Mikroekonomia cz.1 PDF

Preview

Summary

Download Mikroekonomia cz.1 PDF

Description

mikroekonomia  wykłady

Teoria równowagi konsumenta 1. Konsument  niezależna jednostka zdolna do podejmowania działań gospodarczych, polegających na zakupie dóbr w danych warunkach rynkowych (ceny, dochód). a) Założenie o ekonomicznej racjonalności konsumenta. b) Posiadając pełną informację o produktach, konsument sam potrafi najlepiej ocenić korzyści z ich konsumpcji. c) Substytucyjność dóbr (koszyki). 2. Konsument jest homo economicus a) dokonuje wyboru spośród wielu możliwych rozwiązań stosując kryteria ekonomiczne b) przy dokonywaniu wyboru musi rezygnować z innych rozwiązań (koszt alternatywny) c) podejmuje działania przynoszące więcej korzyści niż kosztów d) STOSUJE RACHUNEK EKONOMICZNY, KIERUJE SIĘ ZASADĄ EGOIZMU (max. korzyści), KONKURUJE O NAJLEPSZY DOSTĘP DO DÓBR 3. Konsument  osoba, podmiot gospodarczy, dokonuje wyboru zakupu dóbr w warunkach rynkowych, ograniczonych zasobów; koszt alternatywny; ograniczenia: cena, dochód; ograniczone zasoby, nieograniczone potrzeby 4. Cel konsumenta: maksymalizacja satysfakcji (użyteczności) z konsumpcji dóbr i usług. 5. Równowaga jest to taki stan, w którym dany podmiot osiąga maksymalizację swojego celu w danym horyzoncie czasowym (i warunkach zewnętrznych). 6. Użyteczność całkowita  suma satysfakcji z konsumpcji całego posiadanego przez konsumenta zasobu dóbr. 7. Użyteczność krańcowa (marginalna) to użyteczność ostatniej konsumowanej jednostki dobra (przyrost zadowolenia z tytułu przyrostu konsumpcji dobra o jednostkę). 8. Użyteczność jest subiektywna. 9. Użyteczność

postać schodkowa

gdzie: QŻC  użyteczność całkowita QŻK  użyteczność krańcowa X  ilość konsumowanego dobra x

postać liniowa

10. Użyteczność krańcowa Ceteris paribus QŻK 1-6  dobra dobre 7  dobro złe złe dobro:  konsumpcji   satysfakcji dobre dobro:  konsumpcji   satysfakcji

1

mikroekonomia  wykłady

11. I prawo H. H. Gossena  wraz ze wzrostem konsumpcji maleje użyteczność każdej następnej konsumowanej jednostki, ceteris patibus. (prawo malejącej użyteczności krańcowej) 12. Użyteczność krańcowa i całkowita QŻC Q ŻK

QŻC(X) max

QŻC

QŻCmax  QŻC  QŻC 13. Użyteczność krańcowa

⟺ ⟺ ⟺

QŻK

Xopt

X

QŻK = 0 QŻK > 0 QŻK < 0

QŻK

nadwyżka (renta) konsumenta optimum konsumenta cena rynkowa

cena rynkowa jabłek

|

xopt max. satysfakcja ⟺ x=0 WARUNEK POWSTANIA NADWYŻKI KONSUMENTA użyteczność krańcowa (wyrażona w pieniądzu) > cena rynkowa

2

mikroekonomia  wykłady

14. Użyteczność wielu dóbr QŻK

QŻK QŻK (parówki)

QŻK (jabłka)

p 0 = px = py

parówki jabłka

dobro X, Y

p  cena

optimum

QŻK(X)

QŻK(Y)

15. II prawo H. H. Gossena  dążąc do maksymalizacji satysfakcji z konsumpcji, konsument tak kształtuje strukturę wydatków, aby użyteczność krańcowa wszystkich dóbr wyrównała się, ceteris paribus. (prawo równomiernego nasycania potrzeb) 16. Warunek równowagi konsumenta (przy założeniu, że wszystkie dobra mają takie same ceny) oraz

użyteczność krańcowa dochodu

(przy różnych cenach) 17. Międzyosobowe porównania użyteczności Problem pojawia się wtedy, gdy chcielibyśmy porównać wartość danego dobra wycenioną przez różnych konsumentów. 18. Efekt Robin Hooda (W. S. Jevons)

0

A Y1  biedny Y2  bogaty Y0  optimum interesu społecznego

C

B

Y1

Y0

Y2

dochód 3

mikroekonomia  wykłady

19. Wybór konsumenta Przedmiotem wyboru konsumenta jest „koszyk” konsumpcji dóbr. Jest to kompletna i zamknięta lista dóbr i usług, które są przedmiotem procesu wyboru. Koszyk konsumpcyjny zapisać można jako (A1, B1), gdzie A1  ilość dobra A, B1  ilość dobra B. 20. Preferencje konsumenta a) użyteczność porządkowa pozwala na uszeregowanie całego zbioru kombinacji dóbr pod względem poziomu użyteczności b) użyteczność kardynalna określa również różnice w poziomach użyteczności, jakie reprezentują różne koszyki dóbr. Wskazuje na intensywność zaspokajania potrzeb przez dany koszyk konsumpcji 21. Preferencje konsumenta Dwa koszyki (lub więcej) o takim samym poziomie użyteczności nazywamy obojętnymi dla konsumenta. Wyobraźmy sobie koszyki dóbr, składające się z dobra A i B. 1. (4A, 1B) 3. (3A, 2B) 2. (4A, 2B) 4. (3A, 3B) Które koszyki są jednakowo użyteczne (obojętne)? Odp. Koszyki 1 i 3 oraz 2 i 4. QŻ(1) < QŻ(2) QŻ(1) ~ QŻ(3) QŻ(3) < QŻ(4) QŻ(2) ~ QŻ(4) QŻ(1) ~ QŻ(3) < QŻ(2) ~ QŻ(4) 22. Założenia preferencji konsumenta a) zgodność preferencji  jeśli konsument preferuje dany koszyk przed innym, to zależność ta nie jest odwracalna. J eśli (A1,B1) > (A2,B2) to nie można powiedzieć, że (A1,B1) < (A2,B2). b) kompletność (zupełność) preferencji  każde dwa koszyki dóbr nabywanych przez konsumenta mogą być ze sobą porównane, przy tym konsument zawsze wie, który z nich preferuje. c) zwrotność  każdy koszyk jest przynajmniej tak samo dobry, jak on sam (jak koszyk identyczny): (A1,B1)=(A1,B1) d) przechodniość preferencji  jeżeli QŻ(A1,B1) > Q Ż(A2,B2) oraz QŻ(A2,B2) > QŻ(A3,B3) to QŻ(A1,B1) > QŻ(A3,B3). Można więc utworzyć zbiór uporządkowany według kolejności preferencji zgodnie ze stopniem nasycenia konsumenta (użyteczność porządkowa). e) nienasyconość konsumenta  konsument wybiera ten koszyk, który daje mu największą satysfakcję 23. Szereg i krzywa obojętności szereg obojętności  zestawienie ilościowych kombinacji dwóch dóbr, które przedstawiają konsumentowi identyczną użyteczność. dobro A

10

20 30 40 50 60 70 80

dobro B

100 60 40 30 23 18 15 13 4

mikroekonomia  wykłady

24. Krańcowa stopa substytucji mierzy stopień zastępowalności dóbr.

Analizowany typ krzywej charakteryzuje malejąca krańcowa stopa substytucji. 25. Mapa obojętności

26. Przecinające się krzywe obojętności?

X1

X2 Y1 Y2 Niezgodność z założeniem przechodniości preferencji

5

mikroekonomia  wykłady

27. Cechy krzywych obojętności a) mają nachylenie negatywne (ujemne) b) nie mogą się przecinać c) są wypukłe w stosunku do początku układu d) jest ich nieskończenie wiele 28. Ograniczenie budżetowe Konsument działa w warunkach ograniczonego dochodu i określonych cen dóbr. Powinien rozdysponować dochód między wybierane dobra o danych cenach. Powstaje wówczas tzw. równanie budżetowe. (równanie budżetowe) gdzie: M – dochód pA, pB – ceny dóbr A i B A, B – ilość dóbr A i B (linia budżetowa)

Kombinacje niedostępne Kombinacje dostępne

Linia ograniczenia budżetowego

29. Równowaga konsumenta

B1

A1 30. Równowaga konsumenta Konsument znajdzie się w równowadze, gdy w danych warunkach wybrany koszyk ko nsumpcji leży na najwyższej z możliwych krzywej obojętności. Warunek równowag spełnia kombinacja dóbr w punkcie styczności linii budżetowej z krzywą obojętności. 6

mikroekonomia  wykłady

31. W punkcie optimum nachylenie linii budżetowej jest równe krańcowej stopie substytucji.

32. Ścieżka ekspansji dochodowej  zbiór punktów równowagi konsumenta przy różnych poziomach dochodu. W zależności od charakteru dóbr przybierają one różną postać. 33. Równowaga konsumenta a zmiany dochodu Wzrost dochodów

Ścieżka ekspansji dochodowej O2 O1

A i B  dobra normalne 34. Dobra normalne to takie, na które konsumenci są skłonni wydawać więcej pieniędzy wraz ze wzrostem dochodu, ceteris paribus. i 35. Równowaga konsumenta a zmiany dochodu Wzrost dochodów

O2

Ścieżka ekspansji dochodowej

O1 A  dobro niższego rzędu, B  dobro normalne 36. Dobra podrzędne (niższego rzędu) to takie dobra, na które konsument wydaje coraz mniej wraz ze wzrostem dochodu, ceteris paribus.

7

mikroekonomia  wykłady

37. Ścieżka ekspansji cenowej  zbiór punktów równowagi konsumenta przy różnych poziomach cen nabywanych dóbr. Przybiera ona różną postać w zależności od rodzaju dóbr 38. Równowaga konsumenta a ceny

Spadek ceny dobra A

O1 O2

Ścieżka ekspansji cenowej

A i B  dobra substytucyjne 39. Dobra substytucyjne  takie towary i usługi, które ze względu na podobne cechy, funkcje (zastosowanie) czy właściwości zastępują się wzajemnie w zaspokajaniu określonej potrzeby. 40. Równowaga konsumenta a ceny

Spadek ceny dobra A

O2

Ścieżka ekspansji cenowej

O1 A i B  dobra komplementarne 41. Dobra komplementarne  dobra, które uzupełniają się w zaspokajaniu konkretnej potrzeby.

8

mikroekonomia  wykłady

42. Równowaga konsumenta a ceny

Spadek ceny dobra A

Ścieżka ekspansji cenowej O2

O1 A  dobro Giffena 43. Dobro Giffena to takie, na które konsument wydaje coraz mniej wraz ze spadkiem ceny i odwrotnie: jeśli cena rośnie  wydatki konsumenta również rosną. 44. Współzależność efektów zmiany dochodu i ceny Spadek ceny jednego dobra w koszyku powoduje, że konsument dysponuje większym dochodem realnym. Wpływ zmian cen na zmianę satysfakcji z koszyka konsumpcji może być taki sam jak zmiana dochodów. 45. Współzależność efektów zmiany dochodu i ceny

O1

Ścieżka ekspansji dochodowej Ścieżka ekspansji O2 cenowej O1s

O1  O1s  efekt substytucyjny (dostosowanie popytu do samej zmiany relacji cen, przy założeniu, że siła nabywcza dochodu pozostaje stała) O1s  O2  efekt dochodowy (dostosowanie popytu na dane dobro do zmiany realnego dochodu konsumenta)

9

mikroekonomia  wykłady

46. Prawo Engla (I)  wraz ze wzrostem dochodu maleje udział dóbr żywnościowych w strukturze konsumpcji, ceteris paribus.

47. Prawa Engla w rozszerzonej postaci (Prawa Engla-Schwabego) a) W miarę wzrostu dochodów zmniejsza się procentowy udział wydatków na żywność w całości wydatków konsumpcyjnych gospodarstwa domowego (Prawo Engla w ujęciu pierwotnym). b) Wzrost dochodów nie powoduje większych zmian procentowego udziału wydatków na odzież i obuwie. Udział tych dóbr w konsumpcji jest względnie stały. c) Wraz ze wzrostem dochodów stopniowo rośnie procentowy udział wydatków na mieszkanie, opał i światło (niewielkie tempo). d) W miarę wzrostu dochodów rośnie procentowy udział wydatków na dobra trwałego użytku, a następnie na zaspokajanie potrzeb wyższego rzędu w zakresie kształcenia, ochrony zdrowia, kultury, wypoczynku, turystyki, rozrywki. e) Wzrost wydatków na nieruchomości jest skokowy.

10

mikroekonomia  wykłady

Teoria popytu 1. Popyt to zapotrzebowanie zgłaszane na towary i usługi przy danym poziomie cen. Jest to strumień wydatków skierowanych na zakup dóbr i usług w jednostce czasu. 2. Prawo popytu  wraz ze wzrostem ceny wielkość popytu maleje, a gdy cena spada, rozmiary popytu rosną, ceteris paribus. wzrost cen

wzrost popytu

spadek cen

spadek popytu

 dochodu  cena

 popytu  popytu

3. Rodzaje popytu a) popyt potencjalny  oznacza pragnienie nabycia określonego dobra nie poparte możliwościami dochodowymi b) popyt efektywny  chęć nabycia towaru poparta jest posiadaniem odpowiedniego ekwiwalentu c) popyt indywidualny  określa wielkość popytu od strony pojedynczego, konkretnego podmiotu gospodarczego na określone dobro przy różnych cenach d) popyt rynkowy  suma popytów indywidualnych, która obrazuje wielkość popytu wszystkich podmiotów gospodarczych na określone dobro przy różnych cenach e) popyt zagregowany (globalny)  określa wielkość popytu na wszystkie dobra lub ich określone grupy ze strony wszystkich nabywców (suma popytów rynkowych) 4. Liniowa funkcja popytu

gdzie: D  popyt p  cena a, b  parametry funkcji

popyt A

D1

B

D2

F1 p1

p2

11

cena

mikroekonomia  wykłady

5. Nieliniowa funkcja popytu popyt gdzie: n  elastyczność cenowa popytu

cena 6. Dlaczego popyt jest malejącą funkcją ceny? a) efekt substytucyjny wzrostu ceny dobra: kiedy cena dobra rośnie, staramy się je zastąpić podobnymi dobrami (dobra substytucyjne, dobra komplementarne, dobra Giffena) b) efekt dochodowy wzrostu ceny dobra: kiedy cena dobra rośnie, maleje dochód realny; dysponując tym samym dochodem nie stać nas na kupowanie takich samych ilości dóbr jak wcześniej (dobra normalne, dobra podrzędne) 7. Wzrost popytu

Działanie czynników pozacenowych

F2 F1

8. Determinanty popytu a) dochody b) ceny innych dóbr c) oczekiwania co do zmian cen i dochodów d) gusty i preferencje e) efekty naśladownictwa i demonstracji f) czynniki demograficzne g) warunki klimatyczne h) działalność państwa 12

mikroekonomia  wykłady

9. Paradoksy popytu a) paradoks Veblena  wzrost popytu na dobra luksusowe wraz ze wzrostem ich ceny (ostentacyjna konsumpcja) /efekt snobizmu/ b) paradoks Giffena  wzrost cen dóbr podrzędnych powoduje wzrost popytu na te dobra (ceny dóbr podrzędnych są względnie niskie w porównaniu z dobrami wyższego rzędu) c) paradoks spekulacyjny  wzrost popytu wraz ze wzrostem ceny w warunkach przewidywań co do dalszego ich wzrostu (np. inflacji)

istnieją dobra Giffena, nie ma dóbr Veblena 10. Cenowa elastyczność popytu mierzy reakcję popytu na zmianę ceny (zależność ujemna); względna (procentowa) zmiana popytu do względnej (procentowej) zmiany ceny.

popyt

cena

13

mikroekonomia  wykłady Wskaźnik cenowej elastyczności popytu 0 (-1, 0) -1 (-1, -) -

Charakter popytu sztywny, doskonale nieelastyczny (stosunkowo) nieelastyczny jednostkowo elastyczny, jednostkowy elastyczny doskonale elastyczny

11. Determinanty cenowej elastyczności popytu a) liczba substytutów  im mniejsza grupa produktów, tym większa elastyczność (popyt ) czekolada gorzka Wedel > czekolady Wedel ogółem > czekolady > słodycze > żywność

b) udział wydatków na dane dobro w budżecie konsumenta wzrost ceny soli  praktycznie brak reakcji wzrost ceny cukru  szukanie substytutów c) czas reakcji 12. Elastyczność cenowa popytu a przychody przedsiębiorstw Cenowa elastyczność popytu Wzrost ceny Spadek ceny popyt elastyczny przychód całkowity spada przychód całkowity rośnie popyt nieelastyczny przychód całkowity rośnie przychód całkowity spada popyt jednostkowy nie zmienia się nie zmienia się 13. Popyt a dochód

dobra podstawowe

dobra wyższego rzędu

14. Elastyczność dochodowa popytu mierzy reakcję popytu na zmianę dochodu. Zależność zwykle jest dodatnia. gdzie: y  dochód Wskaźnik elastyczności dochodowej może pomóc w określeniu charakteru dobra. dobro ma charakter podrzędny dobro normalne, podstawowe dobro normalne, luksusowe

14

mikroekonomia  wykłady

Dobro

podrzędne (-)

normalne (+)

podstawowe (0, 1)

luksusowe (1, +)

15. Krzywa Knighta

dobra podrzędne

dobra podstawowe

popyt

dobra luksusowe

dochód 16. Elastyczność mieszana popytu mierzy reakcję popytu na zmianę ceny innych dóbr.

Wskaźnik mieszanej elastyczności popytu to względna zmiana popytu na dane dobro do względnej zmiany ceny innego dobra. Wskaźnik mieszanej Charakter i siła związku między elastyczności popytu badanymi towarami substytucyjność, silny związek dodatni w przedziale (1, +) dodatni w przedziale (0, 1) substytucyjność, słaby związek zerowy dobra niezależne ujemny w przedziale (-1, 0) komplementarność, słaby związek ujemny w przedziale (-, -1) komplementarność, silny związek

15

mikroekonomia  wykłady

Pieniądz i cena 1. Pieniądz jest kategorią historyczną. To wielki społeczny wynalazek, który pojawił się na pewnym etapie rozwoju społeczno-gospodarczego. 2. Formy wymiany a) bezpośrednia (towar  towar) przypadkowa rozwinięta Wymiana dotyczy wartości użytkowych. Aktowi kupna towarzyszy zawsze akt sprzedaży. b) pośrednia (towar  pieniądz  towar)

3.

4. 5.

6.

7.

towarowa pieniężna Ewolucja pieniądza prowadzi w kierunku jego dematerializacji. Pieniądz staje się czystym nominałem, symbolem wartości. Wymiana ekwiwalentna a) tylko przy braku przymusu (wolność wymiany) b) anonimowość (zapewnia obiektywizm oceny) c) równa wartość przedmiotów d) dobra mają odpowiednią wartość w oczach stron transakcji: oddawane cenione jest niżej niż przyjmowane, albo przynajmniej tak samo  efektem transakcji ma być osiągnięcie korzyści Istota pieniądza  jest powszechnym ekwiwalentem wyrażającym wartość towarów cyrkulujących w obiegu. Pieniądz: a) jest bezwarunkowo akceptowany jako pośrednik w wymianie b) niezależnie od jego wartości wewnętrznej, występuje przymus przyjęcia go według wartości nominalnej c) jest symbolem wartości towarów Cechy pieniądza a) podstawowe: - względna rzadkość (względnie duża wartość jednostki pieniężnej) - trwałość i łatwość przechowywania - podzielność - mobilność i łatwość użycia (kształt, waga) b) wysoka płynność c) akceptowalność w regulowaniu powstałych zobowiązań d) bezpieczeństwo lokat  brak ryzyka utraty części wartości posiadanego bogactwa w danej formie Funkcje pieniądza a) funkcje podstawowe: - funkcja miernika wartości  za pomocą ceny pozwala różnorodne towary sprowadzić do porównywalności, wyrażając ich wartość w tych samych jednostkach 16

mikroekonomia  wykłady

- funkcja środka cyrkulacji (wymiany)  pośredniczy w transakcjach, w których następuje równoczesne wzajemne przekazanie towaru i pieniądza między ich uczestnikami - funkcja środka tezauryzacji (gromadzenia skarbu)  podmioty gospodarcze gromadzą i posiadają pieniądze, by zapewnić sobie możliwość dokonywania zakupów i spłaty zobowiązań - funkcja środka płatniczego (odroczonych płatności)  w sytuacji regulowania zobowiązań typu transferowego lub w transakcjach wymiennych, w których przepływ towaru i pieniądza nie jest jednoczesny (opłaty za energię elektryczną, gaz, telefon, wypłata wynagrodzeń itp.) b) funkcja specjalna: funkcja pieniądza światowego  wypełnianie przez niego wymienionych wcześniej funkcji w odniesieniu do transakcji i rozliczeń pomiędzy krajami 8. Rodzaje pieniądza a) wg kryterium stanu fizycznego: towarowy, kruszcowy, papierowy, bankowy, elektroniczny b) wg kryterium wartości: pełnowartościowy, niepełnowartościowy (podwartościowy, nadwartościowy) c) wg kryterium płynności: gotówka, wkłady a'vista, wkłady terminowe 9. Formy pieniądza a) forma gotówkowa - w postaci biletów (banknotów) banku centralnego - w postaci bilonu b) forma bezgotówkowa - zapisy (depozyty) na rachunkach banku centralnego - zapisy (depozyty) na rachunkach pozostałych banków 10. Pieniądz elektroniczny jest postacią pieniądza spełniającą następujące warunki: a) jest przechowywany na elektronicznych nośnikach informacji b) jest wydawany do dyspozycji na podstawie umowy w zamian za środki pieniężne o nominalnej wartości nie mniejszej niż ta wartość c) jest przyjmowany jako środek płatniczy przez przedsiębiorców innych niż wydający ją do dyspozycji d) na żądanie jest wymieniany przez wydawcę na środki pieniężne 11. Prawa obiegu pieniądza a) prawo Greshama-Kopernika  prawo o odcinkowym działaniu, najstarsze prawo obiegu pieniądza. Dotyczy pieniądza kruszcowego. Jeżeli w obiegu krążą dwa rodzaje pieniądza, to z czasem w obiegu pozostaną te mniejszej wartości substancjonalnej w stosunku do nominalnej (gorsze). Lepszy i gorszy pieniądz: - pieniądz lepszy: wartość wewnętrzna > wartość nominalna - pieniądz gorszy: wartość wewnętrzna < wartość nominalna Pieniądz pełnowartościowy Pieniądz niepełnowartościowy...