Temat 1 Mikroekonomia cz.2 PDF

Preview

Summary

notatki z pierwszego tematu z mikroekonomii cz.2 - teoria...

Description

Temat 1: Analiza konkurencji. Modele konkurencji.











1. Pojęcia: Przedsiębiorstwo- podmiot prowadzący na własny rachunek działalność produkcyjną lub usługową w celach komercyjnych. Przedsiębiorstwo- instytucja systemu ekonomicznego, w której zostały zorganizowane zasoby produkcyjne w celu pomnożenia wyłożonego kapitału. Przedsiębiorca- jest to podmiot, który korzystając z konstytucyjnych gwarancji bierze udział w życiu gospodarczym na własne ryzyko finansowe i bierze za to pełną odpowiedzialność prawną. Przedsiębiorca stanowi centralną kategorię w publicznym prawie gospodarczym. Musi prowadzić działalność gospodarczą. Przedsiębiorcą może być jedynie osoba ujawniona w rejestrze, oznacza to, że musi być wpisana do rejestru przedsiębiorców Formy organizacyjno- prawne- jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka cywilna, spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna. Zasada przedsiębiorczości- gotowość do podejmowania działań oraz kreatywnego rozwiązywania problemów, umiejętność wykorzystywania „okazji” rynkowych, elastyczne dostosowywanie się do zmian konkurencyjnego otoczenia Zasada gospodarności- racjonalne postępowanie w warunkach kwantyfikacji celu i środków działania. Wszelkie działania wytwórcze i usługowe powinny uwzględniać opłacalność ich realizacji. 2. Przedsiębiorstwo a rynek jako mechanizmy koordynacji zasobów Zysk (jak i możliwość odniesienia strat) ma swoje źródło w rynku.  Silne związki firmy z rynkiem: Uzależnienie od nabywcy – rozmiary sprzedaży, źródła pozyskania czynników produkcji, siła konkurencji – konieczność dostosowań. 3. Tradycyjna a współczesna koncepcja przedsiębiorstwa: w tradycyjnej koncepcji jedynym celem działalności jest maksymalizacja zysku. Współcześnie wzrasta rola wielkich firm i następuje marginalizacja firm indywidualnych właścicieli. Inwestor woli posiadać małe udziały w wielu firmach niż duże w jednej. Dzięki temu dochodzi do ,,swobody menadżerskiej”, zarządy dużych firm uniezależniają się od kontroli akcjonariuszy. Tradycyjne przedsiębiorstwo:  Przedsiębiorstwo jako czarna skrzynka (Ekonomia klasyczna)- W tradycyjnym ujęciu neoklasycznym, najbardziej spopularyzowanym w literaturze ekonomicznej, przedsiębiorstwo traktuje się jak "czarną skrzynkę", działającą tak, aby zmaksymalizować zysk. Zgodnie z tym poglądem ważne jest to, co dzieje się "na wejściu" i "na wyjściu" tej skrzynki.  Definicja przedsiębiorstwa poprzez cele: Przedsiębiorstwo jest jednostką, która kupuje czynniki produkcji i przekształca je w dobra lub usługi na sprzedaż w celu osiągnięcia zysku. Przedsiębiorca to „maszyna do liczenia”  Przedsiębiorstwo jako podmiot rynkowy: Analiza przedsiębiorstwa sprowadza się do analizy modeli rynku (konkurencji). Teoria firmy = teoria rynków Przedsiębiorstwo – jednoosobowy podmiot? Z definicji rynku wynika, że muszą istnieć przedsiębiorstwa(rynek to mechanizm koordynujący, system alokacji dóbr między stronami rynku). Współczesne przedsiębiorstwo: Cele:

maksymalizacja wielkości sprzedaży(umacnianie przedsiębiorstwa na rynku)  maksymalizacja stopy wzrostu pod warunkiem osiągnięcia pewnego minimum zysku  przetrwanie dzięki zapewnieniu wyników zadowalających  ograniczenie ryzyka i redukcja niepewności  maksymalizacja funkcji użyteczności menedżerów( zawiera wydatki na zatrudnienie i wyposażenie miejsc pracy personelu pomocniczego, wydatki na zwiększenie dochodów własnych menedżerów oraz poza pieniężne świadczenia na ich rzecz)  realizacja celu będącego kompromisem między różnymi grupami interesu, składającymi się na przedsiębiorstwo(akcjonariusze, menedżerowie, pracownicy) 4. Specyfika funkcjonowania firmy a jej rozmiary (MSP a duże przedsiębiorstwa) MSP:  Prowadzenie działalności na małą skalę i w przeważającej części o zasięgu lokalnym  Prowadzenie działalności na małą skalę i w przeważającej części o zasięgu lokalnym  Częste łączenie funkcji właściciela i menedżera. Działanie na podstawie własnej intuicji właściciela, lub wynajętego menedżera  Funkcjonowanie kierownictwa na zasadzie „straży pożarnej”. Przewaga decyzji operacyjnych  Niezależność firmy od innych podmiotów  Duża elastyczność reakcji na zmiany warunków zewn.  Możliwość funkcjonowania bez posiadania osobowości prawnej  Niskokapitałochłonny rozwój. Proste strategie innowacyjne.  Brak dostępu do źródeł finansowania z rynku kapitałowego 

Duże przedsiębiorstwa: Duży wolumen sprzedaży i zasięg co najmniej gospodarki Znaczny udział w rynku. Rozwi-nięta działalność eksportowa Wykorzystywanie nowoczesnych metod i technik zarządzania. Zarządzanie przez wynajęta kadrę menedżerską  Działania firmy oparte na przyjętej strategii rozwoju i strategiach cząstkowych. Przewaga decyzji strategicznych  Liczne powiązania organizacyjne i kapitałowe  Względnie niska elastyczność reakcji  Posiadanie osobowości prawnej  Inwestycje wysokonakładowe. Kilka innowacji na raz.  Możliwość wykorzystania różnych instrumentów rynku kapitałowego 5. Przedsiębiorczość i jej znaczenie ekonomiczne: Definicja: to cecha działania zmierzającego do zapewnienia racjonalnej i efektywnej koordynacji zasobów gospodarczych firmy. W praktyce pojęcie przedsiębiorczość rozumiane jest jako forma pracy lub jako czwarty (obok pracy, ziemi i kapitału) czynnik produkcji. Główne cechy przedsiębiorców to przede wszystkim umiejętność dostrzegania potrzeb i doskonalenia   

pomysłów, zdolności do wykorzystywania nadarzających się okazji oraz gotowość do podejmowania ryzyka. Znaczenie: W nieco szerszym znaczeniu przedsiębiorczość to cecha, a właściwie zespół cech psychicznych warunkujących bycie dobrym przedsiębiorcą, tzn. osiąganie sukcesów w kierowaniu przedsiębiorstwem. Przedsiębiorczość nie polega głównie na uzyskiwaniu maksimum korzyści z wykorzystywania tego, co istnieje, lecz na ciągłym stwarzaniu czegoś nowego - jest ona innowatorstwem. Przedsiębiorczość jest indywidualną cechą ludzkiej osobowości, wyróżniającej się inteligencją, innowacyjnością, umiejętnością dostrzegania uwarunkowań i związków zachodzących między zjawiskami gospodarczymi i zdolnością do organizowania działalności handlowej, przemysłowej i usługowej zapewniającej przewagę dochodów nad kosztami ich uzyskania.. Przedsiębiorczość jest nowatorstwem polegającym na poszukiwaniu odmienności w porównaniu z tym, co robią inni, znajdowaniu bardziej skutecznych sposobów działania na rynku, dających wyższą użyteczność produktów i usług oraz większą efektywność gospodarowania. Jest ona ze swej natury działalnością konkurencyjną, w stosunku do postępowania innych przedsiębiorstw. 6. Konkurencja a kooperacja:  Kooperacja: można ją zdefiniować jako całokształt uprzywilejowanych porozumień, które zawierane są z innymi organizacjami przy utrzymaniu jednocześnie własnej niezależności. Zakłada się powtarzalność kontaktów pomiędzy partnerami przez pewien okres, ażeby koordynować swoje działania w jednym lub kilku obszarach. Prowadzą do ukształtowania specyficznych powiązań z dostawcami, klientami, powiązaniami przedsiębiorcami, a nawet konkurentami.



Konkurencja - proces, w którym podmioty rynkowe konkurują ze sobą w zawieraniu transakcji rynkowych, poprzez przedstawianie korzystniejszej od innych podmiotów oferty rynkowej dla zrealizowania swoich interesów. Konkurowanie może się odbywać w oparciu o cenę, jakość, formę płatności i wiele innych. W zależności od struktury rynku, na którym zachodzi proces konkurencji, wyróżnia się różne modele konkurencji.

7. Rodzaje konkurencji: 

Wewnątrzgałęziowa- Konkurencja wewnątrzgałęziowa Podstawą decyzji produkcyjnych jest: relacja między ceną rynkową a ceną produkcji(suma kosztu własnego i zysku przeciętnego).Rywalizacja podmiotów o najlepsze warunki (ceny) i największe rozmiary sprzedaży na danym rynku



Międzygałęziowa- o walka podmiotów działających na różnych rynkach. Cel firmy w ramach konkurencji międzygałęziowej to maksymalizacja stopy zysku. Dążenie to wymusza optymalną alokację środków produkcji w gospodarce zgodnie z interesem egoistycznym podmiotów.



Cenowa- to rywalizacja cenowa o zwiększenie udziału w rynku i zysków, pomiędzy przedsiębiorcami polegająca na przedkładaniu nabywcom niższej ceny produktu od oferowanej przez konkurentów. Wiodący konkurent podwyższając lub obniżając cenę zmusza przedsiębiorstwo do dostosowania się do nowej rzeczywistości panującej na rynku. Ustalanie wysokiej ceny produktu jest efektem zawyżania jej poziomu przez konkurencję. Natomiast szacowanie cen

na niskim poziomie zniechęca nowych przedsiębiorców do wejścia na rynek 

Pozacenowa- jest to rywalizacja, współzawodnictwo pomiędzy przedsiębiorcami oparte na wykorzystywaniu innych niż cenowe charakterystyki, które wpływają na decyzje zawarcia transakcji. Do charakterystyk tych zaliczyć należy przede wszystkim jakość dóbr i usług oraz dostęp do informacji (np.reklama), który pozwala zwiększyć nabywcom stopień przejrzystości rynku oraz kształtować preferencje. Przykłady: degustacje w sklepach, pokazy, dołączanie próbek produktów, konkursy, loterie

8. Modele konkurencji: 

Konkurencja doskonała- Konkurencja doskonała to model rynku, na którym żaden z uczestników nie ma wpływu na regulowanie ceny. Odpowiedzialnymi elementami za ustalenia ceny rynkowej w tym przypadku są popyt i podaż. Składa się z wielu, którzy oferują ten sam produkt lub usługę (np. giełda towarowa). Cena jest taka sama dla wszystkich konkurencyjnych firm, ponieważ nie występuje tu zróżnicowanie produktu i raczej żaden z konkurentów nie będzie reklamował swoich wyrobów. 

Konkurencja monopolistyczna- to jeden z rodzajów konkurencji niedoskonałej. Zachodzi ona pomiędzy dużą liczbą uczestników, z których każdy chciałby osiągnąć monopol. Ta forma konkurencji może pojawić się po stronie popytu albo podaży. Cechą charakterystyczną dla konkurencji monopolistycznej jest występowanie na rynku wielu uczestników. Każdy z nich tylko w niedużej części uczestniczy w ogólnym popycie lub dostarcza małą część ogólnej podaży. Tam, gdzie obserwujemy konkurencję monopolistyczną, charakterystyczna jest różnorodność produktów. Jest tam duża liczba producentów, którzy podejmując działania i decyzje praktycznie nie muszą brać pod uwagę współzależności od swoich konkurentów. Przykłady: Konkurencję monopolistyczną można zaobserwować najczęściej na rynkach lokalnych i charakteryzuje m.in. "stacje benzynowe położone blisko siebie, restauracje, sklepy spożywcze, butiki, zakłady fryzjerskie"





konkurencja oligopolistyczna- jest tworzona przez od dwóch, do kilkunastu podmiotów gospodarczych. Podmioty te samodzielnie decydują o tym ile produktów zostanie wprowadzonych na rynek, oraz jaka będzie ich cena. Podstawowym aspektem rynku oligopolistycznego jest polityka cenowa. Zachowanie się cen na rynku oligopolistycznym jest rożne od rynku doskonale konkurencyjnego. W konkurencji doskonalej ceny zmieniaj się na bieżąco wraz ze zmianami podaży i popytu. Ceny oligopolistyczne zmieniają się rzadziej. Małe zmiany popytu i kosztów nie wpływają na zmianę ceny. Natomiast duże i trwale ich zmiany wywołują reakcje dostosowujące poziom cen. Kontrola nad ceną pojedynczej firmy oligopolistycznej ograniczona jest przez współzależność firm. Współzależność polega na tym ze zachowanie firm zależą od postępowania konkurentów. Przedsiębiorstwa oligopolistyczne wspólnie dążą do maksymalizacji zysku, poprzez rozwiązania niekolizyjne o charakterze zmowy lub kooperacji. Głównymi formami zachowań niekolizyjnych są: przywództwo cenowe, porozumienia oligopolistyczne oraz świadomy paralelizm zachowań. monopol pełny- to struktura rynkowa polegająca na tym, że jedna firma dostarcza całą produkcję dóbr i usług w naszym kraju lub

na danym obszarze (poczta, gazociągi miejskie). Może przybierać formę związków producentów (kartel, trust, koncern). Związki te dają przewagę ekonomiczną nad konkurentami, poprzez osiąganie wyższych zysków, dzięki korzystnemu kształtowaniu cen sprzedaży. Przesłanką istnienia monopolu może być posiadanie patentu, praw autorskich lub prawo wyłączności na sprzedaż danego produktu na danym rynku. Temat 2- Funkcja produkcji i jej właściwości:

3. Kapitałochłonność: to ilość kapitału (np. środków trwałych) w relacji do innych czynników produkcji (np. pracy), niezbędna do osiągnięcia określonego poziomu produkcji. Termin ten może

być używany w odniesieniu do produkcji w pojedynczym przedsiębiorstwie, całym sektorze, branży, czy też w odniesieniu do danej gospodarki narodowej. Miarą kapitałochłonności może być stosunek ilości zaangażowanego kapitału do pracy (np. ilość lub wartość maszyn przypadających na jednego pracownika w danej firmie). Pracochłonność- ilość pracy wykorzystanej do wytworzenia określonego dobra. Pracochłonność określa się w jednostkach czasu pracy na jednostkę produkcji. Wskaźnik pracochłonności informuje, ile czasu potrzeba do wykonania jednostki produkcji. Wzór na wskaźnik pracochłonności ma postać: W= P/n gdzie:   

W – wskaźnik pracochłonności, P – pracochłonność robót, n – ilość robót.

Stopa wzrostu produktu: to powiększanie się z okresu na okres podstawowych wielkości gospodarczych, jak produkcja, dochód, konsumpcja, akumulacja.

Wzrost gospodarki występuje wtedy gdy rośnie zakres świadczonych usług oraz spada produkcja rolnictwa i przemysłu. Wzrost jest związany z dynamiką każdego ze składników gospodarki oraz nawet implikuje możliwość regresu pewnych jej części, wówczas produkcja zmierzając się w różnych kierunkach, mając różną dynamikę, w końcu prowadzi do dodatniego efektu tych zmian (M. G. Woźniak 2008, s. 10) Pojęcie wzrostu gospodarczego obejmuje z jednej strony zależności ilościowe w procesie powiększania się efektów, nakładów i sprawności gospodarki, z drugiej, mechanizm wzrostu gospodarczego, czyli zależności społeczne utrzymujące cały układ w ruchu. Zatem drugi przekrój procesów wzrostowych składa się więc ze struktury funkcjonalnej i układu interesów społecznych oraz struktury instytucjonalnej gospodarki. W analizach wzrostu gospodarczego koncentrujemy uwagę na zmianach produkcji w czasie. W związku z tym istotne jest określenie mierników wzrostu produkcji oraz okresów, dla których te mierniki są obliczane. Powszechnie stosowanym miernikiem wzrostu gospodarczego jest stopa wzrostu produkcji, nazywana również tempem wzrostu produkcji. 4. Izo Izokwantakwanta- (krzywa jednakowego produktu) jest zbiorem możliwych kombinacji nakładu dwóch czynników produkcji, które pozwalają efektywnie wytworzyć daną wielkość produktu.

Izokwanty swym wyglądem przypominają krzywe obojętności. Istnieje jednak zasadnicza różnica między nimi, gdyż izokwanty są oznaczone ilością produktu, jaka im odpowiada, a nie poziomami użyteczności jak jest w przypadku krzywych obojętności. Poszczególne punkty na izokwancie odzwierciedlają różne metody wytwarzania takiej samej ilości produktu. Każdy punkt na izokwancie reprezentuje inną metodę wytwarzania – od metod najbardziej kapitałochłonnych do najbardziej pracochłonnych. Umiejscowienie kilku izokwant na wykresie pokazuje nam swoistą mapę. Każda izokwanta pokazuje różne kombinacje nakładów wykorzystanych w procesie produkcji w celu wytworzenia danej wielkości produktu.

Izokoszta- to w mikroekonomii prosta obrazująca wszystkie kombinacje dwóch czynników produkcji, pracy i kapitału, których koszt całkowity jest taki sam. Zmiana ceny jednego z czynników produkcji powoduje zmianę nachylenia izokoszty. Występuje tutaj niepełna analogia do linii budżetowej. Różnica polega na tym, że położenie izokoszty jest zależne od

maksymalnych kosztów jakie producent jest skłonny ponieść (można wykreślić całą rodzinę izokoszt), nie zaś jak w przypadku linii ograniczenia budżetowego – "odgórnie" określone dochodem gospodarstwa domowego (ani też analogicznymi – przychodami przedsiębiorstwa). Optimum produkcji- wielkość produkcji, która maksymalizuje zysk ekonomiczny przedsiębiorstwa lub minimalizuje jego stratę. Wyznacza się ją rozwiązując równanie MC = MR (MC – koszt krańcowy, MR – utarg krańcowy). Zysk jest osiągany w sytuacji gdy ATC (przeciętny całkowity koszt produkcji) dla danej wielkości produkcji musi być mniejsze od ceny (ATC1), Q,C,L- zmienne. Efektywność może wzrosnąć, jeśli przy określonym(lub niższym) poziomie pracochłonności nastąpi spadek kapitałochłonności, lub odwrotnie, przy danej (lub niższej) kapitałochłonności nastąpi spadek pracochłonności- czyli wzrost wydajności pracy.

Temat 4- mikroekonomia 1.

Innowacja i jej efekty:

to ciąg działań, prowadzących do wytworzenia nowych lub ulepszonych produktów, procesów technologicznych lub systemów organizacyjnych. Termin ten do ekonomii wprowadził Joseph. A. Schumpeter, wskazując tym samym pięć przypadków występowania innowacji: •

Stworzenie nowego produktu;

•

Zastosowanie nowej technologii, metody produkcji,

•

Stworzenie nowego rynku zbytu,

•

Pozyskanie nieznanych dotąd surowców,

•

Reorganizacje określonej gałęzi gospodarki.

Do efektów wdrożenia innowacji zaliczamy: •

zwiększenie funkcjonalności, użyteczności produktów i usług,

•

unowocześnienie przestarzałych systemów,

•

udoskonalenie technologii,

•

usprawnienie komunikacji międzyludzkiej,

•

optymalizację czasu pracy,

•

ochronę środowiska naturalnego.

Innowacja a wynalazek: Wynalazek jest stworzeniem nowego rozwiązania. Dotyczy to w szczególności nowości produktowych. Z tego punktu widzenia wynalazek znajduje się w początkowej fazie procesu innowacyjności. Innowacje charakteryzują się przede wszystkim wdrożeniem nowości. W przypadku działalności biznesowej jest to komercjalizacja nowego rozwiązania. Bez tego elementu nie można mówić o innowacjach. Inaczej jest w przypadku wynalazku. Wynalazek nie musi być rozpowszechniony, aby był wynalazkiem. 2. Innowacyjność- to zdolność podmiotu gospodarczego, gospodarki i jej segmentów do kreacji innowacji, a także ich wdrażania. •

Czynniki:

a) wewnętrzne: – nagromadzone przez przedsiębiorstwo zasoby rzeczowe, – zasoby kapitałowe, – zasoby ludzkie – system zarządzania i kulturę organizacyjną w firmie, – rozwiązania instytucjonalne i motywacyjne b) zewnętrzne ogólne: – system innowacyjny, – polityka innowacyjna państwa, – warunki ogólnorynkowe, – infrastruktura rynkowa, – system edukacji i szkoleń,

c) zewnętrzne operacyjne: – funkcjonalne źródła innowacji, obejmujące odbiorców, dostawców i kooperantów, pozostałych partnerów w biznesie oraz konkurentów, – instytucje sfer nauki i techniki, np. wyższe uczelnie, instytuty naukowe i badawcze, – instytucje i organizacje zajmujące się wspieraniem i pośrednictwem w dziedzinie innowacji (np. parki, inkubatory technologiczne, centra technologiczne), – środowisko lokalne i regionalne. •

Barriery:

a)

brak odpowiedniego wsparcia finansowego i doradztwa

b)

nadgorliwość biurokracji i niewystarczająca cyfryzacja administracji

3. Zmiana technologiczna: jest to tzw. „triada Schumpetera czyli zależność między inwencją, innowacją, a imitacją. wynalazek czyli inwencja (stwarza możliwości innowacyjne), innowacja (pierwsze zastosowanie w praktyce przez twórczego przedsiębiorcę), naśladownictwo czyli imitacja (upowszechnienie innowacji przez kolejne przedsiębiorstwa).

4. Innowacja wg. J. Schumptera: Przez pojęcie innowacji Schumpeter rozumie wszelkie możliwe zmiany w produkcji i dystrybucji towarów. Innowacjami może być zatem: • wprowadzenie na rynek zupełnie nowego produktu lub usługi, ale także zmiana produktu istniejącego, który zwiększa jego jakość i użyteczność • wprowadzenie nowej metody produkcji, może to być metoda oparta na nowych odkryciach i wynalazkach, jak i ulepszenie oparte na istniejącej wiedzy •
<...