Wykłady 2021 Rachunkowość podatkowa PDF

Preview

Summary

Rachunkowość podatkowa - Kumor.....................................................................................................................WYKŁAD 1. 23.Pojęcie rachunkowości podatkowej● Według Ochtowicz (2004 r.) rachunkowość podatkowa jest częścią rachunkowościfinansowej, której głównym cel...

Description

Rachunkowość podatkowa - Kumor ………………………………………………………………………………………………………

WYKŁAD 1. 23.02.2021 Pojęcie rachunkowości podatkowej ●

Według Ochtowicz (2004 r.) rachunkowość podatkowa jest częścią rachunkowości

finansowej, której głównym celem jest obsługa informacyjna podatku dochodowego. ●

Cebrowska (2010 r.) traktuje rachunkowość podatkową jako rozwinięcie rachunkowości

finansowej pozwalające na określenie właściwego zobowiązania wynikającego z opodatkowania dochodu oraz dostaw towarów i świadczenia usług. ●

Rachunkowość podatkowa stanowi podsystem rachunkowości w podmiotach, które w swej

ewidencji gospodarczej stosują metodę bilansową (Dobija).

Rachunkowość finansowa

Rachunkowość zarządcza

Rachunkowość podatkowa

Prawo bilansowe ●

Ogół norm prawnych regulujących podstawowe zasady prowadzenia rachunkowości przez

jednostki gospodarcze, które są podmiotem rachunkowości. ●

Prawo bilansowe tworzy prawdziwy ekonomicznie obraz jednostki przez rzeczywiste

odzwierciedlenie faktów gospodarczych dotyczących zwłaszcza ponoszonych kosztów i uzyskiwanych przychodów. [amortyzacja ST zg z prawem bilansowy i z prawem podatkowym(określona stawka am) są rozbieżności] ●

Nadrzędne zasady rachunkowości mają charakter obiektywny, niezmienny i uniwersalny.

●

źródła prawa bilansowego: UoR, KSR, MSR

Przepisy tworzące prawo bilansowe ●

przepisy bezwzględnie obowiązujące, formułujące odrębnie nakazy i zakazy dotyczące

sposobu prowadzenia rachunkowości (np. przepisy określające obowiązujące terminy sporządzania sprawozdań finansowych czy dokonywania zapisów w księgach rachunkowych).

●

przepisy zezwalające na wybór określonych sposobów postępowania przy prowadzeniu

rachunkowości (np. wybór metody amortyzacji, wyceny, zapisów). Zadania prawa bilansowego Zadaniem prawa bilansowego jest takie uregulowanie zasad prowadzenia rachunkowości przez jednostki, aby istniała możliwość generowania raportów finansowych zapewniających odpowiednią jakość i porównywalność danych. Prawo podatkowe ●

Stanowi ogół norm prawnych regulujących ustalanie i pobieranie podatków.

●

Źródłami prawa podatkowego są akty normatywne o charakterze ustawowym i

wykonawczym. ●

Zasady prawa podatkowego mają charakter zmienny, doraźny, nieobiektywny ekonomicznie i

uzależniony od aktualnej polityki podatkowej. Prawo podatkowe ma odmienny niż prawo bilansowe charakter, cele i zakres. Prawo podatkowe reguluje wyłącznie wybrany aspekt działalności gospodarczej – sposób pomiaru poszczególnych podatków wchodzących w skład systemu podatkowego. Cel prawa podatkowego Podstawowym celem prawa podatkowego jest zapewnienie funkcji fiskalnej - dostarczenie dochodów budżetowi państwa. Funkcje prawa podatkowego: ●

fiskalna

●

uregulowania zasobów podatnika

●

stymulacyjna funkcja podatków

●

informacyjna

Prawo bilansowe a prawo podatkowe Działalność gospodarcza jednostki pozostaje pod wpływem prawa bilansowego i regulacji prawa podatkowego. Prawa te zazębiają się i oddziaływują na system rachunkowości w następujący sposób: ●

prawo bilansowe - kreuje prawdziwy, ekonomiczny obraz jednostki,

●

prawo podatkowe - realizuje politykę podatkową państwa i ingeruje w przyjęte przez

jednostkę zasady rachunkowości. Dziedzina Regulacje

Rachunkowość finansowa Prawo bilansowe – ustawa o

Podatki Prawo podatkowe –

Wyjście Przedmiot

rachunkowości (UOR)

ustawy podatkowe Deklaracje podatkowe –

Sprawozdanie finansowe

określenie stanu

Wynik finansowy. Wartość bilansowa

rozrachunków z budżetem Podstawa opodatkowania

szczegółowych regulacji aktywów zobowiązań i kapitału własnegoPodatek należny od i do budżetu Według ustaw podatkowych podatnicy zobowiązani są do prowadzenia ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy (art. 9 ust. 1 i 2 UPDOP). Według UoR jednostka ma obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych na bieżąco, aby pochodzące z nich informacje umożliwiają sporządzenie w terminie obowiązujących jednostkę sprawozdań finansowych i innych sprawozdań, w tym deklaracji podatkowych oraz dokonywanie rozliczeń finansowych (art. 24 ust. 5). Modele funkcjonowania i zależności między prawem bilansowym i prawem podatkowym ●

prawo bilansowe i prawo podatkowe jako dwa odrębne elementy systemu prawa w

gospodarce, ●

prawo bilansowe zgodne z prawem podatkowym

●

model pośredni - prawo bilansowe i prawo podatkowe są względem siebie autonomiczne, z

tym, że korzystają ze swoich przepisów i tylko w pewnych obszarach wprowadzają własne, odmienne regulacje.

WYKŁAD 2 02.03.2021 Przychody w prawie bilansowym i podatkowym • Przychody według prawa bilansowego są uznawane zgodnie z zasadami nadrzędnymi, natomiast podstawą ustalania kwoty przychodów jest zazwyczaj cena sprzedaży uzgodniona między stronami transakcji • Przychodem podatkowym są wszystkie pozycje wymienione w updop, oprócz tych, które nie podlegają opodatkowaniu ( brak definicji pojęcia przychodu w prawie podatkowym) Przychody

Przyjęte w regulacjach prawnych definicje przychodów oparte są na podejściu bilansowym, w którym kategorie wynikowe definiowane są z perspektywy pozycji bilansowych. Przychody i zyski (art.3 ust.1 pkt 30 UoR) • uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, • o wiarygodnie określonej wartości, • w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, EFEKT • zwiększenie kapitału własnego (w inny sposób niż wniesienie środków przez właścicieli) Klasyfikacja przychodów • przychody wynikowe • przychody rozliczane w czasie • przychody kapitałowe Podział przychodów Przychody Przychody wynikowe

Przychody odroczone

Przychody

przychody bieżącego

przychody rozliczane w

element

okresu, wpływające na

czasie dotyczące

całościowych,

wynik finansowy netto

przyszłych okresów

kapitału własnego, inne niż

sprawozdawczych

wynik finansowy netto

innych

kapitałowe wyników pozycje

Podział przychodów (wynikowych) według rodzajów działalności ( UoR) • Przychody podstawowej działalności operacyjnej (ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów), • Pozostałe przychody operacyjne, • Przychody finansowe. Przychody ze sprzedaży produktów Przychody ze sprzedaży produktów to przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych, usług, robót budowlano-montażowych i innych produktów Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów

Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów wykazuje się sprzedaż składników majątkowych nabytych w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym, sprzedaż materiałów, w tym również odpadów i sprzedaż opakowań, jeżeli są sprzedawane z towarami lub luzem. Cechy przychodów podstawowej działalności operacyjnej • powtarzalność, • stabilność, • ciągłość, • przewidywalność. Pozostałe przychody operacyjne – pośrednio związane

z działalnością

operacyjną jednostki • przychody ze sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, inwestycji niefinansowych, • przychody i odzyski z likwidacji • otrzymane darowizny, • otrzymane kary i odszkodowania, • odpisane przedawnione, umorzone zobowiązania • rozwiązanie rezerw i korekta odpisów aktualizujących wartość składników aktywów niefinansowych Przychody finansowe • dywidendy i udziały w zyskach, • odsetki od udzielonych pożyczek, od lokat, od przeterminowanych należności, • dyskonto otrzymane, • dodatnie różnice kursowe, • zysk ze zbycia aktywów finansowych, • aktualizacja wartości aktywów finansowych. Przychody ze sprzedaży w walutach obcych (art.30 ust.2 UoR) Wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie:

• faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji- w przypadku sprzedaży walut oraz zapłaty należności, • średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego ten dzień - a w przypadku zapłaty należności i zobowiązań (jeśli nie jest możliwe zastosowanie kursu faktycznego) Zasady wyceny i ujmowania przychodów według UoR Wyszczególnienie Wycena

Opis Brak określenia zasad wyceny ( zasady szczegółowe MSSF 15) Parametr wyceny (zależy od rodzaju przychodu): - cena sprzedaży netto - wartość nominalna

Ogólne zasady

Zasada memoriałowa, zasada współmierności kosztów i przychodów,

ujmowania

Wynikające z definicji przychodów

Moment ujęcia przychodu

Brak szczegółowych rozwiązań

Przychody podatkowe - katalog przychodów według art.12 updopuregulowania dotyczą: • zakresu przychodów podatkowych • pozycji wyłączonych z przychodów podatkowych • przychodów wolnych od opodatkowania Przychody podatkowe (art.12 ust.1 uopdp) • otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe, • wartość otrzymanych rzeczy lub praw, wartość świadczeń w naturze, w tym wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie

• wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy, oraz środków na rachunkach bankowych w bankach • wartość zwróconych wierzytelności, które uprzednio, zostały odpisane jako nieściągalne lub umorzone i zaliczone do KUP, • równowartość odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do KUP, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów, • w przypadku obniżenia lub zwrotu VAT lub zwrotu podatku akcyzowego zgodnie z odrębnymi przepisami - naliczony podatek VAT lub zwrócony podatek akcyzowy, w tej części, w której podatek uprzednio został zaliczony do KUP • równowartość rozwiązanych lub zmniejszonych rezerw, zaliczonych uprzednio do KUP Przychody ze sprzedaży w walutach obcych art.12 ust.2 updop Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu Przychody podatkowe art.12 ust.3 updop Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych ( z wyłączeniami) uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont Zasady ogólne ustalania wysokości przychodu w prawie bilansowym i podatkowym Przychód

Prawo bilansowe

Prawo podatkowe

w przypadku transakcji

Cena sprzedaży netto

cena określona w umowie, ale jeśli ce

sprzedaży

ustalona między stronami

uzasadnionej przyczyny znacznie odb

[lub wartość nominalna]

od wartości rynkowej, przychód okre organ podatkowy w wysokości warto

rynkowe w przypadku, gdy nie można

ustalić

Cena rynkowa

ceny

sprzedaży netto

1) nieodpłatnie otrzymane rzecz prawa- według cen rynkowych rz praw

tego

samego

rodzaj

uwzględnieniem stopnia ich zużycia i miejsca uzyskania 2) Wartość nieodpłatnych świadcze przypadku usług (jeśli wchodzą w działalności gospodarczej) - wedłu stosowanych wobec innych odbi (zakupionych)

-

cena

z

udostępnienie lokalu - czynsz jaki płatny w razie zawarcia umowy najm lokalu; inne - ceny rynkowe Powstanie przychodu art.12 ust.3a updop Za datę powstania przychodu z działalności gospodarczej uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień: • wystawienia faktury albo • uregulowania należności Przy ustalaniu przychodu uwzględnia się korekty cen transferowych (art.12 ust.3aa) [zmniejszenia, zwiększenia] Usługi rozliczane w okresach rozliczeniowych art. 12 ust.3c i 3d Za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku (dostawy energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu przewodowego) Pochodne instrumenty finansowe Za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw.

Za datę powstania przychodu (innego niż wymienione) uznaje się dzień otrzymania zapłaty. Przykład - moment powstania przychodu Spółka KOBO sp.z o.o. (hurtownia rowerów) sprzedała 100 sztuk rowerów, które zostały wydane z magazynu 5 maja 20X6 r. Faktura VAT dotycząca tej sprzedaży została wystawiona 9 maja 20X6 r. Zapłatę za sprzedane rowery spółka KOBO otrzymała 12 czerwca 20X6 r. Należy ustalić moment uzyskania przychodu w ujęciu podatkowym i bilansowym Rozwiązanie Moment powstania przychodu zgodnie z: • prawem bilansowym (UoR) - wydanie towaru 5 maja 20X6 r. • prawem podatkowym (updop) - wydanie towaru 5 maja 20X6 r. Przykład - moment powstania przychodu Spółka PUC sp.z o.o. świadczy usługi ogrodniczo porządkowe. Spółka zawarła umowy na świadczenie usług z 7 firmami. W umowie ustalono, że rozliczenie za świadczone usługi będzie się odbywało w okresach miesięcznych Rozwiązanie Za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego ostatni dzień miesiąca (art.12 ust.3c updop) Do przychodów nie zalicza się (art.12 ust.4) • pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych

lub

zwróconych

pożyczek

(kredytów),

w

tym

również

uregulowanych w naturze, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów), • Kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów) • zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni,

umorzenia udziałów w

spółce, w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów na rzecz takiej spółki w celu umorzenia tych udziałów- w części stanowiącej koszt ich nabycia lub objęcia,

• Środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu, a) Likwidacji takiej spółki, b) Wystąpienia z takiej spółki ( w części) Wyłączenia przedmiotowe (art.2 ust.1 updop) Przepisów ustawy nie stosuje się do: • przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem

dochodów z działów

specjalnych produkcji rolnej, • przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach, • przychodów wynikających z czynności, które nie

mogą być przedmiotem

prawnie skutecznej umowy, • przychodów przedsiębiorcy żeglugowego Koszty i straty art.3 ust. 1 pkt.31 • uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, • o wiarygodnie określonej wartości, • w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, • które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego Zasady uznawania kosztów Koszty ujmuje się w rachunku zysków i strat w następujących przypadkach: • gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy poniesionymi kosztami a osiągnięciem konkretnych przychodów (zasada współmierności) • gdy przewiduje się, że korzyści ekonomiczne będą osiągane przez kilka okresów obrotowych, a związek pomiędzy przychodami i kosztami może być określony tylko ogólnie i pośrednio (odpisy amortyzacyjne) • jeżeli poniesione wydatki nie przynoszą żadnych przyszłych korzyści ekonomicznych bądź gdy przyszłe korzyści ekonomiczne lub ich część nie kwalifikują się lub przestały kwalifikować się do ujęcia w bilansie jako składnik aktywów (odpisy z tytułu utraty wartości aktywów- zasada ostrożnej wyceny)

• jeżeli zaciągnięto zobowiązanie i ujęto składnik aktywów. W takim przypadku tworzy się rezerwy na przyszłe zobowiązania lub dokonuje rozliczeń międzyokresowych kosztów o charakterze biernym(zasada ostrożnej wyceny, współmierności) Klasyfikacja kosztów - prawo bilansowe • koszty podstawowe operacyjne • pozostałe koszty operacyjne • koszty finansowe Koszty uzyskania przychodów (art. 15 ust.1 updop) Koszty uzyskania przychodów (KUP) to koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów nie uznawanych przez przepisy podatkowe za koszty uzyskania przychodów (wymienione w: art. 16 ust.1 updop) Warunki jakie muszą spełniać koszty podatkowe aby

stanowić koszty

uzyskania przychodów: • poniesienie • celowość poniesienia • potrącalność • brak wyłączenia Koszty poniesione w danym okresie mogą: • być uznane w dochodzie okresu ich poniesienia (muszą być kup) • być uznane w dochodzie następnych okresów (np.

Koszt wytworzenia

produktów niesprzedanych) • nigdy nie być uznane w dochodzie (koszty niebędące kup art. 16 updop) Koszty niebędące kup (art.16 ust.1 updop i inne przepisy ustawy) • wydatki o charakterze inwestycyjnym oraz wydatki będące pochodną tych procesów • wydatki mające charakter sankcji • wydatki związane z rozrachunkami

• wydatki związane ze spłatą zobowiązań podatkowych • wydatki uznawane przez ustawodawcę za nieuzasadnione Koszty niebędące kup według kryterium przedmiotowego - wybrane przykłady art. 16 ust.1 • wydatki na nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów [opłaty za użytkowanie gruntów już są KUP] • odpisy z tytułu zużycia samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej kwotę: -

225 000 zł- samochód elektryczny,

-

150 000 zł pozostałe samochody,

[do tej kwoty amortyzacja wlicza się w KUP; powyżej już NKUP] • koszty egzekucji związane z niewykonaniem zobowiązań • kary i grzywny pieniężne orzeczone w postępowaniu karnym, skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetki od tych kar, grzywien • wierzytelności odpisane jako przedawnione • wierzytelności odpisane jako nieściągalne (z wyjątkami) • koszty reprezentacji Przykład W spółce NOWA S.A. w ewidencji księgowej wystąpiły następujące pozycje kosztów: 1. Amortyzacja budynków 2 000 2. Odsetki od zobowiązań podatkowych 500 [charakter sankcyjny] 3. Odzież ochronna pracowników 5 000 4. Kary za nieprzestrzeganie przepisów z zakresu ochrony środowiska. 12 000 [charakter sankcyjny; NKUP] Należy ustalić wartość kosztów uzyskania przychodów Rozwiązanie Do kosztów uzyskania przychodów (kup) zalicza się: • Amortyzacja budynków 2 000 • Odzież ochronna pracowników. 5 000 Razem KUP = 7 000

Koszty podatkowe Ustalenie kosztów podatkowych oznacza konieczność korekty kosztów ujętych pierwotnie w systemie rachunkowości. [podstawę opodatkowania korygujemy do wartości podatkowej w celu wyliczenia podatku dochodowego]

WYKŁAD 3. 16.03.2021 Wynik finansowy Wynik finansowy to efekt zestawienia przychodów i kosztów poniesionych w celu ...