Barok PDF

Preview

Summary

Streszczenie - Barok ...

Description

BAROK ● Nazwa - port. ,,barocco” - perła o nieregularnym kształcie ● Ramy czasowe - Europa zachodnia XVI w i XVII w Europa środkowa XVII w i początek XVIII ● Kultura - charakter ekspansywny (ogarnęła Amerykę Północną i Południową) ● Wojny o podłożu religijnym ● Liczne kontrasty (elementy materialne i duchowe ,poznawanie kosmosu i Bóg) ● Wojna 30 letnia (1618-1648), Sobór Trydencki (1563) ● Kontrreformacja - zakon Jezuitów nawraca słowem Bożym ( Ignacy Loyola) ● Nietolerancja religijna ● Synteza sztuki, zamiłowanie do ujęć zdynamizowanych ● ,,Horror vacui’’- lęk przed pustką ● Motyw ,,vanitas’’ - przemijanie - związane z myślą Koheleta marność nad marnościami ● W muzyce :wertykalizm, malarstwo muzyczne - odwołania do natury, motywy biblijne ● ● ● ● ● ● ● ● ●

Caravaggio - malarz realista Gianlorenzo Bernini - dynamizm , patos Diego Velazquez - mistrz malarstwa historycznego Andre le Notre - francuski styl ogrodowy, ogród w Wersalu Peter Paul Rubens - nowy kanon piękna - kobiety o obfitych kształtach Światłocień - zróżnicowanie natężenia światła Sensualizm - estetyka akcentująca rolę wrażeń zmysłowych Kompozycja diagonalna - oddaje dynamikę Putto - postać amorka w sztuce

● W filozofii - zadawanie pytań egzystencjalnych

● Przeciwieństwa ( antynomie ) : ➢ teologiczna spekultatywność - analiza problemów religijnych ➢ problematyka metafizyczna - Bóg, szatan, wieczność, zbawienie ➢ matematyczna systematyczność - porządek liczbowy ➢ racjonalizm metody - wnioskowanie logiczne ● Kartezjusz - ,,cogito ergo sum’’ - myślę więc jestem -,,rozprawa o metodzie”) ● Pascal - łączył racjonalizm z irracjonalizmem / zakład Pascala każdy sam decyduje czy uznaje istnienie Boga ● Blaise Pascal ,,Myśli” ➢ pochwała chrześcijaństwa, reakcja na niepokoje religijne ➢ wielkość rozumu człowieka ● Mikołaj Sęp Szarzyński ,,Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem’’ ➢ tytuł - streszczenie tematyki ➢ parafraza wersetu z księgi Hioba ,w której zawarte zostały fundamentalne pytania o sens życia i cierpienia ➢ pierwsze zdanie - elipsa - kondensacja wypowiedzi ➢ sonet francuski ➢ upodobanie do inwersji ➢ antyteza - dwie koncepcje życia : walka i pokój ➢ inwokacja do Boga w drugiej strofie - ciało człowieka ma skłonności do grzechu ➢ idea heroicznego aktywizmu ➢ postawa rycerza chrześcijańskiego ➢ kres walki = zbawienie

● Mikołaj Sęp Szarzyński ,,Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego” ➢ antyteza ➢ refleksje do Boga

➢ rozpatrywanie problematyki ,,Vanitas” ➢ idea heroicznego aktywizmu ➢ dualizm ● John Donne ,,Sonet X” ➢ dramat Szekspirowski ➢ człowiek pomaga śmierci ➢ hypnos - sen ➢ nawiązanie do wiary ● Georg Friedrich Haendel - niemiecki kompozytor,stworzył nowy typ oratoriów, tworzył opery i koncerty ● Antonio Vivaldi - kompozytor, skrzypek, tworzył koncerty, opery i muzykę sakralną/ ,,cztery pory roku” ● Jan Sebastian Bach - niemiecki kompozytor, organista, rok jego śmierci w kulturze niemieckiej - koniec baroku, doprowadził technikę polifonii do perfekcji ● Daniel Naborowski ,,Na oczy królewny angielskiej, która była za Fryderykiem, falcgrafem reńskim, obranym królem czeskim” ➢ nurt dworski literatury baroku ➢ panegiryk - utwór pochwalny ➢ pochwała Elżbiety i jej pięknych oczu ➢ każda próba zdefiniowania piękna jest nietrafna - motyw correctio - poprawianie ➢ konceptyzm - pomysł poetycki oparty na grze skojarzeń i zestawieniu odległych pojęć ➢ sceptycyzm - nieuchwytność piękna w utworze, niemożliwość uzyskania wiedzy pewnej

● Miguel Cervantes ,, Don Kichot “ ➢ napisany w 1605 roku ➢ obiektywny narrator ➢ ponadprzeciętny bohater ( niezwykłe przygody Don Kichota) ➢ panoramiczna rzeczywistość społeczna

➢ napisana w momencie przełomowym ➢ motyw błędnego rycerza - wędrującego bez określonego celu , przeżywa on ciąg niezwykłych przygód , kocha platonicznie i sławi damę serca, wędruje z giermkiem ➢ powieść - gatunek wyrastający z tradycji eposu ➢ występuje płaszczyzna realna - tak postrzegany świat przez wszystkich bohaterów oprócz Don Kichota ➢ przepaść między subiektywnym a obiektywnym widzeniem rzeczywistości -> Don Kichot postrzegany jako szaleniec ➢ bohater - Alonzo Quijada z Manczy, giermek - Sancho Pansa, ukochana - Dulcynea z Toboso, koń - Rosynan ➢ Don kichot żyje w odosobnieniu, nie znał praw obowiązujących w państwie, wiedzę czerpał z Biblii i romansów, główne przykazanie miłości ➢ anachronizm - pojęcia, sposoby myślenia i ideały pochodzące z epoki wcześniejszej niż współczesna , niezgodność z duchem epoki ➢ tragizm etyczny - właściwość etycznego, szlachetnego bohatera, którego działania prowadzą wbrew jego intencjom i uczuciom do klęski i życiowej katastrofy ➢ Don Kichot : on i jego giermek mają różne charaktery,które się dopełniają, ,,peregrinatio vitae’’ - życie wędrówką nieustanne zdobywanie mądrości ➢ patos ➢ ,,Qui pro quo ‘’ - ktoś za kogoś - chwyt komiczny polegający na nieporozumieniu , bohater bierze kogoś za inna osobę ➢ Trawestacja - parafraza utworu o podniosłym stylu i poważnej tematyce , celem jest degradacja pierwowzoru ● Daniel Naborowski ,,Krótkość żywota” ➢ refleksja o egzystencji ➢ poszukiwanie trwałych wartości ➢ oddziaływanie na zmysły ➢ mowa o śmierci dziecka ● Daniel Naborowski ,,Na toż’’

➢ przemijanie ➢ odwołanie do czasu cyklicznego ● czas wertykalny - koncepcja temporalna - odnosząca się do czasu, ludzkie życie zmierza do wieczności ● ,,Vita mutatur, non tollitu” - życie się zmienia ,ale nie kończy ● Jan Andrzej Morsztyn ,, Redivivatus’’ ➢ rozważania nad losem człowieka po śmierci ➢ śmierć - dotyka tylko sfery cielesnej ➢ nawiązuje do mitologii - Parki ● Jan Andrzej Morsztyn ,,Na koszulę brudną’’ ➢ apostrofa do Jadwisi - obiekt westchnień wielu mężczyzn ➢ podmiot pała uczuciem do kobiety ➢ biała koszula = symbol niewinności ➢ ostatnie dwie strofy - wyznanie miłości do Jadwigi ● Libertynizm - nurt, należy zaufać naturze i rozumowi ● Turpizm - nurt w estetyce, włączenie do sztuki motywów brzydoty i brudu ● Jan Chryzostom Pasek - sarmatyzm - ideologia polskiej szlachty , przekonanie o wyjątkowej roli Rzeczpospolitej, szlachta polska szczyciła się ustrojem demokratycznym ( wolna elekcja, liberum veto) ● Sarmacki Mesjanizm - współcześni sarmaci - naród wybrany przez Boga, nakazywał wierzyć ,że historia jest dziełem Boga ● Jan Chryzostom Pasek ,,Pamiętniki’ ➢ relacja wojennych zmagań ze Szwedami i Turkami ➢ opowiada mało prawdopodobnie ➢ styl makaronistyczny ● per analogiam - myślenie za pomocą analogii

● Jan Andrzej Morsztyn ,,Cuda miłości. Sonet” ➢ podmiotem jest mężczyzna nieszczęśliwie zakochany ➢ opowiada o cudach , które wyzwala miłość ● Jan Andrzej Morsztyn,, Niestatek” ➢ podmiot prezentuje wygląd kobiety ,gdy żyje z nią w zgodzie i kłótni ➢ w zgodzie - superlatywy ➢ w niezgodzie - obelgi ➢ barokowy stosunek do piękna i brzydoty ➢ wpływ emocji i nastawienia na wygląd kobiety ● Jan Andrzej Morsztyn ,,Do trupa” ➢ adresat - trup ➢ sonet włoski ➢ puenta - lepiej być martwym niż zakochanym ● Stanisław Grochowiak ,,Dla zakochanych to samo staranie” ➢ porównanie zakochanego do umarłego ➢ anafora...