Odpowiedzi-do-maturalnych-kart-pracy-zrozumiec-przeszlosc-2.doc · wersja 1 PDF

Preview

Summary

11111111111111...

Description

ODPOWIEDZI DO KART PRACY DO ROZDZIAŁU EUROPA I ŚWIAT W EPOCE ODRODZENIA Numery zadań 1. 2.

3.

4.

5.

6. 7.

Poprawne odpowiedzi 1. Inkowie – C 2. Majowie – B 3. Aztekowie – A Obiekt A powstał na obszarze oznaczonym na mapie numerem IV. Obiekt B powstał na obszarze oznaczonym na mapie numerem II. Obiekt C powstał na obszarze oznaczonym na mapie numerem I. 3.1. Przykładowa odpowiedź: Według Pawła Toscanellego nawiązanie kontaktów z Chinami miało skutkować napływem kruszców i rzadkich cennych przypraw do Europy, a przede wszystkim dawało możliwość zapoznania się z dorobkiem naukowym chińskiej cywilizacji. Kolejną korzyścią byłaby ewangelizacja pogan. 3.2. Przykładowa odpowiedź: Ciekawość świata była charakterystyczna dla ludzi renesansu. 4.1. Przykładowa odpowiedź: Nie, nawrócenie pogan nie było głównym celem wypraw geograficznych. Uczestnikom wypraw zależało przede wszystkim na pozyskaniu surowców (zwłaszcza kruszców) oraz atrakcyjnych towarów. Poza tym ekspedycje zaspokajały ciekawość świata i umożliwiały zdobycie wiedzy na jego temat. 4.2. Izabela I Kastylijska, Ferdynand II Aragoński 5.1. Przykładowa odpowiedź: Głównym skutkiem odkrycia Ameryki było fizyczne wyniszczenie jej rdzennych mieszkańców. W wyniku wojen, ciężkiej niewolniczej pracy i chorób gwałtowanie spadła liczba miejscowej ludności. 5.2. Przykładowa odpowiedź: Autor wypowiada się z perspektywy mieszkańca Nowego Świata. Zwraca uwagę na negatywne konsekwencje odkryć dla rdzennych mieszkańców Ameryki. Uważa, że w 1492 r. rozpoczęła się inwazja, która doprowadziła do masakry i społecznego zmarginalizowania ludności tego kontynentu. 1. prawda 2. prawda 3. fałsz 7.1. Przykładowa odpowiedź: W XVI w. ceny żywności gwałtownie wzrosły w stosunku do cen artykułów rzemieślniczych, które

Zasady punktowania 1 p. za właściwe uzupełnienie trzech wersów tabeli 1 p. za podanie trzech właściwych odpowiedzi

2 p. (1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia, 1 p. za właściwe określenie poglądów)

2 p. (1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem, 1 p. za rozpoznanie właściwych postaci) 2 p. (1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia, 1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem)

1 p. za podanie trzech właściwych odpowiedzi 2 p. (1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia, 1 p. za

8.

9.

10.

11.

12.

13.

pozostały niemal niezmienione. 7.2. Przykładowa odpowiedź: Ukazane na wykresie zjawisko uznaje się za rewolucję, ponieważ zmiana cen żywności nastąpiła gwałtownie i zaszła w stosunkowo krótkim okresie (około stu lat). 8.1. Przykładowa odpowiedź: Wzorce: antyczne. Twórcy architektury renesansowej odwoływali się do wzorców antycznych, które cechowały się harmonią, statyką i równowagą, oraz wykorzystywali elementy zaczerpnięte z architektury starożytnej, np. widoczne na ilustracji kolumny, kopuły oraz portyk. 8.2. A 9.1. dualizm gospodarczy 9.2. Przykładowa odpowiedź: Niższe koszty produkcji sprawiały, że zboże sprowadzane z Europy Wschodniej było znacznie tańsze. 10.1. Przykładowa odpowiedź: Johan Huizinga twierdzi, że przemiany kulturowe związane z przejściem średniowiecza w epokę renesansu nie były procesem gwałtownym, ale następowały stopniowo. 10.2. Przykładowa odpowiedź: Tak, idee renesansu rozwijały się już w schyłkowej fazie średniowiecza. • Nowa epoka rozpoczęła się we Włoszech na przełomie XIV i XV w., a więc na długo przed epoką dojrzałego renesansu. • Prekursorami tego prądu byli m.in. Dante Alighieri, Francesco Petrarka. Przykładowa odpowiedź: Poglądy Leonarda da Vinci znajdują potwierdzenie w dziele Michała Anioła. Malarz ukazał na fresku umięśnienie postacie z dużą dokładnością, co świadczyło o jego znajomości anatomii człowieka. Przykładowa odpowiedź: Tak, Marcin Luter pragnął jedynie odnowy Kościoła, o czym świadczyły jego tezy. Pierwsza z nich odnosiła się bezpośrednio do słów Jezusa na temat pokuty. Z kolei teza 62. przypominała o znaczeniu Ewangelii i łaski bożej, które stanowią najważniejsze wartości chrześcijaństwa. 13.1. Przykładowe odpowiedzi: • wybór proboszczów miał być dokonywany przez wiernych, • chłopi dążyli do uznania ich za wolnych ludzi. 13.2. Przykładowa odpowiedź: Tak, ponieważ postulaty chłopów dotyczyły m.in. kwestii zbawienia ludzi, które – co zostało podkreślone

właściwe uzasadnienie odpowiedzi) 2 p. (1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem, 1 p. za podkreślenie właściwego zakończenia zdania) 2 p. (1 p. za podanie właściwej odpowiedzi, 1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia) 2 p. (1 p. za podanie właściwej tezy, 1 p. za podanie odpowiedzi wraz z uzasadnieniem)

1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem 1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem

2 p. (1 p. za podanie dwóch właściwych argumentów, 1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem)

14.

15.

16.

17.

18.

19.

przez powstańców – zostało dokonane przez Jezusa (art. 3) i w żaden inny sposób nie można go uzyskać. To twórca reformacji, Marcin Luter, podważał wartość sprzedawanych przez papiestwo listów odpustowych, które nie mogły zapewnić zbawienia. Ponadto chłopi powołują się na Pismo św., które samodzielnie interpretują (art. 3 i 12). Przykładowa odpowiedź: Drukarnie produkowały książki szybko i w stosunkowo dużych nakładach, dzięki czemu nowe idee docierały do szerszego grona odbiorców. Upowszechnieniu książek sprzyjał również fakt, że książki drukowane były znacznie tańsze niż rękopiśmienne. 15.1. Przykładowa odpowiedź: Na skutek ogłoszenia Aktu supremacji Kościół w Anglii zerwał stosunki z Rzymem, przez co zyskał charakter narodowy. Nową głową Kościoła został angielski monarcha, a dobra duchownych i zakonów zostały przez Henryka VIII skonfiskowane i rozdane arystokratom w zamian za poparcie dla polityki królewskiej. 15.2. Henryk VIII Przykładowa odpowiedź: Fresk Andrei del Pozzo Apoteoza św. Ignacego spełnia postulowany przez jezuitów warunek realizmu, ponieważ przedstawia wiele otaczających świętego postaci, które mogą być utożsamiane ze zwykłymi ludźmi. Z kolei nietypowy zabieg artystyczny – umieszczenie nieba w centralnym miejscu dzieła – ma wywołać wrażenie bliskości Boga i uniesienie religijne. 17.1. Przykładowa odpowiedź: Zdaniem Jeana Bodina władza świecka pochodzi od Boga. 17.2. absolutyzm 18.1. Przykładowa odpowiedź: Wojna na morzu między Anglią i Hiszpanią (1588 r.) 18.2. Przykładowa odpowiedź: Klęska Wielkiej Armady przełamała dominację Hiszpanii na morzach, co umożliwiło zmianę układu sił w Europie oraz w koloniach. Skutkiem tego wydarzenia było rozpoczęcie przez Anglię budowy własnego imperium kolonialnego. 19.1. Franciszek I: Walezjusze. Karol V: Habsburgowie. 19.2. Przykładowa odpowiedź: Obaj władcy dążyli do zawarcia z Turcją sojuszu, aby osiągnąć przewagę w rywalizacji o hegemonię w Europie Zachodniej. 19.3. Przykładowa odpowiedź: Turcja do XVI w. jako państwo islamskie była uważana

1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia

2 p. (1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia, 1 p. za rozpoznanie właściwej postaci)

1 p. za podanie właściwej odpowiedzi

2 p. (1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia, 1 p. za podanie właściwego terminu) 2 p. (1 p. za podanie właściwego tytułu mapy, 1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia)

3 p. (1 p. za podanie właściwych nazw dynastii, 1 p. za właściwą charakterystykę, 1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia)

20.

wyłącznie za zagrożenie dla chrześcijańskiej Europy i z tego powodu państwa chrześcijańskie nie zawierały z nią porozumień. Franciszek I złamał tę zasadę, dlatego władca ten czuł potrzebę wyjaśnienia, że zawiera sojusz z muzułmanami wyłącznie po to, aby walczyć z cesarzem, a nie dlatego, że uznaje Turków za równych chrześcijanom. 20.1. opricznina 20.2. Przykładowa odpowiedź: Polityka Iwana Groźnego polegała na wzmocnieniu władzy książęcej i ograniczeniu roli politycznej Dumy bojarskiej. W tym celu Iwan IV podporządkował sobie znaczną część państwa, na której znajdowały się liczne majątki bojarów. Na wydzielonych terytoriach okrutne rządy w imieniu władcy sprawowali carscy gwardziści, zwani opricznikami.

Zadanie 21. Temat 1. Poziom IV (9–12 p.)

Poziom III (6–8 p.)

Poziom II (3–5 p.)

2 p. (1 p. za podanie właściwego terminu, 1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia)

Uczeń: • dostrzegł i wyjaśnił złożoność zjawisk historycznych, ukazując ich różne aspekty, • powiązał informacje dotyczące ważnych wydarzeń z historii powszechnej XVI w. (np. wojny włoskie, początek niepokojów religijnych we Francji, rewolucja w Niderlandach), • poprawnie przeprowadził selekcję i hierarchizację informacji, • poprawnie wyjaśnił związki przyczynowo-skutkowe, • sformułował wnioski i ocenił rolę soboru trydenckiego w historii powszechnej. Uczeń: • dokonał celowej i trafnej selekcji faktów, świadczącej o rozumieniu ich znaczenia i hierarchii, • w większości poprawnie ukazał związki przyczynowo-skutkowe (np. związek między sytuacją polityczną i religijną w Europie a zwołaniem soboru trydenckiego), • przedstawił omówione zagadnienie w ujęciu dynamicznym (np. odniósł się do zmian zachodzących w Kościele po soborze trydenckim), • podjął próbę formułowania wniosków (np. dotyczących przyczyn zwołania soboru trydenckiego), • podjął próbę oceny skutków decyzji soborowych, wskazując na ich bezpośrednie i długofalowe konsekwencje. Uczeń: • przedstawił faktografię, która jest potrzebna do opracowania tematu (np. przyczyny zwołania soboru trydenckiego, przebieg i najważniejsze postanowienia soboru, różnice interpretacji zasad wiary przez katolików i protestantów), • podjął próbę uporządkowania podanej faktografii, • podjął próbę wyjaśniania związków przyczynowo-skutkowych, • odniósł się do problemu soboru trydenckiego oraz jego wpływu na

Poziom I (1–2 p.)

Temat 2. Poziom IV (9–12 p.)

Poziom III (6–8 p.)

Poziom II (3–5 p.)

reformę Kościoła w XVI w., ale nie wykazał się znajomością faktów i procesów historycznych w taki sposób, aby przeanalizować poprawnie to zjawisko. Uczeń: • w kilku/kilkunastu zdaniach odniósł się do tematu, • podał kilka faktów związanych z tematem, zwykle bez wskazywania związków między nimi (np. sobór trydencki, reformacja, kontrreformacja), • w stopniu niezadowalającym przeprowadził selekcję i hierarchizację podanych informacji, • nie scharakteryzował w wystarczającym stopniu przebiegu soboru trydenckiego oraz jego skutków w procesie reformy Kościoła w XVI w. Uczeń: • dostrzegł i wyjaśnił złożoność zjawisk historycznych, ukazując ich różne aspekty, • powiązał informacje dotyczące ważnych wydarzeń z historii powszechnej XVI w. (np. przemiany gospodarcze w Anglii w XVI w., rozwój miast włoskich), • poprawnie przeprowadził selekcję i hierarchizację informacji, • poprawnie wyjaśnił związki przyczynowo-skutkowe, • sformułował wnioski i ocenił rozwój gospodarczy Europy Zachodniej i Środkowo-Wschodniej w XVI w. Uczeń: • dokonał celowej i trafnej selekcji faktów, świadczącej o rozumieniu ich znaczenia i hierarchii, • w większości poprawnie ukazał związki przyczynowo-skutkowe (np. związek między odkryciami geograficznymi a pojawieniem się gospodarki towarowo-pieniężnej), • przedstawił omówione zagadnienie w ujęciu dynamicznym (np. opisał przemiany gospodarcze zachodzące w Europie w XVI w.), • podjął próbę formułowania wniosków (np. dotyczących przyczyn występowania różnych modeli gospodarczych w Europie, wpływ odkryć geograficznych na rozwój handlu), • podjął próbę porównania i oceny rozwoju gospodarczego Europy Zachodniej i Środkowo-Wschodniej w XVI w. Uczeń: • przedstawił faktografię, która jest potrzebna do opracowania tematu (np. kształtowanie się gospodarki towarowo-pieniężnej, umacnianie się gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej, rola domów kupiecko-bankierskich, znaczenie kompanii handlowych, rozwój folwarków, wpływ odkryć geograficznych), • podjął próbę uporządkowania podanej faktografii, • podjął próbę wyjaśniania związków przyczynowo-skutkowych, • odniósł się do problemu różnic w rozwoju gospodarczym Europy Zachodniej i Środkowo-Wschodniej w XVI, ale nie wykazał się znajomością faktów i procesów historycznych w taki sposób, aby przeanalizować poprawnie to zjawisko.

Poziom I (1–2 p.)

Uczeń: • w kilku/kilkunastu zdaniach odniósł się do tematu, • podał kilka faktów związanych z tematem, zwykle bez wskazywania związków między nimi (np. system nakładczy, działalność domów kupiecko-bankierskich, rosnąca rola kompanii handlowych, proces grodzenia, gospodarka towarowo-pieniężna, gospodarka folwarczno-pańszczyźniana), • w stopniu niezadowalającym przeprowadził selekcję i hierarchizację podanych informacji, • nie odniósł się dostatecznie do problemu różnic w rozwoju gospodarczym Europy Zachodniej i Środkowo-Wschodniej w XVI w.

ODPOWIEDZI DO KART PRACY DO ROZDZIAŁU „ZŁOTY WIEK” RZECZYPOSPOLITEJ SZLACHECKIEJ Numery zadań 1.

2. 3.

4.

5.

6.

7.

8.

Poprawne odpowiedzi Przykładowa odpowiedź: Wzrost cen zboża w stosunku do innych produktów rolnych i rzemieślniczych sprawił, że jego produkcja stała się bardzo opłacalna. W związku z tym szlachta znacząco powiększała folwarki. administracyjna, obronna, ekonomiczna, religijna Przykładowa odpowiedź: Na koniunkturze na zboże w większym stopniu skorzystała Korona, gdzie uprawiano go dużo więcej. Ponadto większość towarów spławiano Wisłą, a położone w jej dorzeczu miasta były głównymi ośrodkami handlowymi Rzeczypospolitej. Przykładowe odpowiedzi: 4.1. Fulwiusz Ruggieri negatywnie ocenił funkcjonowanie sejmu Rzeczypospolitej. Jego zdaniem szlachta korzystała ze swojej pozycji bezprawnie, ponieważ przywłaszczyła sobie władzę króla i senatu. 4.2. Nie, podstawą prawną uprzywilejowanej pozycji szlachty były przywileje nadawane przez monarchów, w tym konstytucja Nihil novi. Przykładowe odpowiedzi: 5.1. Tak, postać zmarłego została przedstawiona w zbroi i z orężem typowym dla średniowiecznych rycerzy. Nagrobek wzorowano na nagrobkach władców pochowanych na Wawelu. 5.2. Nie, w tym okresie szlachta osiadła w swoich gospodarstwach i z niechęcią uczestniczyła w wyprawach wojennych. Przykładowa odpowiedź: Nie, ponieważ urzędów w Rzeczypospolitej przyznawano potomkom osób wcześniej je sprawujących, więc liczyło się pochodzenie, a nie wykształcenie i kompetencje. 7.1. arras 7.2. B

8.1. Osoba przyjmująca hołd to Zygmunt Stary. Osoba składająca hołd to Albrecht Hohenzollern. 8.2. Przykładowa odpowiedź: Dla Andrzeja Krzyckiego herezją było przyjęcie

Zasady punktowania 1 p. za podanie właściwej odpowiedzi 1 p. za podanie właściwej odpowiedzi 1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem 2 p. (1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem, 1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem) 2 p. (1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem, 1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem) 1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem 2 p. (1 p. za podanie właściwej odpowiedzi, 1 p. za podkreślenie właściwego dokończenia zdania ) 3 p. (1 p. za podanie dwóch właściwych postaci, 1 p. za podanie właściwego

9.

10. 11.

12.

13.

luteranizmu przez Albrechta Hohenzollerna i sekularyzacja państwa zakonnego w Prusach. 8.3. Przykładowa odpowiedź: Krzycki uważał, że przyjęcie przez Zygmunta Starego hołdu z Prus Książęcych było słuszną decyzją. Uznał, że jest to rozwiązanie korzystniejsze niż wojna o te ziemie. Według niego król dzięki temu mógł skupić się na sprawach kraju i sytuacji na Węgrzech. 9.1. C Przykładowe uzasadnienie: Państwo zakonu kawalerów mieczowych przestało istnieć po sekularyzacji i złożeniu hołdu lennego Zygmuntowi Augustowi przez Gottharda Kettlera. 9.2. Przykładowa odpowiedź: Małżeństwa sióstr Zygmunta Augusta miały być argumentem w grze dyplomatycznej, służyć wzmocnieniu zawartych przymierzy. Sojusz ze Szwecją przypieczętowało małżeństwo Katarzyny Jagiellonki z księciem Finlandii Janem. Małżeństwo Anny nie doszło do skutku. O małżeństwo z jedną z sióstr Zygmunta Augusta zabiegał również car Iwan IV. 1. fałsz 2. prawda 3. prawda 11.1. C Przykładowe uzasadnienie: Akt został wydany w czasie pierwszego bezkrólewia, ponieważ szlachta obawiała się wybuchu konfliktów religijnych. 11.2. Przykładowa odpowiedź: Tak, Rzeczpospolita była państwem zróżnicowanym wyznaniowo. Wojny religijne wybuchały w tym czasie również w innych państwach, a kandydaci do tronu Rzeczypospolitej często brali w nich udział. Przykładowe odpowiedzi: 12.1. Sytuacja ukazana na ilustracji mogła zaistnieć nie wcześniej niż w czasie narodzin ruchu reformacyjnego, czyli w pierwszej połowie XVI w. 12.2. Przesłanie ilustracji jest wymierzone przeciwko wyznawcom katolicyzmu. Pastor jest skromniej ubrany niż duchowny katolicki, jego kazanie jest skierowane do ubogich, prostych ludzi, co ma świadczyć o tym, że ta wspólnota nie zabiega o dobra doczesne. W kościele katolickim zgromadzeni są ludzie zamożni (np. większość zebranych trzyma okazałe różańce). Bogate stroje mogą wskazywać na to, że wierni skupiają się na życiu doczesnym, nie duchowym. 1. fałsz 2. prawda 3. prawda

wyjaśnienia, 1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem)

2 p. (1 p. za podkreślenie właściwego dokończenia zdania oraz uzasadnienie odpowiedzi, 1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia)

1 p. za podanie trzech właściwych odpowiedzi 2 p. (1 p. za podkreślenie właściwego dokończenia zdania oraz uzasadnienie odpowiedzi, 1 p. za podanie właściwej odpowiedzi wraz z uzasadnieniem) 2 p. (1 p. za sformułowanie właściwego argumentu, 1 p. za podanie właściwego wyjaśnienia)

1 p. za podanie trzech właściwych odpowiedzi

14.

14.1. piechota wybraniecka 14.2. C

15.

Obszar Rzeczypospolitej Obojga Narodów po unii lubelskiej przedstawia mapa numer 2. Przykładowe uzasadnienie: Do Korony zostały włączone województwa wołyńskie, podlaskie oraz Ukraina. Do Rzeczypospolitej należą również Inflanty, które znajdowały się w granicach państwa od 1561 r.

Zadanie 16. Temat 1. Poziom IV (9–12 p.)

Poziom III (6–8 p.)

Poziom II (3–5 p.)

2 p. (1 p. za podanie właściwej odpowiedzi, 1 p. za podkreślenie właściwego dokończenia zdania) 1 p. za właściwe dokończenie zdania oraz uzasadnienie odpowiedzi

Uczeń: • dostrzegł i wyjaśnił złożoność zjawisk historycznych, ukazując ich różne aspekty, • powiązał informacje dotyczące ważnych wydarzeń z historii powszechnej i historii Rzeczypospolitej w XVI w. (np. hołd pruski, reformacja, wzrost potęgi Habsburgów), • poprawnie przeprowadził selekcję i hierarchizację informacji, • trafnie i w pełni wykorzystał materiał źródłowy (np. na podstawie dwóch tekstów źródłowych dokonał porównania Gdańska i Antwerpii pod względem gospodarczym), • poprawnie wyjaśnił związki przyczynowo-skutkowe, • sformułował wnioski i przedstawił podobieństwa oraz różnice występujące między Gdańskiem a Antwerpią w XVI w. Uczeń: • dokonał celowej i trafnej selekcji faktów, świadczącej o rozumieniu ich znaczenia i hierarchii, • w większości poprawnie ukazał związki przyczynowo-skutkowe (np. związek między odkryciami geograficznymi a rozwojem niektórych miast w Europie w XVI w.), • przedstawił omówione zagadnienie w ujęciu dynamicznym (np. ukazał różny sposób funkcjonowania oraz drogi rozwoju Gdańska i Antwerpii), • w większości wykorzystał materiał źródłowy, • podjął próbę formułowania wniosków (np. dotyczących przyczyn powstania potęgi gospodarczej Gdańska i Antwerpii), • podjął próbę oceny Gdańska i Antwerpii w XVI w., ze względów politycznych, ekonomicznych i społecznych. Uczeń: • przedstawił faktografię, która jest potrzebna do opracowania tematu (np. handel zbożem, skutki odkryć geograficznych, rola giełdy, znaczenie gospodarki wolnorynkowej), • podjął próbę uporządkowania podanej faktografii, • podjął próbę wyjaśniania związków przyc...