Prawo karne - część szczególna PDF

Preview

Summary

Download Prawo karne - część szczególna PDF

Description

Skrypt z prawa karnego – część szczególna Skrypt powstał w celu ułatwienia nauki do egzaminu z Prawa Karnego na Uniwersytecie Wrocławskim. Istnieje już skrypt, który obejmuje swoją treścią część ogólną prawa karnego, jednak jak wszyscy wiemy, na egzaminie obowiązują nas również wybrane rozdziały z części szczególnej. Dlatego zdecydowaliśmy, w grupie 5, na opracowanie tych zagadnień. Podstawą dla naszej pracy były: podręcznik Prawo karne materialne – część ogólna i szczególna pod redakcją Marka Bojarskiego , kodeks karny oraz komentarze do kodeksu karnego. Z góry przepraszamy za literówki ;) Szczególne podziękowania dla Zespołu Redakcyjnego w składzie (kolejność osób redagujących jest zgodna z kolejnością rozdziałów w skrypcie): • Dominika i Michał L. (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu) • Michał Ł. (przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji+redakcja) • Kasia (przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności) • Michał L. (przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego) • Beata (przestępstwa przeciwko mieniu) • Grzegorz i Norbert (przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu) Mamy nadzieję, że skrypt znacząco ułatwi naukę do egzaminu i życzymy wszystkim ZDANEJ SESJI W PIERWSZYM TERMINIE! :D Wrocław, 11 czerwca 2013r.

Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu Rozdział XIX KK, bardzo szeroki zakres penalizacji przestępstw – dotyczą one zarówno przestępstw narażenia życia czy zdrowia człowieka, jak i przestępstw pozbawiających życia. Ustawodawca wyróżnił w tym zakresie typy przestępstw kwalifikowanych oraz uprzywilejowanych. Niektóre przeciwko życiu i zdrowiu znalazły się poza rozdziałem XIX (rozdział XVI i XVII). Zabójstwo § 1. Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. § 2. Kto zabija człowieka: 1) ze szczególnym okrucieństwem, 2) w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem, 3) w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie, 4) z użyciem materiałów wybuchowych, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat, pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. § 3. Karze określonej w § 2 podlega, kto jednym czynem zabija więcej niż jedną osobę lub był wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo oraz sprawca zabójstwa funkcjonariusza publicznego popełnionego podczas lub w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych związanych z ochroną bezpieczeństwa ludzi lub ochroną bezpieczeństwa lub porządku publicznego. § 4. Kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Przepis ma na celu ochronę życia człowieka, jest to przestępstwo powszechne. Zabójstwo=przerwanie funkcji życiowych, może mieć miejsce w każdym czasie, stąd konieczność określenia początku i końca życia człowieka. Początek= uzyskanie przez narodzonego człowieka zdolności do samodzielnego życia poza ciałem matki. Koniec=trwałe, czyli nieodwracalne ustanie czynności narządów niezbędnych do życia. Aktualnie za śmierć człowieka uważa się nieodwracalne i całkowite ustanie czynności mózgu. Zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem- sprawca, zamierzając pozbawić kogoś życia podjął takie działania, których charakter i intensywność wykraczały poza potrzebę realizacji określonego skutku. SN podkreśla, że o tym działaniu decyduje całokształt postępowania. Za takie należy również uznać zachowania podejmowane wobec osoby nieprzytomnej lub pijanej. PKt 2 – chodzi także o osoby broniące ofiary zgwałcenia Pkt 4 zabicie jednym czynem więcej niż jednej osoby – spór w doktrynie! (czy nie należałoby by zastąpić tego zbrodniami pozbawienia życia?) § 3 również w przypadku wcześniejszego skazania za podst. typ przestępstwa, sprawstwo, współsprawstwo, podżeganie, Kara za kwalifikowane zabójstwo wynosi od 12 do 25 lat lub dożywocie. Typ uprzywilejowany Działanie pod wpływem silnego wzburzenia, w afekcie- sprawca jest w stanie swoistego, istotnego zakłócenia równowagi psychicznej, zdominowanie intelektu przez emocje. Niezbędne do jego zastosowania jest ustalenie przez sad, że sprawca wystąpiło „silne wzburzenie”, stan ten musi być wywołany czynnikami zewnętrznymi niezawinionymi przez sprawcę, wzburzenie jest usprawiedliwione okolicznościami. Silne wzburzenie musi obejmować także zamiar popełnienia przestępstwa (zamiar musi być powzięty pod jego wpływem). Realizacja musi nastąpić zaraz po zamiarze.

Dzieciobójstwo Art. 149. Matka, która zabija dziecko w okresie porodu pod wpływem jego przebiegu, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 Przedmiotem ochrony jest życie dziecka, przestępstwo indywidualne, popełnić je może tylko matka. Dotyczy przestępstwa popełnionego jedynie w okresie porodu (rozciągnięty o czas po urodzeniu dziecka). Nie tylko kwestie fizyczne (utrata krwi, wyczerpanie organizmu), ale także psychiczno-społeczne (obawa o przyszłość, opinia środowiska), mogą popchnąć sprawczynię do tego czynu. Eutanazja Art. 150. § 1. Kto zabija człowieka na jego żądanie i pod wpływem współczucia dla niego, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. W wyjątkowych wypadkach sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. Cel: ochrona życia człowieka. Przestępstwo powszechne. Żądający musi być osobą poczytalną, a żądanie konkretne w treści i dotyczące pozbawienia życia. Współczucie uzasadnione np. chęcią ulżenia w chorobie. Art. 32. Kodeksu Etyki Lekarskiej- lekarz nie dopuszcza się eutanazji, jeśli powstrzymuje się od stosowania reanimacji, uporczywej terapii lub stosowania środków nadzwyczajnych. Eutanazja na żądanie jest zabroniona, można jednak nie rozpoczynać czynności leczniczych, względem chorego który uprzednio oświadczył swoją wolę w tym względzie można również zaprzestać czynnością które de facto służą przedłużeniu umierania. Namowa do samobójstwa Art. 151. Kto namową lub przez udzielenie pomocy doprowadza człowieka do targnięcia się na własne życie, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Cel: ochrona życia człowieka, przestępstwo powszechne. Doprowadzenie innego człowieka do targnięcia się na własne życie. Nie jest postrzegane, jako podżeganie lub pomocnictwo, ponieważ samo samobójstwo nie jest przestępstwem. Nie jest konieczna śmierć samobójcy, jedynie jej targnięcie się na własne życie, ważne jest ustalenie związku pomiędzy zachowaniem sprawcy a rzeczywistym targnięciem się na życie samobójcy. Przerwanie ciąży Art. 152. § 1. Kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę z naruszeniem przepisów ustawy, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy lub ją do tego nakłania. § 3. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Cel: ochrona życia w fazie prenatalnej. Sprawcą może być każdy, kobieta, która przerwała ciąże nie ponosi odpowiedzialności karnej. Ciąże można przerwać, jeżeli: Ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia ciężarnej Badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują, że dziecko będzie trwale i nieodwracalnie upośledzone lub dotknięte nieuleczalną chorobą- dopuszczalne do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety Ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego - jeżeli od początku ciąży nie upłynęło więcej niż 12 tygodni Przy 1 i 2 przerwania dokonuje lekarz w szpitalu. Okoliczności te stwierdza inny lekarz niż ten, który będzie dokonywał aborcji. Przy 3- stwierdza prokurator. Do jej przerwania niezbędna jest pisemna zgoda kobiety (w przypadku małoletnich i ubezwłasnowolnionych zgoda opiekuna, powyżej 13 lat również zgoda dziewczynki, poniżej zgoda sądu opiekuńczego, a mała ma prawo wyrażenia swojej opinii).

Typ kwalifikowany w wypadku, gdy dziecko osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem matki, jeszcze surowsza odpowiedzialność, gdy następstwem jest śmierć kobiety. Przerwanie ciąży bez zgody Art. 153. § 1. Kto stosując przemoc wobec kobiety ciężarnej lub w inny sposób bez jej zgody przerywa ciążę albo przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza kobietę ciężarną do przerwania ciąży, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. § 2. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Przedmiot ochrony: życie w fazie prenatalnej i prawo kobiety do urodzenia dziecka. Przestępstwo powszechne. Kwalifikowane: w wypadku, gdy dziecko osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem matki, jeszcze surowsza odpowiedzialność, gdy następstwem jest śmierć kobiety. Nieumyślne spowodowanie śmierci Art. 155. Kto nieumyślnie powoduje śmierć człowieka, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Przedmiot ochrony: życie człowieka. Przestępstwo powszechne. Zaniechanie oraz działanie. Nie używa się terminów zabójstwo czy morderstwo, ponieważ w takich sytuacjach konieczna jest umyślność. Ciężkie uszkodzenie ciała Art. 156. § 1. Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci: 1) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, 2) innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. (typ kwalifikowany) Przestępstwo powszechne Przestępstwo §1 może być popełnione tylko umyślnie – zamiar bezpośredni jak i ewentualny (według SN) Przestępstwo skutkowe Jeśli sprawca znęcał się nad ofiarą, po czym ta ofiara ginie w wyniku masywnych i rozległych obrażeń ciała – to nie działa tutaj typ kwalifikowany art. 156 §3 KK, tylko kumulacja art. 207 §1, 148 §2 w zw. z art. 11 §2 KK. Uszkodzenie ciała Art. 157. § 1. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony w art. 156 § 1, (średni) podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, ( lekki) podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 2 lub 3, jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nie trwał dłużej niż 7 dni, odbywa się z oskarżenia prywatnego, chyba że pokrzywdzonym jest osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą. § 5. Jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na jej wniosek. Przestępstwo powszechne Przestępstwo skutkowe

Uszkodzenie ciała dziecka poczętego Art. 157a. § 1. Kto powoduje uszkodzenie ciała dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 2. Nie popełnia przestępstwa lekarz, jeżeli uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia dziecka poczętego są następstwem działań leczniczych, koniecznych dla uchylenia niebezpieczeństwa grożącego zdrowiu lub życiu kobiety ciężarnej albo dziecka poczętego. § 3. Nie podlega karze matka dziecka poczętego, która dopuszcza się czynu określonego w § 1. Przestępstwo powszechne Przestępstwo skutkowe Przestępstwo polega na umyślności – zarówno w zamiarze bezpośrednim jak i ewentualnym Bójka i pobicie Art. 158. § 1. Kto bierze udział w bójce lub pobiciu, w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 lub w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. – typ kwalifikowany § 3. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. – typ kwalifikowany Z typem kwalifikowanym art. 158 KK mamy do czynienia jedynie w przypadku gdy stwierdzimy większą niż dwie liczbę uczestników zajścia (!!!) Udział w bójce lub pobiciu jest kwalifikowany jako art. 158 KK jeśli ma charakter niebezpieczny (intensywność, liczba uczestników, rodzaj zadanych ciosów, używane narzędzia), czyli bezpośrednio narażają na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. §1 nie określa sposobu udziału w bójce lub pobiciu – każda forma świadomego współuczestnictwa przy użyciu każdego środka (odejście od zasady indywidualizacji odp. karnej – sprawcy odpowiadają niezależnie od udowodnienia im co konkretnie zrobili) Przy bójce lub pobiciu nie wchodzi w grę obrona konieczna jako aktywność mająca na celu przeciwdziałanie bójce (osoba postronna angażująca się w bójkę, aby ją zatrzymać, staje się jej uczestnikiem) Przestępstwo powszechne Przestępstwo skutkowe Zagrzewanie lub nawoływanie do kontynuacji bójki to sprawstwo, nie podżeganie (!!) §1 – jedynie umyślne, pozostałe umyślno-nieumyślne Użycie w bójce niebezpiecznego narzędzia Art. 159. Kto, biorąc udział w bójce lub pobiciu człowieka, używa broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Przestępstwo indywidualne – jedynie uczestnik bójki lub pobicia W teorii niebezpiecznym przedmiotem może być każdy przedmiot narażający człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia czy spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu Przestępstwo umyślne – zamiar bezpośredni i ewentualny Nie mam zielonego pojęcia czy skutkowe czy nie – ale raczej nie Narażenie na niebezpieczeństwo Art. 160. § 1. Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (typ kwalifikowany) § 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 4. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1–3 sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo. § 5. Ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Przestępstwo powszechne (oprócz §2 – które jest indywidualne, opiekun) Do odpowiedzialności w ramach §1 wymagane jest aby niebezpieczeństwo było bezpośrednie - czyli natychmiastowe, realne, konkretne itd. oraz aby pokrzywdzony był zindywidualizowany (konkretnie kogo działanie/zaniechanie naraziło) Przestępstwo skutkowe Przestępstwo należący do grupy narażenia konkretnego §1 oraz 2 – umyślne przestępstwo Narażenie na zarażenie Art. 161. § 1. Kto, wiedząc, że jest zarażony wirusem HIV, naraża bezpośrednio inną osobę na takie zarażenie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Kto, wiedząc, że jest dotknięty chorobą weneryczną lub zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu, naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie taką chorobą, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 3. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego. Przestępstwo indywidualne Przestępstwo z narażenia konkretnego Przestępstwo skutkowe Przestępstwo umyślne Inne choroby również są karane, ale wirus HIV z powodu swojego zagrożenia jest karany surowiej Nieudzielenie pomocy Art. 162. § 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej. Przestępstwo powszechne Z tego przepisu nie wynika, że musimy pomagać samobójcom, czy że samobójstwa są szczególnie potępiane [serio to jest w Giezku – YOLO] Przestępstwo bez skutkowe Przestępstwo umyślne – zarówno w zamiarze bezpośrednim jak i ewentualnym

Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji Do niektórych typów przestępstw określonych w tym rozdziale ustawodawca przewidział surowszą odpowiedzialność, gdy sprawca znajdował się w stanie nietrzeźwości. Ze stanem tym mamy do czynienia wówczas, gdy: • zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 ‰ albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub • zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość. Katastrofa Art. 173. § 1. Kto sprowadza katastrofę w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym zagrażającą życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. § 4. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Artykuł ten ma na celu ochronę bezpieczeństwa w komunikacji. Sprawcą może być każdy. Jest to przestępstwo powszechne.

•

Wg komentarza Mozgawy (tak jest zaznaczona każda wzmianka z tego komentarza): Przedmiotem tego przestępstwa jest bezpieczeństwo powszechne . Ubocznym przedmiotem ochrony jest życie i zdrowie oraz

• •

mienie. Przestępstwo to należy do tzw. niewłaściwych z zaniechania, można je popełnić i przez działanie, i przez zaniechanie. Przestępstwa z § 1 i 2 są materialne Ustawodawca przewidział typ umyślny i nieumyślny. Przestępstwo z § 1 jest umyślne, może zostać popełnione w obu postaciach zamiaru.

Zachowanie sprawcy polega na sprowadzeniu (spowodowaniu) katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, który zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach. Typ kwalifikowany: gdy w wyniku zachowania sprawcy nastąpi śmierć człowieku lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób. W doktrynie wyrażono pogląd, ze śmierć, obrażenie ciała lub szkoda na mieniu stanowią element konstytutywny katastrofy, decydujący o tym, że zdarzeniu w ruchu można nadać walor katastrofy, natomiast zagrożenie wyżej wymienionych dóbr nadaje jej charakter katastrofy przestępnej określonej w tym artykule. W przypadku przestępnej katastrofy mamy do czynienia z dwustopniową konstrukcją; pierwszym stopniem jest realny skutek w postaci naruszenia dobra drugim zaś – skutek w postaci zagrożenia dobra prawnego. Zagrożenie, o którym mowa w przepisie, musi być konkretne i realne. Z przestępstwem mamy do czynienia w przypadku, gdy stwierdzimy stan niebezpieczeństwa dla dóbr wymienionych w tym przepisie. Spowodowanie szkody nie wpływa na odmienną kwalifikację, chyba że skutkiem jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób. Wobec sprawcy określonego w § 1 lub § 2 sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, jeżeli sprawca dobrowolnie uchylił niebezpieczeństwo grożące życiu lub zdrowiu wielu osób. Ustawodawca przewidział w odniesieniu do tego typu przestępstw odpowiedzialność już na etapie przygotowania (do 3 lat pozbawienia wolności). W przypadku, gdy sprawca tego przes...