Theoretische proef voet-handverzorging PDF

Preview

Summary

Download Theoretische proef voet-handverzorging PDF

Description

Theorie voet- en handverzorging 1: Inleiding   



Materiaal: -Goed gekozen -Beste kwaliteit Aangepaste praktijkruimte Apparaten: -Frees -Ultrasoon -Sterilisator Hulpmiddelen: Verbanden en toebehoren

1.1 Voor wie? ▪ Voor iedereen, maar in het bijzonder bij: ▪ Extra belasting van de voeten ▪ Misvormingen en afwijkingen ▪ Diabetici (doktersvoorschrif) 1.2 Behandelende functie: ▪ Voet nazicht ▪ Verzorging van nagels en huid ▪ Beperkte behandeling van sommige nagel- en huidaandoeningen ▪ Voetmassage ▪ Toepassen van een beperkt aantal hulpmiddelen 1.3 Taak: ▪ Verzorgend ▪ Adviserend ▪ Verwijzend/signalerend ▪ EHBO 1.4 Doel: ▪ Pijnen verlichten ▪ Oorzaken wegnemen (indien mogelijk) ▪ Rendement van de voet verhogen

3: Deontologie, wettelijke verplichten ▪ Zwijgplicht/beroepsgeheim ▪ Verzekering ▪ Het terrein van de arts niet betreden ▪ Doorverwijsplicht ▪ Werken naar voorschrif (bij doorverwijzing door arts) ▪ Geen geneesmiddelen overhandigen ▪ Correcte hygiënische normen hanteren

5: Voetonderzoek 5.1.1 Bouw van de voet (zie lessen anatomie) Voetwortel→tarsus Middenvoet→ metatarsus Tenen→ ossa digitorum pedis/phalanges/digiti Phalanx proximalis Phalanx medialis Phalanx distalis ▪ Voetaanzicht ▪ Voetgewelven - Lengtegewelven: - binnenste - buitenste - Dwarsgewelven: - voorste - achterste ▪ Steunpunten Voetonderzoek: werkwijze Onbelast: Palpatie: Controle bewegingsmogelijkheden:  Pronatie- supinatie hiel  Pronatie- supinatie voorvoet  Teengewrichten: plantair-dorsaal Belast:  Inspectie bij het gaan: voetafwikkeling  Abductie van de voorvoet  Adductie van de voorvoet Inspectie bij het staan:  Afwijkingen in bouw van de voet  Misvormingen en hun locatie  Abnormale verhevenheden (eelt,..)  Toestand van de huid (littekens, spataders, schimmel,…) Onderzoek schoeisel:  Slijtage  Hakhoogte  Vormverandering Klachten van de klant:  Vragen stellen

6: Voetmisvormingen 1. Aangeboren of congenitaal ▪ Primair congenitaal: erfelijk

▪ Secundair congenitaal: abnormale invloeden tijdens zwangerschap 2. Verworven ▪ Tijdens de geboorte ▪ Na de geboorte 1.1 Congenitale voetmisvormingen (aangeboren) ▪ Afwezigheid van bepaalde beenderen ▪ Misvorming van de beenderen ▪ Ontdubbeling van bepaalde beenderen ▪ Vergroeiing van weefsels en/of beenderen → orthopedisch chirurg ▪ Misvormingen met betrekking tot beenderen, banden, gewrichten en spieren 1. Klompvoet: pes varus of talipes equinovarus/ horrelvoet Omschrijving:  Voorvoet wijst naar binnen (adductie) en staat naar binnen gedraaid (supinatie). Achtervoet naar binnen gekanteld (varus).  enkelzijdig of dubbelzijdig Oorzaken:  abnormale verschuiving beenderen, erfelijkheid, verlamming, TBC, trauma, infecties,.. Behandeling:  eerste 3 maand afwachten, erna eventueel operatie, moet binnen een jaar goed zijn  gipsbehandeling en nabehandeling: laarsbeugel, steunzolen, kine,… 2. Spitsvoet: pes equinus/paardenvoet Omschrijving:  Men loopt op voorvoet en tenen  Samen met klompvoet = pes equinovarus Oorzaken:  verkorting kuitspier  verlamming buigspieren voetrug Behandeling:  orthopedische ingreep  chirurgie: - verlengen achillespees, verkorting dorsale buigspieren voet 3. Hakvoet: pes talus Omschrijving:  Voet is sterk omhoog gebogen in dorsale flexie  Hele voet hierbij in lichte valgus en pronatiestand  Men loopt (sleept) op de hiel, onstabiliteit bij het staan Oorzaak:  foutieve kiemaanleg, verlamming kuitspieren, kinderverlamming,… Behandeling:  na de geboorte de voeten in maximale spitsstand in gips en nadien nachtspalken  steunzolen, operatie

4. Knikvoet: pes valgus Omschrijving:  Buitenwaartse knikvoet = varusstand (buitenrand voet/supinatie)  Binnenwaartse knikvoet = valgusstand (binnenrand voet/pronatie) Oorzaken:  verlamming van de voorste scheenbeenspier,… Behandeling:  scheefstand corrigeren door externe of orthopedische chirurgie → Komt zelden in zuivere vorm voor, meestal gepaard met platvoet, spitsvoet, X-benen,… 5. Holvoet: pes cavus Omschrijving:  Overdreven gewelfde voetholte: voetzool tss. voorvoet en hiel raakt geen grond  Vaak naar buiten gebogen hiel, lopen op buitenrand voet  Spreidvoet en klauwstand van tenen met likdoorns 2 soorten:  calcaneo-cavus: hielbeen en sprongbeen hoger, slappe achillespees  plantaris-cavus: sterk naar beneden gebogen voorvoet, strakke achillespees Oorzaak:  aangeboren verstoring krachtsverhoudingen tussen de verschillende voetspieren  overontwikkelde voetzoolspieren= hypertonisch  onderontwikkelde voetrugspieren= hypotonisch Behandeling:  chirurgie  pes calcaneo-cavus: dragen van hoge hakken, rennen, springen  pes plantaris-cavus: dragen van lage hakken 6. Platvoet: pes planus Plat-knikvoet: Omschrijving:  voeten neigen naar binnen, (hielbeen naar binnen gericht)  wel voetboog aanwezig Oorzaak:  verslapte of uitgerekte banden en spieren= samenhang van de voetbeentjes verminderd Behandeling:  goed aansluitende schoenen zonder hak  correctie-steunzolen Echte platvoet: Omschrijving:  geen voetboog, binnenkant voet maakt volledig grondcontact  klachten: lage rugpijn, pees-en spierproblemen, vermoeidheidsverschijnselen Oorzaak:  in hoge mate erfelijk Behandeling:  nieuwe voetstand creëren om de functie van de voet te verbeteren en bepaalde lichaamsdelen de ontlasten

1.2 Verworven voetmisvormingen ▪ Door zenuwbeschadiging ▪ Door uitval van spieren bij kinderverlamming ▪ Bij letsels van het centrale zenuwstelsel ▪ Onevenwicht tussen verschillende spieren (trauma, wonde, peesscheur, beenbreuk,…) 1. Holvoet Omschrijving:  Klachten: nagelproblemen : nagelhoek scheurt en breekt af= eeltgroei in de nagelwal + eelt en likdoorns op de drukpunten Oorzaak:  langdurige bedlegerigheid (onvoldoende dorsale flexie)  achillespeesverkorting  te kleine, onaangepaste schoenen met hoge hak Behandeling:  verwijderen van eelt en likdoorns  correctie – en steunzolen 2. Platvoet Omschrijving:  Bij het kleine kind: infantiele platvoet, veel vetweefsel  Adolescenten: pijnlijk, bij lang staan  Volwassene: overgewicht Oorzaken:  verzwakte ligamenten en voetspieren  na langdurige ziekte, zwangerschap, staand werk  schuine stand onderbeen (x- of o-benen)  breuken hielbeen, spierverlamming  ontsteking middenvoet Behandeling:  -steunzolen, heropvoeden van de spieren

3. Spreidvoet: pes planotransversus Omschrijving:  Doorgezakte voorvoetboog  Eén of meerdere verzwakte middenvoetsbeentjes Oorzaak:  dragen van schoenen met hoge hak= overbelasting voorste dwarsgewelf = middenvoetsbeenderen en tenen in spreidstand, spieren en banden zwak Klachten:  pijn voorvoet, eeltvorming onder voorvoet, likdoorns, hamertenen, hallux valgus Behandeling:  verantwoord schoeisel, geen hoge hakken - eelt, likdoorns,… verwijderen, antidrukverband

7: Teenmisvormingen ▪ Aangeboren ▪ Verworven 2.1 Congenitale teenafwijkingen 1. Kromme tenen Omschrijving:  Veel voorkomend, familiair, bilateraal, symmetrisch.  Meestal 4de en 5de teen.  Het eindkootje van teen is naar mediaal uitgeweken en gebogen. De aangedane teen ligt onder de mediaal naastliggende teen.  Geroteerde teennagel Behandeling:  25% spontane verbetering  eeltvorming op toppen tenen wegnemen  eventueel operatie 2. Niet gescheiden tenen of syndactylie Omschrijving:  Veroorzaakt geen pijn Behandeling:  enkel nodig als er klachten zijn 3. Hamertenen Omschrijving:  Extensie ter hoogte van het metatarso-phalangeale gewricht en flexie van het proximale interphalangeale gewricht. Behandeling:  bij jonge kinderen: passieve flexie van de teen adhv. steunzolen met voorvoet pelotte  tenotomie: pees doorsnijden 4. Overliggende tenen Omschrijving:  Meestal de vijfde teen die ligt over de vierde teen. Ook de overige kleine tenen kunnen over de naastgelegen teen liggen.  Familiar, zowel eenzijdig als dubbelzijdig Behandeling:  geen klachten = niet behandelen  operatie 5. Extra tenen of polydactylie Omschrijving:  Vrij veel voorkomend  Meestal extra tenen aan buitenzijde voet Behandeling:



operatieve verwijdering extra tenen (liefst op leefijd van ongeveer 1 jaar)

2.2 Verworven teenafwijkingen 1. Hallux valgus Omschrijving:  Afwijking van het metatarsophalangeaal gewricht tss. metatarsus I en digitus I  In erge gevallen een luxatie naar buiten van metatarsus I= knobbel of bunion aan mediale zijde grote teen  Knobbel rood en pijn= slijmbeursontsteking (bursitis). Vaak eelt met of zonder likdoorn.  Juveniele en adulte hallux valgus Oorzaak:  erfelijk  ten gevolge van spreidvoet  dragen van te spits/smal schoeisel en te hoge hak Evolutie volgens stadia:  jonge leefijd:verandering anatomische verhouding  beweeglijkheid normaal, geen pijn  eerst afwijking grote teen + metatarsaal I in adductie.  gewricht gaat afwijken → functiebeperking van gewricht = afwijkend looppatroon Behandeling:  goede schoenen (brede voorvoet, lage hak, zacht leder, orthopedische schoenen of zolen, …) - voetverzorger: eelt en likdoorns, orthesen, antidrukverband  soms operatie 2. Hallux rigidus Omschrijving:  Verstijving metatarsophalangeaal gewricht grote teen, zonder afwijking van de as  Arthrosis deformans= sleet gewrichtsoppervlakten Oorzaken:  normale sleet bij oudere personen, gestimuleerd door groeistoornissen of beroep herkenning  op de voetrug een beenderige knobbel  slijmbeursontsteking, eeltpitten Behandeling: verzorgen van eeltpitten, orthopedische schoenen, operatie 3. Hallux Malleus  Grote teen in hamerstand,meestal bij holvoet 4.Hallux Varus  Grote teen mediaal gericht  Als gevolg van artritis 5. Over elkaar liggende tenen Omschrijving:  Zijdelings afwijkende tenenstand waarbij ene teen op de andere drukt.



Quintus varus: als vijfde teen mediaal afwijkt en op vierde teen ligt (soms metatarsaal V lateraal uitgeweken) Oorzaken:  te puntige schoenen, te enge kousen: → tenen plaatsen zich abnormaal boven elkaar  Door hallux valgus of laterale afwijking grote teen Behandeling:  soepele afwijking= kleefpleister om teen op juiste plaats te houden, orthoplastie, operatie,… - grijpoefening met de tenen 6. Klauwtenen Omschrijving:  Teen die krom staat, maar nog niet vastgegroeid in die stand. Phalanx distalis naar beneden gericht.  Gestoord evenwicht tussen strek- en buigspieren  Door irritatie op uitstekende gewrichten ontstaan eeltpitten Oorzaak:  dragen van verkeerde of te kleine schoenen  aanwezigheid hallux valgus  holvoeten Behandeling:  verwijderen eelt en eeltpitten, orthese, operatie 7. Hamertenen Omschrijving:  Flexibele (nog strekbaar) of rigide (kan je niet strekken) hamerteen. Phalanx distalis ligt plat. Oorzaak:  dragen van verkeerde of te kleine schoenen  aanwezigheid hallux valgus  holvoeten  artritis  hoge spierspanning voetspieren  een teen die langer is dan de andere Behandeling:  verwijderen eelt en eeltpitten, orthese, operatie

8. Exostosen 2.3 Hielspoor of spina calcaneï Hielspoor: Omschrijving:  Soort botwoekering (vergroeiing) door irritatie van botvlies van het hielbeen = pijnlijk  Gevolg van peesplaatontsteking bij de hiel  Kalk zet zich af op plaats beschadiging:aanhechting peesplaat Oorzaak:



overbelasting hiel, zwaar lopen op de hielen door verkeerde voetafwikkeling, overgewicht, slecht schoeisel, staand beroep, holvoet, valgusstand hielbeen, instabiele voorvoet Pijnklachten:  scherpe pijn in hiel bij eerste stappen ‘s morgens of na een langere periode van rust  zeurende pijn in hiel bij langdurige belasting  pijn kan uitstralen naar knieholte  warm en gezwollen voetzool Behandeling:  rust, schoenen met hakje van max. 5 cm= hiel ontlasten en voorvoet extra belasten  inlegzolen met ‘schokdemping’, hielkussentjes met siliconen  podoloog, injecties in hiel door arts, soms operatie 3.2 Ziekte van Haglund Omschrijving:  Abnormale welving van achter-bovenhoek hielbeen met ontsteking van de slijmbeurs van achillespees  Vooral bij meisjes tss. 15-20 j Oorzaak:  druk van de schoenen, pijn door chronische irritatie  huid wordt rood en verder stappen lukt niet Behandeling:  opheffen van schoendruk, vb. schoen met open hiel  schoenen met extra steun aan achillespees door hielstuk  voetverzorgster: eelt en eeltpitten wegnemen  hardnekkig = operatie

9:Bewegingen en functies van de voet Functie van de voet:  Dragen en verdelen van lichaamsgewicht op de steunpunten  Stappen op oneffen terrein  Evenwicht  Beweging voet: mogelijk doordat alle spieren van onderbeen (behalve 1) zich strekken tot metatarsus Verdeling lichaamsgewicht:  Steunpunten voet = driehoekige steunbasis -> waarbinnen de garviteitslijn (zwaartekracht) moet vallen voor evenwicht Voetafwikkeling:  Lichte supinatie -> buitenrand van de hiel op de grond  Dan steunt de hiel volledig op de grond en volgt de buitenste voetrand t.e.m het caput van het 5de metatarsaal  Dan op 4de,3de,2de en tenslotte 1ste metatarsaalkop op bodem  De ossa sesamoïdea zijn het voornaamste steunpunt bij het naar voor afduwen van het lichaam Bij het gaan doorloopt het lidmaat:

-Een fase van steun: gestrekt been waarvan hiel de grond raakt -Een fase van dubbele steun: voet steunt alleen nog met grote teen en komt los door flexie knie op het ogenblik dat ander been met de hiel de bodem raakt -Een fase van ophanging (oscilatie) Functie tenen:  Grote teen = voornaamste steunpunt  Eerste metatarsophalangeaal gewricht = aangepast aan grote belasting door 2 sesambeenderen (bij verheffing) = een onbeweeglijke steunbasis en sterke spieren  De plantaire ligamenten zijn sterker dan de dorsale ligamenten want aangepast aan druk van lichaamsgewicht  Bij belasting wordt de voet iets langer, de voorvoet iets breder (concaviteit vermindert)

H11: Podologische fiche: Persoonlijke gegevens Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon/GSM: Email: Bijzonderheden  Diabetes  Allergie  Hartkwaal  Bloedziekte  Medicatie  kanker...