Wykładnia prawa - Stopień: m PDF

Preview

Summary

wykladnia ...

Description

WYKŁADNIA PRAWA" Pojęcie wykładni prawa Wykładnia to proces podczas, którego ustalane jest właściwe znaczenie przepisów prawnych albo wynik tej czynności. Interpretacja prawa ma służyć sformułowaniu norm prawnych wydobytych z przepisów prawnych. " Cele wykładni prawa Istnieją dwie koncepcje co do celów powstawania wykładni prawniczej. ( ( ( ( Pierwsza z nich to koncepcja klaryfikacyjna, która zakłada, że wykładni prawa dokonuje się tylko wtedy, gdy występują niejasności tekstu. Niejasności spowodowane są najczęściej niezrozumiałym, specyficznym językiem, którego używa się do opisywania prawa. Przyczyną mogą być również pewne błędy językowe, pewna nieostrożność wypowiedzi. W myśl tej koncepcji powstała paremia łacińska „clara non sunt interpretanda”, która oznacza, że nie dokonuje się wykładni tego, co jasne. Druga koncepcja, czyli koncepcja derywacyjna, zakłada, że należy dokonywać wykładni w każdym przypadku ustalania obowiązującej normy prawnej, która ułatwi interpretacje prawa. " Teorie wykładni prawa Istnieją trzy normatywne teorie wykładni prawa: statyczna, dynamiczna i „aktualnego ustawodawcy”. " Teoria wykładni statycznej jest subiektywna. Przyjęcie tej teorii zapewnia stabilność prawa. Ta teoria zakłada, że to ustawodawca nadaje znaczenie wytworzonym przez siebie przepisów. Statyczność tej teorii polega na tym, że nie zmienia się ona pod wpływem zmian rzeczywistości społecznej. " Teoria wykładni dynamicznej jest obiektywna, jest elastyczna i dostosowana do zmieniającej się rzeczywistości i zmian znaczenia terminów. " Teoria wykładni „aktualnego ustawodawcy” jest modyfikacją wykładni dynamicznej. Dla tej teorii wskazówką w procesie interpretacji są aktualne cele, preferencje aksjologiczne ustawodawcy czynnego w momencie dokonywania interpretacji." Przy dokonywaniu wykładni prawa przyjmuje się koncepcje racjonalności ustawodawcy, czyli przyjęcie założenia racjonalizacji przepisów bez podważania ich słuszności i celowości." Rodzaje wykładni prawa Wykładnie prawa można podzielić na kilka rodzajów uwzględniają poszczególne kryteria. ( " Jednym z podziałów jest podział wykładni ze względu na podmiot jej dokonujący. W tym podziale wyróżniamy wykładnię autentyczną, legalną, operatywną i doktrynalną. " Wykładnia autentyczna jest dokonywana przez podmiot, który też przepis ustanowił. Jest to wykładnia o mocy powszechnie obowiązującej. Wyróżnić można dwie formy wykładni autentycznej- oficjalną i nieoficjalną. Wykładnia autentyczna oficjalna jest zawarta w akcie, który posiada formalną moc wiążącą. Prawodawca wypowiada się, co do znaczenia norm przez siebie uchwalonych. Co do wykładni autentycznej nieoficjalnej to intencje prawodawcy są poznawane na podstawie materiałów przygotowawczych lub deklaracji, które formalnie nie wiążą." Wykładnia legalna jest dokonywana przez prawnie upoważniony do tego organ państwa. To zadanie zostaje specjalnie powierzone, najczęściej zapisane jest w konstytucji. W przeszłości takie uprawnienia w Polsce miał Trybunał Konstytucyjny. Wykładnia legalna ma charakter obowiązujący. " Wykładnia operatywna jest dokonywana przez organy stosujące prawo. Cechuje się konkretnością i indywidualnością rozpatrywania sprawy. Szczególne znaczenie ma wykładnia

sądowa, dokonywana przez Sąd Najwyższy. Postaci wykładni dokonywanej przez Sąd Najwyższy to: wyroki w wyniku kasacji od wyroków sądu II instancji, skargi nadzwyczajne, uchwały rozstrzygające zagadnienia prawne budzące wątpliwości lub w sprawie rozbieżności w wykładni. " Wykładnia doktrynalna jest dokonywana prywatnie przez prawników, nie ma mocy wiążącej, oddziałuje tylko siłą autorytetu. " Drugim podziałem jest podział wykładni ze względu na sposób jej dokonania. " Wykładnia językowa, inaczej językowo-logiczna, dokonywana jest przy interpretacji przepisów prawnych przy wykorzystaniu reguł znaczeniowych i konstrukcyjnych języka prawnego i oraz reguł poprawnego myślenia." Wykładnia systemowa polega na ustalaniu rzeczywistego przepisów ze względu na ich usytuowanie w systematyce wewnętrznej aktu lub w całym systemie prawa; bierze się pod uwagę to, że umieszczenie przepisu w określonej części aktu ma znaczenie oraz że system prawa nie powinien zawierać norm sprzecznych. " Wykładnia funkcjonalna uwzględnia warunki, w jakich wyprowadzona z niego norma ma funkcjonować. Przypisany prawodawcy cel jaki ten chciał osiągnąć ustanawiając dany przepis prawny nazywamy ratio legis, jest to stosowana zasada przy tej wykładni. " Wykładnia porównawcza ustala znaczenia przepisów przez porównanie ich z podobnymi przepisami z innych systemów prawa (układ synchroniczny) albo z podobnymi przepisami niegdyś obowiązującymi (układ diachroniczny, wykładnia historyczna)." Trzecim podziałem jest podział ze względu na wynik wykładni, zaliczają się do nich; wykładnia literalna, czyli dosłowna i ścisła i wykładnia rozszerzająca. " Wykładnia literalna ma miejsce wtedy, gdy spośród różnych znaczeń uzyskanych za pomocą odmiennych dyrektyw interpretacyjnych, wybrane zostaje to rozumienie, które zostało ustalone wyłącznie za pomocą dyrektyw językowych.+ Wykładnia rozszerzająca polega na przypisaniu normie szerszego zakresu niż to wynika z jej brzmienia. Z uwagi na swój charakter występuje wiele szczególnych ograniczeń stosowania wykładni rozszerzającej." Wykładnia zwężająca polega na przypisaniu normie węższego zakresu niż wynikający wprost dosłownego brzmienia normy.+ Reguły interpretacyjne " Należy pamiętać, że do tekstu prawniczego nie można dodawać niczego, co jest zbędne i niepotrzebne. Każde użyte słowo powinno być przemyślane i użyte w znaczeniu, jakie obowiązuje. Obowiązuje zasada, że jednemu wyrazowi przypisane jest jedno znaczenie, nie można stosować wyrazów zamiennie. " Reguły inferencyjne Znajduje zastosowanie , gdy do stanu faktycznego nie ma żadnego uregulowania prawnego. Poniżej znajdują się cztery reguły wnioskowania: " -argumentum a fortiori (wnioskowanie z uzasadnienia słabszego na silniejsze): ad minori ad maius (zakazy), ad maiori a minus (nakazy, dozwolenia)," -argumentum a contrario (wnioskowanie z przeciwieństwa) -jest oparte na odwrotnym schemacie niż analogia legis, można uzna to wnioskowanie za przeciwieństwo wnioskowania per analogiam. " -argumentum a simili (wnioskowania przez analogię)- opiera się na podobieństwie stanów rzeczy lub dóbr chronionych. " Dyrektywy " Do wykonywania wykładni niezbędne są dyrektywy interpretacyjne, które pozwalają na przejrzyste odczytanie treści. Dyrektywy to wskazówki i pewne zasady, dzielimy je na I i II stopnia. I stopnia są to dyrektywy językowe, systemowe, funkcjonalne. To reguły określające, jak ustalać znaczenie

wyrażeń występujących w tekście prawnym ze względu na kontekst językowy, systemowy i funkcjonalny. Dyrektywy II stopnia wskazują, jakimi dyrektywami I stopnia należy się posługiwać w pierwszej kolejności, które odrzucić jeśli wystąpi rozbieżność. "

Topiki prawnicze " Topiki prawnicze możemy traktować jako przedmiot logiki. Tradycyjne topiki prawnicze formułuje się w języku łacińskim." Wykładnia prawa jest istotnym elementem interpretacji zagadnień i przepisów prawnych. Stosowanie wykładni prawa usprawnia system prawniczy i ogranicza rozbieżności w pojmowaniu przepisów prawnych i ewentualne sprzeczności. Język tekstów prawniczych nie powinien budzić wątpliwości, powinien być przejrzysty, a jest to możliwe, dzięki stosowaniu zasad interpretacji prawa. Praktyka pokazuje, że często dochodzi do używania wykładni prawa, gdyż mimo wszelkich starań język prawniczy nie jest zrozumiały dla obywateli....