Skrypt- Podstawy- Ekonomii-CZĘŚĆ-1- Mikroekonomia - red. Rafał Kowalski, Dominik Kossak PDF

Preview

Summary

PODSTAWY EKONOMII MIKROEKONOMIA OPRACOWANIE EGZAMINACYJNYCH PODSTAWY EKONOMII MIKROEKONOMIA 2016 PODSTAWY EKONOMII MIKROEKONOMIA 2016 Spis 1. WPROWADZENIE DO EKONOMII.................................................................................................. TEMAT 1. PRZEDMIOT BADAWCZY EKONOMI...

Description

PODSTAWY EKONOMII - MIKROEKONOMIA OPRACOWANIE ZAGADNIEŃ EGZAMINACYJNYCH

PODSTAWY EKONOMII - MIKROEKONOMIA 2016

PODSTAWY EKONOMII - MIKROEKONOMIA 2016 Drogi studencie, W Twoje ręce oddajemy efekt zbiorowej pracy Twoich kolegów i koleżanek I roku SSE I st. roku akademickiego 2015/16 na WPAiE UWr. Przyjmując za zasadę efekt synergii, wspólnie podjęliśmy próbę konstrukcji zagadnień i opracowania materii przedmiotu „Podstawy ekonomii” – zgodnie z metodologią wykładowcy p. prof. W. Kwaśnickiego. Skrypt utrzymany jest w narracji wykładowej, uzupełnionej o analizę podręczników Milewskiego oraz Begga, co umożliwia Tobie – przyszły ekonomisto – szerokie spojrzenie na treści programowe. Niniejsze opracowanie ujmuje problematykę pierwszego wielkiego działu ekonomii – mianowicie MIKROEKONOMII, poruszając tematykę teorii wyboru konsumenta, rynku i praw nim rządzących. Poddając analizie wspomniane jej obszary, mieliśmy świadomość, że poruszamy się po dość trudniej materii. Wierzymy jednak, że udało nam się uwolnić opis od zawoalowania treści, czyniąc go klarownym i miarodajnym. Mankamentem skryptu – jak każdej innej skondensowanej formy analizy – jest to, że dotyka on, relatywnie rzec ujmując, kwestii o znaczeniu rudymentarnym, dlatego racjonalne wydaje się sięgnięcie do literatury źródłowej i aktywny udział w dyskursie wykładowym. Jednak optymistyczna predykcja – z jaką się z Tobą dzielimy – pozwala przyjąć za aksjomat, że z pomocą naszego opracowania uda się Tobie, Drogi Kolego/Koleżanko, zdać ten egzamin – primo w trybie sesji właściwej, secundo na wysoką ocenę. Pamiętaj, że choć wykładamy na kanwie swojej pracy wiele zagadnień in extenso, to stanowić ona może jedynie substytut literatury przedmiotu – prymarnej w procesie dydaktycznym. Wierzymy, że nasz wspólny wysiłek może okazać się świetną pomocą w syntezie materiału. Sygnalizujemy jednocześnie, że ewentualne wadliwe części skryptu są wolne od naszej odpowiedzialności. Kończąc, pragniemy życzyć Tobie, Drogi Kolego/Koleżanko, owocnej nauki. Powodzenia na egzaminie! Red. Rafał Kowalski i Dominik Kossak.

Konstrukcję zagadnień i systematykę ich układu zaproponowali Karolina Nawara, Rafał Kowalski, Dominik Kossak. Opracowania zagadnień podjęły się następujące osoby: Kamila Chobot, Magdalena Kasprzyk, Piotr Niemczyk, Daria Madejska, Bianka Breitkopf, Bartosz Miłek, Magdalena Małys, Gabriela Dubiec, Dominik Zwierzchowski, Klaudia Paruzel, Aleksandra Bednarz, Monika Świeczka, Adrianna Skrzypczyńska, Klaudia Pawlak, Anna Kalemba, Artur Janikowski, Paulina Szaniec, Agata Dalidowska, Aleksandra Stępińska, Kinga Oleksy, Magdalena Jagielak, Romina Jasik, Barbara Kulińska, Michał Ruszniak, Adrianna Steć, Justyna Sklorz, Karolina Piasna, Monika Michalska, Anna Czajkowska, Klaudia Malik, Kacper Szewczykowski, Vladyslav Sokol, Borys Weiner, Agnieszka Panek, Martyna Kot, Magdalena Miszczak, Kamil Mirocha, Krystyna Bilynska, Izabela Kardasz.

PODSTAWY EKONOMII - MIKROEKONOMIA 2016

Spis treści DZIAŁ. 1. WPROWADZENIE DO EKONOMII...................................................................................................4 TEMAT 1. PRZEDMIOT BADAWCZY EKONOMII –RÓŻNORODNOŚĆ DEFINICYJNA EKONOMII...................................4 TEMAT 2. PODZIAŁ EKONOMII I JEJ FUNKCJE........................................................................................................... 5 TEMAT 3. „UNIWERSALNY PROBLEM EKONOMICZNY” W UJĘCIU SKOUSENA. CZYNNIKI PRODUKCJI. PIRAMIDA POTRZEB WG MASLOWA. POJĘCIE GOSPODAROWANIA W UJĘCIU ROBINSONA. TYPY PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH.................................................................................................................................................... 9 TEMAT 4. ROZWÓJ MYŚLI EKONOMICZNEJ. GŁÓWNE NURTY EKONOMII..............................................................11 TEMAT 5. LIBERALNA MYŚL EKONOMICZNA. WŁASNOŚĆ W UJĘCIU WOLNORYNKOWYM. RYNEK WOLNOKONKURENCYJNY...................................................................................................................................... 16 TEMAT 6. SZKOŁA AUSTRIACKA EKONOMII............................................................................................................ 19 TEMAT 7. ROZWÓJ A RÓŻNORODNOŚĆ – KWESTIA ZRÓŻNICOWANIA DOCHODÓW W SKALI MIĘDZYNARODOWEJ I W SKALI KRAJU.................................................................................................................................................... 22 TEMAT 8. NADZĘDZIA ANALIZY EKONOMICZNEJ. MODELE EKONOMICZNE...........................................................25 TEMAT 9. TECHNIKI BADANIA SYSTEMÓW EKONOMICZNYCH...............................................................................30 TEMAT 10. POJĘCIE SYSTEMU EKONOMICZNEGO. KAPITALIZM JAKO SYSTEM EKONOMICZNY..............................31 TEMAT 11. PODSTAWOWE POJĘCIA GOSPODARKI KAPITALISTYCZNEJ - POJĘCIE DOBRA GOSPODARCZEGO, POJĘCIE CENY, JEJ DETERMINANTY WG DE OLIVI I JEJ FUNKCJE WG FRIEDMANA.................................................33 TEMAT 12. REWOLUCJA MARGINALISTYCZNA KOŃCA XIX w. UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA I UŻYTECZNOŚĆ KRAŃCOWA. I i II PRAWO GOSSENA. OPTIMUM KONSUMENTA............................................................................35 TEMAT 13. KRZYWA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH A OGRANICZONE ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNE GOSPODARKI. EFEKTYWNOŚĆ W SENSIE PARETA......................................................................................................................... 37 DZIAŁ 2. RYNEK. POPYT. PODAŻ.................................................................................................................... 42 TEMAT 14. RYNEK JAKO PODSTAWOWY REGULATOR GOSPODARKI......................................................................42 TEMAT 15. POPYT W UJĘCIU MIKROEKONOMICZNYM..........................................................................................46 TEMAT 16. PODAŻ W UJĘCIU MIRKOEKONOMICZNYM..........................................................................................49 TEMAT 17. CENA RÓWNOWAGI RYNKOWEJ. MODELE STATYSTYCZNE I DYNAMICZNE POPYTU I PODAŻY.............51 TEMAT 18. MECHANIZM PRZESUNIĘĆ KRZYWEJ POPYTU / KRZYWEJ PODAŻY [w przygotowaniu].......................56 TEMAT 19. ELASTYCZNOŚĆ CENOWA / DOCHODOWA / MIESZANA POPYTU.........................................................56 TEMAT 20. OBLICZAMY ELASTYCZNOŚĆ POPYTU [w przygotowaniu]...................................................................62 TEMAT 21. CENOWA ELASTYCZNOŚĆ PODAŻY. PODATKI A CENA...........................................................................62 DZIAŁ 3. WSTĘP DO MIKROEKONOMII........................................................................................................67 TEMAT 22. PODSTAWY TEORII WYBORU KONSUMENTA I – WYBÓR EKONOMICZNY, STRUKTURA KONSUMPCJI BIEŻĄCEJ, OGRANICZENIA BUDŻETOWE................................................................................................................67 TEMAT 23. PODSTAWY TEORII WYBORU KONSUMENTA II – GUSTY KONSUMENTA, I i II PRAWO GOSSENA, KRZYWA OBOJĘTNOŚCI DÓBR, LINIA OGRANICZENIA BUDŻETOWEGO.................................................................69 TEMAT 24. PODSTAWY TEORII WYBORU KONSUMENTA III – ZASADA MAKSYMALIACJI UŻYTECZNOŚCI CAŁKOWITEJ, KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI. FUNKCJA UŻYTECZNOŚCI [w przygotowaniu].............................73

PODSTAWY EKONOMII - MIKROEKONOMIA 2016 TEMAT 25. PODSTAWY TEORII WYBORU KONSUMENTA IV – RÓWNOWAGA KONSUMENTA, I PRAWO ENGLA, KRZYWA DOCHÓD-KONSUMPCJA, EFEKT SYBSTYTUCYJNY I DOCHODOWY ZMIANY CENY....................................73 TEMAT 26. RODZAJE I FUNKCJE PRZEDSIĘBIORSTWA............................................................................................78 TEMAT 27. ORGANIZACJA PRZEDSIĘBIORSTWA.....................................................................................................86 TEMAT 28. ANALIZA FINASNOWA PRZEDSIĘBIORSTWA – PODSTAWOWE POJĘCIA...............................................88 TEMAT 29. ANALIZA KOSZTÓW PRZEDSIĘBIORSTWA – WPROWADZENIE..............................................................90 TEMAT 30. ANALIZA KOSZTÓW PRZEDSIĘBIORSTWA – KRZYWE KOSZTÓW W KRÓTKIM OKRESIE – WYKRESY......95 TEMAT. 31. ANALIZA KOSZTÓW PRZEDSIĘBIORSTWA – KRZYWE KOSZTÓW W DŁUGIM OKRESIE – WYKRESY.......98 TEMAT 32. EKONOMIA SKALI I MES.....................................................................................................................101 TEMAT 33. OPTYMALNE ROZMIARY PRODUKCJI..................................................................................................104 TEMAT 34. TEORIA PODAŻY – FUNKCJA PRODUKCJI COBBA-DOUGLASA.............................................................105 TEMAT 35. PODSTAWOWE STRUKTURY RYNKU I – CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH STRUKTUR RYNKU.. 107 TEMAT 36. PODSTAWOWE STRUKTURY RYNKU II – MORFOLOGICZNY SCHEMAT RYNKU, MIARY KONCENTRACJI RYNKU................................................................................................................................................................. 117 TEMAT 37. PODSTAWOWE STRUKTURY RYNKU III – KRÓTKOOKRESOWA I DŁUGOOKRESOWA RÓWNOWAGA PRZEDSIĘBIORSTWA W WARUNKACH RYNU DOSKONALE KONKURENCYJNEGO.................................................120 TEMAT 38. TEORIA RYNKÓW SPORNYCH BAUMOLA [w przygotowaniu]............................................................124

PODSTAWY EKONOMII - MIKROEKONOMIA 2016 DZIAŁ. 1. WPROWADZENIE DO EKONOMII. TEMAT 1. PRZEDMIOT BADAWCZY EKONOMII – RÓŻNORODNOŚĆ DEFINICYJNA EKONOMII. Ekonomia – nauka społeczna analizująca oraz opisująca produkcję, dystrybucję oraz konsumpcję dóbr. Jej zadaniem nie jest wskazywanie ludziom, do jakich celów powinni dążyć. Jest to nauka o tym, jakich środków należy użyć, żeby osiągnąć obrane cele, a nie o tym, jakie cele sobie wyznaczać. Definicja ekonomii wg: Ludwiga von Misesa: Ekonomia jest teoretyczną nauką uniwersalną, a jej aprioryczne prawa z natury rzeczy nie mogą zależeć od historycznych okoliczności. „Jej zadaniem nie jest informowanie ludzi, do jakiego celu winni dążyć. Jest to nauka o środkach, które winny być zastosowane do osiągnięcia wybranego celu, a nie nauka o wybieraniu celów”. Przedmiotem tej nauki jest ludzkie działanie, a nie zdarzenia psychologiczne, które prowadzą do działania. Ekonomia nie zajmuje się rzeczami i konkretnymi obiektami materialnymi, lecz ludźmi, ich zamysłami i działaniami. Romana Milewskiego: Ekonomia jest nauką o prawidłowościach rządzących procesem gospodarowania czyli gospodarczą działalnością ludzi. Te prawidłowości określamy mianem praw ekonomicznych. Funkcje ekonomii: - poznawcza - dostarcza wiedzy o zjawiskach i procesach gospodarczych, rządzących nimi prawidłowościach, przyczynach i skutkach – co i jak dla kogo produkować; - aplikacyjna - ustalenia i wynikające z nich wnioski dostarczają wskazówek przydatnych w działalności gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, państwa, związków zawodowych itd. Marka Skousena: „Ekonomia jest nauką, która odnosi się przede wszystkim do sposobów tworzenia bogactwa, dochodu, poprawy standardu życia, produkcji i dystrybucji dóbr i usług – wszystkiego co ma na celu poprawę naszego życiowego losu”, Henry’ego Hazlitta „Sztuka ekonomii polega na tym, by spoglądać nie tylko na bezpośrednie, ale i na odległe skutki danego działania czy programu; by śledzić nie tylko konsekwencje, jakie dany program ma dla jednej grupy, ale jakie przynosi wszystkim.” Friedricha Hayeka: „Osobliwym zadaniem ekonomii jest pokazanie ludziom jak mało w istocie wiedzą o tym, co w ich mniemaniu da się zaprojektować […] w pewnym sensie działalność, jaką ekonomia pragnie wyjaśnić, nie odnosi się do zjawisk fizycznych, ale do ludzi. Wartości ekonomiczne są interpretacją faktów fizycznych widzianych w kategoriach obiektów fizycznych, służących w szczególnych sytuacjach zaspokojeniu ludzkich potrzeb. Zatem można by ekonomię określić ... jako metateorię, teorię o teoriach jakie ludzie tworzą po to, by w sposób najefektywniejszy odkryć i wykorzystać środki, jakimi dysponują dla zróżnicowanych celów.” 6. Davida Begga:

PODSTAWY EKONOMII - MIKROEKONOMIA 2016 „Ekonomia jest nauką badającą, w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym, co, jak i dla kogo wytwarzać." Ekonomia pozytywna zajmuje się obiektywnym, naukowym objaśnieniem zasad funkcjonowania gospodarki. Ekonomia normatywna dostarcza zaleceń i rekomendacji na subiektywnych sądach wartościujących

Dobry i zły ekonomista: a) H.Hazlitt - „Zły ekonomista widzi tylko to, co bezpośrednio uderza wzrok; dobry ekonomista patrzy także dalej. Zły ekonomista widzi tylko bezpośrednie konsekwencje proponowanego kierunku polityki; dobry ekonomista spogląda także na konsekwencje dalsze i pośrednie. Zły ekonomista widzi tylko skutki, jakie dana polityka przyniosła lub przyniesie pewnej konkretnej grupie; dobry ekonomista bada także skutki, jakie polityka przyniesie wszystkim grupom.” b) F.Bastiat - Między złym a dobrym ekonomistą istnieje tylko jedna różnica: pierwszy poprzestaje na skutku widocznym, drugi zaś bierze pod uwagę zarówno skutek, który widać, jak i skutki, które należy przewidzieć. … Dlatego też zły ekonomista troszczy się o niewielkie teraźniejsze korzyści, ryzykując wielkie straty w przyszłości, podczas gdy prawdziwy ekonomista dąży do wielkich korzyści w przyszłości, nawet jeżeli na początku naraża się na małe straty Skutki pozytywne i negatywne w długim i krótkim okresie czasu (F.Bastiat):

TEMAT 2. PODZIAŁ EKONOMII I JEJ FUNKCJE. Funkcje ekonomii, wyróżniamy dwie podstawowe: -Funkcja poznawcza - dostarczająca wiedzy o gospodarce, zachodzących w niej zjawiskach i procesach, przyczynach i skutkach danych zjawisk.

PODSTAWY EKONOMII - MIKROEKONOMIA 2016 -Funkcja aplikacyjna - polegająca na dostarczaniu podmiotom gospodarczym (przedsiębiorcom, konsumentom, państwu) wiedzy o tym, jak postępować w danej rzeczywistości gospodarczej. Funkcja ta pozwala zaaplikować wyniki badań to sfery realnej gospodarki.

MIKROEKONOMIA Zajmuje się szczegółowym badaniem indywidualnych decyzji podmiotów gospodarczych (przedsiębiorstw, gospodarstw domowych) dotyczących pojedynczych towarów. Główną dziedziną mikroekonomii jest teoria rynku, analizująca zależności pomiędzy popytem i podażą oraz problem równowagi na poszczególnych rynkach: dóbr materialnych, usług oraz czynników produkcji. W tym kontekście zajmuje się ona także problematyką optymalizacji wyborów producentów (dotyczących rozmiarów i struktury produkcji oraz metod wytwarzania) i konsumentów (w odniesieniu do rozmiarów i struktury konsumpcji). W badaniach mikroekonomicznych gospodarkę danego kraju lub regionu traktuje się jako zbiór podmiotów i interakcji między nimi, nie zaś jako jednolity organizm.

MAKROEKONOMIA Nacisk na wzajemne związki w gospodarce jako całości. Dziedzina ekonomii posługująca się wielkościami zagregowanymi (zbiorczymi, dotyczącymi całej gospodarki) do badania prawidłowości występujących w gospodarce jako całości. Przedmiotem zainteresowania makroekonomii jest przede wszystkim zrozumienie tego, w jaki sposób tworzy się dochód narodowy i jak dokonuje się podziału dochodu narodowego, a także zagadnienia związane z inflacją, bezrobociem, inwestycjami i bilansem płatniczym, z uwzględnieniem polityki pieniężnej banku centralnego oraz polityki gospodarczej państwa. Makroekonomia bada gospodarkę, zarówno narodową, jak i światową, jako ogół zależności występujących między najważniejszymi agregatami gospodarczymi, takimi jak: łączny (globalny) popyt i podaż produktów i usług, średni poziom cen, poziom zatrudnienia, wielkość konsumpcji i inwestycji, czy dochody i wydatki budżetu państwa. Można wyróżnić dwa podejścia do analizy makroekonomicznej. Pierwsze, które wychodząc z badania natury gospodarującego człowieka (natury ludzkiej) stara się zrozumieć procesy zachodzące na poziomie aktywności podstawowych podmiotów gospodarczych (producentów i konsumentów), następnie stosując uogólnienia tych „mikrozachowań” dochodzi się do pewnych ogólnych prawidłowości na poziomie całej gospodarki; te poznane ogólne właściwości mogą stać się podstawą do prowadzenia polityki gospodarczej państwa. W drugim podejściu pomija się tę wstępną analizę mikroekonomiczną i operuje się od razu zmiennym zagregowanymi po to, aby budować modele wzajemnych współzależności tych zagregowanych zmiennych. Makrowielkości są agregatami powstałymi dzięki połączeniu odpowiednichwielkości mikroekonomicznych. Łączenia wielkości mikroekonomicznych w celu otrzymaniamakrowielkości gospodarczych nazywa się agregacją .Wielkości gospodarcze dzielimy na dwie grupy:- występujące w postaci zasobów,- występujące w postaci strumieni. Zasoby określają nagromadzony stan danej wielkości w określonym momencie. Natomiast strumienie ukazują wartości pewnych wielkości ekonomicznych w jakimś przedziale czasu. Przykładami makrowielkości w postaci zasobów są: zatrudnienie, bezrobocie i majątek produkcyjny, w postaci strumieni są: produkcja, dochód, wydatki,sprzedaż, inwestycje. Zmiany wielkości ekonomicznych w postaci zasobów uzależnione są odrozmiarów ich strumieni ekonomicznych. Na przykład rozmiary zatrudnienia (zasób)zmieniają się w określonym kierunku w zależności od relacji między strumieniami przyjęć do pracy i odejść z pracy; natomiast zmiany wielkości bezrobocia (zasób) zależą od strumieninapływu osób do stanu bezrobocia i odpływu ze stanu bezrobocia.Przy dokonywaniu agregacji należy przestrzegać kilku zasad. Po pierwsze, należyagregować wielkości jednorodne. Po drugie , przy agregowaniu zasobów jest ważne, abywielkości ekonomiczne dotyczyły tego samego momentu. Po trzecie, przy agregowaniustrumieni należy brać pod uwagę wielkości dotyczące tego samego okresu.Agregacja wielkości ekonomicznych wymaga przyjęcia odpowiednich jednostek pomiaru:

PODSTAWY EKONOMII - MIKROEKONOMIA 2016 •Mierzenie makrowielkości gospodarczych w jednostkach naturalnych maograniczony zakres – jest możliwe tylko w odniesieniu do niektórych kategorii,np. zatrudnienia i bezrobocia, które można mierzyć w osobach. •Mierzenie wielkości agregatowych w jednostkach pieniężnych: wyodrębniamynominalne i realne wartości (pieniężne) agregatów . Aby móc badać taki zagregowany świat, ekonomiści posługują się właśnie specjalnie skonstruowanymi miernikami, a mianowicie realnym produktem narodowym brutto(PNB) i poziomem cen. Zmienne makroekonomiczne – schemat:

MEZOEKONOMIA: Analiza rozwoju branży. w ekonomii opis i analiza zjawisk związanych z procesami przemian strukturalnych, tzn. zmiany relacji między gałęziami i sektorami produkcji zatrudnienia oraz regionami. MEGAEKONOMIA: Megaekonomia - dziedzina ekonomii zajmująca się analizą zagadnień dotyczących gospodarki światowej w kontekście zjawisk demograficznych, społecznych i ekologicznych.W badaniach megaekonomicznych przedmiotem badań jest gospodarka Ziemi (świata) - głównie gospodarka zasobami Ziemi, rozwój globalny, międzynarodowe stosunki gospodarcze i społeczne oraz zależności między gospodarką a ekologią w ujęciu globalnym EKONOMIA POZYTYWNA I NORMATYWNA Pozytywna – obiektywne, Celem ekonomii pozytywnej jest wyjaśnienie, w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące podejmuje decyzje dotyczące konsumpcji, produkcji i wymiany dóbr. Służy to dwóm celom. Pierwszy z nich to odpowiedź na pytanie, dlaczego gospodarka działa tak, jak działa. Drugi cel to stworzenie podstaw do przewidywań reakcji gospodarki na zmianę warunków działania. Ekonomia normatywna istotnie różni się od pozytywnej. naukowe wyjaśnianie zasad funkcjonowania gospodarki.

Normatywna – zalecenia i rekomendacje oparte na subiektywnych sądach wartościujących. Podejście deskryptywne – metodologiczne podejście w polityce gospodarczej, które separuje się od wad podejścia normatywnego oraz pozytywnego. Szczególną cechą tego podejścia jest zwrócenie uwagi na zmienność warunków, w jakich zachodzi badane zjawisko.Podejście to zakłada, że przedmiot badania to obiekt w określonym czasie i przestrzeni (a więc przykładowo gospodarka czy społeczeństwo jakiegoś kraju). Jedynie obiektywne zbadanie obiektu (przy pomocy najlepiej identyfikującej go metody) może pozwolić na wnioskowanie na jego temat, nie wolno wprowadzać uogólnień.Teoria wyjaśniająca funkcjonowanie obiektu ekonomicznego powinna rozpoczyn...