Samenvatting reader PDF

Preview

Summary

Download Samenvatting reader PDF

Description

1. PRIVATE VEILIGHEIDSZORG 1.1.De opmars van de private veiligheidszorg Inleiding: nationale en internationale ontwikkelingen binnen de private veiligheidszorg. De private veiligheidszorg bestaat voornamelijk uit particuliere organisaties die gericht zijn op het verrichten van beveiligingswerkzaamheden. Er zijn twee soorten beveiligingswerkzaamheden: -

contract security = ten behoeve van derden inhouse-security = ten behoeve van het eigen bedrijf (bijvoorbeeld horecagelegenheden die eigen portiers in dienst hebben)

Nederlandse veiligheidsmarkt bestaat voornamelijk uit: -

beveiligingsbedrijven bedrijfsbeveiligingsdiensten recherchebureaus alarmcentrales geld- en waardetransport

In de laatste jaren zijn ‘wereldspelers’ (bv. Securitas) zich ook gaan toeleggen op justice services. Dit zijn werkzaamheden zoals: -

bouw en beheer van private gevangenissen vreemdelingenbewaring toezicht op huisarrest reclasseringswerkzaamheden forensisch onderzoek, recidivepreventie regulier politiewerk (bv. surveilleren)

 dit zorgt voor een verstrengeling van het ‘private’ en ‘publieke’ domein. 1.1.1.Korte geschiedenis Rembrandts ‘De Nachtwacht’ (1642) is een voorbeeld van de eerste private organisaties die de veiligheid van burgers en bedrijven beschermden (in Amsterdam en o.l.v. kapitein Frans Banning Cocq). De eerste moderne nachtveiligheidsdiensten ontstonden rond het begin van de 20ste eeuw (1900) en waren de voorlopers van de huidige private veiligheidszorg. Vooral na WO II was er een sterke toename. De oorzaken hiervan zijn: -

-

-

Vanaf 1970 was er een versnelling in de stijging van criminaliteit en onveiligheid, met een piekpunt in de jaren ’80 en een afname van formele en informele sociale controle (bv. melkboeren). Door de toegenomen welvaart ontstonden er nieuwe eigendomsvormen (bv. winkelcentra, luchthavens). Hierdoor kwam de vraag of de politie zich moest bezighouden met deze ‘quasipublieke’ gebieden. Er was sprake van een toegenomen preventiebewustzijn en eigenbelang om risico’s te vermijden (vooral wat betreft bedrijven). Uit politieke overwegingen begonnen beleidsmakers processen van privatisering, deregulering en verzelfstandiging te bevorderen. Veiligheidszorg was geen exclusieve taak van de overheid meer  public-private partnership (bv. Nationaal Platform Criminaliteitsbeheersing 1992)

1.1.2.De Nederlandse private veiligheidszorg anno 2012 Private veiligheidszorg heeft een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt op vlak van omvang, omzet en type werkzaamheden. -

Eind 2011 zijn 32.000 personen werkzaam i.d. sector, dat is een verdrievoudiging ten aanzien van begin jaren ’80. Omzet is van 162 miljoen euro in 1987 gestegen tot een 1,5 miljard euro in 2011. De omvang van de politie is nog niet ingehaald; de relatieve verhouding is sinds 2000 zelfs minder groot geworden (door vergroting politiekorps). Tussen 2000 en 2011 steeg het korps van de politie met 13.000 personen, van de private veiligheidszorg met 5000 personen ( opm. 30% van het politieapparaat bestaat wel uit administratief personeel, dit zal anders zijn bij private veiligheidsbedrijven).

1.1.3.Internationaal vergelijkend perspectief Op internationaal niveau is er sprake van een snelle ontwikkeling. De omzet wordt in 2011 op 85 miljard euro geschat, waarvan Noord-Amerikaanse en Europese markten 75% van voor hun rekening nemen. Er wordt gesproken van een gemiddelde mondiale groei van 7,5%. Geschatte omzet voor 2025 is 190 miljard euro. De precieze omvang van de markt is moeilijk te bepalen . Op basis van vergelijkend onderzoek en desk research heeft men getracht trends m.b.t. publieke en private veiligheidszorg in kaart te brengen over een periode van 15 jaar en dat voor 15 oude lidstaten van de EU (+enkele andere landen) tussen 1996 en 2010. -

Totale aantal werknemers binnen de private veiligheidszorg is in de EU-landen tussen 1996 en 2010 gegroeid met 86%. (van 140 tot 274 werknemers per 100.000 inwoners). Het totaal aantal werknemers in de publieke veiligheidszorg is gestegen met 8% (van 342 tot 346 werknemers per 100.000 inwoners). Aantal werknemers in beide sectoren is gegroeid van 2 miljoen in 1996 tot 2,6 miljoen in 2010. In Nederland nam de publieke veiligheidszorg in die periode met 42% toe en is daarmee de snelst groeiende markt. Zuid-Afrika, de VS en Rusland hebben relatief de meeste werknemers in de private veiligheidszorg.

1.1.4.Internationale ontwikkelingen De private veiligheidsmarkt is vooral een nationaal georiënteerde grensoverschrijdende dienstverleningen. De 2 oorzaken hiervan zijn: -

markt .

Er

is

weinig

Er is geen Europese, geharmoniseerde regelgeving Er is sprake van een taalbarrière

Er is sprake van een uitzondering voor particuliere beveiliging wat betreft het vrij Europees verkeer van mensen, diensten, goederen en financiën. In het kader hiervan werd intensief lobby gevoerd door de Nederlandse Veiligheidsbranche en de Europese koepelorganisatie COESS. Parallel hieraan is er een sterke tendens richting multinationale beveiligingsbedrijven zichtbaar. De twee grootste wereldspelers zijn Securitas AB (300.000 werknemers) en G4S (660.000 werknemers). G4S is operationeel in 125 landen met een omzet van 9,5 miljard in 2011. Samen maken Securitas AB en S4S 20% van de wereldmarkt uit. Andere ‘grote spelers’ zijn Tyco International, Brink’s en Secom. Het economische belang van multinationals zal in de komende jaren nog beduidend toenemen

-

-

-

Omdat ze grote werkgevers zijn, stijgt de politieke invloed van de sector. Er is eveneens sprake van professionalisering o standaardisering dienstverlening o uniformering gedragsregels Gebruik van kenmerkende strategieën om het marktaandeel te vergroten o centralisering (opkopen kleine marktspelers) o onderscheiden van klantengroepen o diversifiëren van aanbod o aangaan van verticale allianties (bv. samenwerken met ambulances, brandweer, catering, …) o permanent investeren in nieuwe afzetmarkeetn Verregaande moderniseringen die zorgen voor ‘geïntegreerde’ beveiligingssystemen (=manbewaking gecombineerd met technologische snufjes)

De publieke sector heeft het monopolie over ontwikkelingen in de veiligheidszorg verloren . De overheid zal dan ook vaker geconfronteerd worden met activiteiten van commerciële partijen. Van recente aard zijn bv. de activiteiten van de private sector binnen de justitieketen zoals preventie, opsporing, vervolging, berechting, executie van straffen en nazorg. Voorbeelden zijn de private gevangenissen in het VK, verregaande samenwerkingen met politie, diensten op het vliegveld,… Er is ook spraken van enerzijds het ontstaan van private recidivepreventieprogramma’s waardoor gevangenenvervoer, rechtbankbeveiliging, onderwijs in penitentiaire inrichtingen, … door private partijen wordt verzorgd en anderzijds een groei va van het privaat reclasseringstoezicht. Daarnaast zijn er ook nog diverse nichemarkten (terugvinden van goederen, forensische opsporing, tewerkstelling ex-gedetineerden, …). Er wordt nog een flinke groei verwacht van de private veiligheidsactiviteit in Azië, Latijns-Amerika, Afrika en het Midden-oosten als gevolg van -

Stijgende criminaliteit Verhoogde (buitenlandse) investeringen De opkomst van ‘nieuwe rijken’ De privatisering van voormalige staatsbedrijven

1.1.5.Kansen en uitdagingen De vraag naar private veiligheid zal ongetwijfeld blijven groeien, vooral met name t.a.v. nieuwe marktsegmenten zoals onderdelen van politie en justitie. De professionalisering en de dominantie van de private veiligheidszorg zal toenemen. De vraag stelt zich of de publieke sector de private sector zal blijven aansturen, of dat de private sector de publieke sector op termijn zal gaan aansturen. Enkele kansen en uitdagingen worden opgelijst. Enkele kansen (5) die de publieke sector krijgt n.a.v. het bestaan en de groei van de private veiligheidszorg zijn -

-

De personele capaciteit van de veiligheidszorg in zijn geheel, zal toenemen. o Sterkere reductie criminaliteit o Verhoging veiligheidsgevoelens bij burgers o Ontlasting politiekorps Samenwerking en kennisuitwisseling kunnen leiden tot innovatieve werkwijzen Bundeling van krachten zorgt ervoor dat men meer expertise kan creëren.

-

-

Door de gezonde concurrentie tussen markt en overheid, zullen prestaties van actoren wellicht verbeteren (o.a. door arbeidsdeling bv. politie in high-crime gemeentes en private veiligheidszorg focust zich op preventie) De private sector kan het vacuüm in de rechtshandhaving, ontstaan door moeizame en trage samenwerking tussen nationale politiediensten, gedeeltelijk kunnen dichten wat betreft de bestrijding en opsporing van grensoverschrijdende criminaliteit.

Er bestaan ook uitdagingen en dreigingen (8): -

-

Er kan een grote ongelijkheid in bescherming tegen criminaliteit ontstaan. De bereidheid van welgestelden om mee te betalen voor de publieke veiligheidszorg of om aangifte te doen bij de politie, kan afnemen. Het aantal alternatieve sancties zal uitdijen. Het vertrouwen in de overheid en het strafrecht kan ondermijnd worden , wat vervolgens de democratische grondbeginselen, de persoonlijke levenssfeer van verdachten en de solidariteit met de minder vermogenden in gevaar brengen. Doordat de private sector een geduchte concurrent is, kan deze zich meer specialiseren, waardoor sprake kan zijn van een deskundigentekort binnen de (Nederlandse) politie. Er kan tegenwerking tussen de private en publieke sector ontstaan. De gegroeide economische machtspositie van enkele bedrijven kan de effectiviteit en efficiëntie van de gehele bedrijfstak aantasten. Diffuse grenzen tussen publiek en privaat dreigen te resulteren in een informele samenwerkingscultuur, waardoor de privacy van burgers en werknemers wordt uitgehold.

Opgemerkt dient te worden dat veiligheid een internationaal onderwerp is, bedreigingen blijven steeds bestaan in ander landen. Er dient daarom een redelijke afweging gemaakt te worden tussen calculeerbare risico’s en het nemen van veiligheidsmaatregelen (anders kan de economie stagneren door de te hoge kosten) 1.1.6.Tot besluit Het blijft de taak van de overheid om zorg te dragen voor de veiligheid van de burgers (denk aan: geweldsmonopolie). De grote sociale en geografische ongelijkheid in de distributie van slachtofferschap (zoals die bestaat in landen zoals de VS, Zuid-Afrika, …) dient vermeden te worden. Men dient daarom kansen te grijpen, maar zich ook bewust te zijn van de dreigingen. Samenwerking tussen de publieke en private sector moet gebeuren volgens strikte voorwaarden.

1.2.Private Security: Implications for Social control Wat erg opvalt aan de moderne private veiligheidszorg, is de alomtegenwoordigheid ervan en de verschillende diensten die ze aan te bieden hebben. De private veiligheidszorg voorziet in bescherming van personen én goederen, wat vaak meeromvattend is dan de diensten die voorzien worden door de publieke politiediensten. Interne veiligheid, of in-house security, werd vooral voorzien door corporaties/bedrijven. Het is pas sinds de jaren 1960 dat er sprake is van een enorme groei van ‘contract security’. Ondanks de enorme groei, is private veiligheidszorg geen nieuwigheid. Wat wel nieuw is, is (zoals reeds gezegd) de alomtegenwoordigheid ervan, maar vooral ook de mate waarin de diensten in deze tijd betrekking hebben op publieke, meer dan enkel private, plaatsen. In de tekst gaat men in op de verbreidheid en aard van de moderne veiligheidszorg in Canada en de VS, en de implicaties ervan voor sociale controle. Voorgaande onderzoeken focusten zich meestal op de publieke veiligheidszorg, en indien er wel werd gekeken naar de private veiligheidszorg, werd deze behandeld als de

private vorm van het politiekorps. Hierdoor werd voorbij gegaan aan enkele belangrijke verschillen tussen de veiligheidszorg an sich en de verschillen in context. Private veiligheidszorg vind niet plaats in een context van publiek recht en het strafrechtssysteem, er is sprake van ‘private justice’ (Henry). 1.2.1.The Size and Growth of Private Security Er is weinig kennis over de omvang van de private veiligheidszorg voor de jaren 1950. Pas in 1969 werd een eerste grote studie verricht naar ‘contract security’ en pas in 1977 was er sprake van en volledig beeld van de omvang en groeitrends van de private veiligheidszorg. De resultaten zijn echter nog steeds maar ‘benaderingen’ van de werkelijkheid omwille van verschillen in definities en onbetrouwbare ‘track records’. De resultaten zijn als volgt. Voor de US geldt dat: -

De omvang van de private en publieke veiligheidszorg in 1960 ongeveer gelijk was In de daaropvolgende tien jaren groeiden beide sectoren exponentieel, waarbij de publieke veiligheidszorg de private veiligheidszorg overschaduwde. Vanaf de jaren ’70 is er sprake van een stagnatie van de groei van de publieke veiligheidszorg, maar niet van de private veiligheidszorg (vooral contract security). Rond 1975 was de sector van de private veiligheidszorg groter dan die van de publieke. Tussen 1960 en 1975 verschoof de ratio van interne beveiliging naar contract-gebonden veiligheidszorg van 6/1 naar 1,5/1. Dit wijst op een grote herstructurering binnen de sector.

Wat betreft Canada zijn er weinig vergelijkbare resultaten m.b.t. de groei tussen 1960 en 1970. -

Bepaalde data suggereren een groei van 700% wat betreft de contract-gebonden veiligheidszorg. Tegen 1971 was de omvang van de publieke en de private sector bijna even groot, met een groter aandeel voor interne beveiliging als contract-gebonden beveiliging. De daaropvolgende jaren groeiden beide korpsen met eenzelfde snelheid, maar de contractgebonden beveiliging steeg met 65%. Wat betreft het jaar 1975 suggereren nationale statistieken van Ontario dat de contract-gebonden beveiliging ook toen nog gegroeid is, in Ontario met zo’n 90%. De publieke sector groeide toen met zo’n 29%. Dit wil zeggen dat in Ontario, en mogelijks in heel Canada, de omvang van de private sector nu groter is dan die van de publieke veiligheidssector.

 Dit indiceert dat in Canada en de US de private veiligheidszorg het veld domineert, met een snelle groei sinds 1960 wat betreft de ‘contract security’. 1.2.2.Mass private property Sinds de jaren 1950 hebben enkele veranderingen plaatsgegrepen die betrekking hadden op de organisatie van privaat eigendom en publieke plaatsen. De voorname verandering is dat publieke activiteiten tegenwoordig vaak plaatsvinden in grote, private voorzieningen. Dit noemen we ‘mass private property’. Hoewel er weinig onderzoek gevoerd is, en er dus weinig data beschikbaar is, blijkt uit de beschikbare data wel dat er sprake is van een enorme toename van zulk ‘mass private property’ -

-

Spurr deed onderzoek naar de eigendommen van verschillende corporaties (bv. 42 bedrijven zijn eigenaar van 95.174 appartementen, waaronder 13 firma’s die 123 appartementsgebouwen in hun bezit hebben. 27 firma’s hadden 185 shopping centra en 16 bedrijven waren eigenaar van 28 hotels) Gertler en Crowley merkten op dat er vaker sprake was van ‘absentee ownership’ en dat het land in het bezit van bedrijven in omvang met zo’n 20% gestegen was tussen 1954 en 1971.

-

Martin stelde in zijn onderzoek vast dat corporaties 22% van de kopers en 16% van de verkopers uitmaakten. Gertler en Crowley reageerden hierop dat ‘land development’ veranderd is van een activiteit van veel kleine grondbezitters, naar een activiteit van weinige grote bedrijven.

Dit heeft ervoor gezorgd dat veel activiteiten die het publieke leven betreffen, plaatsvinden op privé eigendom. Echter kon de publieke veiligheidssector niet instaan voor het reguleren van deze plaatsen om twee redenen: -

Het politiekorps was gewend om enkel gezag uit te oefenen in publieke plaatsen, dus zelfs als ze genoeg capaciteit hadden, werden ze afgeraden om op private plaatsen tussen te komen. De eigenaars van ‘mass private property’ verkiezen het recht om hun eigendom volledig te kunnen beheersen en de beveiliging en regels zelf te kunnen bepalen.

 Omdat veel publieke activiteiten zich nu lokaliseren op privé-eigendommen, is de bescherming van de eigendommen (wat de kerntaak is van private veiligheidsdiensten) vaak een kwestie geworden van het behouden van de publieke orde. Deze taak behoorde voordien enkel toe aan de politie. 1.2.3.Legitimation of private security authority De sterke relatie tussen private veiligheidszorg en het private eigendom, voorziet in de belangrijkste bron voor de sociale legitimatie van de private veiligheidszorg als een alternatief voor de publieke veiligheidszorg, en verklaart waarom de ontwikkeling ervan gepaard is gegaan met weinig verzet. Actoren binnen de publieke veiligheidszorg beschikken vaak over specifieke bevoegdheden in functie van hun statuut. Het tot stand komen en de kenmerken van deze specifieke statuten, heeft veel overleg en wettelijke actie gevergd. Dit in tegenstelling tot het statuut van de private veiligheidsagent . De reden hiervoor is dat de autoriteit van werknemers van private veiligheidsdiensten niet ontstaat door het hebben van specifieke bevoegdheden, maar door de macht en privileges die de eigenaar van het private domein heeft. De eigenaar kan de toegang tot, het gebruik van en het gedrag op zijn eigendom controleren. De legitieme autoriteit van de agenten van private veiligheidsbedrijven is hierdoor vaak veel groter dan die van agenten van de publieke veiligheidsvoorzieningen. De theorie hierachter is dat het publiek ervoor kan kiezen geen gebruik te maken van de ‘mass private property’ en deze niet te betreden. In realiteit is het vaak zo dat de keuzes van de bevolking vaak beperkt zijn. Als gevolg hiervan moet men zich schikken naar de autoriteit van de eigenaar van het eigendom dat men gebruikt. Het feit dat de private veiligheidszorg zijn legitimiteit in grote mate ontleent aan de institutie of het private eigendom, is ironisch wat betreft de VS. In de VS en Canada werd de macht van de staat altijd gezien als de grootste bedreiging van de individuele vrijheid. Instituties en ‘mass private property’-eigendommen deden hun intrede als plaatsen waar men zich kon afschermen van het toezicht van de staat (omwille van het feit dat men zich op een privéterrein bevond). Het gezegde “a man’s home is his castle” kan de situatie duiden. Echter is het feit dat het huis van de man privé is, een gevolg van het feit dat het zijn private plaats was. Door het openstellen van een privéterrein, verdwijnt het private aspect van het terrein… Doordat de associatie tussen de ‘mass private properties’ en de bescherming van het privéleven historisch zo ingebakken is, wordt het uitoefenen van autoriteit op deze eigendommen zelden in vraag gesteld, zelfs al is de aard van het eigendom niet meer privé. De enige weerstand die heeft plaatsgevonden is die op de tewerkstellingsplaatsen. We kunnen twee groepen onderscheiden:

-

Een ondergrondse vereniging, dewelke een ‘hidden economy’ is van Het meer open en georganiseerde forum van de arbeidersverenigingen.

Het groeien van een zogenaamde arbitraire rechtsspraak suggereert dat de private veiligheidszorg meer verantwoordelijkheid opgelegd krijgt binnen industriële en commerciële sectoren, net zoals het groeiend aantal administratieve wetten dit suggereert voor wat betreft de publieke voorzieningen. Louter concluderen dat dit enkel een verzet is tegen de groei van de private veiligheidszorg, zou te simplistisch zijn, omdat dit verzet evenzeer zorgt voor het institutionaliseren en legitimeren van de private veiligheidszorg. Wanneer de autoriteit meer onderhandeld is, dan dat ze opgelegd wordt, wordt deze beter aanvaard. Meer nog, wanneer bestaande procedures meer formeel en geïnstitutionaliseerd worden, worden ze in praktijk vaker verlaten ten voordele va nieuwere, minder formele en meer flexibele procedures. 1.2.4.The Nature of Private Security Er zijn drie belan...