Teoria dezintegracji pozytywnej K. Dąbrowskiego PDF

Preview

Summary

Teorie stresu...

Description

5. Teoria dezintegracji pozytywnej K. Dąbrowskiego Ewolucję psychiczną rozumie jako proces rozluźnienia pierwotnej spoistości całości (tzw. integracji pierwotnej), a następnie scalania jej elementów na wyższym poziomie. Jest to dezintegracja pozytywna, gdyż ta nowa organizacja jest podobnie zwarta i sprawna jak poprzednia. Istota mechanizmu dezintegracji: kryzys rozwojowy w każdej z ośmiu faz rozwoju człowieka ma charakter: (a) stagnacyjny w przypadku powrotu (po kryzysie) na ten sam poziom rozwojowy, (b) regresyjny w przypadku cofnięcia się na niższy poziom rozwoju (np. w przypadku chorób zaburzających procesy rozwojowe), (c) progresywny w przypadku przejścia na wyższy poziom indywidualnego rozwoju (dezintegracja pozytywna). Struktury zintegrowane spotyka się głównie u ludzi normalnych, u których momenty dezintegracji są względnie krótkotrwałe, grają rolę drugorzędną i szybko przemijają. Jednakże u jednostek normalnych zdarzają się krócej lub dłużej trwające zachwiania spokojnej, zintegrowanej postawy. Przyczyną tych zaburzeń integracji pierwotnej bywają zazwyczaj stresowe sytuacje kryzysowe, takie jak osobiste nieszczęścia i cierpienia fizyczne. Gdy jednak mija przyczyna owych zaburzeń integracji, osoby ponownie przystosowują się do otaczającej rzeczywistości i osiągają właściwy poziom integracji. Proces dezintegracji jest mniej lub bardziej świadomy. Często sama świadomość własnego stanu dezintegracji jest impulsem do usunięcia tego stanu. Niekiedy jednak sama świadomość własnego wewnętrznego rozbicia nie jest wystarczająca do tego, aby zaistniało pragnienie i dążenie do osiągnięcia wyższego stopnia osobistego rozwoju. W tym ostatnim przypadku wymagana jest interwencja kryzysowa ze strony np. pedagoga, psychiatry, psychologa itp. Brak takiej interwencji w sytuacjach kryzysu na etapie dezintegracji negatywnej może prowadzić do utrwalenia się nieefektywnych, z punktu widzenia własnego rozwoju, reakcji na stres w postaci chorób psychosomatycznych, zachowań autodestrukryjnych (alkoholizm, narkomania, samobójstwa) lub dewiacji społecznych. Tak więc zdaniem Dąbrowskiego można się liczyć również z dezintegracją negatywną-

gdy proces dezintegracyjny bądź nie doprowadza

jednostki do osiągnięcia wyższego poziomu rozwoju, bądź doprowadza do obniżenia jej poziomu (procesy kompensacyjne spotykane np. w ciężkich kalectwach przejawiające się w postawie agresywnej do otoczenia, zamknięcia się w sobie itp.). Oba te aspekty procesu dezintegracji pozytywnej vs. negatywnej Dąbrowski rozpatruje w dwóch postaciach: jednopoziomowej i wielopoziomowej. Dezintegracja jednopoziomowa przejawia się w różnych formach, jak np.: dezintegracja związana z niektórymi ważniejszymi okresami cyklu życiowego czł. dezintegracja wywołana wypadkami, które spotykają jednostkę; dezintegracja występująca w różnych formach przystosowania się życiowego; dezintegracja związana z pewnymi

właściwościami hierarchiczna

typologicznymi

wiąże

się

z

przewartościowaniem

(samoświadomość, samowiedza). jest możliwe.

(temperamenty).

Dezintegracja „własnego

wielopoziomowa

środowiska

czyli

wewnętrznego"...