Wykłady i ćwiczenia 2021 Rachunkowość jedn. nieprowadzących działalności gospodarczej PDF

Preview

Summary

Rachunkowość non profit - WSZELAKIANETAWykłady 1 25.Program zajęć: 1. Istota funkcjonowania i klasyfikacja jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej (np. fundacji). 2. Organizacja rachunkowości w jednostkach nieprowadzących działalności gospodarczej - ogólne zasady. 3. Ogólna charakterysty...

Description

Rachunkowość non profit - WSZELAKI ANETA Wykłady 1 25.02.2021 Program zajęć: 1. Istota funkcjonowania i klasyfikacja jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej (np. fundacji). 2. Organizacja rachunkowości w jednostkach nieprowadzących działalności gospodarczej ogólne zasady. 3. Ogólna charakterystyka elementów majątku i źródeł finansowania jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej 4. Przychody, koszty i wynik finansowy jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej. 5. Sprawozdawczość finansowa. 6. Szczegółowa charakterystyka rachunkowości jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej: fundacji, stowarzyszeń i innych. Zaliczenie przedmiotu: Egzamin pisemny przeprowadzony poprzez Classroom obejmujący część teoretyczną oraz zadania.

Wprowadzenie do problematyki rachunkowości jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej Istota funkcjonowania i klasyfikacja jednostek NON PROFIT oraz zakres stosowania rachunkowości w polskim prawodawstwie Określenie „jednostka nieprowadząca działalności gospodarczej” (non profit) jest terminem umownym i utrwalonym, ponieważ w praktyce jednostki te mogą prowadzić działalność gospodarczą i czasem ją prowadzą, jednak nie jest to zasadniczy cel ich aktywności. Poza tym ewentualny dochód uzyskany z działalności gospodarczej służy wyłącznie realizacji ich celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między członków tych organizacji. Jednostka nieprowadząca działalności gospodarczej to jednostka należąca do tzw. Trzeciego sektora. Można mówić o trzech obszarach działalności społeczeństwa (podział nawiązuje do podziału aktywności społeczno-gospodarczej nowoczesnych państw demokratycznych na trzy sektory): 1. Sektorze państwowym (obszar działalności publicznej, administracji publicznej) - decyzje podejmowane są na poziomie państwa i struktur lokalnych [SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH]. 2. Sektorze Biznesu – wszelkie instytucje i organizacje, których działalność jest nastawiona na zysk, nazywany też Sektorem Prywatnym 3. Sektorze działalności społecznej – tzw. TRZECI SEKTOR [celem działalności jest cel społeczny określony przez Ustawę z 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie] Cechy jednostek Trzeciego Sektora: 1. niedochodowość – nie są nastawione na osiąganie zysku, lecz w praktyce mogą osiągać zysk w wyniku różnych działań, jednak środki te muszą być przekazane na realizację celów statutowych organizacji; Realizują cele niezarobkowe lecz podlegają systemowi podatkowemu,

2. niezależność od państwa - niezależne od decyzji administracyjnych. W praktyce organizacje mogą realizować zadania administracji publicznej oraz niektóre organizacje mogą być tworzone z inspiracji państwa, JST itd. 3. działanie na rzecz wspólnego dobra - dobra członków organizacji, grupy społecznej, terytorialnej lub całego społeczeństwa, 4. formalny charakter (rejestracja zgodnie z wymogami prawa), co pozwala kontrolować ich działalność, 5. dobrowolność tworzenia i działania- powstają i działają na podstawie wolnej woli założycieli, członków, 6. posiadanie osobowości prawnej (z pewnymi wyjątkami), lecz mają niekomercyjny charakter. Pozwala im to na posiadanie zdolności do czynności prawnych i tym samym nabywanie praw, zaciąganie zobowiązań we własnym imieniu i na własny rachunek, 7. wpis do Krajowego Rejestru Sądowego [KRS] - są wyjątki, 8. podlegają kontroli sądu i administracji państwowej (w granicach sprawowanej kontroli), 9. stosują przepisy zawarte w ustawie o Rachunkowości. Inne terminy dla jednostki nieprowadzącej działalności gospodarczej to: • organizacja non-profit, trzeci sektor, • organizacja wolontarystyczna (ochotnicza), • organizacja społeczna (obywatelska), • non - governmental organization (NGO) z j. ang to organizacja pozarządowa – skrót używany przez ONZ i inne instytucje międzynarodowe. Ciekawostka – w USA Rada Standardów Rachunkowości Finansowej (FASB) –definiuje organizacje non-profit jako organizacje, które: 1) Są finansowane przez osoby, które nie oczekują korzyści lub zwrotu pieniędzy, 2) Nie działają w celu osiągnięcia zysku, 3) „Dobroczyńca kompensuje sobie wydatek poprzez zdobycie uznania w społeczeństwie” I są to np. stowarzyszenia. W obowiązujących w Polsce aktach prawnych brak jest jednoznacznej definicji jednostki nieprowadzącej działalności gospodarczej, co wynika z różnorodności i specyficznych cech podmiotów należących do tej grupy. Ta różnorodność powoduje również zróżnicowanie w zakresie prowadzenia rachunkowości w takich jednostkach. Wśród jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej wyróżnia się: ● organizacje pozarządowe (w tym organizacje ze statusem OPP); ● jednostki wymienione w ustawie o rachunkowości (art. 3 ust. 1a pkt 2); ● organizacje pozarządowe, które nie mają statusu OPP i mogące prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów; ● partie polityczne; ● kościelne osoby prawne nieprowadzące działalności gospodarczej.

ĆWICZENIA 1 25.02.2021 Trzeba mieć zbiór zadań !! Obecność obowiązkowa, Aktywność !!!!! (mikrofony) Zaliczenie - zadania = ewidencję i sprawozdawczość (na ostatnich ćw) Prezentacja - o tych ustawach (1 na całą grupę) Na ćwiczeniach będą wykorzystywane zadania ze zbioru ćwiczeń: D.Adamek-Hyska, A.Wszelaki: Rachunkowość jednostek non profit. Problemy i zadania. WYD. 2. Wyd. UE w Katowicach, Katowice, 2020. http://katowice.ksiegarnienaukowe.pl/ksiazka/Dorota-Adamek-Hyska-AnetaWszelaki-/Rachunkowosc-jednostek-non-profit-Problemy-i-zadania-Wydanie-II,pwnkaJELRO99L

Zaliczenie przedmiotu: Jedno Kolokwium pisemne przeprowadzone poprzez Classroom po zrealizowaniu materiału ćwiczeń na ostatnich zajęciach. ZADANIA!!!! Ocena z zaliczenia w 30 procentach wpływa na ocenę końcową z przedmiotu. W końcowej ocenie z ćwiczeń będzie uwzględniana również aktywność studentów na ćwiczeniach (w 10%), która będzie odnotowywana przez prowadzącego podczas poszczególnych zajęć. PLAN KONT ZE ZBIORU ĆWICZEŃ (ZAŁ. 1 DO ZBIORU) - POTRZEBNY NA ĆWICZENIA!

WYKŁAD 2. 04.03.2021 Ogólna charakterystyka jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej Najliczniejszą grupę stanowią organizacje pozarządowe, działające na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z 2003 roku, które prowadzą działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych, zwaną działalnością pożytku publicznego. Cel działania organizacji pozarządowych to m.in.: • ochrona zdrowia, • działalność na rzecz osób niepełnosprawnych, • rozwój nauki, • kultura i sztuka, • opieka i pomoc społeczna, • ochrona środowiska i zabytków, • działalność wspomagająca rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności itp.. We współczesnej gospodarce stanowią tak zwany „trzeci sektor”. Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z 2003 roku zawiera definicję organizacji pozarządowej – są to: • niebędące jednostkami sektora finansów publicznych lub przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi i • niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia z wyłączeniem m.in.: • partii politycznych i europejskich partii politycznych, • związków zawodowych i organizacji pracodawców, • samorządów zawodowych, • fundacji utworzonych przez partie polityczne • europejskich fundacji politycznych. Organizacje pozarządowe zwykle działają jako stowarzyszenia lub fundacje. Zakres i formy ich działania są bardzo różne. Według ustawy z 2003 roku organizacje pozarządowe prowadzą działalność pożytku publicznego. Zgodnie z ustawą z 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie organizacje pozarządowe oraz inne podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego mogą (od dnia 1 stycznia 2004 r) uzyskiwać szczególny status organizacji pożytku publicznego – OPP. Poza organizacją pozarządową organizacjami pożytku publicznego OPP mogą być:

− osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (…) jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego; − spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podst. ustawy z 25 czerwca 2010 r. o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku; − stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego; − spółdzielnie socjalne. OPP – to szczególny, elitarny status organizacji, której cechą charakterystyczną jest transparentność zarówno w momencie rejestracji, jak i w całym okresie działania. Ze statusem tym związane są szczególne uprawnienia, ale też i obowiązki. Aby go uzyskać (jednostka zainteresowana uzyskaniem statusu musi wystąpić do KRS o jego nadanie), jednostka musi wykazać, że spełniła poniższe wymagania - Ww. organizacja, aby uzyskać status organizacji pożytku publicznego musi spełniać łącznie następujące wymagania: 1) prowadzić działalność pożytku publicznego na rzecz ogółu społeczności, lub określonej grupy podmiotów, pod warunkiem że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa; 2) może prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie jako dodatkową w stosunku do działalności pożytku publicznego; 3) nadwyżkę przychodów nad kosztami przeznacza na działalność pożytku publicznego; 4) posiadać statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru, odrębny od organu zarządzającego i niepodlegający mu w zakresie wykonywania kontroli wewnętrznej lub nadzoru, przy czym członkowie organu kontroli lub nadzoru: a) nie mogą być członkami organu zarządzającego ani pozostawać z nimi w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości służbowej, b) nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe, c) mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych kosztów lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni; 5) członkowie organu zarządzającego nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe; 6) posiada statut, w którym przewidziane są np. ograniczenia dotyczące wykorzystywania majątku organizacji oraz dokonywania zakupów od podmiotów związanych z członkami organizacji: a) udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do jej członków, członków organów lub pracowników oraz osób bliskich, b) przekazywania ich majątku na rzecz ich członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, w szczególności, jeżeli przekazanie to następuje bezpłatnie lub na preferencyjnych warunkach, c) wykorzystywania majątku na rzecz członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, chyba że to wykorzystanie bezpośrednio wynika z celu statutowego, d) zakupu towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie organizacji, członkowie jej organów lub pracownicy oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich lub po cenach wyższych niż rynkowe. 7) podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego; 8) sporządza roczne sprawozdanie merytoryczne ze swojej działalności oraz podaje je do publicznej wiadomości w sposób umożliwiający zapoznanie się z tym sprawozdaniem przez zainteresowane podmioty; 9) sporządza i ogłasza roczne sprawozdanie finansowe także wówczas, gdy obowiązek jego sporządzenia oraz ogłoszenia nie wynika z przepisów ustawy o rachunkowości, 10) zamieszcza zatwierdzone wyżej wymienione sprawozdania na stronie internetowej Narodowego Instytutu Wolności (NIW).

UWAGA - Organizacje te mogą uzyskać status organizacji pożytku publicznego (OPP) pod warunkiem, iż działalność prowadzona jest nieprzerwanie przez co najmniej 2 lata (szczególne przypadki zawiera ustawa o działalności pp i wolontariacie). Przywileje organizacji pożytku publicznego: 1) użytkowanie nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego na preferencyjnych warunkach, 2) prawo do otrzymywania 1-proc. podatku dochodowego od osób fizycznych, 3) zwolnienie od: − podatku dochodowego od osób prawnych, − podatku od nieruchomości, − podatku od czynności cywilnoprawnych (np. umów), opłat skarbowych i sądowych wyłącznie w odniesieniu do prowadzonej działalności pożytku publicznego. 4) możliwość nieodpłatnego informowania o prowadzonej działalności poprzez jednostki publicznej radiofonii i telewizji, 5) korzystanie z pracy skierowanych do odbycia służby zastępczej. NADZÓR : Ustawa o działalności pp i wolontariacie - Art.28.1. - nadzór nad działalnością pożytku publicznego organizacji pożytku publicznego, w zakresie uprawnień, obowiązków i wymogów sprawuje Przewodniczący Komitetu do spraw Pożytku Publicznego (Komitet jest organem administracji rządowej właściwym w sprawach pożytku publicznego i wolontariatu, w tym programowania, koordynowania i organizowania współpracy organów administracji publicznej i podmiotów działających w sferze pożytku publicznego). Przewodniczący Komitetu może powierzyć przeprowadzenie kontroli: 1)wojewodzie; 2)Dyrektorowi Narodowego Instytutu Do jednostek nieprowadzących działalności gospodarczych zalicza się ponadto podmioty wymienione w ustawie o rachunkowości w grupie jednostek mikro. Zgodnie ze znowelizowaną (od 2017) ustawą o rachunkowości do jednostek mikro, które mogą stosować uproszczenia w rachunkowości i sprawozdawczości, zalicza się między innymi następujące organizacje non profit: • Związki zawodowe • Organizacje pracodawców • Izby gospodarcze • Przedstawicielstwo przedsiębiorstw zagranicznych • społeczno-zawodowe organizacje rolników, • organizacje samorządu zawodowego, • organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła i Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych Te podmioty mogą uzyskać status jednostki mikro i przysługujące mu przywileje w postaci uproszczeń w rachunkowości, o ile nie prowadzą działalności gospodarczej. UWAGA - Podstawą zastosowania uproszczeń zgodnie z UOR jest uchwała organu zatwierdzającego sprawozdanie finansowe. Brak uchwały spowoduje, że jednostka sporządzi pełne sprawozdanie, zgodnie z ogólnymi zasadami obowiązującymi wszystkie podmioty stosujące pełne księgi rachunkowe (zał. nr 1 do UOR). Odrębną grupę jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej od 2016 roku stanowią organizacje pozarządowe, które nie mają statusu OPP, ponieważ takie jednostki mogą na mocy artykułu art. 2 ust. 5 ustawy o rachunkowości prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów. Uproszczona ewidencja jest prowadzona zgodnie z postanowieniami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z 2003 roku oraz wydanym Rozporządzeniem MF z 22 października 2018 roku w sprawie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów przez niektóre organizacje pozarządowe oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.

Na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (art.10a) organizacje pozarządowe prowadzą uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, w przypadku gdy: 1) działają w sferze zadań publicznych 2) nie prowadzą działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców, 3) nie posiadają statusu organizacji pożytku publicznego, 4) osiągają przychody wyłącznie z: a) działalności nieodpłatnej pożytku publicznego z tytułu składek członkowskich, darowizn, zapisów, spadków, dotacji, subwencji, przychodów pochodzących z ofiarności publicznej, b) działalności odpłatnej pożytku publicznego z tytułu sprzedaży towarów i usług, c) tytułu sprzedaży, najmu lub dzierżawy składników majątkowych, d) tytułu odsetek od środków pieniężnych na rachunkach bankowych lub rachunkach w spółdzielczych kasach oszczędnościowo kredytowych, prowadzonych w związku z wykonywaną działalnością, w tym także odsetek od lokat terminowych oraz innych form oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, tworzonych na tych rachunkach, 5) w roku poprzedzającym rok wyboru prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów osiągnęły przychody wyłącznie z wymienionych tytułów w wysokości nieprzekraczającej 100 000 zł – jeżeli decyzję w sprawie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów podejmie organ zatwierdzający w rozumieniu przepisów o rachunkowości. Przepisu w zakresie wielkości przychodów nie stosuje się w roku, w którym jednostka rozpoczęła działalność. O wyborze prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów jednostka zawiadamia naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym: − w terminie do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym rozpoczyna prowadzenie ewidencji, − a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności. Zawiadomienie to dotyczy także lat następnych. Jednostka zawiadamia naczelnika urzędu skarbowego w terminie 14 dni od końca ostatniego miesiąca roku podatkowego, w którym prowadzi uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, o: 1) rezygnacji z prowadzenia tej ewidencji; 2) niespełnianiu warunków, by prowadzić tę ewidencję uproszczoną. § 2. Rozporządzenia z 2018r.: Uproszczona ewidencja obejmuje zbiory zapisów, obrotów (sum zapisów), które tworzą: 1) zestawienie przychodów i kosztów określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia; 2) zestawienie przepływów finansowych określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia; 3) karty przychodów pracownika; 4) wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych związanych z prowadzoną działalnością. UWAGA - Każda organizacja pozarządowa, także ta, która wybrała uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, musi także rozliczyć się z urzędem skarbowym z podatku od osób prawnych czyli sporządzić i wysłać do US deklarację CIT-8. Wśród jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej wyróżnia się także partie polityczne, których zasady rachunkowości oraz sposób sporządzania sprawozdania finansowego zostały uregulowane odrębnym rozporządzeniem Ministra Finansów z 23 stycznia 2003 roku w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości przez partię polityczną (inne sprawozdania finansowe, inne zasady rachunkowości).

Specyficzną grupę jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej stanowią kościelne osoby prawne nieprowadzące działalności gospodarczej, które na mocy ustawy o rachunkowości (art. 2 ust. 4) prowadzą rachunkowość zgodnie z przepisami wewnętrznymi tych osób. Jeśli jednak są OPP to obowiązuje je ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. UWAGA- W rozumieniu ustawy o rachunkowości organizacje non profit stanowią szerszą grupę niż organizacje pozarządowe. Można to zauważyć porównując dwa akty prawne: ustawę o rachunkowości oraz ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie - ta ostatnia ma mniejszy zakres podmiotowy tzn. organizacjami pozarządowymi nie są np. związki zawodowe, organizacje pracodawców czy niektóre fundacje, lecz są te jednostki jednostkami nieprowadzącymi działalności gospodarczej (rachunkowość wg uor).

ĆWICZENIA 2. 04.03.2021 PREZENTACJA PRZEZ NAS PRZYGOTOWANA - ODDZIELNY PLIK https://docs.google.com/document/d/13kyUmF_YkGbNyGFweILAVRU9zwsKBHXNkD5Og5Ulrk/edit? fbclid=IwAR0JP_kMP0SUEq2oDMkpCBBBGL95YpLioXplvrNtUOWS5_H_grHfKEZCtHo https://docs.google.com/document/d/1qg_UCToJ83fFBPV7ZGZS6ojArNE4j_V02jMBiEpm39A/edit? fbclid=IwAR0T7u7iGa79cSymCw_1jA7LJDBCKx4nwQnwoXaMFIInkLrQEgJr2lwvgQI#

WYKŁAD 3. 18.03.2021 WYBRANE RODZAJE JEDNOSTEK NIEPROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ – regulacje prawne: Jedn. Podstawa

Komitet założycielski

Złożenie wniosku

Osobowość prawna

Przykłady

Ustawa z 6.04.1984 o fundacjach

Osoba fizyczna niezależnie od obywatelstwa i miejsca zamieszkania, bądź osoba prawna mająca siedzibę w Polsce lub za granicą

Sąd rejestrowy

Osobowość prawna z chwilą wpisu do KRS

Fundacja „Itaka”, Fundacja Anny Dymnej „Mimo wszystko”

Ustawa z 7.04.1989 Prawo o stowarzyszeni ach