Lax Vox®Oefengang - Uitgewerkte bundel voor deze SOVT-techniek PDF

Preview

Summary

Uitgewerkte bundel voor deze SOVT-techniek...

Description

LaxVox®

Uitwerking oefengang LaxVox®

Een stukje theorie: Karen Rubbrecht – Logopediste

1

LaxVox® betekent vrije stem, dat is ook wat wij willen bekomen aan de hand van deze methode.

LaxVox® is een techniek met verschillende positieve effecten voor de stem: 1. Een positieve supraglottische druk boven de stemplooien. Bij normale fonatie ontstaat druk op de stemplooien door de adem die van onderen tegen de stemplooien duwt, subglottische druk. De stemplooien komen in beweging en er ontstaat geluid. Door het foneren door een slang in een flesje water wordt de luchtdruk boven de stemplooien, de supraglottische druk, vergroot. Dit heeft het volgende effect:      

De De De De De De

minimum druk die nodig is om te foneren wordt lager. stemplooien kunnen sneller en makkelijker openen en sluiten. sluitingsfase van de stemplooien wordt verlengd. contactzone van de stemplooien wordt vergroot, ze sluiten beter. trillingsefficiëntie verbetert. intensiteit van het geluid verbetert.

2. Een kunstmatige verlenging van de stemweg De slang zorgt ervoor dat de stemweg wordt verlengd waardoor:    

De eerste formant verlaagd wordt. Er makkelijker geluid kan worden gemaakt dicht bij de eerste formant. Er minder druk nodig is om geluid te produceren. Er minder inspanning gepleegd hoeft te worden voor een goede fonatie.

3. Het dalen van de larynx De hoogte van de larynx heeft effect op de eerste formant, het timbre van de stem en deels op de luidheid. De stand van de larynx is dus een belangrijk onderdeel van stemtherapie en zangtraining. Hypertoon stemgebruik kan onder andere veroorzaakt worden door een te hoge Karen Rubbrecht – Logopediste

2

larynxpositie. De LaxVox® zorgt automatisch voor een comfortabele lagere larynxpositie. Wat is het effect van een lagere larynx?  

 

 

Stemplooien zijn dikker wat een lagere F0 = grondtoon geeft. Het slijmvlies rond de stemplooien is losser wat een betere slijmvliesgolf geeft. Dit heeft een betere sluiting tot gevolg De stemintensiteit neemt toe en er is een doorgaande fonatie. Door het verminderen van de spierspanning verbetert de controle over de musculus thyroarythenoideus [= musculus vocalis]. De resonantie ruimte vergroot t.g.v. de verlengde stemweg, vergroting van de keelholte, het heffen van het verhemelte, de voorwaartse positie van de tong, en het afvlakken van de valse stemplooien. Het hyoid ontspant zich meer waardoor de tong naar voren gaat. De abdominale ademing ontstaat op een natuurlijke manier.

4. Ontspanning Ontspanning is de sleutel en een onvermijdelijk vereiste voor een goede stem. Ontspanning kan op vele manieren verkregen worden. Een ontspannen houding is nodig voordat met de LaxVox® wordt gestart. Eutonie van lippen, kaak, tong, hoofdstand, nek, hals, schouders en rug is hierbij van belang. 5. Verandering van het gevoel van lichaamsbeweging. Veranderen van gewoontes door middel van proprioceptieve biofeedback. Een nieuw bewegingsgevoel zorgt voor het veranderen van gewoontes. Het wordt makkelijker de resonantieruimtes en de subglottische druk te voelen en te sturen. Het verbetert een gevoel voor symmetrische adductie [naar elkaar bewegen] van de stemplooien en geeft ontspanning. Het omzetten van luchttrillingen in geluid verloopt efficiënter. 6. De juiste abdominale – diafragmentale ademing. De LaxVox® zorgt voor een betere buik – middenrif ademing door:   

Ontspanning van de secundaire ademingsspieren. Het laten afnemen van spanning in nek en schouders. Verbetering van de positie van larynx, hyoid en tong t.o.v. elkaar.

Wanneer kan je LaxVox® gebruiken?  

Het helpt bij stemprofessionals bij de warming up & cooling down van de stem. LaxVox® kan gebruikt worden voor ontspanning na intensief stemgebruik.

Karen Rubbrecht – Logopediste

3

   

De methode kan ondersteuning bieden bij het uitbreiden van de vocale mogelijkheden. Men kan LaxVox® inzetten ter voorkomen van stemproblemen. De methode kan zowel pre- als postoperatief ingezet worden. Bij aanwezige stemproblemen (zowel functioneel als organisch) o Stemplooinoduli/ -poliep/ -cyste o Mucle Tension Dysphonia o Habituele/Psychogene dys- en afonie o Stemplooiverlamming o Presbyfonie o Mutatiestoornissen

Wat heb je nodig? 1) Een flesje water dat met ongeveer 2cm water gevuld is, later mag dit verhoogd worden naar 4-7cm. 2) Een siliconen slang van 35 cm met 9-12mm diameter

Werkwijze: Stap 1: We zoeken de ideale houding

Karen Rubbrecht – Logopediste

4

Let op het volgende  De slang wordt vooraan in de mond geplaatst tussen de lippen. Zorg ervoor dat er geen lucht kan ontsnappen.  Houd je hoofd in een neutrale positie, niet naar onder of naar boven gericht.  Gebruik je lager rugspieren actief, je schouders blijven ontspannen.  De wangen, hals, nek en bovenste rugspieren zijn los en ontspannen. Stap 2: Bubbelen zonder stemgeluid/fonatie We nemen een goede houding aan en plaatsen het buisje 1-2 cm in het water. Het andere uiteinde plaatsen we in de mond. Blaas 5-6 tellen door het buisje.  Adem in door de neus.  Probeer eens traag te bubbelen en als het ware de bellen proberen tellen.  Ga hierbij niet extra inademen.  Wanneer alles goed ontspannen blijft, merk je dat je wangen meetrillen.  Kan je een gelijkmatige ademstroom gebruiken zodat de bubbels niet versnellen of vertragen? Variaties op stap 2   

Varieer met positie van de tube in de mond. Wat zorgt er voor de meeste ontspanning? Wanneer je de tong verplaatst, geeft dit dan verschil? Wat bij verandering van de diepte van de tube in het water?

Stap 3: Bubbelen met stemgeluid/fonatie: Produceer een basisgeluid gedurende 5 à 6 seconden. We trachten hierbij onze toonhoogte laag te houden. Laat de wangen meetrillen. Je kan hierbij onderstaande lijn gebruiken ter ondersteuning.

Je kan eventueel starten vanuit het bubbelen zonder klank

Of je kan starten vanuit een ‘zucht’. 

Reeks 1: Variaties op stap 3: - Tracht je bewust te worden van wat er in je lichaam gebeurt tijdens deze oefening (houding, ademhaling, stem) - Bubbel terwijl je verschillende glissando’s of glijtonen maakt

Karen Rubbrecht – Logopediste

5

Door te bubbelen op glijtonen worden onze stemplooien geleidelijk aan gestretcht (denk aan een elastiek). Zorg nog steeds voor regelmatige luchtstroom (bubbels) en een ontspannen geluid.

Karen Rubbrecht – Logopediste

6

Tracht de glijtonen steeds in het borstregister te produceren. Wanneer dit lukt, kan je overgaan naar het falsetregister. Wanneer dit aardig lukt, zonder spanning kan je de glijtonen ook proberen zonder de LaxVox®. Normaal zou je dit als gemakkelijker moeten ervaren. 

Reeks 2: Een volgende variatie is het bubbelen in de vorm van staccato. Hierbij neemt de toonhoogte toe in kleine schokjes, dit zorgt voor een graduele verlenging van de stemplooien, waarbij er eerst verlenging optreedt en nadien pas fonatie (zie elastiek). We trainen hierbij de coördinatie en het spiergeheugen. 1) Staccato op één toon

2) Staccato op wisselende tonen: deze kunnen zowel omhoog als omlaag uitgevoerd worden. Alsook met 3 of meerdere stappen.

Karen Rubbrecht – Logopediste

7



Reeks 3: We oefenen nu een sostenuto in. Hierbij gaan we verschillende toonhoogtes aanhouden. Dit kan gebeuren aan de hand van de piano. Je tracht op dezelfde toon te bubbelen als deze die wordt aangeslagen. Je mag deze toon enkele tellen proberen aanhouden.



Reeks 4: Nog een tikkeltje moeilijker is de portamento. Hierbij blijven we bubbelen op onze basisklank. We maken hierbij een glijtoon tussen 2 verschillende tonen.



Reeks 5: Oefen dit gerust in op melodieën. Hierbij oefenen we de verschillende toonhoogtes in. Kies een liedje dat je kent, de tekst heb je niet nodig want we bubbelen nog steeds op het basisgeluid.

Stap 4: De techniek toepassen op spraak in het dagelijkse leven We bubbelen op het basisgeluid door het buisje. We halen het buisje uit het water en blijven het geluid aanhouden. Wanneer dit lukt, kunnen we het buisje uit de mond halen. Wanneer dit vlot gaat kan je kiezen voor een Karen Rubbrecht – Logopediste

8

stapsgewijze overgang i.p.v. een geleidelijke overgang. We starten telkens met het basisgeluid en gaan dan later over van geronde klinkers naar ongeronde klinker. Deze stappen worden bij iedere spraakvariant herhaald.



Reeks 1: Probeer deze stap eens in op de /oo/

O 

O

O

O O

Reeks 2: eenlettergrepige woorden met de /oo/

oom oord oost oogst ooi 

O oog oor ooit ook

Reeks 3: tweelettergrepige woorden met de /oo/

olie oven oren olen ozon olijf over ogen olaf

oogvocht oorlel oogsten oorlog oosters oord ode ober ovaal

Reeks 4: meerlettergrepige woorden met de /oo/ oasis opera overal overstromen ogenblik overbruggen oorkonde

aubergine okergeel oranje olieverf ooggetuigen overvol Oostende

Reeks 5: zinnen met de /oo/ Overal olie. Opa oogst. Karen Rubbrecht – Logopediste

9

Oog om oog. Oker lijkt wat op oranje. Opa voert oorlog in Oost-Europa. De tovenaar loog over de moord. Over dat opus vel ik geen oordeel. Oom goot olie over de ovenplaat. Ook opa werd in het ootje genomen. Loopvogels zijn overbodig in een hotel. Met open ogen liep hij naar het oosten. Verloren brood maak je beter niet met volkorenbrood. Reeks 6: transfer naar het spreken met de /m/ voor de nasale luchtverplaatsing.

M

M

M

M

M M

Reeks 7: Nonsensreeksen met de /m/ mmamm mmemm mmimm mmomm mmumm

mmaamm mmeemm mmiemm mmoomm mmuumm

mmeimm mmeumm mmaumm mmoemm mmuimm

Reeks 8: eenlettergrepige woorden met de /m/ mam meel moes mop mes muur muil man meer mees maak moet mos

met mol map mouw meet maan mals min mens maud maar mus mep

moot muis mug maat mijt meug maf mis mee muts maart mijl mik

Reeks 9: tweelettergrepige woorden met de /m/ mama meloen modder malen menen model

missen maten minuut mollen mogen maken

Karen Rubbrecht – Logopediste

meren muziek motor makker mijlen melig 10

monnik made moppen molen massa

mollig meten maaien moeder muizen

moeten mager mappen mossel midden

Reeks 10: tweelettergrepige woorden met de /m/ met verschillende medeklinkers mediaal minder melden musli mensen mijlpaal munten micro mergpijp maandag masker meerder

marginaal margo mutsen morsen mandaat musculair monster manken miljoen mamba magneet

mankracht moeilijk mosterd macro museum marter musical meester muntstuk marmer muskaat

Reeks 11: meerlettergrepige woorden met de /m/ melodie mastodont miauwen margarine moeilijkheidsgraad muizenissen momentopname mayonaise maximaal misantroop meubelmagazijn

modderstroom machines middelmatig mazelen metropool milieubescherming motregen mouwvegen macrobiotisch mezzo-sopraan minimum

magnetron maltezer monopolie maismeel manschappen miljarden marketing micrometer modeverschijnselen mandoline marsmannetje

Reeks 12: zinnen met de /m/ Mama maait. Een mistige morgen. Morgen is het maandag. Mijn muts is marineblauw. Is Milaan een metropool? Mogen de mannen mee? Memoires over monumenten. Ik mepte op de mug en miste. Mijn moeder maakt milkshake. De muis zit klem in de muizenval. Meester Mark maakt een magneet. De maan bevindt zich in de melkweg. Het middelpunt van de magneetkern. Karen Rubbrecht – Logopediste

11

De maarschalk mag meer dan de majoor. Ik heb mijn masker nodig voor de maskerade. Op de menukaart staan mergpijpjes en makreel. In de maand mei mag je het malse gras maaien. Mama keek op maandag naar de maansverduistering. De meubelmaker maakte eigenhandig het TV-meubel. De makelaar leed aan een minderwaardigheidscomplex. De marineblauwe mascotte van de matrozen is memorabel. Reeks 13: Variatie met geronde fonemen:  oe  oo  uu Reeks 14: Hiermee kunnen we wisselrijtjes maken: oe – oo - uu oo – oe - uu uu – oo – oe oe – uu – oo oo – uu - oe uu – oe – oo

Reeks 15: Oefenen op woordniveau met geronde klinkers: oef oes oek oer

oever oester Oekraïne Oeral

oeverloos oesterzwam Oekraïners Oeraals

ooi oost oog oor on op

Ooigem Oostende oogst oordeel onder opper

ojevaar Oostenrijker oogstmaand oordelende onderwijs opperwezen

uur uk ul uni up

uren ukkie ultra unif upper

uurwijzer ukkepuk ultrasoon universiteit uppercuts

reeks 16: Oefenen op woordniveau met ongeronde klinkers: aan

aanbieden

Karen Rubbrecht – Logopediste

aanbiedingen 12

aai aal aap aar aas

aaien aalbes aapje aarde aasde

aaibaar aalbessenstruik apennoot aardappel aaseter

eer eek een eet eeuw

eerst eekhoorn eendaags eten eeuwen

eersten eekhoorntjes eendagsvlinder eettafel eenuwenoud

iep ier in idee in

iepen iers india ideaal inadem

iepenhout ierland indiaans ideaalbeeld inademen

Reeks 17: Oefenen op zinsniveau: Oef, dat scheelde geen haar! Oefen jij ook op de computer? Oesters vind ik niet lekker. Oermensen leefden in de oertijd. Opera is niets voor mij. Oog om oog, tand om tand. Over deze rots klimmen, lukt enkel met beveiliging. Oma en opa gaan op zondag naar de mis. Op dat moment werd er aangebeld. Ongeveer de helft van de leerstof is gekend. Uniek zijn we allemaal. Universitaire studies zijn belangrijk voor later. Ultrasone geluiden zijn voor ons niet hoorbaar. Uren heeft het geduurd voor de brand onder controle was. Eerst aten we onze soep op. Eenhorens zijn sprookjesfiguren. Eenzaam zijn, wensen we niemand toe. Ergens zat dat er al aan te komen. Ieders mening mag verschillen. In mijn tijd, zag dat er helemaal anders uit. Iets vertelt mij dat dat geen goed idee is. Iemand heeft het alarmsignaal laten afgaan. Akkerlanden vol graan. Aaide jij die hond? Apen moeten in vrijheid kunnen leven. Aan dit tempo, zijn we er morgen nog niet. Karen Rubbrecht – Logopediste

13

Adembenemende uitzichten maken de moeilijke tocht zeker waard. Reeks 18: Inoefenen van automatische reeksen:  De dagen van de week opsommen  De maanden van het jaar benoemen  Tellen van 0 naar 20.  Je adres opzeggen  Een versje zeggen  Liedjes zingen Reeks 19: Oefen met enkele gedichten van Toon Hermans

Karen Rubbrecht – Logopediste

Karen Rubbrecht – Logopediste

15...