Schematische voorstelling leerstoornissen PDF

Preview

Summary

Download Schematische voorstelling leerstoornissen PDF

Description

HOOFDSTUK)1:)HET)DYSLEXIE)DEBAT)) ↔!Aquired!(verworven)!dyslexie! →!Groep!met!ernstige!leesproblemen!zonder!andere!cognitieve!problemen!(=!specifiek!probleem)!! ! 1. HET)BEGRIP))

RUTTER!&!YULE!(1975):!voorkomen!van!ophoping!die!kan!wijzen!op!bestaan!

In!vraagstelling!begrip!‘Dyslexie’!

van!apart!te!onderscheiden!diagnostische!categorie.!! =!Statistische!fout!(algemeen!aangenomen:!dyslexie!is!normaalverdeeld)!

-

SCHLEE!(1976):!“legasthenieforschung!am!ende”! o Leesscores!zijn!normaal!verdeeld!=>!geen!onderzoek!nodig!naar!specifieke!oorzaken!! =)Statisticisme:!het!misverstand!dat!kenmerken!of!grootheden!op!zich!een!verklarende!kracht!hebben! ! Normaalverdeeldheid!van!dyslexie! =>!SCHLEE:!onderzoek!naar!leesvaardigheidsverschillen!(i.p.v.!naar!dyslexie).!Plaatsen!op!continuüm!met!cut!off! =>!Aanwijzing!voor!aanwezigheid!van!groot!aantal!factoren!met!elk!een!klein!effect.!(multifactoriële!bepaaldheid)!!

-

STANOVICH!! o Vervangen!van!begrip!dyslexie!naar!beschrijvende!term:!“poor!readers”!(=>!kritische!benadering!van!de!term)!!

! -

ELLIOT!&GRIGORENKO!(2014):!“the!dyslexia!debate”! o Geen!eenduidige!onderscheiding!van!dyslectische!lezers!van!zwakke!lezers!(niet!cognitief,!niet!neuro!biologisch,!genetica)!! ! Invloed!op!definiëring!! - DSM-V!(2013):!Algemeen:!specific!learning!disorder!!-!Deelcategorieën:!with!impairment!in!reading!-!!ernst:!mild!-!ernstig! - Meer!beschrijvend!!! o SDN)(stichting!Dyslexie!Nederland)!en!PRODIA!(vlaams):!“!Dyslexie!=!stoornis!die!gekenmerkt!wordt!door!een!hardnekkig!probleem!met! -

het!aanleren!en/of!vlot!toepassen!van!het!lezen/spellen!op!woordniveau.”! Protocool)Dyslexie)Diagnose)en)Behandeling)(PDDB)!–!vergoeding!verkrijgen:!! o “!Dyslexie!=!specifieke!lees-!en!spellingsstoornis!met!neurobiologische)basis,!die!wordt!veroorzaakt!door!cognitieve! verwerkingsstoornissen!op!het!raakvlak!van!fonologische!en!orthografische!taalverwerking!! o Voldoen!aan!richtlijnen!+!dyslexie!typerend!profiel1!=>!selectie!!(50%!voldoet!hier!niet!aan!)!!

! !

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 1!Dyslexie!typerend!profiel:!Fonologische!verwerking,!grafeem-foneem!koppeling,!snel!benoemen!(RAN!–rapid!naming)!!

2. AFBAKENING)TOT)EEN)SPECIFIEKE)GROEP)) -

-

Positief:!aanpak!en!preventie!van!leesproblemen!zijn!hetzelfde!!

Zuiver!beschrijvende!definitie!(Dyslexie!=!zwakke!lezers)!! ! Tussenpositie!(beschrijvend!–verklarend)!! o Exclusie!criteria:!! ! Zelfde! ! instructiebehoefte! ! Andere! ! instructiebehoefte! !

Negatief:!gebrek!aan!onderscheid!ontneemt!mogelijkheid!tot!ontwikkelen!van! specifieke!behandeling!!

Interne!factoren!!

Externe!factoren!!

Emotionele,!gedrag!en!

Sociaal!economische!

aandachtsproblemen!!

achterstand,!…!!

Zintuiglijke!problemen!

Andere!moedertaal!!

Externe)factoren:!geen!dyslexie!(eerst!bekijken! algemene!(Nederlandse)!taalvaardigheid!voordat! er!sprake!is!van!dyslexie.)!

mentale!achterstand!!

§ Interne)factoren:!per!groep!normen!formuleren,!indien!kind!onder!normgroep!presteert:!dyslexie! Zwak!lezen!–!Leerstoornis!! 1. Optreden!in!en!door!leerproces!! 2. Verwerven/aanleren!van!lezen! 3. Hardnekkigheid!criterium!(SDN)! =!Onvoldoende!vooruitgang!na!periode!van!remediëring! - standaardiseren!van!remediëring!en!vooruitgang=>!gebeurt!niet! o Gebrek!aan!objectieve!criteria!! o Behandeling!afh.!sociaal!economische!achtergrond?!!!

!

Toepassing:)RTI)–response)to)instruction!model!! =!Klassikale!screening!en!wekelijkse!metingen!bij!risicogroep!! - Aanbieden!van!aangepaste!instructies!! o Non!responders!=!Dyslexie!! =!Gold!standaard!!(betrouwbaar,!leerproces-interpretatie,!handelingsger

! ! ! ! ! 3. DISCREPANTIECRITERIUM) -

IQ!als!basis!om!specifieke!en!algemene!leerproblemen!van!elkaar!te!onderscheiden!! o Onderprestatie)(=)dyslexie):!Intra-indivueel!diagnostiseren:!leesprestatie!(leesscore)!!Vgl.!leerpotentieel!(IQ)! o Lage!leesscore,!hoog!IQ!=!discrepant!//!lage!leesscore,!laag!IQ!≠discrepant!(=>!enkel!slimme!kinderen!met!dyslexie??!)!! o Regressie!naar!het!gemiddelde!vanwege!niet!perfecte!correlatie!=>!overidentificatie!bij!hoge!IQ!en!onder!indentificatie!bij!laag!IQ! § THORNDIKE!(1963):!Regressie!gebaseerde!discrepantie!formule!(RDM)!

-

Kritiek:!geen!hoog!verband!tussen!IQ!en!leesvaardigheid!en!subtiele!vorm!staticisme!! o Kleine!verschillen!tussen!niet-discrepante!zwakke!lezers!en!niet-discrepante!zwakke!lezers!

4. ROL)VAN)INTELLIGENTIE) -

Lage!correlatie!!

-

Specificiteitsparadox:!!specifiek!probleem!met!meer!algemene!cognitieve!problemen!! o =>!multi-factorieel!model:!verschillende!problemen!dragen!bij!tot!zwakke!leesprestaties!(IQ!kan!een!van!deze!kenmerken!zijn)!!

! 5. DYSLEXIE)–SPECIFIEKE)ACHTERLIGGENDE)STOORNIS) ) -

-

Neurobiologische!factoren:!Zwakke!lezers!vertonen!na!intensieve!training!dezelfde!activatiepatronen!als!goede!lezers!! o Moeilijk!om!een!oorzaak!aan!te!tonen!als!interventies!zoveel!invloed!hebben!op!activatie!! o Dyslectische!lezers!slagen!er!niet!in!om!leerervaringen!te!consolideren!in!het!geheugen!! ! Genetische!factoren:!34!–!66!%!kans!wanneer!ouders!dyslectisch!is! o Genen!voor!leerstoornissen!!

§ Geen!ziekte!genen!=>!risico!allelen!! § Sterke!genetische!correlatie!tussen!verschillende!aspecten!van!dyslexie!=>!genetische!homogeniteit!! § Genen!die!rol!spelen!in!de!ontwikkeling!van!meerdere!stoornissen!=>!genetische!comorbiditeit! o PLOMIN!&!KOVAS!(2005)! Risico!factoren!!!!! hese:!Combinatie!van!aantal!algemene!genen!en!unieke!genen!leidt!tot!verhoogd!risico! =>!manifesteert!zich!in!gedrag! Model!1:!Single!fundamental!mechanism:!1!centraal!mechanisme!(Brein)!aan!de!basis!van!leerstoornissen!! ≠achterliggende!stoornis!! Model!2:!Multiple!independent!mechanisms:!achterliggende!genen!>>!3!mechanismes!>>!3!leerstoornissen!

-

• Model!3:!Multiple!correlated!mechanisms:!Achterliggende!genen!>>!mechanismen!(overlap!van!genen!en!mechanismen)! ! Omgevingsfactoren:!verworven!leesvaardigheid!(=>!leesachterstand)!wordt!bepaald!door!frequentie!van!blootstelling!aan!geschreven!materiaal!

! 6. PROBLEMEN)MET)NIET-WETENSCHAPPELIJKE)CONNOTATIES)VAN)HET)BEGRIP) 1. Diagnostische!uitsluiting!van!sommige!groepen!zwakke!lezers!! o Omgaan!met!comorbiditeit?!(vb.!ADHD)! 2. Problematische!onderscheidingen!in!de!behandeling!! o o ! )

Doorverwijzen!naar!externe!gespecialiseerde!diensten!(↔!handelingsgerichte!diagnostiek)! Reductie!van!diagnostiek!tot!verlenen!van!‘maatregelen’!=>!STICORDI! Stimuleren! Compenseren! Remediëren!(te!weinig!op!school)!! Dispenseren!(=vrijstellen)!

HOOFDSTUK)2:)FAMILIAIR)EN)ERFELIJKHEIDSONDERZOEK)) ) 1. INDIVUELE)VERSCHILLEN)IN)LEESVAARDIGHEID)) =!>!1!minuuttest!(!min!65!woorden!VS!max!65!woorden)!! =!>!technische!leesvaardigheid:!normaalverdeling!(Dyslexie:!linker!staart)!! ! 2. INTERGENERATIONELE)MULTIPLE)DEFICIT)MODEL))

NGSINVLOEDEN

OUDERS:!GENEN!EN!OMGEVING!

OM

! ! ! ! ! !

!

OVERIGE!

! !

GENETISCHE!FACTOREN! BREINSTRUCTUUR!EN!FUNCTIE! Verbindingen)taalgebieden)en)breinactviteit))

KIND)

COGNITIEVE!PROCESSEN! Fonologisch)bewustzijn,)snel)benoemen,)visuele)aandacht) spanne))

*Elk!verklaringsniveau!heeft!meerder! factoren!die!het!RISOCO!op!de!stoornis! vergroten!(beschermende!en! risicofactoren)!! ! *Elke!factor!op!zich!≠!voldoende!en!≠! noodzakelijk.!! ! *Per!verklaringsniveau!:!specifieke!en! gedeelde!factoren!met!andere! stoornissen.!

GEDRAG!(STOORNISSEN)! =)uitkomstniveau)(Leesvaardigheid)als)G)))

3. LONGITUDINAAL)ONDERZOEK)–)FAMILIAIR)RISICO)ONDERZOEK)) =!Longitudinaal!onderzoek!waarin!kinderen!met!en!zonder!risico!worden!gevolgd! Dutch!Dyslexia!program:!250!kinderen:!2/3!met!risico! ! Risico! Geen!familie!risico! - Test!kleuter:!letter!kennis,!snel!benoemen,!foneemkennis!! Dyslexie! 30%! 3%!(te!klein!)! - Leesvaardigheid,!spelling,!snel!benoemen!en!fonologisch!bewustzijn.! grote!achterstand!!! - Risico!dyslexie!>!risico!z!dyslexie!>!geen!risico!dyslexie! Geen!dyslexie! Milde!problematiek!! Hoge!scores!! - Ouders!hebben!zwaardere!dyslexie!bij!dyslectisch!kind!(dan!kind!zonder!dyslexie)! ! !

4. GEDRAGSGENETICA:)ONDERZOEK)BIJ)TWEELINGEN)–)OUDER)NAAR)KIND)) -

Dyslexie!komt!in!bepaalde!families!meer!voor!=>!nature!(genetische!overdracht)!of!nurture!(culturele!overdracht)?! o Adoptie!studies!(nurture):!WADSWORTH!(2002):!ouder-kind!correlatie!bij!adoptie!=!0! o Tweelingstudies!(Nature):!SWAGERMAN:!genetische!predispositie!(79%!-73%!van!variantie!kan!verklaard!worden!door!genen-DE!ZEEUW)!! § =>!vergelijkbaar!aanbod!voor!kinderen!waardoor!genetische!verschillen!meer!tot!uiting!komen?!! §

=>!individuele!variantie!(niets!over!leesniveau!van!de!populatie)!!

! 5. DYSLEXIE)GENEN)) !

geen!enkele!factor!is!voldoelde!noch!noodzakelijk!in!het!ontwikkelen!van!dyslexie!(geen!specifieke!gen/!verschillende!genen!met!kleine!bijdrage)! Een!gen!kan!veelvoud!aan!effecten!hebben!en!een!risicogen!kan!risico!inhouden!voor!meervoud!van!aanverwante!stoornissen!! Samenhang!van!taal-,!lees-!en!rekenvaardigheid! Samenhang!leesvaardigheid!en!ADHD!symptomen.! !

HOOFDSTUK)3:)DE)NEUROBIOLOGISCHE)BASIS)VAN)DYSLEXIE)) Vroege!studies!noodzakelijk:!op!basis!van!studies!bij!ouderen!is!het!onmogelijk!te!zien!of!hersenverschillen!het!gevolg!of!oorzaak!zijn!van!leesproblemen! Geschreven!taal!=!recente/!culturele!uitvinding.!! =>!geen!door!de!evolutie!voorbestemd!neuraal!netwerk!(her-organisatie!van!hersenen!is!nodig!)!=>!recycling!DEHAENE! ! 1. HERSENRPOCESSEN)AAN)DE)BASIS)) Dyslexie!als!probleem!in!het!technisch!lezen:!verschillende!oorzaken!!

Fonologisch)bewustzijn))

Opslaan)van)orthografische)kennis)

Perceptuele)tekorten))

=!kunnen!manipuleren!en!identificeren!van! klankstructuur!van!een!taal.!

=!visuele!woordbeeld!en!herkennen!van!vaak! voorkomende!letterpatronen!

=!problemen!in!de!auditieve!verwerking!!

∗ ∗

trainen!van!fonologische!vaardigheden!=>! Effect!leesvaardigheid! niet!allemaal!fonologisch!probleem!

∗

∗

training!is!minder!effectief!om! leesvaardigheid!te!verbeteren!

∗

!

!gevolg!van!fonologie!???!!

! =>!samen!met!fonologie!voorspellen!leesvaardigheid!! !

Metacognitieve)theorieën:)visuele) aandachtsprocessen) !

normale!lezers!soms!ook!fonologisch! probleem! =>!Niet!voldoende!en!niet!noodzakelijk! =!Focus!voor!verder!onderzoek!!!! ! 2. IN)KAART)BRENGEN)VAN)HET)BREIN)) ∗

Voordelen)van)brein)onderzoek))

! ! EEG)(Electro)–encefalografie)))

1. 2.

Onderzoek!naar!activatie!patronen!tijdens!lezen!of!gerelateerde!processen!! Niet!invasief:!verschillende!deelnemers!en!momenten!=!dynamische!processen!

3.

Kindvriendelijke!protocollen!!

MRI)(Magnetische)resonantie)technieken)))

fMRI:)indirect)meten)van)activatie)patronen) dMRI:)Diffusie:)interne)organisatie)van)witte)materie)) ) (FA)hoog/laag)bij)veel/)weinig)structuur)))

∗

Temporele!resolutie!(!in!ms)!≠waar!processen!plaatsvinden!

∗

Spatiale!resolutie!(in!mm)!!

∗

Identificeren!van!hersengolven!gerelateerd!aan!perceptuele,! cognitieve!en!schematische!deelprocessen!van!het!lezen!!

∗

∗

Online!meten!(onafhankelijk!van!“verstoorde!aandacht”)! !

2!dimensies:!! o Structureel!MRI!(vormelijk)!–!Functioneel!fMRI!(activatiepatroon!-film! van!hersenen)!! o Lokale!(1!geïsoleerd!gebied)!–connectiviteitsmetingen!(regio!in!complex!

netwerk!–!meten!van!samenwerking)!fMRI!–!dMRI! ! EEG!en!MRI:!trade!off!tussen!spatiale!en!temporele!resolutie!

3. HET)NEURALE)LEESNETWERK)) ) fMRI-taken:!Visuele!presentatie!van!geïsoleerde!woorden.!! - Regio’s!in!de!linkerhemisfeer!! o IF:!Inferieure!cortex!(gebied!van!Broca):!articulatie!en!benoemen,!in!stilte!herhalen!van!klanken!!

-

o TP:!Temporo-pariëtale!cortex!(gebied!van!Wernicke)!:!Fonologische!verwerking!en!grafeem-foneem!koppeling!(lezen:!letter!-!klank)!! o OT:!Occipito-temporale!cortex!(visual!word!form!area!-!VWFA):vloeiend!lezen!en!automatische!verwerking!van!visuele!woordvormen! Connectiviteit:!2!belangrijke!samenwerkingen! o TP!–!IF:!dorsale!route:!fonologische!verwerking!!=>!Fasciculus!arcuatus!=!structurele!basis!voor!dorsale!route! o VWFA!en!semantische!regio’s!(IF):!Ventrale!route:!directe!toegang!tot!woorden!zonder!gebruik!orthografische!kennis!(≠!letter!per!letter)! !

4. NEURO-FUNCTIONELE)BASIS)VAN)DYSLEXIE)) !

5. NEURO-ANATOMISCHE)BASIS)VAN)DYSLEXIE)) !

Meta-analyse)dyslexie:))

Postmortem)onderzoek)–GALABURDA)(1985))

∗

Disfunctie!in!OT:!problemen!visuele!woord!herkenning!(kind!en!volw)!

∗

Disfunctie!in!TP:!fonologische!vaardigheden!(kind!en!volw!≠!plaats)!

∗ Activatie!in!bilaterale!IF:!compensatie!mechanisme?!(≠consequent)! =>!Verschillen!zijn!reeds!vroeg!aanwezig!maar!grote!veranderingen!in!de!ontwikkeling.!! ∗ Meta-analyse:!te!grote!verschillen!in!taken!en!deelnemers.!! ! Functionele)connectiviteitsmetingen)(fMRI)) ∗

≠!optimale!samenwerking!tussen!rechter!en!linker!hersenhelft.!!

∗

Structurele)connectiviteitsmetingen)(dMRI))) ∗

Afwijkingen:!Lager!FA!in!de!linker!TP!en!in!structurele! connectie!met!frontale!gebieden!(fasciculus!arcuatus)!)

∗

Ook!andere!regio’s!maar!minder!consistente!verschillen! (corona!radiata))

∗ Gestoorde!connectiviteit!tussen!OT,!IF!en!andere!! =>!Dyslexie!:!geen!optimale!functionering!van!leesnetwerk! ! 6. LONGITUDINALE)MRI-)STUDIES)

Post-mortem!onderzoek!en!Voxel-based-morphometrie! (volume!van!grijze!massa)!! o !vaststellen!van!volumeafwijking!in!linker!TP! !

1.

familierisico!!

2. lage!score!cognitieve!vaardigheden! Zijn!hersensverschillen!gevolg!of!oorzaak!van!jaren!minder!of!anders!lezen?!! Onderzoek!vanaf!5!jaar!zonder!diagnose!(wel!risicogroep)! ! Voorschoolse!verschillen!in!structuur!en!functie!! ! ∗ Afwijking!connectiviteit:!dorsale!route!(linker!fasciculus!arcuatus)!! TP:!fonologische!problemen!=>!Dyslexie!=!fonologische!deficit! ! ∗ Afwijking!linker!TP! -≠!Kleuters!gebruiken!breder!netwerk!voor!fonologie! ! =!Belang!van!OT!bij!kind!en!volwassene!en!frontale!regio’s!bij!kinderen!!

HOOFDSTUK)4:)OORZAKEN)VAN)DYSLEXIE)) 1. MODELLEN)IN)HET)DENKEN)OVER)DYSLEXIE)) ! DETERMINISTISCH!model! ! ! ! ! ! ! ! PROBABILISTISCH!model!! ! één!oorzaak!(noodzakelijk!en!voldoende)!! ! ! ! ! ! samenspel!van!genetische!en!cognitieve!(risicofactoren)! ! ! 1. Risico!op!dyslexie!is!niet!absoluut!(=!graduele!verdeling!van!ernst!=>!normaalverdeling!)! ! 2. Co!morbiditeit!:!gedeelde!genetische!en!cognitieve!risicofactoren!(1!factor!=!risico!op!2!factoren)!!

!

-

Dyslexie!en!AD(H)D!! o Dyslexie!specifiek:!fonologisch!bewustzijn!en!snel!benoemen!//!AD(H)D!specifiek:!responsinhibitie!! o Gedeelde!factoren:!verwerkingssnelheid!! o !!!!door!samen!voorkomen!van!stoornissen:!causale!risicofactoren!van!ene!stoornis!ten!onrechte! beschouwd!als!risicofactoren!van!de!andere!stoornis!

2. OORZAKEN)OP)COGNITIEF)NIVEAU) ! A.!FONOLOGISCH!DEFICIET!HYPOTHESE!!! =!problemen!in!het!verwerken!van!fonologie!zijn!aanwezig!voor!de!aanvang!van!leren!lezen!en!zijn!oorzaak!voor!later!leesprobleem! Deficiet!≠goede!verwerking!van!klankstructuur!van!woorden:! Niet!alle!klanken!worden!geïdentificeerd!–!!koppeling!fonemen!aan!grafemen!–!geheugen:!!koppeling!uitspraak!en!geschreven!woord! =>!Verwarring!bij!op!elkaar!gelijkende!woorden!=>!Gebruikmaken!van!langzaam!decodeerproces!! =>!Verklaring:!snelheid!en!accuratesse! Vier!fonologische)vaardigheden!(allen!betrekking!op!de!gevoeligheid!voor!of!van!verwerven!van!klankstructuur!van!gesproken!woorden)! ! Fonologische)bewustzijn)) =!herkennen!en!manipuleren!van! klankstructuur!van!woorden!(stillezen)! ∗

taken:!rijmen,!klanken!uit!(niet)!

bestaande!woorden!wegaten.!! =>!alle!leeftijden!→!lees!en!spellingvaardig! =>!!moeilijkheidsgraad!tests!en!snelheid!!! ?!causaal!effect!voor!aanvang!onderwijs!

!

Verbale)korte)termijngeheugen)) ∗

non!woord!repetitie!=!minder!bij! dyslexie!!

=>!comorbiditeit!tussen!dyslexie!en! taalontwikkelingsstoornis! =>!belang!vanwege!samenang!fonologisch! bewustzijn.!!

Letter)kennis))

Crossmodaal)Paarsgewijsleren)

=!associatie!tussen!letter!en!bijhorende!

=!leren!van!associatie!tussen!verbale!en!

klank!(letter-klank!intergratie)!!

visuele!stimulus!

∗

!klanken!integreren!tot! audiovisuele!objecten!!

∗

Brein!en!gedragsniveau!

∗ !!moeite!met!verbale!op!zich!! =>!gevolg!van!dyslexie!(niet!oorzaak)!

B.!SNELBENOEMEN!(RAN:!Rapid!automatized! naming)!! ! =!snelmogelijk!opnoemen!van!een!set!symbolen.!! !

C.!VISUELE!AANDACHTSSPANNE!HYPOTHESE! ! Visuele!aandachtsspanne! =!aantal!orthografische!elementen!dat!in!één! oogopslag!kan!worden!verwerkt.!!

≈!leessnelheid!=>!leesvaardigheid!(NL:!eenduidige! ! koppeling!letters!klanken)!! Hypothese!! ∗ Trager!in!het!benoemen!van!letters!en!cijfers!! Niet!alle!letters!tegelijkertijd! !→!!in!geheel!herkennen!van!woord!! ∗ Vertraging!bij!meedere!items!tegelijk! ! ↔!Versnelling:!profiteren!vooruit!te!kijken! Taak! ! Presentatie!van!letters!en!kunnen! Onafhankelijke!risicofactor!(ipv!fonologische! plaatsen/benoemen.!! vaardigh.)!! =>!hoeveel!KLANKEN!in!één!oogopslag!! ∗ Lage!r!met!fonologisch!bewustzijn!! ! ∗ Andere!relatie!met!leesvaardigheid! ∗ ∗

Geen/zwakke!relatie!met!spelling! Hardop!lezen!ipv.!Stil!lezen!

! Indicatie!voor!leesproces!(basis!voor!prestatie)! ∗ Snelheid!=!verwerken!van!meerdere!items! ∗

D.!SENSOMOTORISCHE!PROBLEMEN! ! =!motorische!problemen!of!problemen!in!de! verwerking!van!auditieve!informatie.!! ∗

Minder!gevoelig!voor!subtiele!verschillen! tussen!tonen!en!klanken!!

! =!beperkte!invloed!op!ontwikkeling!van! fonologische!vaardigheden!en!leesvaardigheid! ! Wel!vaker!problemen!bij!kinderen!met!dyslexie! ! =>!onduidelijk!!!!

=>!fonologische!vaardigheid!!! ! ∗

Met!dyslexie:!problemen!met! aandachtsspanne!(combinatie!met! fonologisch!bewustzijn)!

Losse!items!≈!woordidentificatie!! o Geautomatiseerd!leesproces!(LTG)!

! 3. CONCLUSIES)EN)IMPLICATIES)VOOR)DIAGNOSTIEK)EN)BEHANDELING)) ) CONCLUSIES!

!

∗ ∗

Erfelijk!! Fonologische!vaardigheden:!Bewustzijn!(en!letterkennis)!!

∗

o KTG!en!paarsgewijs!=!gevolg!van!andere!stoornis! Visuele!aandachtsspanne!! !

GEVOLGEN!! NL:!dyslexie!specifiek!profiel!(adhv.!Fonologisch!bewustzijn,!snel! benoemen!en!letter-klank!associatie)!=>!terug!betaling!behandeling! (!invoegen!van!factoren!impliceerd!dat!deze!bekend!zijn!≠!waar)!!

∗

∗

VL:!ernstige!en!hardnekkige!achterstand!van!lezen!!

HOOFDSTUK)6:)ENKELVOUDIGE)OF)MEERVOUDIGE)/)SPECIFIEKE)OF)ALGEMENE)ACHTERLIGGENDE)COGNITIEVE)OORZAKEN)) ! Specificiteitsparadox:!Specifiek!fenotype!(gedrag)!dyslexie!=!ernstige!leesstoornis!(noodzakelijk!voor!definiëring)!! =>!Zoektocht!naar!enkelvoudige!oorzaak!(specifiek!–!1!cognitief!domein!/!Algemeen!–!andere!domeinen)!! ó!ook!problemen!andere!domeinen!!!!!!!!!!!!ó!Ook!aantasting!op!andere!domeinen! !
<...