2122 01 Key-points Inleiding tot de anatomie en de fysiologie en Koorts en hyperthermie PDF

Preview

Summary

key point 1 gaat over de anatomie en fysiologie. Het gaat ook nog over een deeltje van koorts en hypertemie...

Description

HOOFDSTUK 1: INLEIDING IN DE ANATOMIE EN DE FYSIOLOGIE KEYPOINTS VAN DIT HOOFDSTUK Terminologie: duidelijk kunnen omschrijven, een definitie of een synoniem kunnen geven: -

Anatomie wat opensnijden betekent is de studie van inwendige en uitwendige structuren en de fysieke realties tussen lichaamsdelen.

-

Fysiologie de studie van de manier waarop levende organismen hun vitale functies verrichten.

-

Cytologie of celleer : = de inwendige structuur van afzonderlijke cellen

-

Histologie : wordt een breder perspectief gehanteerd en worden weefsels onderzocht.

-

Pathologie: is het bestuderen van de effecten van aandoeningen op het functioneren van organen of stelsels

-

Homeostase :heeft betrekkingen op het handhaven van een stabiele inwendige omgeving. Homeo = onveranderlijk , Stasis = stilstaand

-

Homeostatische regulering : worden aanpassingen van de fysiologische systemen verstaan waardoor de homeostase wordt gehandhaafd.

-

Negatieve terugkoppeling : = is een corrigerende reactie die een activiteit omvat waardoor een afwijking buiten de normale grenzen direct wordt tegengewerkt

-

Positieve terugkoppeling = brengt de aanvankelijke prikkel een reactie teweeg waardoor die prikkel wordt versterkt Anatomische positie = de handen naast het lichaam en de palmen naar voren en de voeten naar voor. Sereuze membraan : De werkelijke lichaamsholten zijn gesloten met vloeistof gevulde ruimten die zijn bekleed met een dunne weefsellaag.

Kunnen opsommen en/of uitleggen in de juiste terminologie + ook de terminologie zelf kunnen omschrijven of er een duidelijke definitie van kunnen geven: -

Bespreek het verband tussen anatomie en fysiologie. Geef een voorbeeld om aan te tonen dat je dat verband begrijpt.

-

Anatomie =studie van inwendige en uitwendige structuren en de fysieke relaties tussen lichaamsdelen

-

Fysiologie= studie van de manier waarop levende organismen hun vitale functies verrichten. Verband  de 2 vakgebieden houden sterk verband met elkaar uit anatomische informatie komen aanwijzingen naar voren over mogelijke functies. Fysiologische processen kunnen vaak worden verklaard op basis van de achterliggende anatomie. Het verband tussen structuur en functie is altijd aanwezig maar wordt niet altijd begrepen Bv de anatomie van het hart was al lang bekend maar het duurde nog lang voor iemand ontdekte dat er ook bloed door werd gepompt.

-

-



De bouw bepaald de functie (bv een man kan niet zwanger worden)



De werking bepaald anderzijds ook de bouw( bv een zwangere vrouw komt bij tijdens de zwangerschap  ze heeft een aangepaste steverige bottenstructuur)

Welke drie anatomische structuren zijn noodzakelijk voor de homeostatische regulering?

1. Hij omvat meestal een receptor die gevoelig is voor een bepaalde verandering in de omgeving oftewel een prikkel Vb thermometer

-

2. een besturingscentrum of intergratiecentrum dat informatie van de receptor ontvangt en verwerkt Vb thermostaat

-

3. een effector die reageert op de signalen van het besturingscentrum en waarvan de werking de prikkel tegengaat of versterkt. Vb airconditioner -

Wat is negatieve terugkoppeling? Geef twee voorbeelden.

=is een corrigerende reactie die een activiteit omvat waardoor een afwijking buiten de normale grenzen direct wordt tegengewerkt.  Bv de kamertemperatuur stijgt waardoor de airconditioning aan gaat en de kamer verkoelt  Lichaamstemperatuur stijgt waardoor toename bloedstroom naar huid en toename van transpireren waardoor we weer onze normale lichaamstemperatuur behalen -

Wat is positieve terugkoppeling? Geef twee voorbeelden.

= brengt de aanvankelijke prikkel een reactie teweeg waardoor die prikkel wordt versterkt  Bv een thermostaat zo was ingesteld dat de thermostaat bij temperatuurstijging in de kamer de kachel zou aanzetten in plaats van de airconditioning  Regulering van de bloedstolling -

Bespreek het verband tussen homeostatische regulering en ziekte. Eeen ontsteking een verwonding of een genetische afwijking kan soms zulke gevolgens hebben dat deze niet door homeostatische regulering kunnen worden opgelost 1 of meer eigenschappen van het inwenige milieu kunnen daardoor de normale grenzen overschrijden Als dit gebeurd beginnen de orgaanstelsels de disfunctioneren en veroorzaken ze een toestand die ziekte wordt genoemd Vb bij hyperthermie slaagt het lichaam er nieti n om de temperatuur te doen dalen Vb mocht er een wonde zijn en er treedt geen bloedstolling op dan zou je leegbloeden.

-

De anatomische oriëntatiepunten (figuur 1.6 - enkel vetgedrukt) met vervoeging

-

Kunnen aanduiden, benoemen en toepassen op een figuur

-

Kunnen vertalen vanuit het Nederlands naar het Latijn

Zie quizlet

-

De drie primaire vlakken (figuur 1.9)

1. Transversaal vlak of horizontaal valk = van hoofd tot aan de voet  Scheidt het onderste en het bovenste gedeelte van het lichaam -

-

-

2.

Frontaal vlak of coronaal vlak = van zijkant tot zijkant  Verdeeld het lichaam in een ventraal en een dorsaal gedeelte  Coronaal heeft meestal betrekking op doorsneden door het hoofd. 3. Sagittaal vlak = scheid een linker en rechtergedeelte  Midsagittale doorsnede = loopt het vlak door de middenlijn waardoor het lichaam doormidden wordt gedeeld en de linker en rechterhelft worden gescheiden.

 Parasagittale doorsnede = loopt niet door de middenlijn maar verdeelt het lichaam in ongelijke heflten. -

Kunnen aanduiden, benoemen en toepassen op een figuur

-

De anatomische richtingen (figuur 1.8 en tabel 1.1) kennen en kunnen toepassen.

-

De drie sereuze membranen

-

Kunnen opsommen en omschrijven 1) serieuze pericardium( hartzakjes) bekleedt de pericardiale ruimte (ruimte binne het mediastium 2) Plaurabladen of pleura (longvlies) serieuze membranen die de pleuraholte bekleden Pariëtale plaurablad bekleedt het tegenovergelegen oppervlak van het mediastinum en de binnenste lichaamswand 3) Peritoneum of buikvlies bekleedt de peritoneale ruimte Pariëtale peritoneum bekleedt het binnenste oppervlak van de lichaamswand Rond de organen ook

-

Kunnen aanduiden, benoemen en tekenen op een figuur

-

Kunnen bespreken qua bouw en functie



Bouw 2 vliezen met vocht ertussen  vacuum van buiten naar binnen bekeken : pariëtaal vlies  vocht  visceraal vlies  orgaan



Functie 1) bij elkaar houden van de 2 vliezen Bv bij pleura hangt het pariëtale pleura vast aan de ribben het viscerale pleura hangt vast aan het longsweefsel bij ademen worden de longen groter en zetten de ribben uit wanneer er iets door beide vliezen gaat van bvb de long krijg je een klaplong omdat de long als het ware ineenvalt doordat het vacuum doorbroken is. 2) Glijden! De structuren die omgeven zijn door sereuze membramen zijn structuren die de hele tijd bewegen ( hart,longen,maag/darmen)

-

De drie ventrale lichaamsholten -

Kunnen opsommen en omschrijven 1. Borstholte of thorax = 2. buikholte of abdomen 3. bekkenholte of pelvis

-

De begrenzingen tussen deze holten kennen



Grens tussen thorax en abdomen: diafragma of middenrif (dit is een fysieke begrenzing)



Grens tussen abdomen en pelvis hier is geen fysieke begrenzing aanwezig maar er is afgesproken dat hier het hoogste punt van de bekkenkam (christa ilica) als grens wordt genomen. -

Kunnen aanduiden, benoemen en tekenen op een figuur

-

De drie majeure technieken inzake medische beeldvorming -

Kunnen opsommen en bespreken RX-opnames



Meest gebruikte techniek



Stralen gaan door het lichaam en worden in een bepaalde mate geabsorbeerd afhankelijk van het soort weefsel



Daardoor: wit- grijstinten- zwart



Contraststof NADELEN



2D- opname



Straling

CT-scan 

Ook röntgenstralen



Röntgenbron draait rond het lichaam



Evenwijdige doorsnedes



3D beeld

Contraststof



2) Magneten (MRI-scan , Magnetic Resonance Imaging/ NMR Nuclear Magnetic Resonance) 

Eltromagnetische stralingen



Evenwijdige plakjes volgens de antomische vlakken of elk ander vlak



3D-beeld kan samengesteld worden



Contraststof

NADELEN 

Claustrofobisch voor sommigen



Ferromagnetische materialen( endoprothesen pacemakers neurostimulatoren,insulinepompen, metalen kunsthartkleppen…)



Duurder dan RX

VOORDELEN 

Meer te zien op MRI dan CT



Softwarematig kan men meer verwerken

3) geluid (ultrason) = echografie Werking 

Piek van geluid met hoge frequentie wordt uitgezonden



Weefsels weerkaatsen wat ze niet absorberen van dit geluid



Uit het patrooon van de echo’s wordt ee beeld samengesteld



Geen bijwerkingen gemeld



Veilig voor prenatale beeldvorming

EXTRA KEYPOINTS DEEL KOORTS EN HYPERTHERMIE CFR POWERPOINT Merk op: enkel voor de opleidingen verpleegkunde (NIET voor de opleidingen vroedkunde)

-

Toon aan dat je het verschil kent tussen kerntemperatuur en schiltemperatuur. Kerntemperatuur = de temperatuur van het inwendige + dat het constant blijft om het lichaam toe te laten alle fysiologische processen optimaal te laten verlopen. Schildtemperatuur = de temperatuur van huid onderhuids vet en ledematen.

-

Welke temperatuur wordt gemeten wanneer men de lichaamstemperatuur neemt?

-

Kerntemperatuur: Lichaamstemperatuur wordt gemeten in mond oren oksel en rectaal. Op die manier probeert men de temperatuur te nemen door het dichts bij de kerntemperatuur van het lichaam te komen. We nemen dus een benadering van de kerntemperatuur waar. Om een goeie vergelijking van de lichaamstemperatuur te kunnen maken nemen we het best steeds op dezelfde plaats. Verschilt

-

Van individu tot individu

-

Ogenblik van de dag ( 0.5°-1C°)

-

Gem ochtendwaarde 36.7°C- gem avondwaarde 37.2°C Waarom meet men deze temperatuur?

-

Omdat dit de temperatuur is van het inwedige lichaam en ook het minst beïnvloed wordt door de omgeving. Het is de temperatuur die het minst varieërt (tov schiltemperatuur)

Waarom is een constante kerntemperatuur belangrijk?

-

= om het lichaam toe te laten alle fysiologische processen optimaal te laten verlopen. Op welke manieren wordt de kerntemperatuur gemeten?

-

Niet – invasieve methodes 

Rectaal (anus)



Trommelvlies



Mond



Oksel

Invasieve methodes  -

Via catheter

Koorts: Wat is koorts?

-

= koorts is een gecontroleerde temperatuurstijging die het gevolg is van de hogere instelling van de centrale thermostaat. -

Is een gevolg van een verhoogde instelling van he set point in het hermoregulatiecentrum van de hypothalalus onder invloed van pyrogenen Hoe ontstaat koorts?

-

Pyrogenen 

Bacteriële toxines bij infectie



Vrijmaken van prostaglandines bij infectie



Sommige vergiftigingen

-

Koorts is het resultaat van communicatie tussen het ontstekingssysteem en de hersenen. De ontstekingsreactie is een vrij stereotiepe reactie die op gang getrokken wordt door onze opruimcellen (macrofagen/monocyten) en verdedigingscellen (de witte bloedcellen en vooral de lymfocyten).

-

Bespreek de voordelen en de nadelen van koorts. Voordelen  Deling van bacteriën daalt bij een hogere temperatuur  De productie van immunglobulinen die deling van lymfocyten en tal van fucnties van de neutrofiele granulocyt zijn versterkt bij hogere temperatuur. Nadelen

 Wegens verhoogd zuurstofgebruik beteken koorst een belasting op phart en longgebied. Één graad celsius temperatuurstijging betekent immers een verhoging van het metabolisme en het zuurstofverbruik van ongeveer 10 % -

Bespreek de behandeling van koorts.

= koorts hoeft dus in de meeste gevallen niet behandeld te worden het is een reactie die niet nadelis is .  is een signaal waarvan men de gevaarlijke oorzaken een aantal infecties moet proberen op te sporen en oorzakelijk behandelen.  Koorts moet behandeld worden door het setpoint van het thermoregulatiecentrum te verlagen en niet door fysische afkoeling.  Koortswerende geneesmiddelen (antipyretica = paracetamol of aspirine) verlagen de referentietemperatuur door de productie en of werking van enogene pyrogenen te remmen -

Hyperthermie: -

Wat is hyperthermie? = is de balans tussen warmteproductie en warmteverlies zodanig verstoort dat de lichaamstemperatuur hoger oploopt dan de centraal ingestelde waarde.

-

Hoe ontstaat hyperthermie? = door een gestoorde centrale regulatie van de temperatuur, een overmatige warmteproductie en/of een tekort schietende warmteafgifte. Warmteafgifte kan daarbij worden belemmerd door een hoge omgevingstemperatuur en/of luchtvochtigheid. Verhoogde kerntemerpatuur zonder gestegen setpoint dus niet onder invloed van pyrogenen

-

Bespreek de nadelen van hyperthermie. Verhoogde warmteproductie of warmteverlies kan een levensgevaarlijke verhoging van de temperatuur veroorzaken

-

Bespreek de behandeling van hyperthermie. = de behandeling van hyperthermie bestaat uit zo snel mogelijk fysisch afkoelen koortswerende middelen hebben geen zin omdat het setpoint niet verhoogd is....