Odpowiedzi do maturalnych kart pracy zrozumiec przeszlosc 1 nowe wydanie PDF

Preview

Summary

Download Odpowiedzi do maturalnych kart pracy zrozumiec przeszlosc 1 nowe wydanie PDF

Description

ODPOWIEDZI DO KART PRACY DO ROZDZIAŁU PIERWSZE CYWILIZACJE Numery zadań 1.

2.

3.

4.

5.

Zasady punktowania 1. fałsz 1 pkt – za trzy poprawne odpowiedzi 2. fałsz 3. prawda 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi Przykładowa odpowiedź: 1 pkt – za poprawną W okresie zlodowaceń [epoce lodowcowej] większą niż odpowiedź obecnie część wody na Ziemi wiązały lodowce. Poziom 0 pkt – za niepełną mórz i oceanów był niższy, a w miejscu, gdzie teraz odpowiedź, błędną znajduje się Cieśnina Beringa, istniał lądowy przesmyk odpowiedź lub brak odpowiedzi między Azją i Ameryką. Przykładowa odpowiedź: 1 pkt – za poprawną Mieszkańcy Babilonii za czasów panowania odpowiedź Hammurabiego nie byli równi wobec prawa. Kara za 0 pkt – za niepełną popełnienie niedozwolonego czynu zależała od pozycji odpowiedź, błędną społecznej sprawcy i pokrzywdzonego. odpowiedź lub brak odpowiedzi 4.1. 4.1. Przykładowa odpowiedź: 1 pkt – za poprawną Rozwój terytorialny imperium perskiego w VI–V w. odpowiedź p.n.e. 0 pkt – za niepełną 4.2. odpowiedź, błędną Pakistan, Azerbejdżan, Gruzja, Armenia, Turcja, Grecja, odpowiedź lub brak Macedonia, Tadżykistan, Uzbekistan odpowiedzi 4.2. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 5.1. 5.1. Nazwa państwa: imperium perskie 2 pkt – za poprawne podanie nazwy Przykładowe argumenty: państwa i dwóch • Imperium perskie zostało podzielone na 20 prowincji, argumentów w których rządy sprawowali zaufani ludzie króla, czyli 1 pkt – za poprawne namiestnicy (satrapowie). podanie nazwy • W tekście wymieniono władców panujących w Persji. państwa i jednego • Opisane w materiale źródłowym prowincje argumentu odpowiadają zasięgowi terytorialnemu imperium perskiego. 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną • Opisane w tekście prowincje nie znajdowały się nigdy odpowiedź lub brak jednocześnie w żadnym innym państwie starożytnego odpowiedzi Bliskiego Wschodu. 5.2. 5.2. Odpowiedzi

satrapie

6.

Przykładowa odpowiedź: Drogi awansu to umiejętność pisania [źródło 1. przedstawia postać pisarza] oraz małżeństwo z osobą pochodzącą z rodziny arystokratycznej.

7.

Przykładowa odpowiedź: Ukazany w centrum ilustracji faraon ma na głowie koronę, która składa się z dwóch elementów oznaczających władzę nad zjednoczonym terytorium kraju. Stojące obok niego postacie żeńskie symbolizują Egipt Górny i Egipt Dolny. Każda z nich ma na głowie koronę innej części kraju.

8.

3, 4, 1, 2

9.

Przykładowa odpowiedź: 1. W prawie żydowskim występowała, podobnie jak w Kodeksie Hammurabiego, zasada oko za oko, ząb za ząb (prawo talionu). 2. Oba państwa znajdowały się na Bliskim Wschodzie i rozwijały w zbliżonych warunkach geograficznych. 3. Prawo żydowskie chroniło niewolników i pracowników najemnych w większym zakresie niż prawo Babilończyków.

10.

10.1. 1. egipska, 2. sumeryjska, 3. fenicka 10.2. B

1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 2 pkt – za poprawne podanie dwóch dróg awansu 1 pkt – za poprawne podanie jednej drogi awansu 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za poprawną odpowiedź wraz z odwołaniem się do elementów graficznych 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za poprawne podanie kolejności chronologicznej 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 3 pkt – za poprawne podanie trzech argumentów 2 pkt – za poprawne podanie dwóch argumentów 1 pkt – za poprawne podanie jednego argumentu 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 10.1. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak

12.

Przykładowa odpowiedź: Chiński pisarz był przekonany, że zdobywanie obwarowań było ostatecznością – wiązało się z wysokimi stratami i trwało bardzo długo. Aby skutecznie odpierać zagrożenia zewnętrzne, w Chinach zbudowano Wielki Mur [przedstawiony w źródle 2.]. C

13.

D

11.

Zadanie 14. Temat 1. Punktacja Poziom IV (9–12 pkt)

Poziom III (6–8 pkt)

Poziom II (3–5 pkt)

odpowiedzi 10.2. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

Opis Uczeń: • wyjaśnił złożoność zjawisk historycznych, ukazując ich różne aspekty (np. wpływ religii bliskowschodnich na trwałość hierarchii społecznej i tym samym dostęp do kultury), • poprawnie przeprowadził selekcję i hierarchizację informacji, • poprawnie wyjaśnił związki przyczynowo-skutkowe, • sformułował swoje stanowisko (wykazał się znajomością definicji kultury), wnioski oraz podsumował rozważania. Uczeń: • dokonał celowej i trafnej selekcji faktów, świadczącej o rozumieniu ich znaczenia i hierarchii, • w większości poprawnie ukazał związki przyczynowo-skutkowe (np. między znajomością pisma a dostępem do dóbr kultury), • przedstawił omawiane zagadnienia w ujęciu dynamicznym, • podjął próbę formułowania wniosków, • podjął próbę odpowiedzi na pytanie postawione w temacie wypracowania, dostrzegając różnice w kulturze poszczególnych warstw społecznych. Uczeń: • przedstawił częściową faktografię, która jest potrzebna do opracowania tematu (np. ukazał cechy charakterystyczne architektury starożytnych cywilizacji, powstanie i rozwój pisma), • podjął próbę uporządkowania podanej faktografii,

Poziom I (1–2 pkt)

Temat 2. Punktacja Poziom IV (9–12 pkt)

Poziom III (6–8 pkt)

Poziom II (3–5 pkt)

Poziom I (1–2 pkt)

• podjął próbę wyjaśnienia związków przyczynowo-skutkowych. Uczeń: • w kilku/kilkunastu zdaniach odniósł się do tematu, • podał kilka faktów związanych z tematem, zwykle bez wskazywania związków między nimi (np. osiągnięcia kultury Egiptu i Mezopotamii), • poprawnie umieścił rozważania w czasie i przestrzeni.

Opis Uczeń: • dostrzegł i wyjaśnił złożoność zjawisk historycznych, ukazując ich różne aspekty, • powiązał informacje dotyczące ważnych wydarzeń z historii polityki, gospodarki, kultury (np. dostrzegł, że panowanie monarchów starożytnego Wschodu opierało się na czynnikach politycznych, gospodarczych i kulturowych), • poprawnie przeprowadził selekcję i hierarchizację informacji, • trafnie i w pełni wykorzystał materiał źródłowy (np. powiązał długość panowania i znaczenie monarchii Hammurabiego ze skutecznością jego podbojów lub zinterpretował tzw. terakotową armię jako manifestację siły militarnej cesarza chińskiego), • poprawnie wyjaśnił związki przyczynowo-skutkowe, • wyróżnił wiele czynników wpływających na relacje między władcą a społeczeństwem. Uczeń: • dokonał celowej i trafnej selekcji faktów, świadczącej o rozumieniu ich znaczenia i hierarchii, • w większości poprawnie ukazał związki przyczynowo-skutkowe (np. dostrzegł związek między religią a porządkiem społecznym i politycznym w państwach starożytnego Wschodu), • w większości wykorzystał materiał źródłowy, • przedstawił dodatkowe czynniki wpływające na relacje między władcą a społeczeństwem (stanowisko urzędników i kapłanów, religijną legitymizację władzy). Uczeń: • przedstawił faktografię, która jest potrzebna do opracowania tematu (np. poprawnie opisał podobieństwa i różnice w relacjach między władcą a poddanymi w Babilonii oraz Egipcie), • podjął próbę uporządkowania podanej faktografii i wyjaśnienia związków przyczynowo-skutkowych, • podjął próbę wykorzystania załączonych materiałów źródłowych i przywołania ich w tekście pracy, ale wykorzystał i poprawnie zinterpretował tylko część materiałów, • wyróżnił i opisał kilka czynników wpływających na relację władcy z poddanymi (np. zdrowie, długość życia władcy, jego uzdolnienia). Uczeń: • w kilku/kilkunastu zdaniach odniósł się do tematu, podał kilka faktów z nim związanych, zwykle bez wskazywania związków między faktami (np. wymienił nazwy kilku państw starożytnego

Wschodu, określił panującą w nich formę ustroju), • w stopniu niezadowalającym przeprowadził selekcję i hierarchizację podanych informacji, ale poprawnie umieścił rozważania w czasie i przestrzeni (III–I tys. p.n.e.), • nie wyróżnił czynników wpływających na relacje władcy z poddanymi, • nie podjął próby wykorzystania załączonych materiałów źródłowych i przywołania ich w tekście pracy.

ODPOWIEDZI DO KART PRACY DO ROZDZIAŁU STAROŻYTNA GRECJA Numery zadań 1.

Odpowiedzi Przykładowa odpowiedź: • Dobrze rozwinięta linia brzegowa umożliwiała rozwój komunikacji morskiej i rybołówstwa. • Występowanie łańcuchów górskich miało wpływ na to, że Grecy nie stworzyli jednolitego państwa i żyli w licznych poleis. • Ukształtowanie terenu nie sprzyjało rozwojowi uprawie zbóż, czego skutkiem był rozwój kolonizacji.

2.

Przykładowa odpowiedź: Tak. Zdjęcie przedstawia tzw. Lwią Bramę w Mykenach. Miasto to było najważniejszym ośrodkiem państwa stworzonego przez Achajów, o których informuje źródło 1. Istniało ono w starożytności na terenie Grecji.

3.

3.1. A 3.2. 2

4.

4.1. Przykładowa odpowiedź: Sycylia, południowe wybrzeża Półwyspu Iberyjskiego, Cypr, Kreta 4.2. Przykładowa odpowiedź: wybrzeża Morza Czarnego, południowa Italia i Sycylia, wybrzeża Azji Mniejszej, południowe wybrzeża dzisiejszej Francji

5.

5.1.

Zasady punktowania 3 pkt – za poprawne podanie trzech argumentów 2 pkt – za poprawne podanie dwóch argumentów 1 pkt – za poprawne podanie jednego argumentu 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 3.1. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 3.2. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 4.1. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 4.2. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 5.1.

Nazwa polis: Sparta Przykładowe argumenty: • Opisany w tekście ustrój, w którym rządzili dwaj królowie, występował w Sparcie. • Wspomniana w przywołanym fragmencie geruzja była charakterystycznym organem władzy w Sparcie. 5.2. Przykładowa odpowiedź: • zasiadanie w geruzji, • decydowanie o wojnie i pokoju.

6.

7.

8.

Przykładowa odpowiedź: Procedura ostracyzmu polegała na tym, że obywatel uznany przez współobywateli za groźnego dla ustroju państwa musiał je opuścić na 10 lat. Ograniczenie zasady wolności polegało na tym, że skazany na wygnanie nie mógł udowodnić swojej niewinności; o wygnaniu nie decydowała rzeczywista wina, lecz przekonanie współobywateli. 7.1. ostracyzm 7.2. Przykładowa odpowiedź: Tak. Ostracyzm mógł być narzędziem walki politycznej. Osoby dobrze posługujące się retoryką mogły w swoich wystąpieniach podkreślać rzekome zagrożenie wynikające z działań określonych obywateli [swoich przeciwników politycznych].

Przykładowa odpowiedź: Tukidydes oceniał ten okres w sposób zróżnicowany. Negatywne było według niego to, że ludem kierowały silne, skrajne emocje. Z kolei za pozytywną stronę tego okresu uznawał decyzje Peryklesa służące państwu.

2 pkt – za poprawne podanie nazwy polis i dwóch argumentów 1 pkt – za poprawne podanie nazwy polis i jednego argumentu 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 5.2. 1 pkt – za poprawną odpowiedź zawierającą dwa uprawnienia polityczne 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

7.1. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 7.2. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za poprawną odpowiedź, w której uczeń dostrzega zróżnicowaną ocenę okresu 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

9.

Przykładowa odpowiedź: Nie. W źródle 2. znajduje się opis wydarzeń, które nastąpiły bezpośrednio po bitwie pod Maratonem. Bitwa ta miała charakter lądowy, w związku z czym ilustracją do niej może być scena ze źródła 1.

10.

10.1. triera 10.2. Przykładowa odpowiedź: Grecy wykorzystali możliwości trier – były mniejsze i bardziej zwrotne od okrętów perskich, co w połączeniu z wybraniem korzystnego miejsca (cieśnina) i czasu (przypływ) bitwy dało Grekom zwycięstwo.

11.

11.1. Atena 11.2. porządek dorycki

12.

Przykładowa odpowiedź: Wojna peloponeska 431–404 r. p.n.e.

13.

Przykładowa odpowiedź: Obecność Spartan w Attyce na początku wojny peloponeskiej spowodowała migrację ludności, która chroniła się za murami Aten i w Pireusie. Koncentracja ludności przyczyniła się do wybuchu epidemii.

14.

D

1 pkt – za poprawną odpowiedź wraz z uzasadnieniem 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 10.1 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 10.2. 1 pkt – za poprawną odpowiedź z dostrzeżeniem zalet greckich okrętów 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 11.1. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 11.2. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak

15.

2

16.

1. prawda 2. fałsz 3. prawda

17.

17.1. okres hellenistyczny 17.2. Przykładowe odpowiedzi: • realizm przedstawienia, • ekspresja.

Zadanie 18. Temat 1. Punktacja Poziom IV (9–12 pkt)

Poziom III (6–8 pkt)

Poziom II (3–5 pkt)

odpowiedzi 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 1 pkt – za trzy poprawne odpowiedzi 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 17.1. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi 17.2. 2 pkt – za poprawne podanie dwóch cech 1 pkt – za poprawne podanie jednej cechy 0 pkt – za niepełną odpowiedź, błędną odpowiedź lub brak odpowiedzi

Opis Uczeń: • wyjaśnił złożoność zjawisk historycznych, ukazując ich różne aspekty (np. przedstawił formy ustrojowe greckich poleis, dokonał trafnej i celowej selekcji faktów, ze zrozumieniem posłużył się terminologią historyczną oraz dokonał oceny poszczególnych form ustrojowych greckich poleis), • poprawnie przeprowadził selekcję i hierarchizację informacji, • poprawnie wyjaśnił związki przyczynowo-skutkowe, • sformułował wnioski i ocenił funkcjonowanie omawianych modeli ustrojowych. Uczeń: • dokonał celowej i trafnej selekcji faktów, świadczącej o rozumieniu ich znaczenia i hierarchii (np. ukształtowanie się demokracji, wojny o hegemonię, wpływ spartańskiego wychowania na funkcjonowanie Sparty), • w większości poprawnie ukazał związki przyczynowo-skutkowe, • przedstawił omawiane zagadnienia w ujęciu dynamicznym (np. ukazał ewolucję ustrojową na przykładzie wybranej polis). Uczeń:

Poziom I (1–2 pkt)

Temat 2. Punktacja Poziom IV (9–12 pkt)

Poziom III (6–8 pkt)

Poziom II (3–5 pkt)

Poziom I (1–2 pkt)

• przedstawił częściową faktografię, która jest potrzebna do opracowania tematu (np. wymienił organy ustrojowe występujące w Atenach i Sparcie, wychowanie spartańskie), • podjął próbę uporządkowania podanej faktografii, • podjął próbę wyjaśnienia związków przyczynowo-skutkowych. Uczeń: • w kilku/kilkunastu zdaniach odniósł się do tematu, • podał kilka faktów związanych z tematem, zwykle bez wskazywania związków między nimi (np. powstanie greckich poleis, ewolucja ustroju miast-państw), • poprawnie umieścił rozważania w czasie i przestrzeni.

Opis Uczeń: • dostrzegł i wyjaśnił złożoność zjawisk historycznych, ukazując ich różne aspekty, • powiązał informacje dotyczące ważnych wydarzeń z historii polityki, gospodarki, kultury, • poprawnie przeprowadził selekcję i hierarchizację informacji, • trafnie i w pełni wykorzystał materiał źródłowy (np. wyjaśnił rolę wyroczni delfickiej, pojmowanie przez Greków obecności bóstw w życiu ludzi), • poprawnie wyjaśnił związki przyczynowo-skutkowe, • w sposób pełny wyjaśnił podobieństwa i różnice w kwestii funkcji religii w starożytnej Grecji w porównaniu z funkcją religii w państwach oraz cywilizacjach późniejszych czasów. Uczeń: • dokonał celowej i trafnej selekcji faktów, świadczącej o rozumieniu ich znaczenia i hierarchii, • w większości poprawnie ukazał związki przyczynowo-skutkowe (np. pomiędzy religią a funkcjonowaniem poleis greckich), • w większości wykorzystał materiał źródłowy, • wyjaśnił podobieństwa i różnice w kwestii funkcji religii w starożytnej Grecji w porównaniu z funkcją religii w państwach oraz cywilizacjach późniejszych czasów. Uczeń: • przedstawił faktografię, która jest potrzebna do opracowania tematu (np. wymienił podstawowe fakty związane z wpływem religii na politykę: rola wyroczni w wojnach grecko-perskich, zamożność Delf), • podjął próbę uporządkowania podanej faktografii i wyjaśnienia związków przyczynowo-skutkowych, • podjął próbę wykorzystania załączonych materiałów źródłowych i przywołania ich w tekście pracy, ale wykorzystał i poprawnie zinterpretował tylko część materiałów, • podjął próbę wyjaśnienia podobieństw i różnic co do funkcji religii w starożytnej Grecji w porównaniu z funkcją religii w państwach oraz cywilizacjach późniejszych czasów. Uczeń:

• w kilku/kilkunastu zdaniach odniósł się do tematu, podał kilka faktów z nim związanych, zwykle bez wskazywania związków między faktami (np. podał imiona najważniejszych bogów greckich i zakres ich kompetencji, podał źródła wiedzy o religii greckiej, określił najważniejsze formy kultu religijnego w starożytnej Grecji), • w stopniu niezadowalającym przeprowadził selekcję i hierarchizację podanych informacji, ale poprawnie umieścił rozważania w czasie i przestrzeni, • podjął nieudolną próbę wykorzystania załączonych materiałów źródłowych i przywołania ich w tekście pracy.

ODPOWIEDZI DO KART PRACY DO ROZDZIAŁU ANTYCZNY RZYM Numery zadań 1.

Odpowiedzi 1.1. republika 1.2. Przykładowa odpowiedź: Nieudane rządy Tarkwiniusza Pysznego spowodowały niezadowolenie ludu rzymskiego. Po wygnaniu władcy wprowadzono w Rzymie urząd dwóch konsulów. Zasada kolegialności oraz roczna kadencja miały zapobiec nadużyciom, które mogły wynikać z jedynowładztwa.

2.

3, 1, 2

3.

2

4.

B Przykładowe uzasadnienia: • Jedno ze źródeł opisuje genezę stronnictwa popularów w II w. p.n.e., które nawiązywało do programu i działalności Tyberiusza Grakchusa. • Źródła przedstawiają trudną sytuację chłopów italskich w II w. p.n.e., którą próbował zmienić Tyberiusz Grakchus. • W jednym ze źródeł ukazano trudną sytuację w Rzymie w związku z napływem wielu proletariuszy w II w. p.n.e., czemu próbował zaradzić Tyberiusz Grakchus. [Należy uznać każdy poprawny argument, który znajduje potwierdzenie w treści źródeł.] 5.1. B Przykładowe uzasadnienie: Na ilustracji widać wodza, który przeprowadza swoje oddziały przez Rubikon. [Cezar wypowiedział te słowa, gdy wraz ze swoimi legionami przekraczał Rubikon – rzekę, która stanowiła wówczas granicę Italii. W ten sposób złamał

5.

Zasady punktowania 1.1. 1 pkt – za poprawną odpowiedź 0 pkt – za błędną odpow...