[wykłady] 15.10 Rola epidemiologi w zdrowiu publicznym PDF

Preview

Summary

Monika Prus...

Description

epidemia– zachorowanie na dużą skalę pandemia – zachorowanie ogólnoświatowe endemia – choroba występująca na danym obszarze w dłuższym okresie czasu

cele epidemiologii: - zapobieganie - wykrywanie zagrożeń, opis - sanometria (badanie stanu zdrowia ludności) - promocja zdrowia - tworzenie, wdrażanie i monitorowanie problemów zdrowotnych Interdyscyplinarność: - geografia - biologia - socjologia - statystyka - polityka społeczna

triada epidemiologiczna: - czynniki środowiskowe (czynniki fizyczne, chemiczne - środowisko, społeczne – styl życia, wartości, normy, zwyczaje, zatrudnienie – zarobki) - czynniki chorobotwórcze - czynniki nosiciela/osobnicze (odporność) - czynniki genetyczne

Rozwój epidemiologii rozpoczął się od badania czynników środowiskowych fizycznych i chemicznych (XVII w.) XIX w. – czynniki chorobotwórcze XXI w. – czynniki genetyczne, społeczne choroby społeczne – uzależnienia, cukrzyca (choroby cywilizacyjne – związane z obszarami zurbanizowanymi) choroby cywilizacyjne: - uzależnienia (nikotynizm, alkoholizm, narkotyki, Internet, zakupy, praca, leki, jedzenie – konsumpcjonizm, styl życia -> wynika z dobrobytu)

- grzybice - nowotwory (skóry, układu pokarmowego – jelita grubego) - choroby psychiczne (depresja) - choroby układu krążenia - choroby przenoszone drogą płciową (AIDS) - choroby układu oddechowego - alergie - cukrzyca - nadciśnienie - osteoporoza

Zdrowie publiczne na bazie danych epidemiologicznych tworzy programy zdrowotne. 11 głównych zagrożeń zdrowotnych wg. WHO w skali globu: - nowotwory - choroby układu krążenia - choroby układu oddechowego (dym palenisk domowych) - otyłość - głód (główne przyczyny chorób wśród dzieci) - niedożywienie (cynk, A, D) - brak dostępu do wody pitnej i wody do celów sanitarnych - ryzykowne kontakty seksualne (HIV, AIDS) - wypadki komunikacyjne - wojny i kataklizmy - choroby psychiczne

Metody epidemiologiczne/badawcze stosowane w epidemiologii: - badanie prospektywne (zakładają aktywną rolę badaczy, obejmują przyszłość, czasochłonne, kosztowne, niestałość populacji badanej ze względu na śmierć, migracje – ryzyko wypadnięcia z próby): a) badania kliniczno-kontrolne (grupy badane: lek i placebo) b) laboratoryjne (warunki sztuczne) c) doświadczalne (badanie w środowisku naturalnym); badanie na grupie badanej i grupie kontrolnej

- badania retrospektywne (obarczone większym błędem – kiedyś nieznane metody badawcze, przyczyny) a) dane spisane b) teksty źródłowe (książki, kroniki, dzienniki, obrazy – ogólnodostępność danych) - badania opisowe (opis danego zjawiska) - badania analityczne/kliniczno-kontrolne (elementy eksperymentu)

Badania kliniczne a badania epidemiologiczne a) cel badań - diagnoza kliniczna (ocena zdrowia pacjenta poprzez chorobę, podstawa – wywiad lekarski, diagnostyka, prowadzi lekarz) - diagnoza epidemiologiczna (ocena zdrowia populacji, zarówno osobnicy chorzy i zdrowi, podstawa – statystyki, ankieta, prowadzi lekarz + inne osoby – matematyk, socjolog)...