Gospodarstwa Wie Pomysłodawcą był prof. dr hab. Adam Skoczylas, a kontynuatorem prof. dr hab. Stanisław Jankowski. Obecnie pracami hodowlanymi kieruje p hab. Roman Niżnikowski. Początkowo zakupiono około 150 szt. maciorek prymitywnej owcy łowickiej, wśród których wyodrębniono dwie grupy Pierwsza z nich charakteryzowała się prymitywnym typem użytkowym, okrywą zbliżoną do mieszanej, natomiast w drugiej grupie znajdowały s wyraźnym dolewem rasy merynos polski. Grupa owiec łowickich bardziej prymitywnych w pierwszej fazie prac twórczych została poddana krzy z merynosem polskim, natomiast w drugim etapie pozyskane w ten sposób mieszańce skrzyżowano ze sprowadzoną z Wielkiej Brytanii angie owiec długowełnistych - leicester. Druga grupa owiec łowickich została poddana bezpośrednio krzyżowaniu z rasą leicester. Uzyskano w ten s dwie linie mieszańców, które w kolejnym etapie prac twórczych zostały połączone między sobą. Prace twórcze przebiegały w kierunku wytwor owcy wełnisto-mięsnej, charakteryzującej się wełną jednolitą, średnio-grubą w sortymencie BC, przystosowaną do warunków gleb kompleksu ziemniaczanego. W związku z tym, że owce żelaźnieńskie były w Polsce jedyną odmianą owiec wytworzonych przy użyciu rasy leicester, pod sześćdziesiątych zaczęto obawiać się nadmiernego spokrewnienia i z tego też względu zdecydowano się od roku 1973 na użycie tryków polsk nizinnych typu corriedale, których udział w genotypie owiec żelaźnieńskich na drodze prac badawczych ustalono na poziomie 25%. Od roku 1978 rozpoczęto intensywną selekcję w kierunku poprawy cech rozrodu, w tym w szczególności wskaźnika plenności, czego inspirac maciorka, która w czterech wykotach urodziła 10 jagniąt. Odchowany od niej tryk nr 698 okazał się ojcem wybitnie przekazującym wysoki pozi rozrodu na swoje potomstwo, co było bezpośrednią przyczyną do rozpoczęcia oceny w tym zakresie wszystkich tryków-ojców i maciorek w sta owiec żelaźnieńskich. Współcześnie utrzymywana owca żelaźnieńska charakteryzuje się wysokim poziomem cech rozrodu w granicach 160-180% wskaźnika plenno wydajnością wełny ok. 6,0 kg od matki i ok. 9,0 kg od tryka, przy doskonałym dostosowaniu do warunków kompleksu glebowego żytnioziemniaczanego. Owca wrzosówka Ilość stad objętych Programem: 22, ilość owiec matek: 1768

Owca rasy wrzosówka wywodzi się od północnych owiec krótko ogoniastych (ovis brachyra borealis). Przed ponad pół wiekiem owca ta była te studium prof. M. Czai, stanowiąc około ¼ pogłowia owiec północno – wschodnich kresów Polski. W okresie po II wojnie światowej wrzosówki b owcami dość popularnymi. Jeszcze w 1955 roku pogłowie ich stanowiło około 3% krajowej populacji owiec, czyli około 120 tysięcy sztuk (Jeło

1960). W następnych latach obserwuje się raptowny spadek pogłowia tej rasy, spowodowany głównie zainteresowaniem producentów wełną b Spowodowało to wypieranie wrzosówek przez szlachetniejsze rasy owiec oraz jej krzyżowanie, głównie z trykami ras białych. Gdy wystąpiła b wyraźnie możliwość wyginięcia tej rasy, Instytut Zootechniki w latach 1972 – 1973 dokonał zakupu w północno – wschodniej części Polski 130 maciorek i 10 tryków. Liczba ta została uzupełniona o 30 maciorek i 17 tryków wrzosówek z Zootechnicznego Zakładu Doświadczalnego Insty Zootechniki w Balicach koło Krakowa. Cały ten materiał w liczbie 160 maciorek i 27 tryków został zlokalizowany w Zootechnicznym Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Zootechniki Czechnica koło Wrocławia. Realizowany w następnych latach program hodowli zachowawczej owiec te oraz dotacje dla hodowców ją utrzymujących wpłynęły na uratowanie i rozwój tej rasy. Pod koniec lat 90 liczba maciorek wrzosówkowych wyn...