KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC KTCT FTU PDF

Preview

Summary

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNGKHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ--------***--------TIỂU LUẬN KINH TẾ CHÍNH TRỊĐỀ TÀI: KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊNNHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤCHọ và tên sinh viên: Phùng Thị Kim Anh Mã sinh viên: 2114410008 Lớp: Anh 04 TRI115. Khối: 2 KTQT Khóa: K Người hướng dẫn: ThS. Đinh ...

Description

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ --------***--------

TIỂU LUẬN KINH TẾ CHÍNH TRỊ ĐỀ TÀI: KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC Họ và tên sinh viên: Phùng Thị Kim Anh Mã sinh viên: 2114410008 Lớp: Anh 04 TRI115.7 Khối: 2 KTQT Khóa: K60 Người hướng dẫn: ThS. Đinh Thị Quỳnh Hà

Hà Nội, năm 2021

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ --------***--------

TIỂU LUẬN KINH TẾ CHÍNH TRỊ ĐỀ TÀI: KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC Họ và tên sinh viên: Phùng Thị Kim Anh Mã sinh viên: 2114410008 Lớp: Anh 04 TRI115.7 Khối: 2 KTQT Khóa: K60 Người hướng dẫn: ThS. Đinh Thị Quỳnh Hà

Hà Nội, năm 2021

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

MỤC LỤC

CHƯƠNG 1

VÀI NÉT VỀ KINH TẾ TOÀN CẦU

1

1.1

Khái niệm kinh tế toàn cầu

1

1.2

Phương pháp đánh giá kinh tế toàn cầu

1

CHƯƠNG 2

4

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU

2.1

Khái niệm khủng hoảng kinh tế toàn cầu

4

2.2

Các cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu lớn

4

2.2.1

Cuộc khủng hoảng tín dụng năm 1772

4

2.2.2

Cuộc Đại suy thoái 1929–1939

4

2.2.3

Cú sốc giá dầu của OPEC năm 1973

5

2.2.4

Khủng hoảng Châu Á năm 1997

5

2.2.5

Khủng hoảng tài chính 2007–08

6

CHƯƠNG 3 3.1

7

NGUYÊN NHÂN KHỦNG HOẢNG KTTC

Sự phát triển của nền kinh tế luôn có tính chất chu kỳ

7

3.2 Chung quy lại, các cuộc khủng hoảng lớn chủ yếu đều xuất phát từ các vấn đề nội tại trong nền kinh tế. 7 3.3

Một số cuộc suy thoái khủng hoảng khác bắt nguồn từ yếu tố “ngoại sinh”

CHƯƠNG 4

8

HẬU QUẢ CỦA KHỦNG HOẢNG KTTC

9

4.1 Các hoạt động thương mại, đầu tư, tiêu dùng của mỗi quốc gia đều sụt giảm mạnh 9 4.2

Tác động phức tạp đến an ninh, quốc phòng và bảo vệ quốc gia.

10

4.2.1 nguồn lực kinh tế bị giảm sút, tiềm lực an ninh, quốc phòng của không ít quốc gia bị thu hẹp. 10 4.2.2 sút.

xã hội biến đổi phức tạp làm cho sức mạnh an ninh - quốc phòng bị giảm 12

4.2.3 rối loạn toàn cầu, xung đột xảy ra nhiều nơi sẽ tác động mạnh đến an ninh - quốc phòng và bảo vệ tổ quốc của mỗi nước. 13 4.2.4 khủng bố và di chuyển dân cư làm cho quốc phòng, an ninh của nhiều quốc gia bị đe dọa. 13 CHƯƠNG 5 5.1

CÁCH KHẮC PHỤC KHỦNG HOẢNG KTTC

Giải pháp kích cầu là giải pháp ngắn hạn, tình thế Phùng Thị Kim Anh

14 14

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

5.2 Ngay từ bây giờ phải đặc biệt quan tâm đến chính sách tài chính-tiền tệ, đặc biệt là chính sách tiền tệ, tín dụng 14 5.3

Thực hiện chính sách về chi tiêu Chính phủ hợp lý

15

5.4

tăng cầu trong nước đồng thời đẩy mạnh xuất khẩu

15

5.5

tăng cường công tác bảo đảm an sinh xã hội, xoá đói giảm nghèo

15

Phùng Thị Kim Anh

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Wikipedia https://vi.wikipedia.org/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_th%E1%BA%BF_gi %E1%BB%9Bi Tạp chí cộng sản https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/quoc-phong-an-ninh-oingoai1/-/2018/41197/tu-khung-hoang-tai-chinh-va-suy-thoai-kinh-te-toancau-den-nhung-van-de-dat-ra-doi-voi-on-dinh-kinh-te-vi-mo-va-an-ninh %2C-quoc-phong-theo-tinh-than-nghi-quyet-dai-hoi-xii-cua-dang.aspx Cổng thông tin điện tử Học viện Chính trị quốc gia thành phố Hồ Chí Minh https://hcma.vn/tintuc/Pages/dien-dan-chinh-tri-tu-tuong.aspx? CateID=201&ItemID=20997

Phùng Thị Kim Anh

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

CHƯƠNG 1

VÀI NÉT VỀ KINH TẾ TOÀN CẦU

1.1 Khái niệm kinh tế toàn cầu Kinh tế toàn cầu là toàn bộ quá trình hoạt động của các nền kinh tế trong khối kinh tế chung toàn cầu, đó là nền kinh tế của hơn 190 nước (194 nước chính thức được công nhận) với toàn bộ các hoạt động kinh tế của gần 7 tỉ người (2009) đang sinh sống. Kinh tế thế giới có liên quan chặt chẽ đến nhiều lĩnh vực, nhiều vấn đề về chính trị, xã hội toàn cầu như môi trường, khí hậu, địa lý, dân số, sự gia tăng dân số...nên việc nghiên cứu về kinh tế của thế giới phải có sự tính toán đến các vấn đề trên. 1.2 Phương pháp đánh giá kinh tế toàn cầu Kinh tế thế giới được định lượng theo các cách khác nhau, tùy theo cách định lượng mà có thể hình dung khối lượng giá trị được tạo ra trên toàn thế giới trong một thời hạn nhất định là bao nhiêu (ví dụ theo Đô la Hoa Kỳ). Kinh tế thế giới không thể tách rời với địa lý và sinh thái của Trái Đất, do đó khi xác định "kinh tế thế giới" có rất nhiều cách khác nhau, các yếu tố đều phải được tính đến, loại trừ một vài nguồn tài nguyên ở ngoài Trái Đất. Ví dụ, việc khai thác các nguồn tài nguyên trên sao hỏa trong tương lai có thể không được tính vào như là một phần của kinh tế thế giới.

Phùng Thị Kim Anh

Trang 1

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

Hình 1.1: 20 th tr ị ng ườkinh tếế l nớnhấết thếế giới

Để giới hạn vấn đề, kinh tế thế giới chỉ tính riêng cho các hoạt động kinh tế của con người trên Trái Đất, và kinh tế thế giới được đo bằng tiền, ngay cả trong trường hợp này vẫn có những nơi, lĩnh vực, không phải là kinh tế thị trường để có thể đánh giá một cách tương đối chính xác giá trị hàng hóa hay dịch vụ, hoặc có những trường hợp lại thiếu sự nghiên cứu độc lập của các hoạt động của chính phủ, do vậy việc có được các số liệu là rất khó khăn. Một ví dụ điển hình là buôn bán thuốc phiện bất hợp pháp và tệ nạn mại dâm, những thứ này xét theo bất kỳ tiêu chuẩn nào cũng đều là một phần của kinh tế thế giới. Tuy ngay trong những trường hợp nền kinh tế thị trường đầy đủ có thể xác định giá trị thành tiền thì các nhà kinh tế cũng không sử dụng tiền tệ ở nơi đó hay tỷ giá trao đổi chính thức để chuyển khối lượng giá trị ở nơi đó một cách đơn lẻ thành lượng tiền của loại tiền phổ biến nào đó trên thế giới, rồi Phùng Thị Kim Anh

Trang 2

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

cộng chung với nền kinh tế thế giới được, bởi vì tỷ giá trao đổi không phản ánh đúng giá trị của đồng tiền đó trên phạm vi toàn thế giới, ví dụ ở những nơi mà tiền tệ trong giao dịch hoàn toàn bị điều chỉnh bởi chính phủ sẽ không phản ánh một cách thỏa đáng giá trị của nó. Một phương pháp chính xác hơn là dùng ý tưởng sức mua tương đương. Đây là phương pháp tốn kém nhưng được sử dụng để đánh giá các hoạt động kinh tế trên phạm vi toàn thế giới và hiện nay được tính theo một đơn vị chuẩn là Đô la Mỹ.

Phùng Thị Kim Anh

Trang 3

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

CHƯƠNG 2

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU

2.1 Khái niệm khủng hoảng kinh tế toàn cầu Khủng hoảng kinh tế thường được coi là tình trạng nền kinh tế của một quốc gia bị suy thoái đột ngột về tổng sản lượng hoặc tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực tế. Kết quả của cuộc khủng hoảng kinh tế là sự sụt giảm thu nhập thực tế trên đầu người và gia tăng tỷ lệ thất nghiệp và nghèo đói. Suy giảm kinh tế toàn cầu: GDP giảm liên tục 2 quý. 2.2 Các cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu lớn 2.2.1 Cuộc khủng hoảng tín dụng năm 1772 Cuộc khủng hoảng này bắt nguồn từ London và nhanh chóng lan sang phần còn lại của châu Âu. Vào giữa những năm 1760, Đế quốc Anh đã tích lũy được một lượng của cải khổng lồ thông qua việc sở hữu và buôn bán thuộc địa của mình. Điều này đã tạo ra một luồng khí của chủ nghĩa tối ưu hóa quá mức và một thời kỳ mở rộng tín dụng nhanh chóng của nhiều ngân hàng Anh. Sự cường điệu đột ngột kết thúc vào ngày 8 tháng 6 năm 1772, khi Alexander Fordyce - một trong những đối tác của công ty ngân hàng Anh Neal, James, Fordyce, và Down - chạy sang Pháp để trốn trả nợ. Tin tức này nhanh chóng lan truyền và gây ra một cơn hoảng loạn ngân hàng ở Anh, khi các chủ nợ bắt đầu xếp hàng dài trước các ngân hàng Anh để yêu cầu rút tiền mặt ngay lập tức. Cuộc khủng hoảng sau đó nhanh chóng lan sang Scotland, Hà Lan, các khu vực khác của châu Âu và các thuộc địa của Anh Mỹ. 2.2.2 Cuộc Đại suy thoái 1929–1939 Đây là thảm họa kinh tế và tài chính tồi tệ nhất trong thế kỷ 20. Nhiều người tin rằng cuộc Đại suy thoái được kích hoạt bởi sự sụp đổ của Phố Phùng Thị Kim Anh

Trang 4

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

Wall năm 1929 và sau đó trở nên trầm trọng hơn bởi những quyết định chính sách kém cỏi của chính phủ Hoa Kỳ. Cuộc suy thoái kéo dài gần 10 năm và dẫn đến mất thu nhập lớn, tỷ lệ thất nghiệp kỷ lục và giảm sản lượng, đặc biệt là ở các nước công nghiệp. Tại Hoa Kỳ, tỷ lệ thất nghiệp đạt gần 25% vào đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng năm 1933. 2.2.3 Cú sốc giá dầu của OPEC năm 1973 Cuộc khủng hoảng này bắt đầu khi các nước thành viên OPEC (Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ) - chủ yếu bao gồm các quốc gia Ả Rập - quyết định trả đũa Hoa Kỳ để đáp trả việc nước này gửi cung cấp vũ khí cho Israel trong Chiến tranh Ả Rập-Israel lần thứ tư. Các nước OPEC tuyên bố cấm vận dầu mỏ, đột ngột ngừng xuất khẩu dầu sang Hoa Kỳ và các đồng minh. Điều này gây ra tình trạng thiếu hụt dầu lớn và giá dầu tăng đột biến nghiêm trọng và dẫn đến khủng hoảng kinh tế ở Mỹ và nhiều nước phát triển khác. Điều đặc biệt của cuộc khủng hoảng sau đó là sự xuất hiện đồng thời của lạm phát rất cao (do giá năng lượng tăng đột biến) và kinh tế đình trệ (do khủng hoảng kinh tế). Kết quả là, các nhà kinh tế đặt tên cho kỷ nguyên này là thời kỳ “lạm phát đình trệ” (đình trệ cộng với lạm phát), 2.2.4 Khủng hoảng Châu Á năm 1997 Cuộc khủng hoảng này bắt nguồn từ Thái Lan vào năm 1997 và nhanh chóng lan sang phần còn lại của Đông Á và các đối tác thương mại của nó. Dòng vốn đầu cơ từ các nước phát triển đến các nền kinh tế Đông Á như Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore, Hồng Kông và Hàn Quốc (khi đó được gọi là “những con hổ châu Á”) đã kích hoạt một kỷ nguyên lạc quan dẫn đến tăng cường tín dụng và quá nhiều nợ tích lũy trong các nền kinh tế đó. Vào tháng 7 năm 1997, chính phủ Thái Lan đã phải từ bỏ tỷ giá hối đoái cố định so với đô la Mỹ mà họ đã duy trì bấy lâu nay với lý do thiếu nguồn ngoại tệ. Điều đó đã bắt đầu một làn sóng hoảng loạn trên khắp Phùng Thị Kim Anh

Trang 5

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

các thị trường tài chính châu Á và nhanh chóng dẫn đến sự đảo ngược trên diện rộng của hàng tỷ đô la đầu tư nước ngoài. Khi sự hoảng loạn diễn ra trên thị trường và các nhà đầu tư ngày càng cảnh giác về khả năng phá sản của các chính phủ Đông Á, lo ngại về một cuộc khủng hoảng tài chính trên toàn thế giới bắt đầu lan rộng. Phải mất nhiều năm mọi thứ mới trở lại bình thường. Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã phải vào cuộc để tạo ra các gói cứu trợ cho các nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề nhất để giúp các quốc gia đó tránh vỡ nợ. 2.2.5 Khủng hoảng tài chính 2007–08 Điều này đã châm ngòi cho cuộc Đại suy thoái, cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng nhất kể từ cuộc Đại suy thoái, và nó đã tàn phá các thị trường tài chính trên khắp thế giới. Được kích hoạt bởi sự sụp đổ của bong bóng nhà đất ở Mỹ, cuộc khủng hoảng dẫn đến sự sụp đổ của Lehman Brothers (một trong những ngân hàng đầu tư lớn nhất thế giới), đưa nhiều tổ chức tài chính và doanh nghiệp chủ chốt đến bờ vực sụp đổ và yêu cầu chính phủ cứu trợ. với tỷ lệ chưa từng có. Phải mất gần một thập kỷ để mọi thứ trở lại bình thường, xóa sổ hàng triệu việc làm và hàng tỷ đô la thu nhập trên đường đi.

Phùng Thị Kim Anh

Trang 6

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

CHƯƠNG 3

NGUYÊN NHÂN KHỦNG HOẢNG KTTC

3.1 Sự phát triển của nền kinh tế luôn có tính chất chu kỳ Tức nền kinh tế phát triển qua các giai đoạn tăng trưởng: đạt đỉnh, suy thoái, đạt đáy, phục hồi. Tùy theo mỗi quốc gia và giai đoạn khác nhau một vòng chu kỳ thường kéo dài 10 năm hoặc lâu hơn nữa. Ngày nay, hầu hết các quốc gia đều sử dụng các chính sách kinh tế như chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa để giảm đi những chu kỳ biến động lớn của nền kinh tế. Nguyên nhân sâu xa của giai đoạn khủng khoảng nền kinh tế thường xuất phát từ sự mất cân đối quá lớn. Tức là nền kinh tế sau một khoảng thời gian phát triển nóng sẽ dẫn đến sự mất cân đối. Thông thường, dễ thấy nhất là mất cân đối trên thị trường tài chính như việc tiền được bơm quá nhiều vào nền kinh tế dẫn đến bong bóng bất động sản, chứng khoán… Người dân tiêu dùng nhiều dẫn đến giá cả nhiều mặt hàng gia tăng và lạm phát. 3.2 Chung quy lại, các cuộc khủng hoảng lớn chủ yếu đều xuất phát từ các vấn đề nội tại trong nền kinh tế. Đây là những yếu tố được sinh ra do sự mất cân đối sâu xa trong cấu trúc của nền kinh tế sau một khoảng thời gian phát triển. Điều độc đáo về cuộc khủng hoảng sau đó là sự xuất hiện "đúng thời điểm" của lạm phát cực cao (nguyên nhân là do sự tăng vọt của giá năng lượng) và sự đình trệ kinh tế (do khủng hoảng kinh tế). Do đó, các nhà kinh tế đã đặt tên cho kỷ nguyên là thời kỳ "stagflation", (thuật ngữ chỉ sự trì trệ kết hợp với lạm phát), và phải mất vài năm để sản lượng phục hồi và tỷ lệ lạm phát giảm xuống mức trước đó.

Phùng Thị Kim Anh

Trang 7

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

3.3 Một số cuộc suy thoái khủng hoảng khác bắt nguồn từ yếu tố “ngoại sinh” chẳng hạn như thiên tai, chiến tranh, dịch bệnh. Chiến tranh thế giới thứ 2 đã tàn phá nền kinh tế toàn cầu, dẫn đến sản lượng sa sút. Ngày nay, một số quốc gia thường xảy ra chiến tranh, nội chiến cũng làm cho kinh tế suy giảm trầm trọng.

Phùng Thị Kim Anh

Trang 8

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

CHƯƠNG 4

HẬU QUẢ CỦA KHỦNG HOẢNG KTTC

4.1 Các hoạt động thương mại, đầu tư, tiêu dùng của mỗi quốc gia đều sụt giảm mạnh Dưới tác động của khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, các hoạt động thương mại, đầu tư, tiêu dùng của mỗi quốc gia đều sụt giảm mạnh, dẫn tới nguy cơ suy thoái kinh tế của mỗi nước. Thậm chí, nhiều nước lâm vào tình trạng phá sản cấp quốc gia. Biểu hiện của khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu thường là gây ra những ảnh hưởng vĩ mô nghiêm trọng, các cân đối vĩ mô bị phá vỡ, đồng tiền mất giá, tỷ giá hối đoái biến động đột biến theo hướng phá giá, lạm phát cao và phi mã xuất hiện, gánh nặng nợ công tăng nhanh, thị trường chứng khoán sụp đổ, tài sản ở các nước bị giảm giá mạnh, nhiều doanh nghiệp, ngân hàng và các định chế tài chính phá sản, tình trạng mất việc làm và thất nghiệp tăng cao, hàng triệu người bị lâm vào cảnh đói nghèo, rối loạn và xung đột xã hội nảy sinh, bạo loạn và chiến tranh xuất hiện. Có thể thấy, các cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu đã gây ra những hậu quả vô cùng kinh hoàng. Cuộc khủng hoảng và suy thoái kinh tế toàn cầu giai đoạn 1929 - 1933 đã đẻ ra chủ nghĩa phát-xít trong thập niên 30 của thế kỷ XX và là nguyên nhân chính dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai tàn khốc. Hậu quả của cuộc khủng hoảng này và của Chiến tranh thế giới thứ hai là nhiều chế độ đã bị sụp đổ, nhiều nền kinh tế đã bị tan rã. Cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 - 1998 bắt đầu

Phùng Thị Kim Anh

Trang 9

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

từ Thái Lan đã dẫn đến sự sụp đổ của một số nền kinh tế và một vài chế độ chính trị. Những nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất từ cuộc khủng hoảng tài chính này là In-đô-nê-xi-a, Hàn Quốc và Thái Lan. Bên cạnh những tác động tàn phá đến các nền kinh tế của các nước, khủng hoảng kinh tế giai đoạn 1997 - 1998 đã dẫn tới xung đột xã hội, mất ổn định chính trị ở một số nước mà đỉnh điểm của nó là sự ra đi của Tổng thống Xu-hác-tô (Suharto) ở In-đô-nê-xi-a và Thủ tướng Chao-va-lít I-oong-chai-i-út ở Thái Lan. Các tổ chức Hồi giáo cực đoan và phong trào ly khai phát triển mạnh ở In-đônê-xi-a khi chính quyền trung ương của nước này suy yếu. Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008 xuất phát từ khủng hoảng nợ dưới chuẩn của Mỹ năm 2007, mà nguyên nhân của nó bắt nguồn từ những chính sách tín dụng dễ dãi của các ngân hàng và tổ chức đầu tư bất động sản, thông qua mối quan hệ kinh doanh chằng chịt của hệ thống ngân hàng thời đại toàn cầu hoá. Cuộc khủng hoảng này đã xuất hiện khi hàng loạt các định chế tài chính lớn lần lượt sụp đổ, nhất là sự phá sản của Ngân hàng Lehman Brothers. Đây là ngân hàng mà chỉ một năm trước đó còn được đánh giá là ngân hàng đầu tư bất động sản tốt nhất nước Mỹ. Sau Ngân hàng Lehman Brothers là các ngân hàng lớn khác, như Bradford and Bingley (Anh), Hypo Real Estate (Đức), Fortis (Bỉ), Dexia (Pháp), Yamamoto Life (Nhật Bản)... Năm 2008, 22 ngân hàng thương mại ở Mỹ phá sản (trong đó đứng đầu danh sách những thể chế tài chính xấu số này là Washington Mutual với tổng tài sản 307 tỷ USD). Riêng quý III-2008 có 171 ngân hàng nằm trong danh sách “có vấn đề”, mức cao nhất kể từ năm 1995.

Phùng Thị Kim Anh

Trang 10

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

4.2 Tác động phức tạp đến an ninh, quốc phòng và bảo vệ quốc gia. 4.2.1 nguồn lực kinh tế bị giảm sút, tiềm lực an ninh, quốc phòng của không ít quốc gia bị thu hẹp. Khi khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu diễn ra, các quốc gia khó tránh khỏi bị ảnh hưởng tác động của nó, nhiều quốc gia cũng lâm vào khủng hoảng và chịu tổn thất nặng nề. Khi lâm vào tình trạng khủng hoảng, các quốc gia thường gặp phải tình trạng vốn bị chuyển ồ ạt ra bên ngoài, đầu tư giảm sút mạnh, nền kinh tế hầu như bị tê liệt. Các tổ chức kinh tế không có khả năng và điều kiện để vay vốn phát triển sản xuất, kinh doanh. Niềm tin thị trường bị mất, giá trị tài sản của cá nhân và tổ chức, kể cả của nhà nước giảm sút nghiêm trọng. Hậu quả của nó là các định chế tài chính và doanh nghiệp sụp đổ, phá sản, nhà nước phải dành một lượng tài chính để can thiệp vào nền kinh tế; nhiều vấn đề xã hội phức tạp xuất hiện đòi hỏi phải được giải quyết, các khoản nợ bỗng chốc tăng cao, trong khi nền kinh tế không tăng trưởng hoặc tăng trưởng thấp đã làm cho tiềm lực kinh tế của các nước này bị cạn kiệt. Khi nguồn lực kinh tế bị cạn kiệt thì nguồn lực cho quốc phòng, an ninh cũng giảm theo. Các nhu cầu trang bị khí tài sẽ không được đáp ứng, các nguồn lực để nuôi quân bị cắt giảm, các hoạt động quốc phòng - an ninh bị thu hẹp. Bên cạnh những hệ lụy trên, nhiều quốc gia còn phải chịu gánh nặng nợ công tăng đột biến, nên mọi nguồn lực chỉ còn tập trung vào trả nợ và giải quyết những vấn đề phát sinh, không còn khả năng lo cho quốc phòng - an ninh. Từ đây khả năng tác chiến bảo đảm an ninh - quốc phòng và bảo vệ đất nước gặp khó khăn một cách rõ nét và sẽ giảm sút. Khi tiềm lực tài chính và nguồn lực an ninh, quốc phòng bị giảm sút thì nguy cơ đe dọa sự toàn vẹn lãnh thổ sẽ hiện hữu nếu có dã tâm xâm lược từ bên ngoài. Hơn

Phùng Thị Kim Anh

Trang 11

KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TOÀN CẦU: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ, CÁCH KHẮC PHỤC

nữa, khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu sẽ làm cho các quốc gia có nền kinh tế phụ thuộc vào nước ngoài và nội lực kinh tế thấp sẽ bị ảnh hưởng khi phải chấp nhận những điều kiện ràng buộc của các nước mạnh hơn và của các tổ chức tài chính quốc tế. Ví dụ, để hỗ trợ hệ thống tài chính toàn cầu, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) hay Ngân hàng Thế giới (WB) đã thiết lập hoạt động và các chương trình cho vay khẩn cấp trị giá nhiều tỷ USD. Các quốc gia mạnh hơn và các tổ chức tài chính quốc ...