Podstawowe zadania instytucji kultury PDF

Preview

Summary

dr Anna Asyngier-Kozieł...

Description

Podstawowe zadania instytucji kultury Zubkowicz Kacper

Instytucje kultury

Odkrywaniem oraz interpretowaniem otaczającego nas świata, czy też zapewnianiem dostępu do wytworów kultury poprzez kontakt z dziełami sztuki, informacjami bądź dokumentami tradycyjnymi i niekonwencjonalnymi, zajmują się instytucje kultury. Pomimo ich wielości oraz odmiennej charakterystyki, rola owych instytucji oraz cele są bardzo ważne i

zbieżne.

Ich

działania

realizowane

są

poprzez

pozyskiwanie,

organizowanie,

przechowywanie oraz udostępnianie danych wytworów i informacji kulturowych. Ponadto, jak głosi Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej z dnia 25 października 1991 roku (art. 1. Ust. 1 i 2), działalność kulturalna instytucji polega również na ochronie kultury, którą posiadają w swoich zbiorach, na wspieraniu i promocji twórczości, edukacji i oświaty kulturalnej, działań i inicjatyw kulturalnych, a także opieki nad zabytkami i ochrony dziedzictwa narodowego.

Podstawowymi zadaniami instytucji kultury są: - edukacja kulturalna oraz wychowywanie poprzez sztukę; - opieka nad zabytkami; - stwarzanie warunków sprzyjających rozwojowi amatorskich ruchów artystycznych i wzbudzanie zainteresowania wiedzą oraz sztuką; - stwarzanie warunków sprzyjających rozwojowi folkloru oraz ludowego i artystycznego rękodzieła; - poznawanie, wzbudzanie i zaspokajanie zainteresowań oraz potrzeb związanych z kulturą.

Formy organizacyjne działalności kulturalnej to przede wszystkim: 

teatr,



opera i operetka,



filharmonia,



orkiestra,



kino,



muzeum,



biblioteka,



dom kultury,



ognisko artystyczne,



galeria sztuki



oraz ośrodek badań i dokumentacji różnych dziedzin kultury.

Występują one w dwóch sektorach: prywatnym i publicznym.

GLAM

Instytucje znane pod akronimem GLAM (z ang. galleries, libraries, archives and museums) cechują się organizowaniem oraz zapewnianiem dostępu do usług w postaci cyfrowej. Wspierają one i promują kształcenie, mają ogromny wpływ na rozwój wiedzy oraz jej upowszechnianie. Od lat biblioteki, muzea, galerie oraz archiwa odgrywały ważną rolę w życiu społecznym, gospodarczym i edukacyjnym, a ich działalność wpływała na rozwój czytelnictwa, większe rozumienie historii, kultury i świadomości kulturowej czy też umożliwiała integrację, dzięki zapewnieniu miejsc spotkań.

Biblioteka

Biblioteki publiczne to jedna z podstawowych form działalności kulturalnej, a ich zasady i funkcje określone oraz zapisane zostały w Ustawie o bibliotekach z dnia 27 czerwca 1997 roku. Instytucje te oraz ich zbiory stanowią dobro narodowe oraz służą zachowaniu dziedzictwa narodowego, organizując i zapewniając dostęp do zasobów dorobku nauki i kultury polskiej i światowej. Zgodnie z nią, podstawowymi zadaniami bibliotek jest: 

gromadzenie, przechowywanie, opracowywanie oraz ochrona zebranych materiałów bibliotecznych;



obsługa użytkowników;



upowszechnianie zbiorów

wraz z

prowadzeniem działalności informacyjnej

(informacje o zbiorach własnych oraz innych bibliotek, muzeów czy ośrodków informacji o tematyce naukowej) i współpraca z archiwami związanymi z danymi zasobami bibliotek; 

prowadzenie działalności bibliograficznej, dokumentacyjnej, naukowo-badawczej, wydawniczej, edukacyjnej, popularyzatorskiej i instrukcyjno-metodycznej.

Z badań wynika, że między rokiem 2000 a 2010 liczba czytelników spadła o 12%. Przyczyn jest wiele, m.in. malejąca liczba bibliotek, małe i nieciekawe materiały zgromadzone w placówkach, słaba popularność czytania książek, dominacja łatwo dostępnych w Internecie e-book’ów, posiadanie przez instytucje komputera z dostępem do Internetu oraz własnego katalogu on-line.

Muzeum

Z

badań

wynika,

iż

muzea

są

najliczniej

odwiedzanymi

instytucjami

upowszechniającymi kulturę w Polsce (w 2015 roku w Polsce odwiedziło je 33,3 mln osób). Ich funkcje, określone w ustawie o muzeach, to: 

gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie;



katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów;



przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych;



zabezpieczanie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody;



urządzanie wystaw stałych i czasowych;



organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych;



prowadzenie działalności edukacyjnej;



popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę;



udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych;



zapewnianie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji;



prowadzenie działalności wydawniczej. Prócz funkcji gromadzenia, konserwacji czy przechowywanie kolekcji, ochrony i

udostępnianie jej odwiedzającym, to również budowanie autorytetu, stawanie się żywym i otwartym organizmem dla widzów, stała ich edukacja oraz oddziaływanie na społeczeństwo poprzez wpływanie na ich postawy oraz zachowania. Muzea udostępniają dobra kulturowe w zakresie wiedzy, techniki i sztuki, dodatkowo również prowadząc badania naukowe oraz działalność oświatową.

Galerie i salony sztuki

Głównym celem galerii jako instytucji kultury jest: 

organizowanie wystaw sztuk plastycznych;



popularyzacja wiedzy o sztuce poprzez szeroko rozumianą działalność edukacyjną;



wydawanie publikacji związanych z upowszechnianiem sztuk plastycznych;



gromadzenie i publikowanie dokumentacji życia artystycznego z terenu województwa, kraju, świata;



udostępnianie

własnych

zbiorów

zainteresowanym

galeriom

i

instytucjom

wystawienniczym; 

organizowanie wystaw za granicą, także w ramach współpracy kulturalnej z zagranicą;



współpraca ze środowiskami twórczymi, galeriami i stowarzyszeniami z całego kraju;

Galerie prezentują twórczości plastyczne dzięki działalności wystawienniczej, posiadają również funkcje edukacyjne, wydawnicze oraz dokumentacyjne. Prócz propagowania sztuk plastycznych, instytucje te zajmują się również organizowaniem imprez oraz wydarzeń muzycznych, filmowych, czy aukcji dzieł sztuki. Ponadto galerie prowadzą działalność oświatową poprzez organizowanie lekcji, odczytów oraz warsztatów plastycznych, czy też wydawniczą, publikując katalogi, informatory, foldery, plakaty, zaproszenia i inne. W zależności od galerii, placówki te mogą również organizować wystawy w ramach współpracy kulturalnej z zagranicą, współdziałać z twórczymi środowiskami, innymi galeriami oraz stowarzyszeniami w całym kraju, udostępniać własne zbiory innym galeriom i instytucjom prowadzącym działalność wystawienniczą.

Archiwa

Archiwa jako instytucje kultury zajmują się gromadzeniem, przechowywaniem, opracowywaniem, zabezpieczaniem i udostępnianiem zebranych materiałów archiwalnych zainteresowanym, jak również prowadzeniem działalności informacyjnej. Ponadto ich funkcje to również: 

kształtowanie i nadzorowanie państwowego zasobu archiwalnego,



prowadzenie ewidencji i opracowań zbiorów,



działalność naukowa, wydawnicza, informacyjna i popularyzatorska.



przejmowanie,

przechowywanie

i

zabezpieczanie

materiałów

archiwalnych,

prowadząc ich ewidencję i opracowanie. W dzisiejszych czasach archiwa mają zdolność udostępniania materiałów nie tylko w formie tradycyjnej, lecz również cyfrowej, wydając uwierzytelnione odpisy, wypisy, wyciągi czy reprodukcje zebranych materiałów.

Domy, ośrodki i centra kultury

Zadaniem takich ośrodków jest głównie edukacja kulturalna poprzez uczestnictwo w organizowanych przezeń

wydarzeniach kulturalnych, imprezach

okolicznościowych,

popularyzację folkloru, dzięki prowadzeniu przez te instytucje impresariatu artystycznego lub zajęć (muzycznych, plastycznych czy teatralnych) oraz kursów. Placówki te charakteryzują się wszechstronnością i różnorodnością ofert kulturowych, obejmujących kilka lub kilkanaście sekcji, kół lub warsztatów tematycznych bądź dodatkowo świetlic. Dodatkowo jest to miejsce, w którym dzieci oraz młodzież mogą poszerzyć swoją wiedzę w kwestii kultury poza szkolnym programem nauczania, jak i rozwijać artystyczne pasje czy zainteresowania. Celem takich placówek, jak domy, ośrodki i centra kultury, jest promowanie form uczestniczenia w kulturze i oderwanie społeczeństwa od mediów dzięki imprezom plenerowym, zachęcaniu do bardziej kulturalnego spędzania czasu wolnego, odbieraniu sztuki w sposób bezpośredni, rozbudzaniu potrzeb kontaktu z kulturą oraz korzystaniu z różnych form aktywności kulturalnej. Ponadto muszą one oddziaływać pozytywnie na lokalne społeczności, grupy, jak i postawy jednostek, wytwarzać w nich poczucie wartości kultury, promować i chronić lokalne wytwory kultury oraz wartości. To ośrodki, które identyfikowane są przez społeczeństwo jako ‘ich’ miejsce, gdzie spełniane są ich potrzeby względem kultury oraz kontaktu z nią i integracji z innymi ludźmi.

Instytucje sztuk scenicznych i muzyki

Działalność, określana w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej jako praca artystyczna, wpisuje się w obszar sztuk scenicznych oraz muzyki. Podmiotami prowadzącymi takie działania są opery, operetki, teatry, filharmonie, orkiestry, zespoły pieśni i tańca itp. Prócz aktywności artystycznej, celem owych instytucji jest edukacja kulturalna,

wspieranie

szkolnictwa

artystycznego,

gromadzenie

i

przechowywanie

dokumentacji związanej z zakresem działalności placówki oraz inicjacja i prowadzenie badań naukowych. W 2010 roku teatry wraz z instytucjami muzycznymi wystawiły ok. 55,5 tysięcy koncertów i przedstawień, na które udało się 11,5 mln widzów. Najczęściej odwiedzano teatry dramatyczne, później filharmonie, orkiestry oraz chóry.

Teatr

Zakres działalności teatru to m.in.: 

powadzenie działalności artystycznej w dziedzinie teatru w oparciu o zespół aktorski w cyklu sezonów artystycznych rozpoczynanych w dniu 1 września i kończonych 31 sierpnia następnego roku,



przygotowywanie i wystawianie spektakli teatralnych kierując się zasadą literackiego charakteru repertuaru, będącego nośnikiem podstawowych wartości kultury narodowej i światowej,



upowszechnianie kultury teatralnej na terenie miasta, regionu i kraju,



współpraca ze społecznym ruchem kulturalnym prowadzonym przez instytucje kultury, szkoły, organizacje pozarządowe, itp.,



podejmowanie

innych

form

działalności

artystycznej,

mającej

na

celu

upowszechnianie kultury, 

promowanie kultury teatralnej poza granicami kraju,



prowadzenie działalności wydawniczo-promocyjnej,



prowadzenie działalności gospodarczej o ile nie stoi to w sprzeczności z zakresem działalności Teatru,



Teatr może prowadzić także inne działania wynikając e z potrzeb kulturowych społeczeństwa oraz organizować inne uzgodnione z organizatorem projekty kulturalne, o profilu zgodnym z jego działalnością podstawową.

Filharmonia

Podstawowym zadaniem filharmonii jest prowadzenie działalności kulturalnej celem upowszechniania muzyki, rozwoju kultury muzycznej, zaspakajania potrzeb i aspiracji

muzycznych społeczeństwa oraz reprezentowanie kultury polskiej w kraju i zagranicą. Zakres działania filharmonii obejmuje w szczególności: 

prezentacje i upowszechnianie muzycznego dorobku polskiej kultury narodowej, a także najbardziej wartościowych dzieł światowej literatury muzycznej;



promocję młodych artystów muzyków, tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi twórczości i muzycznych talentów;



edukację muzyczną dzieci i młodzieży poprzez popularyzowanie muzyki wśród dzieci i młodzieży,



współpracę ze środowiskiem artystycznym, naukowym i społecznym ruchem kulturalnym – realizowana m.in. poprzez organizowanie wspólnie z Towarzystwami Muzycznymi: koncertów, spotkań, odczytów itp.,



uczestniczenie we współpracy i wymianie artystycznej krajowej i zagranicznej.

Ogniska artystyczne

Celem działalności ogniska artystycznego jest nauczanie muzyki i upowszechnianie sztuk artystycznych w zakresie pracy szkoleniowej i animatorskiej. Praca szkoleniowa obejmuje: 

kształcenie w dziedzinie muzyki, tańca lub plastyki dzieci, młodzieży i dorosłych w oparciu o wykonanie programów nauczania;



wyszukiwanie talentów samorodnych, a po próbnym szkoleniu w Ognisku Artystycznym,

kierowanie

wybitnie

zdolnych

uczestników

do

szkolnictwa

zawodowego (artystycznego); 

wychowanie aktywistów ruchu amatorskiego w dziedzinie muzyki, tańca lub plastyki;



zaznajomienie z podstawowymi zagadnieniami artystycznymi w ramach amatorskiego ruchu artystycznego.

Działalność animatorska ognisk artystycznych obejmuje: 

współudział w akcji upowszechniania muzyki, tańca lub plastyki;



skupianie miłośników muzyki, tańca lub plastyki wokół Ogniska Artystycznego, włączanie ich do prac nad podniesieniem kultury muzycznej, tańca lub plastyki i ożywienie życia artystycznego regionu;



organizowanie zespołów, periodycznych i nieperiodycznych imprez, audycji, koncertów, wykładów, odczytów, spotkań z muzykami, plastykami i in.,



pomoc mieszkańcom terenów znajdujących się w zasięgu Ogniska Artystycznego w zakresie poradnictwa w dziedzinie muzyki, tańca lub plastyki.

Kino

Głównymi zadaniami kin jest prezentacja filmów produkcji krajowej, jak i zagranicznej. Prócz wyżej wymienionej projekcji, w kinach organizowane są również spotkania, koncerty, warsztaty, konkursy, sympozja, lekcje czy imprezy plenerowe. Pomimo spadku liczby placówek, liczba odwiedzających kina w roku 2010 wzrosła o 80%.

Opery i operetki

Działalność kulturalna oper i operetek obejmuje w szczególności: 

krzewienie kultury i sztuki muzycznej oraz teatralnej, poprzez organizowanie widowisk operowych, operetkowych, baletowych, teatralnych i koncertów;



organizowanie i wspomaganie festiwali, przeglądów, konkursów, ekspozycji oraz innych imprez;



współdziałanie ze społecznym ruchem artystycznym, w szczególności poprzez promocję, pomoc dydaktyczną, materialną oraz dokształcanie uzdolnionej muzycznie młodzieży, sponsorowanie udziału odbiorców kultury z różnych grup społecznych w imprezach organizowanych przez opery i operetki;



dbałość o rozwój artystyczny oraz właściwe wykorzystanie kwalifikacji zawodowych i uzdolnień zatrudnionych w operze i operetce wykonawców;



współpracę ze związkami i stowarzyszeniami twórców w zakresie inspirowania polskiej twórczości operowej, baletowej i muzycznej;



współpracę ze szkolnictwem artystycznym w zakresie przygotowania kadr artystycznych dla oper i operetek;



współpracę z krajowymi i zagranicznymi instytucjami kultury, w szczególności z teatrami

operowymi,

poprzez

wymianę

artystyczną

twórców,

zespołów

i

wykonawców, a także wymianę doświadczeń w zakresie realizacji przedsięwzięć artystycznych;



organizowanie i sprowadzanie do swojej siedziby innych teatrów, zespołów, wykonawców, w celu prezentowania spektakli i imprez godnych upowszechnienia;



promowanie polskiej twórczości operowej, baletowej i muzycznej w kraju i za granicą (w

prasie,

radiu i

telewizji,

podczas

targów i

innych imprez

okolicznościowych).

Instytuty i ośrodki standaryzacyjne i badawcze

Ich głównym zadaniem jest gromadzenie i upowszechnianie wiedzy na temat szeroko rozumianego dziedzictwa kulturowego oraz opracowywanie i wdrażanie standardów opieki nad nim. Instytuty te prowadzą i koordynują prace badawcze w tym zakresie, tworzą bazy danych oraz prowadzą działalność edukacyjną.

Bibliografia:            

T. Szlendak, J. Nowiński, P. Wieczorek: Promowanie różnorodności kulturowej i artystycznej w ramach europejskiego dziedzictwa kulturowego, Warszawa 2012 Instytucje kultury jako ośrodki życia społecznego, Red. A. Mierzecka, E. B. Zybert, Warszawa 2017 P. Wnuczak: Controlling w instytucjach kultury, Warszawa 2017 Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej z dnia 25 października 1991 roku, http://www.opole.pl/wp-content/uploads/2014/04/z274-96.pdf Instytucje upowszechniania kultury w XXI wieku, przeżytek czy nowa jakość?, Red. J. Sójka, Poznań 2009, Ustawa o muzeach z dnia 21 listopada 1996 roku Ustawa o bibliotekach z dnia 27 czerwca 1997 roku http://www.teatrzaglebia.pl/bip/print.php?p=m&id=12 http://bip.mkidn.gov.pl/media/download_gallery/index0433.pdf http://www.ogniskoartystyczne.pl/doc/statut.pdf http://bip.mkidn.gov.pl/media/download_gallery/index0cb5.pdf...