Kasaysayan ng Wikang Pambansa PDF

Preview

Summary

geed 10103...

Description

KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA Ayon kina Carpio et. al, ang ating bansa ay binubuo ng mahigit pitong libong pulo na siyang dahilan kung bakit tayo ay itinuturing na multilingual na bansa o maraming wikang umiiral. Dahilan ito upang maging mahirap ang pakikipag-ugnayan natin sa isa’t isa at makabuo ng iisang bansa o nasyon. Sa layuning maging isa at magbuklod, sinikap ng ating mga ninuno na magkaroon ng isang wikang gagamitin natin tungo sa pambansang kaisahan.

Unang nagkaroon ng banggit o hugis sa pagkakaroon ng wikang magbubuklod sa ating lahi noong mapagkasunduan ng mga Katipunero batay sa Saligang Batas ng Biak na Bato ng 1897 na gawing opisyal na wika ng rebolusyon ang wikang Tagalog. Ito ay sa kadahilanang kailangan ng isang wikang magbibigkis sa himagsikan at nagkataong karamihan sa mga nanguna sa rebolusyon ay mga Tagalog. Makalipas ang ilang taon, nakamtan nga natin ang kalayaan subalit sa sandaling panahon lamang. Pumalit naman sa mga Kastila ang mga Amerikano na ibang-iba ang ginamit na estilo sa pagsakop. kanilang naging atake kung saan ang mga bagay na ipinagkait o wala sa atin ang kanila namang ipinagkaloob tulad ng demokratikong pamumuhay, edukasyon at maging ang wikang dayuhan.

Ang ginawang hakbang ng mga Amerikano ay labis na naging mabisa pagkat sa pagtuturo nila ng kanilang wikang Ingles, tumalab ito hanggang sa ngayon upang ituring ng maraming Pilipino na ito na nga ang wika ng daigdig at pinakamakapangyarihan! Sa kabila nito, binabanggit nina Resuma at Semorlan (2002) na batay sa sarbey ng Komisyong Monroe noong 1925, napatunayang may kakulangan pa rin sa paggamit ng Ingles bilang wikang panturo sa primarya. Ito raw ang dahilan kung bakit noong 1931, nagmungkahi ang noo’y Bise GobernadorHeneral at kalihim din ng pampublikong edukasyon na si Butte, na gamitin na ang mga bernakular na wika upang gawing midyum sa pagtuturo. (Garcia et. al., 2010)

Matapos na maisagawa ng Surian ang atas ng batas, noong Disyembre 30, 1937 ay ipinahayag ni Pangulong Quezon ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na nagrerekomenda na Tagalog ang gawing saligan ng Wikang Pambansa na nagsasaad ng ganito:

Sapagkat batay sa mga pag-aaral na ito ay napatunayan ng mga Kagawad ng Surian na sa mga wika sa Pilipinas ang Tagalog ang siyang tumutugon sa halos lahat ng hinihingi ng Batas Komonwelt 184; sapagkat ang kongklusyong ito ay kumakatawan hindi lamang sa paniniwala ng mga Kagawad ng Surian kundi pati na rin sa mga opinyon ng mga iskolar at makabayang Pilipino na magkakaiba ang mga pinanggalingan, edukasyon at mga hilig na buong pagkakaisang umaayon sa pagpili sa Tagalog bilang saligang wikang pambansa dahil sa nakita ito na ginagamit at tinanggap ng pinakamaraming mga Pilipino, bukod sa tahasang pahayag ng lokal na mga pahayagan, mga publikasyon at indibidwal na mga manunulat……. Dahil dito’y ipinapasya…… na piliin….. ng Surian ng Wikang Pambansa…. ang wikang Tagalog bilang batayan para sa paglinang at pagpapatibay ng wikang pambansa ng Pilipinas.

Ayon kina Bernales et. al, Tagalog ang naging saligan ng Wikang Pambansa sa dahilang ito’y nahahawig sa maraming wikain sa bansa. Sa madaling salita ay hindi magiging mahirap ang Tagalog sa mga di-Tagalog dahil kahawig ito ng lahat ng wika ng Pilipino sa ganitong ayos: 59.6% sa Kapampangan, 48.2% sa Cebuano, 46.6% sa Hiligaynon, 39.5% sa Bikol, 31.3% sa Ilokano at iba pa.

Bukod sa pagkakahawig sa maraming wikain sa Pilipinas, ang Tagalog ang siyang naging batayan ng Wikang Pambansa ay nagtataglay ng humigitkumulang na 5,000 salitang hiram sa Kastila, 1,500 sa Ingles, 1,500 sa Instik, at 3,000 sa Malay.

Dagdag pa nina Carpio et.al, nagkaroon ng kongkretong pangalan ang wikang pambansa matapos ang 24 na taon. Sa wakas, tinawag itong PILIPINO noong Agosto 13, 1959 sa bisa ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 mula sa Kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon, Jose E. Romero (Garcia et al., 2010).

Matapos ang rebolusyong EDSA I, tuluyan nang tiniyak ng Konstitusyon ng 1987 (Artikulo XIV, Seksyon 6-9), ang kasalukuyang ngalan ng pambansang wika ng Pilipinas, ang FILIPINO!

Sek. 6 – ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.

Alinsunod sa nakatadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng hakbangin ang pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng wikang Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon. Sek. 7 –

ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga

wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles.

Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong sa mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing pantulong sa mga wikang panturo roon.

Sek. 8 – ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles; at dapat isalin sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic at Kastila.

Sek. 9 –

dapat magtatag ang Konggreso ng isang Komisyon ng Wikang

Pambansa na binubuo ng mga kinatawan sa iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili.

Upang higit na maunawaan ang mahahalagang pangyayari sa kasaysayan ng Wikang Pambansa, narito ang ilan pa sa mga batas pangwika:



Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 – mula kay Pangulong Marcos na nagtatadhana sa pagsasa-Pilipino ng mga pangalan ng gusali, edipisyo at opisina ng gobyerno.



Kautusang Tagapagpaganap Blg. 24 (Nobyembre 14, 1962) – nilagdaan ni Kalihim Jose Romero at nag-uutos na simula sa taong-aralan 1963-1964 ang mga sertipiko at diploma ng pagtatapos ay ipalilimbag sa Wikang Pilipino.



Kautusang Tagapagpaganap Blg. 60 (Disyembre 19, 1963) – nilagdaan ni Pangulong Diosdado Macapagal na nag-uutos na awitin ang Pambansang Awit sa titik nitong Pilipino



Memorandum Sirkular Blg. 172 (Marso 27, 1968) – pinalabas ni Kalihim Tagapagpaganap Rafael Salas at ipinag-utos na ang mga letter heads ng mga tanggapan ng pamahalaan ay isulat sa Pilipino, kalakip ang kanilang teksto sa Ingles. Ipinag-utos din na ang pormularyo sa panunumpa sa tungkulin ng mga pinuno at kawani ng pamahalaan ay sa Pilipino gawin.



Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 (Agosto 6, 1968) – nilagdaan ni Pangulong Marcos at nag-uutos sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan at iba pang sangay ng

pamahalaan na gamitin ang wikang Pilipino hangga’t maaari sa Linggo ng Wikang Pambansa at pagkaraan nito sa lahat ng opisyal na komunikasyon at transaksyon.



Kautusang Tagapagpaganap Blg. 304 (Marso 16, 1971) nilagdaan ni Pangulong Marcos na nagpapanauli sa dating kayarian ng Surian ng Wikang Pambansa at nililiwanag ang mga kapangyarihan at tungkulin nito.



Atas ng Pangulo Blg. 73 (1972) – nag-aatas sa Surian ng Wikang Pambansa na isalin ang teksto ng Saligang Batas sa mga wikang sinasalita ng 50,000 mamamayan alinsunod sa probisyon ng Saligang Batas Art. XV, Sek. 3.



Kautusang Pangministri Blg. 22 (Hulyo 21, 1978) – isinasaad na kailangang ituro ang 6 na yunit ng Pilipino sa lahat ng kurso sa antas ng tersyarya maliban sa kurikulum ng edukasyon na ang 12 yunit ng Pilipino ay pananatilihin.



Kautusang Pangkagawaran Blg. 22 (1987) – paggamit ng katawagang Filipino sa pagtukoy sa wikang pambansa ng Pilipinas. Nilagdaan ni Kalihim Lourdes Quisumbing ng Kagawaran ng Edukasyon, Kultura at Isports.



Kautusan Blg. 52 (1987) – ang patakaran sa Edukasyong Bilinggwal ng 1987.



Kautusang Pangkagawaran Blg. 81 (1987) – ang Alpabeto at Patnubay ng Wikang Filipino.



Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 – nag-aatas sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan, ahensya, instrumentaliti ng pamahalaan na magsagawa ng mga hakbang para sa layuning magamit ang wikang Filipino sa mga opisyal na transaksyon, komunikasyon at korespondensya. Nilagdaan ni Pangulong Corazon Aquino.



Batas Republika Blg. 7104 (Agosto 14, 1991) – nilagdaan ng Pangulong Corazon Aquino na lumilikha ng Komisyon sa Wikang Filipino, nagtatakda ng mga kapangyarihan nito, mga tungkullin at mga Gawain, naglalaan ng gugulin ukol dito, at para sa iba pang layunin.



Kautusang Tagapagpaganap Blg. 343 (Hunyo 12, 1996) – nilagdaan ni Pangulong Ramos na nagpapatibay sa Panunumpa ng Katapatan sa Watawat bilang opisyal na panata ng katapatan para sa lahat ng Pilipino.



Proklamasyon Blg. 1041 (Hulyo 15, 1997) – sa bisa ng lagda ni Pangulong Ramos inilipat ang pagdiriwang ng Linggo ng Wika. Sa halip na linggo, ginawanng isang buong buwan ng Agosto ang pagdiriwang ng Wikang Pambansa.

SANGGUNIAN: Bernales, Rolando A. et.al, (2011) Akademikong Filipino tungo sa Epektibong Komunikasyon, Mutya Publishing House, Inc. Carpio, Perla D. et.al, (2014) Komunikasyon sa Akademikong Filipino, Jimczyville Publication.

Dagdag Babasahin Sa lubusang ikauunawa kung paano naging wikang pambansa ang Filipino at ano ang pagkakaiba nito sa wikang Tagalog at Pilipino. Basahin natin ang isang artikulo ni Dr. Pamela C. Constantino.

TAGALOG, PILIPIN PILIPINO, O, FILIPINO: MAY PA PAGKAKAIBA GKAKAIBA BA?*

ni Dr. Pamela C. Constantino Ano ang tinatawag ninyo sa wikang ginagamit ninyo, Tagalog? Pilipino? Filipino? Bakit Tagalog ang tawag ng mga foreigners at mga Pilipinong nasa ibang bansa sa Wikang Pambansa ng Pilipinas? Bakit tinatawag pa ring Tagalog ang Wikang Pambansa rito sa atin matapos baguhin ang tawag dito mula pa noong 17 taon na ang nakararaan? May pagkakaiba ba ang Tagalog sa Pilipino? Sa Filipino? Tingnan natin ang mga pagkakaibang ito batay sa konsepto at sa anyo. Wikang Tagalog Tagalog ang wika sa Bulacan, Batangas, Rizal, Laguna, Quezon, Cavite, Mindoro, Marinduque, ilang parte ng Nueva Ecija, Puerto Princesa at pati Metro Manila. Ito kung gayon, ay isang wikang natural, may sariling mga katutubong tagapagsalita. Isang partikular na wika na sinasalita ng isa sa mga etnolinggwistikong grupo sa bansa ang mga Tagalog. Pagdating pa man nina Miguel Lopez de Legaspi noong 1565 sa Maynila ay napuna na nilang sinasalita ito ng maraming Pilipino. Wikang Tagalog Bilang Wika Wikang ng Pambansa Nasangkot ang Tagalog sa pambansang arena nang ideklara ni Presidente Manuel L. Quezon ang Wikang Pambansa na batay sa Tagalog noong Disyembre 30, 1937 (Executive Order No. 134). Mula

Wikang Pilipino Samantala, ang Wikang Pilipino ay ang Filipino National Language (noong 1943) na batay sa Tagalog mula noong 1959, nang ipasa ang Department Order No. 7 ng noo’y Sec. Jose Romero, ng Department of Education. Ito ring pangalawang ito ang itinatawag sa wikang opisyal, wikang pampagtuturo at asignatura sa Wikang Pambansa mula 1959. Nahinto lamang ito nang pagtibayin ang Filipino bilang wikang pambansa. Filipino naman ang itinatawag sa wikang pambansa sa Konstitusyon ng 1987 (maging noong 1973 pero Pilipino pa rin noon ang wikang opisyal). Pagkakaiba ng Pilipin Pilipino o sa Filipino Lumalabas na ang Pilipino ay Tagalog din sa nilalaman at istraktura at walang Pilipino bago 1959. Gayundin, walang wikang Filipino bago 1973. Magkaiba ang Filipino kahit parehong naging Wikang Pambansa ang mga ito dahil magkaibang konsepto ang mga ito – ang isa’y batay sa iisang wika at ang isa’y sa maraming wika sa Pilipinas, kasama na ang Ingles at Kastila. Dahil batay sa Tagalog at gamit ng mga Tagalog, hindi nabigyan ng pagkakataon ang mga di-Tagalog na maging parte ng pagpapayaman at pagpapaunlad ng Filipino. At sa mga eskwelahan, mas tama ang aklat kaysa libro; ang

takdang

aralin

kaysa

asaynment;

ang

pamantasan

kaysa

kolehiyo/unibersidad; ang mag-aaral kaysa estudyante. Matagal ding panahong namayani at “namayagpag” ang Tagalog. Sa pag-aaplay ng trabaho, halimbawa’y titser at tagasalin sa Pilipino, mas uunahin kunin ang nagsasalita ng Tagalog bago ang di-Tagalog. Naging problema lang noon ang kung aling Tagalog ang “mas maganda, mahusay, angkop” na pinag-aagawan ng mga Tagalog mula Bulacan, Laguna at Batangas.

Tagalog Imperialism Ang ganitong pangyayari ay tinawag ni Prof. Leopoldo Yabes noon na “Tagalog Imperialism.” Nakondisyon na ang mga tao sa Tagalog kung kaya’t kahit nabago na ang tawag sa Wikang Pambansa (Pilipino, Filipino), Tagalog pa rin ang itinatawag dito ng mga Pilipino at mga dayuhan. Ang pagkokondisyong ito rin ang nagdulot ng negatibong reaksyon mula sa mga di-Tagalog. Naisantabi ang mga wikang malawak din ang gamit gaya ng Cebuano, Hiligaynon at Ilokano. Ito naman ang naging dahilan ng pagpapalit sa Wikang Pambansa mula Pilipino (Tagalog) tungo sa Filipino sa Konstitusyon ng 1973 at 1987. Miskonsepsyon sa Filipino Ang tawag na Filipino sa wikang pambansa ay hindi mula sa Filipino na tawag sa Ingles, para sa mga mamamayan ng bansa. Hindi rin mula sa Ingles ang F dito. Mga miskonsepsyon ang mga ito. Mula ito sa binagong konsepto ng wikang pambansa na batay sa lahat ng wika sa Pilipinas, kasama ang Ingles at Kastila. May tunog na F sa ilang mga wika sa Pilipinas, tulad ng afuy (apoy/fire), kofun (kaibigan/friend) ng Ibanag; afyu flafus (magandang umaga/good morning) ng Bilaan; fidu (peste/pestilence) ng S. Cotabato Manobo, atbp. Ang paggamit ng F ay simbolo ng hindi na pagiging Tagalog lang na batayan ng wikang pambansa dahil walang ganitong tunog ang Tagalog. Pinapalitan ng P ang anumang tunog ng F sa Tagalog gaya ng pamilya (familia/ family) at reperensya (referencia/reference). Dinagdagan din ang alpabeto ng Filipino. Mula 20 letra ng Tagalog, naging 28 letra ang Filipino. Idinagdag ang 8 letra na c, f, j, ñ, q, v, x, z bilang akomodasyon sa mga tunog mula sa mga wika sa Pilipinas, Ingles at Kastila.

Ubod ng Konseptong Filipino Ang pinakaubod ng konsepto ng Filipino bilang batay sa mga wika ng Pilipinas ay ang pagiging pambansang lingua franca nito. Sa pakikipagkomunika ng bawat Pilipino sa isa’t isa lalo na sa mga siyudad, gumagamit siya ng wikang alam din ng kanyang kapwa Pilipino kahit pa meron silang katutubong wika gaya ng Cebuano, Ilokano, Pampango, Tausug, Kalinga atbp. Ang wikang ito ang nagsisilbing pangalawang wika at lingua franca sa bansa. Dahil dito hindi dapat asahan na aklat ang gagamitin kundi libro o kaya’y buk (book), hindi silid-aralan kundi klasrum, hindi pahayagan kundi dyaryo/peryodiko, hindi manananggol kundi abogado/lawyer. Mahirap na ring gamiting argumento ang sabihing meron naman tayo, bakit manghihiram pa? kailangang tiyakin kung sino ang tayo roon, ang mga Tagalog lang ba o ang karamihan ng mga Pilipino? Dahil nga lingua franca at pangalawang wika, nabubuo ang mga barayti nito dahil sa interference o paghalo ng mga unang wika ng mga tagapagsalita. Kaya kung gagamitin ang Filipino ng isang Cebuano, hindi maiiwasan ang ganito: Nagbasa ako ng libro. (Bumasa ako ng libro). Bago ang 1973, mali ang nabanggit na pangungusap dahil batayan nga ang Tagalog. Pero ngayon itinuturing ito na barayting Cebuano ng Filipino. Ang pagbabago ng atityud sa Filipino o pagtawag dito ng Tagalog ay hindi basta mawawala. Pero darating din ang panahon lalo na kapag mismong ang mga di-Tagalog ay mawala ang inhibisyong gumamit dito para magkontribyut sila ng mga salitang magiging bahagi ng wikang pambansa. Kapag nangyari ito ay malilimutan na sigurong tawaging Tagalog ang Wikang Pambansa ng Pilipinas.

*inilathala ito nang may pahintulot sa may-akda...