Współczesne teorie socjologiczne opracowanie 1 PDF

Preview

Summary

Download Współczesne teorie socjologiczne opracowanie 1 PDF

Description

Współczesne teorie socjologiczne 1. Funkcjonalizm analityczny Talcotta Parsonsa 1.1 Główne założenia funkcjonalizmu - społeczeństwo jest systemem składającym się z wzajemnie powiązanych części, z których każda pełni określoną funkcję. - system społeczny dąży do zachowania ładu – tworzy hierarchię. - system społeczny jest w stanie dynamicznej równowagi. - system społeczny ulega zmianie w sposób ewolucyjny i stopniowy. - aby system mógł trwać musi być zdolny do: adaptacji, osiągania celów, integracji i utrzymywania wzorów. - Społeczeństwo jest systemem, który jest tworzony przez interakcje jednostek, które są określone przez pewne standardy zachowań. System może podlegać ewolucji.

1.2 Narysować schemat AGILat wymiany między podsystemowej.

1.4 Opisać jeden wybrany przykład podystemu. - integracja (integration) oznacza problem koordynacji i utrzymywania właściwych wzajemnych stosunków pomiędzy elementami systemu.

2.

Funkcjonalizm empiryczny Roberta Mertona

Merton krytykował Parsonsa, zarzucał brak empirii, krytykował 3 cechy o których mówił Parsons: uniwersalność, jedność, że każdy element jest niezbędny. 2.1 Tezy funkcjonalizmu, które krytykował:

1.

Funkcjonalna jedność - założenie że społeczeństwo jest zintegrowane, stanowi jedność. Merton – nie za każdym razem, trzeba to sprawdzać empirycznie.

2.

Uniwersalny funkcjonalizm - każdy element działa na korzyść systemu . Merton – Nie każdy element działa na korzyść systemu. Niektóre elementy są dysfunkcyjne (wprowadził pojęcie dysfunkcji). Teza o niezbędności: a) Każdy element jest niezbędny żeby społeczeństwo (system) mógł działać. Merton - nie każdy element jest niezbędny, bo wszystkich ich nie znamy. Istnieją elementy ukryte lub takie o których nie wiemy jakie pełnią funkcje. b) istnieją elementy które nie mogą być zastąpione przez inne. Merton – nie, istnieją przeżytki kulturowe, które są porzucone i się o nich nie pamięta.

3.

2.2 Funkcje teorii średniego zasięgu (jest to zagadnienie z sylabusa na które mam częściową odpowiedź)

 

teoria średniego zasięgu – teoria odnosząca siędo pewnych zjawisk społecznych, zgodnie z którą nie należy tworzyć ogólnych teorii wszystkiego, a powinno się skupić na opisie szczególnych warunków życia społeczego. badamy na mniejszą skalę dzięki temu będzie to bardziej wyjaśniające i prawdziwe. badamy rzeczywistość mniej abstrakcyjnie a bardziej rzeczywiście. 2.3. Paradygmat analizy funkcjonalnej Mertona  paradygmat – sposób widzenia rzeczywistości,  funkcje – przyczyniają się do adaptacji i modyfikacji systemu,  dysfunkcje – przyczyniają się do destabilizacji i zmiany systemu,  funkcje jawne – uznane i zamierzone przez uczestników systemu,  funkcje ukryte – nieświadome lub niezamierzone. 2.4. Elementy analizy funkcjonalnej.  Coś co jest osadzone w strukturze, zachowanie które się powtarza. Rozmieszczenie w strukturze społecznej osób uczestniczących we wzorze. Jakie są statusy i powiązania osób w strukturze. Np. spóźnianie się na zajęcia: elementy: student, uczelnia, wykładowca.  Rozpatrzenie alternatyw, innych wzorów postępowania, które nie zostały wybrane. Np. bycie punktualnym, przychodzenie wcześniej, nie chodzenie wcale.  Co ludzi motywuje żeby ten schemat powielać? Znaczenie uczuciowe przypisywane wzorami przez jego uczestników. np. osobisty stosunek, stosunek innych uczestników. np. nie chcę się spóźniać na zajęcia, bo chcę skończyć uczelnię.  Rozróżnienie motywacji uczestników wzoru od obiektywnego zachowania, jakiego wzór wymaga. np. powinno się być punktualnym, bo tego wymaga dobry obyczaj i regulamin studiowania.  Prawidłowości nie dostrzegane przez uczestników, a dostrzegane przez badacza. Np. nie dostrzega się, że to przeszkadza wykładowcy, jest nie fair wobec nie spóźniających się.

3. Teorie konfliktu: dialektyczna R. Dahrendorfa i funkcjonalna L.A. Cosera Dahrendorf 3.1 Cechy modelu koercyjnego i integracyjnego koercyjny (konfliktowy) - dezintegracja, - przymus, - destabilizaja, - zmiana. Integracyjny (konsensusu) - stabilność, - integracja, - elementy są funkcjonalne. 3.2 interesy jawne (?), konflikt, warunki społeczne, polityczne, polityczne, zmiany w strukturze 3.3 wyjaśnić w jaki sposób tworzą się grupy interesów (w jaki sposób rekrutują się członkowie). (odp. Od Oli) - jedni pełnią pozycje zwierzchnie a inni porządkowe, - kontrola za pomocą nakazów i ostrzeżeń, - prawomocność (?) wynika z pozycji, - brak posłuszeństwa jest karane. ZIS (zrzeszenia imperatywnie skoordynowane). ZIS możemy podzielić na dwie główne kategorie: tych, którzy rządzą (dążą oni do zachowania status quo) i tych, którzy są rządzeni (mają oni swój interes w tym, aby doszło do ponownej redystrybucji władzy w systemie).Kiedy obie grupy uświadamiają sobie, że ich wzajemne interesy są sprzeczne, dochodzi do polaryzacji. W wyniku walki dochodzi do ponownej redystrybucji władzy i proces się powtórzy. Coser Wg Cosera konflikt spełnia pozytywne funkcje. Integruje grupę, Umacnia władzę lub prowadzi do powstania nowej. 3.4 Czym różnią się konflikty w grupach o luźnych i o stałych więzach? Grupy o luźnych więzach - tam, gdzie interes nie jest ujednolicony. Problem na bieżąco rozwiązywany. Rozwiązywanie konfliktu ma charakter integrujący. Ludzie nas znają tylko z jednej strony. Grupy o ścisłych więzach - odwrotność powyższego, grupy te bardziej nas angażują emocjonalnie i nie tylko. Konflikt jest tłumiony. Różnice konfliktu w tych grupach:

W grupach luźnych nie boimy sie rozpadu grupy (nie jest ona aż tak dla nas ważna), w grupach ścisłych - jeśli dojdzie do konfliktu to jest on tłumiony, są tworzone tematy zastępcze aby grupa się nie rozpadła. 3.5 Konflikt może działać na korzyść ponieważ wtedy każdy może mieć możliwość wypowiedzenia swojego zdania. Są one reintegracyjne. 3.6 Wentyl bezpieczeństwa - problem zastępczy, nierealistyczny (czyli to co jest w 3.4). mechanizm kozła ofiarnego – przeniesienie winy na drugą osobę. Konflikt realistyczny – spowodowany zaistniałymi problemami, mający na celu zmianę i poprawę – chodzi o cele, wartości, chęci utrzymania statusu. Konflikt nieralistyczny – powodem jego powstania jest tylko i wyłącznie rozładowanie negatywnego napięcia.

4.

Teorie wymiany: behawioralna G. Homansa oraz dialektyczna teoria wymiany P. Blaua

Homans 4.1 Należy wiedzieć o co chodzi w twierdzeniach Homansa, znać ich nazwę i podać przykład 1. Twierdzenie o sukcesie - Jeżeli rybak złowi dużo ryb to będzie chciał łowić jeszcze wiele razy, jeśli złowi mało ryb to nie będzie powtarzał tych działań (łowienia ryb).////odnosi się do skutku (złowienia dużo ryb). 2. Twierdzenie o bodźcu - Jeżeli rybak złowił wiele ryb na zaciemnionych wodach to w przyszłości będzie częściej tam łowił myśląc że to (zaciemnione wody) wpłynęło na jego sukces.////odnosi się do przyczyny (zaciemnione wody). 3. Twierdzenie o wartości - Jeśli jakieś działanie jest dla jednostki wartościowe to będzie je powielała. 4. Twierdzenie o deprywacji / nasyceniu - Im więcej ryb złowi tym są one dla niego mnie wartościowe. 5. Twierdzenie o frustracji / agresji - Jeżeli nie możemy otrzymać jakiejś nagrody to wyładowujemy naszą frustrację np. łamiąc wędkę. Blau 4.2 Dylemat więźnia

4.3 Dlaczego wartości mogą pośredniczyć między ludźmi? Sytuacja ofiarodawcy. Z ofiarodawcą chodziło o to że np. w klasach wyższych często dawanie na cele charytatywne jest wręcz wymuszane przez osoby z tej samej klasy. Im większy datek tym większy prestiż. W tym przypadku ofiarodawca nie ma bezpośredniego kontaktu z ofiarowanych. (Ta odpowiedź wymaga dopracowania). 4.4 Cztery rodzaje wartości, za co odpowiadają (cztery rodzaje zasobów). (Pierwsze zdanie w każdej odpowiedzi to opis tych wartości, drugie - wyjaśnienie za co odpowiadają). 

Wartości partykularystyczne (swoiste dla grupy) – są to te wartości, które mają tylko niektórzy, ci którzy należą do danej grupy. Czyli takie które odróżniają grupy między siebie, rozróżniają. Odpowiadają za tworzenie się solidarności grupowej.

  

Wartości uniwersalistyczne – Są to uniwersalne wartości dla wszystkich ludzi. ważne dla wszystkich np. pieniądze - tworzą one hierarchię. Odzwierciedlenie w systemie klasowym. Wartości uprawomocniające władzę - przyczyniają się do powstawania władzy np. zgadzamy się żeby ktoś nami rządził. Odpowiadają za uprawomocnienie się władzy. Ideały opozycyjne – są czynnikami pośredniczącymi w zmianie społecznej i reorganizacji. np. mówienie ludziom że mają jakiś wspólny interes aby wywołać rewolucję. Dzięki nim możliwe są zmiany społeczne. 5.

Teoria racjonalnego wyboru

5.1 Teoria racjonalnego wyboru – każdy z nas działa racjonalnie (subiektywnie).  Założenie o racjonalności – ludzie dążą do racjonalności, ale pojmują ją subiektywie.  Intencjonalność – ludzkie działania są zamierzone i mogą mieć niezamierzone konsekwencje.  Założenie o kontrfinalności – to co jest optymalne dla jednostki jest optymalne dla ogółu. Jednostka działa tak aby wybierać opcje najbardziej optymalne dla niej ale też dla ogółu. np. wiem że uderzenie w twarz boli, więc nie biję innych.  Założenie o suboptymalności – to, co jest optymalne dla jednostki, nie musi być optymalne dla ogółu. Jednostka działa egoistycznie, Jednostka maksymalizuje swoje korzyści bez względu na korzyści czy straty jakie poniesie ogół, np. wyrzucanie śmieci do lasu. 5.2 Teoria konfliktu (ja tego nie mam że będzie) – ograniczone zasoby, żeby ktoś mógł zyskać, ktoś musi stracić. 5.3 Teoria gier; możliwe gry; gry o sumie stałej, zmiennej; dylematy gier (przykłady gier - dylemat więźnia, wchodzenie do windy, kolacja lub kino). Teoria gier – ludzie wybierają takie strategie w życiu, jak w grze. " Gra składa się z co najmniej dwóch graczy, którzy wypracowują strategie, celem uzyskania pewnych rezultatów czy nagród. Gry złożone z dwóch graczy nazywa się "grami dwuosobowymi": gry dla więcej niż dwóch graczy określa się mianem "gier n-osobowych". Nagroda każdego z graczy zależy nie tylko od jego własnej strategii, ale także od strategii i nagród wszystkich innych osób zaangażowanych w grę. Podobnie strategia każdego z graczy zależy od strategii pozostałych. Przyjmując jako dane preferencje każdego z graczy do poszczególnych wyników czy nagród, teoria gier próbuje przewidywać strategie graczy, gdyby działali oni racjonalnie na podstawie dostępnych informacji" (Baert, F.C. da Silva, Teorie społeczne w XX wieku i

dzisiaj str. 128) Strategie gier (też może się pojawić na kolokwium):  

Strategia kooperacji - Jeżeli obie strony działają także na korzyść przeciwnika to obaj będą zadowoleni. "Wet za wet" - współpracujemy dopóki druga strona nie dokona dezercji. Na wikipedii jest fajnie wytłumaczone.

Gra o sumie stałej (zerowej) - " moja wygrana jest twoją przegraną". Gra o sumie zmiennej - nie możemy przewidzieć kto wygra, czy wygra i ile wygra. Nie tylko jeden wygrywa.

Dylematy gier / możliwe gry: (odnośnie tabelek - im więcej punktów tym lepiej)

Chyba wiadomo mniej więcej o co chodzi. Najkorzystniejszą sytuacją jest nieprzyznanie się obu więźniów, najniekorzystniejszą - przyznanie się obu więźniów.

Wchodzenie do windy - najkorzystniejszą sytuacją jest gdy po rozsunięciu się drzwi ja zdecyduję sie wchodzić a druga osoba zaczeka lub gdy ja zaczekam a druga osoba zechce wchodzić (1,1 punktów w tabeli przy tych pozycjach). Niekorzystną sytuacją będzie gdy oboje zaczniemy wchodzić lub oboje będziemy czekać (0,0 punktów w tabeli)

Wybór między kolacją a kinem - najkorzystniejszą sytuacją będzie, gdy oboje zgodzą się na tą samą opcję. Jeżeli ich zdania w tej kwestii się różnią to będą skłonni dostosować się do drugiej osoby bo zjedzenie samemu kolacji czy pójście samemu do kina jest najmniej przyjemne (ma najniższą wartość punktową). Nie wiem na przykład dlaczego pozycja, gdy mężczyzna wybierze kolację a kobieta kino ma wyższą wartość niż gdy mężczyzna wybierze kino a kobieta kolację (wydawałoby się analogiczna sytuacja). Może dlatego że kobietę łatwiej przekonać do kolacji niż mężczyznę. 5.4 Strategie w kontekście ekologii. (niestety strategii nie mogę znaleźć, ale def. Się przyda) Ekologiczna teoria, teoria socjologiczna ujmująca społeczeństwo w ścisłym powiązaniu ze środowiskiem przyrodniczym. Zbiorowości ludzkie żyjące na określonym terytorium stanowią integralną część ekosystemu. Rozwój i struktura społeczna uzależnione są od warunków środowiskowych, przestrzennego układu ludności i instytucji oraz relacji pomiędzy ekosystemem a żyjącymi w jego ramach ludźmi. 5.5 Do czego służy teoria racjonalnego wyboru?

5.6 Nowy instytucjonalizm z zeszytu: instytucje narzucają nam pewne działania, powodują że nasze zachowania są przewidywalne. Niestety ta definicja kłóci się z tą z słownika socjologicznego: neoinstytucjonalizm zakłada, że instytucje są bardziej zmienne, rozwijają się, a nie powodują spowolnienia tempa zmian. Oznacza to, że współczesne instytucje w swoim działaniu są bardziej racjonalne. 6.

Interakcjonizm symboliczny (H. Blumer)

Założenia: Między bodźcem, a reakcja występuje interpretacja. Posługiwanie się symbolami – człowiek posługuje się symbolami. Wszystkim obiektom wokoło nadają znaczenie, co określa nasz stosunek do danego przedmiotu Komunikacja symboliczna – ludzie w celu komunikowania się używają symboli. Skuteczność komunikacji zależy od wzajemnego ustalenia sensu danych gestów zarówno słownych, jak i ciała Interakcje i przyjmowanie roli – interakcja to najważniejsze zjawisko świata społecznego, podczas której jednostki przyjmują określoną rolę

(Notatki z zajęć, połączenie notatek Michała I Kuby) "Jaźń" jest procesem, ma kumulujący charakter, wpływa na osobowość. Jaźń odzwierciedlona - uczymy się patrzeć na siebie tak jak inni na nas patrzą Uogólniony inny - Postawienie się na miejscu kogoś. Dzięki temu wiemy co spotka się ze społeczną akceptacja a co nie. Etapy rozwoju jaźni: "I" - podmiot "me" - przedmiot Chyba chodzi o to że ten etap "I" występuje tylko w procesie niemowlęcym. Wtedy mamy świadomość że jesteśmy pępkiem świata i wszystko co się dzieje jest dla nas (np. słońce jest po to żeby było nam ciepło, kałuża po to żebym się mógł taplać, mam po to żeby mi dać jeść) Obraz siebie – ja w danej sytuacji Koncepcja siebie – to jak siebie pojmuje Interakcjonizm - wszystko jest w procesie tworzenia się, nic nie istnieje od razu, nie ma struktur. Każdy definiuje własną rolę - "Przyszedłem na zajęcia by zdefiniować swoją rolę studenta” Definicja sytuacji = jak siebie widzimy + jak definiujemy swoją rolę. Etapy interakcji: 1. Identyfikuje siebie jako partnerów interakcji. 2. Zidentyfikowanie symboli odbieranych.

3. 4.

Interpretacja symboli - najważniejszy element interakcji. Nasza odpowiedź, Dostosowujemy działania do osoby.

Działania połączone: Jednostki w grupie muszą ten sam lub przynajmniej podobny klucz do interpretacji, np. wiemy jak zachować się na ślubie chociaż wcześniej nie ustalaliśmy tego z innymi uczestnikami tego ślubu. (brak słowa) interakcje - ma nam czemuś służyć. Wiemy kiedy mamy jakiś cel jako grupa. Dlaczego ludzie działają w sposób przewidywalny? Nie wiem, my to mamy wyjaśnić czy jest to pytanie bez odpowiedzi zadane przez Interakcjonizm symboliczny?

7.

Analiza fenomenologiczna A. Schütza

7.1 Motyw "żeby" i motyw "ponieważ" Np. Obrabowałem bank "żeby" mieć pieniądze, "ponieważ" chce wyjechać na wakacje. Nasz motyw "żeby" jest dla drugiej osoby motywem "ponieważ" (Przykład, który podałem zanotowałem na zajęciach ale on chyba nie jest odpowiedni). Jeżeli ten powyższy przykład miałbym przełożyć na to co czytając teraz ten fragment zrozumiałem, wyglądało by to tak: (Z mojej perspektywy) Ja obrabowałem bank i dokonałem innych czynności (np. kupiłem fałszywy dowód) "żeby" wyjechać na wakacje. (Z perspektywy obserwatora) On obrabował bank "ponieważ" chciał pojechać na wakacje. Obserwatora nie obchodzą żadne inne dokonane przeze mnie rzeczy, które zrobiłem żeby wyjechać na wakacje, on widzi tylko ten wycinek rzeczywistości bo akurat tylko go zna i do niego może się odnieść. Zakładamy że tylko jednostka zna swój motyw "żeby".

7.2 Jak bada badacz (przez jakie pryzmaty dochodzi do prawdy)? Lebenswelt to świat otaczający jednostkę, pojmowany przez nią w sposób subiektywny jako realny. Specyfiką takiego widzenia świata jest brak wątpliwości w jego realność. Lebenswelt to świat życia codziennego i codziennych działań jednostki oraz świat marzeń sennych i fantazji. Nie istnieje obiektywny świat / rzeczywistość (zwłaszcza w naukach społecznych). Jako że każdy żyje swoim życiem, każdy ma inny zasób doświadczeń związanych z tymi samymi obiektami, sytuacjami etc. Najczęściej jest to właśnie przyczyną kłótni. Ponieważ niemożliwe jest aby dwie osoby żyjąc na tym świecie np. 20 lat miały dokładnie te same doświadczenia związane z tymi samymi elementami świata. Więc ludzie widzą rzeczywistość przez pryzmat swojego zasobu doświadczeń. Więc, wyobraźmy sobie że socjolog bada grupkę ludzi (czy nawet jednego tylko człowieka). Chcąc opisać ten świat (jakąś daną sytuację) patrzy na niego przez: Pryzmat jednostki, którą bada (czyli jej bazy doświadczeń na temat świata) → Pryzmat swoich doświadczeń na temat świata → Pryzmat terminów i pojęć nauki, którą bada (socjologia). 7.3 Jakie cechy ma wiedza potoczna?     

Zdobyta w procesie socjalizacji Powszechnie podzielana Intersubiektywna (mamy poczucie że inni mają ten sam zasób) Biograficznie zdeterminowana (każdy z nas ma trochę inną wiedzę (np. dla jednego naprawienie komputera może być proste a dla drugiego napisanie eseju) Ma społeczny charakter

7.4 Przekładalność perspektyw – przekonanie że wszyscy ludzie widzą tak samo. a) b)

Wymienialność punktów widzenia - gdybyśmy się zamienili miejscami to byśmy widzieli tak samo. Zgodność systemów wartości - zakładamy że inni byli socjalizowani w podobny sposób....