Zagadnienia-do-kryzysu emocjonalnego 1 PDF

Preview

Summary

kryzys emocjonalny zagadnienia...

Description

Zagadnienia do egzaminu: Kryzys emocjonalny z części wykładowej: Emocje prawidłowe i nieprawidłowe. dr Magdalena Nowicka 1. Jakie są podstawowe funkcje emocji? Regulacyjna, motywacyjna, komunikacyjna, sygnalizacyjna, orientacyjna 2. Na czym polega regulacyjna funkcja emocji? umożliwia komunikowanie swoich stanów emocjonalnych innym ldziom(mimika,pantomimika, wokalizacja,werbalizacja-przy pomocy słów) zachowania wyładowujące- komunikowanie pewnych treści innym ludziom np. bieganie, tupanie, wyrywanie włosów zmiany w stanie świadomości gotowość do określonych stosunków z otoczeniem 3. Dlaczego emocje bywają dysfunkcjonalne? Emocja może być funkcjonalna z punktu widzenia jednostki, gatunku i społeczeństwa. Te trzy rodzaje konsekwencji mogą się wzajemnie wzmacniać, choć nie zawsze tak się dzieje. Coś, co jest dobre dla jednostki, niekoniecznie musi być dobre dla grupy (gatunku lub społeczeństwa), na poziomie grupowym zaś, pożytki biologiczne i społeczne często pozostają we wzajemnym konflikcie. Ta sama emocja może więc być zarazem funkcjonalna i dysfunkcjonalna, w zależności od tego, czy bierze się pod uwagę perspektywę jednostki, gatunku czy społeczeństwa. 4. Z jakich perspektyw można opisywać kryzys emocjonalny? Kryzys może mieć różne perspektywy: sytuacyjne, środowiskowe, interwencyjne, osobowościowe itd. Kryzys można definiować z perspektywy: • Specyfiki i właściwości procesów psychicznych • Specyfiki sytuacji wywołujących kryzys • Mechanizmów radzenia sobie • Znaczenia dla jednostki • Reakcji

5. Definicja kryzysu wg Lindemanna, Caplana, Taplina, Halperna, Puryeara Lindemann - normalna ludzka reakcja na niecodzienne, skrajnie urazowe doświadczenie Caplan - przeszkoda na drodze do ważnych celów życiowych, jej nieusuwalność za pomocą zwyczajowo stosowanych sposobów radzenia sobie z trudnościami, towarzyszący temu okres dezorganizacji, czasowe załamanie, poronne, bezskuteczne wysiłki podejmowane dla przezwyciężenia trudności. Taplin - ??? Halpern - ??? Puryear §L.M. Brammer /1985/ definiuje kryzys jako stan dezorganizacji, w którym ludzie doświadczają frustracji ważnych celów życiowych lub głębokiego naruszenia ich cyklów życiowych a także zawodności metod radzenia sobie ze stresorami.

Caplan uważa, że główny czynnik powodujący kryzys to brak równowagi pomiędzy trudnością i ważnością tego, co się dzieje a możliwościami radzenia sobie (brak homeostazy) kryzys to reakcja emocjonalna na sytuację, a nie sama sytuacja (jest to zjawisko subiektywne) Taplin odrzucił termin homeostazy – opisywał go w terminach poznawczych, a nie emocjonalnych. Zakładał, że osoba w kryzysie cierpi z powodu czasowych zakłóceń procesów poznawczych. Wg Halperna kryzys to reakcja emocjonalna definiowana przez procesy poznawcze, gdy jednostka definiuje sytuację jako zagrażającą. Lindeman definiuje kryzys jako reakcję, na którą składa się: zaburzenia psychosomatyczne powracanie do obrazów wydarzenia traumatycznego poczucie winy wrogie reakcje brak wzorców radzenia sobie

Pomaga przełamać bariery wewnętrznie i uruchomić tendecje do poszukiwania prowadzi do samorozwoju 6. Właściwości kryzysu wg James I Gilliland Kryzys jest sposobem spostrzegania jakiegoś zdarzenia lub sytuacji jako niemożliwej do wytrzymania trudności, która przekracza zasoby i mechanizmy radzenia sobie osoby, dopóki osoba nie dozna uwolnienia, kryzys może spowodować poważne zaburzenia funkcjonowania w obszarach: afektywnym, poznawczym i behawioralnym §istota kryzysu leży nie w urazowym wydarzeniu czy trudnej sytuacji, ale w subiektywnej reakcji jednostki. wskazują na takie jego właściwości, jak: - obecność zarówno zagrożenia jak i szansy, - skomplikowana symptomatologia, - obecność "ziaren" wzrostu i zmiany, - brak panaceum i szybkich rozwiązań, - konieczność wyboru - uniwersalność i idiosynkratyczność. 7. Typy kryzysu Kryzysy przemiany, zwane także rozwojowymi lub normatywnymi, są nieodłączną częścią ludzkiego życia i wiążą się z podstawowymi wydarzeniami życiowymi (takimi jak: zawarcie małżeństwa, urodzenie dziecka, dorastanie, opuszczenie domu, przejście na emeryturę), stąd są spodziewane (a nawet pożądane), ale ponieważ zawsze towarzyszy im poczucie utraty czegoś, jakaś zmiana, jakieś novum oraz podejmowanie nowych ról i zadań, więc wplecione jest w nie napięcie emocjonalne i niepewność. kryzysy sytuacyjne ( nazywane także losowymi czy incydentalnymi) wywoływane są niespodziewanymi, nieoczekiwanymi wydarzeniami, które zagrażają zdrowiu, życiu,

poczuciu bezpieczeństwa, tożsamości. Kluczem odróżniającym kryzysy sytuacyjne od innych są takie cechy wydarzenia wywołującego, jak: śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, diagnoza poważnej choroby, nagłe inwalidztwo, odkrycie zdrady partnera. W kryzysach sytuacyjnych reakcje człowieka przebiegają zazwyczaj w czterech fazach: fazie szoku pozbawione sensu działania osoby, jej odrętwienie, zaburzenie kontaktu z nią oraz obserwowany u niej mechanizm zaprzeczania), fazie reakcji emocjonalnej (w wyniku osadzonej w silnej obudowie emocjonalnej konfrontacji z nową rzeczywistością osoba próbuje się do niej adaptować, stosując jednak przy tym mechanizmy obronne, takie jak zaprzeczanie, wyparcie czy racjonalizację; jeśli w porę uzyska odpowiednie wsparcie, jej poziom emocji będzie się stopniowo obniżał i możliwa stanie się refleksja na temat przyczyn i konsekwencji doświadczonego kryzysu, jeśli natomiast osoba znajdzie się w pustce społecznej, istnieje niebezpieczeństwo fiksacji i przejścia kryzysu w stan chroniczny), fazie pracy nad kryzysem (reakcje emocjonalne są mniej intensywne i nie tak częste, osoba stopniowo uwalnia się od siły traumatycznych przeżyć i jej uwaga zaczyna przenosić się z przeszłości na przyszłość) fazie nowej orientacji (cechuje ją odbudowa poczucia własnej wartości, podejmowanie nowych aktywności, ról i zadań oraz wzbogacenie doświadczenia życiowego wydarzeniem traumatycznym). Kryzysy chroniczne – określane też mianem „stanów transkryzysowych„ – w których doświadczający ich ludzie cechują się : wycofaniem, biernością, bezradnością, brakiem motywacji do zmian, niepodejmowaniem odpowiedzialności, postawą unikania, lękiem przed kontaktami społecznymi, obniżeniem nastroju, licznymi dolegliwościami somatycznymi oraz tendencją do użalania się nad sobą i oskarżania innych. Duże ilości energii psychicznej, które powinny służyć wewnętrznemu i społecznemu rozwojowi, zostają przeznaczone na obronę a i tak nie gwarantują absolutnej ochrony przed doświadczaniem kryzysowego cierpienia” Kryzysy rozwojowe – związane z wchodzeniem w nowe role społeczne Okres nastoletni Związek małżeńskie Narodziny dziecka

Emerytura • Kryzysy egzystencjalne: Kryzys tożsamości Kryzys wartości Kryzys etyczny • Kryzysy sytuacyjne – wydarzenia o nieprzewidywanym charakterze, mają zwykle wymiar indywidualny, np. śmierć bliskiej osoby owładnięcie przez myśli o utraconym utożsamianie się z utraconą osobą ekspresja winy lub wrogości dezorganizacja codziennej rutyny dolegliwości somatyczne • Kryzysy katastroficzne – wydarzenia o wymiarze społecznym, niespodziewane (niekoniecznie trzeba być w centrum wydarzeń) wstrząs stadium heroizmu – pomoc ofiarom, np. ataków terrorystycznych miesiąc miodowy rozczarowanie rekonstrukcja – powrót do zachowań adaptacyjnych Kryzys katastroficzny może być wydarzeniem spustowym, gdy do kryzysu dochodzi stopniowo – wydarzenie samo w sobie nie musi być wydarzeniem kryzysowym, ale czymś, co uruchamia inny powoli powstający kryzys.

8. Specyfika przebiegu kryzysu 1. okres szoku 2. reakcja emocjonalna i obronna ocena zdarzeń 3. zwątpienie w siebie 4. ujawnienie emocji, zdystansowanie do sytuacji, pozostawienie jej za soba 5. eksploracja, badanie sytuacji 6. poszukiwanie sensu i znaczenia wydarzeń 7. osiągnięcie integracji ???????????????????? 9. Etapy kryzysu: Caplan Faza pierwsza  - konfrontacja z wydarzeniem wywołującym kryzys. -doświadczenie nieskuteczności wykorzystywanych dotąd sposób radzenia sobie, -subiektywna niewystarczalność zasobów pozostających w dyspozycji jednostki, -nieefektywność zewnętrznych źródeł pomocy. -W efekcie pojawia się intensywna reakcja emocjonalna charakteryzująca się głównie wzrostem napięcia, obecnością niepokoju i lęku. Faza druga : pojawienie się przekonania, że nie jest się w stanie poradzić sobie z zaistniałą trudnością

-Pojawia się doświadczenie bycia pokonanym, utraty kontroli nad własnym życiem. -To powoduje dalszy wzrost napięcia i jednocześnie oddziałuje destrukcyjnie na poczucie własnej wartości jednostki. Faza trzecia : mobilizacja, napięcie powoduje: -uruchomienie wszelkich dostępnych zasobów i sił psychicznych osoby. Tutaj możliwe są dwie ścieżki: -pokonanie kryzysu i odzyskanie przedkryzysowej równowagi/ wzrostu; -lub pozorne uporanie się z problemem przy wykorzystaniu mechanizmów obronnych, co stwarza zagrożenie przejścia kryzysu w stan chroniczny. Jeżeli żadna z tych możliwości się nie uaktualni to dochodzi do następnego etapu. Faza czwarta: dekompensacja jest rezultatem niemożliwego do wytrzymania napięcia. -Dochodzi do zniekształcenia procesów poznawczych /zniekształcenie spostrzegania/, poczucia wewnętrznego chaosu. -W relacjach interpersonalnych dochodzi do wycofania się z kontaktów. -Pojawiają się również zachowania "wentylacyjne", które mogą mieć charakter agresywny/autoagresywny-zachowania suicydalne- lub prowadzić do nadużywania alko, narkotyków

Sifneos, Klinger, Sugerman, Horowitz 10. Emocje w kryzysie: Crow lęk złość depresja i niektórzy dodają frustracja 11. Na czym polega dysfunkcjonalność emocji w kryzysie Dysfunkcjonalność emocji związana jest z: • intensywnością emocji • długością emocji • nieadekwatnością emocji • zaburzeniami w zakresie dostępu do procesów emocjonalnych • zaburzeniami w zakresie mechanizmów samoregulacji emocji 12. Ramy czasowe kryzysu wg Caplana formy czasowe kryzysu emojonalnego trwaja 4-6 tygodni Lewis uważa, że kryzysy są dłuższe niż 6 tygodni, ale krótsze niż 7 miesięcy. 13. Specyfika kryzysu emocjonalnego u dzieci Kryzysy w zależności od wieku (rozwojowe) u dzieci prawie nie występują Zaczynają się dość gwałtownie we wczesnej adolescencji (wiek 14 – 15 lat do 20-22 lat), kryzys adolescencyjny Niwelują się do średniej dorosłości, po czym znowu rosną (ok. 40 r.ż), kryzys wieku

średniego Wzrastają znowu w czasie przejścia do okresu starzenia się i emerytury (ok. 65 r.ż), kryzys wieku starzenia się Powyżej 75 r.ż notuje się największą liczbę samobójstw 14. Wzorce rozwiązania kryzysu Wzorzec stagnacyjny: powrót do stanu przed kryzysem, a problem jest niekonieczne rozwiązany Wzorzec progresyjny: rozwiązanie problemu, dzięki wewnętrzenj sile i wsparciu spolecznemu, co oznacza wejscie na drogę rozwoju: odkrycie nowych zasobów, zwiększenie odporności, polepszenie obrazu wlasnej osoby, poprawa relacji interpersonalnych i odkrycie sensu. Wzorzec regresyjny: poprzez zachowania dysfunkcjonalne osoba stara się zredukowac trudne do wytrzymania napięcie i cierpienie psychiczne 15. Właściwości wydarzeń krytycznych Krytyczne wydarzenia mają daleko idące konsekwencje. Ingerując w dotychczasowy bieg, kierunek życia jednostki, zagrażają jego dotychczasowym podstawom, przekonaniom, założeniom dotyczącym biegu świata, przede wszystkim przyjętemu systemowi wartości. „Zagrożenie dotyczy w gruncie rzeczy koncepcji własnej osoby, a także egzystencji w społecznym otoczeniu. Wstrząśnięcie podstawami tego, co dla nas ważne, istotne, niezbywalne abyśmy nadal pozostawali sobą (takimi osobami jakimi byliśmy wcześniej), zagrażają naszym wartościom, zwiastują ich utratę, wraz z nimi utratę kształtu dotychczasowej tożsamości.”

16. Klasyczne modele kryzysu

17. Modele wydarzenia krytycznego: Sęk, Hultsch i Plemson,

18. Wymiary zdarzenia krytycznego wg Brima i Ryff 19. Możliwe relacje pomiędzy stresem a kryzysem 20. Czym jest pokryzysowy wzrost? Osoba po traumie osiąga wyższy stan funkcjonowania niż przed wydarzeniem.

21. Co mówią badania naukowe na temat wzrostu pokryzysowego? Etapy, według jakich przebiega proces PTG. (Calhoun, Tedeshi) 1. niezbędna jest kryzysowa sytuacja, która zburzy dotychczasowy układ schematów jednostki, 2. Doświadczenia traumy, wówczas dotychczas stosowane metody wyjaśniania i radzenia sobie stają się niewystarczające.

3. musi dojść do pewnego pozytywnego przewartościowania sytuacji. 4. Jednostka oprócz negatywnych doświadczeń powinna dojść do konstruktywnych wniosków oraz rozważyć, co można zmienić, a co musi zostać zaakceptowane. 5. dochodzi do rewizji różnych schematów i budowania nowych układów. 22. Czym jest regulacja emocjonalna o charakterze interpersonalnym? Proces wpływania na stany emocjonalne innej osoby (Niven, Totterdell i Holman, 2009) nie wiem 23. Rodzaje interpersonalnej regulacji emocjonalnej? Dzielenie się emocjami Zarażenie społeczne obejmuje transfer trzech rodzajów procesów: behawioralnych, poznawczych, afektywnych. LUB Nieświadome/Świadome Automatyczne /kontrolowane Wzorce rozwiązania kryzysu: Wzorzec stagnacyjny: powrót do stanu przed kryzysem, a problem jest niekonieczne rozwiązany Wzorzec progresyjny: rozwiązanie problemu, dzięki wewnętrzenj sile i wsparciu spolecznemu, co oznacza wejscie na drogę rozwoju: odkrycie nowych zasobów, zwiększenie odporności, polepszenie obrazu wlasnej osoby, poprawa relacji interpersonalnych i odkrycie sensu. Wzorzec regresyjny: poprzez zachowania dysfunkcjonalne osoba stara się zredukowac trudne do wytrzymania napięcie i cierpienie psychiczne

Egzamin: • W 99% z wykładu 1 i 2 (rzadko pytam o interwencję kryzysową i kryzys chroniczny) • Kurs Odporność psychiczna na WU – tam będą materiały • Podstawowa literatura: Kubaska-Jasiecka, „Interwencja kryzysowa”

Zagadnienia na egzaminie: • podstawowe funkcje emocji • regulacyjna funkcja emocji • definicja kryzysu wg różnych przedstawicieli

• właściwości kryzysu • typy kryzysu • specyfika przebiegu kryzysu • wzorce rozwiązywania kryzysu • właściwości wydarzeń krytycznych • dysfunkcjonalność kryzysu • emocje w kryzysie • klasyczne modele kryzysu • modele wydarzenia krytycznego • wymiary zdarzenia krytycznego • wzrost pokryzysowy • badania naukowe na temat wzrostu pokryzysowego • regulacja emocjonalna o charakterze interpersonalnym • rodzaje interpersonalnej regulacji emocjonalnej...