Zoologia egzamin PDF

Preview

Summary

Download Zoologia egzamin PDF

Description

Znajomość nazw łacińskich następujących kategorii systematycznych: 1.

Błonkoskrzydłe - Hymenoptera

2. 3. 4. 5.

Brzuchonogi - Gastropoda Chrząszcze – Coleoptera Chrzęstnoszkieletowe (Chrzęstniki) - Chondrichthyes Dwuskrzydłe - Diptera

6. 7.

Gady - Reptilia Gatunek- Species

8.

Gąbki - Porifera

9.

Głowonogi – Cephalopoda

10. Karaczany – Blattodea 11. Kolcogłowy – Acanthocephala 12. Kostnoszkieletowe (Kostniki) Osteichthyes 13. Kręgowce – Vertebrata 14. Łożyskowce- Eutheria 15. Łuskoskóre- Squamata 16. Łuskoskrzydłe- Lepidoptera 17. Małże- Bivalvia 18. Mięczaki- Mollusca 19. Mięśniopłetwe – Sarcopterygi 20. Minogi – Petromyzoniformes 21. Modliszki – Mantodea 22. Nicienie- Nematoda 23. Owady- Insecta 24. Pajęczaki- Arachnida 25. Parzydełkowce- Cnidaria 26. Pchły- Siphonaptera 27. Pierścienice - Annelida 28. Pijawki- Hirudinea 29. Plemię- Tribus 30. Pluskwiaki równoskrzydłeHomoptera 31. Pluskwiaki różnoskrzydłeHeteroptera 32. Płazy- Amphibia 33. Płazy beznogie- Apoda 34. Płazy bezogonowe- Anura 35. Płazy ogoniaste- Urodela 36. Prostoskrzydłe – 37. Przedstrunowce – Protochordata 38. Przywry - Trematody 39. Przywry digeniczne- Digenea 40. Przywry monogeniczneMonogenea 41. Ptaki- Aves 42. Skąposzczety- Oligochaeta 43. Skorupiaki - Crustacea 44. Ssaki - Mammalia 45. Stawonogi - Arthropoda

46. Strunowce – Chordata 47. Szczękoczułkowce – 48. Szkarłupnie - Echinodermata 49. Śluzice - Myxini 50. Tasiemce - Cestoda 51. Tkankowce - Histozoa 52. Ważki - Odonata 53. Wieloszczety - Polychaeta 54. Wije - Myriapoda 55. Wirki - Turbellaria 56. Wrotki - Rotifera 57. Wszoły - Mallophaga 58. Wszy - Anoplura 59. Zwierzęta - Animalia 60. Żółwie - Chelonia (Testudines)

Wyjaśnienie, czym się zajmują następujące nauki biologiczne: 

Apidologia – nauka badająca pszczoły.



Arachnologia- dziedzina zoologii zajmująca się badaniem pajęczaków Entomologia- dział zoologii zajmujący się owadami



Batrachologia – nauka badająca płazy.



Cestodologia – dział parazytologii badający tasiemce.



Chiropterologia – nauka badająca nietoperze.



Etologia – nauka badająca zachowanie zwierząt.



Helmintologia- dział parazytologii, który zajmował się badaniem bezkręgowców, tzw. Helmintów.



Herpetologia- dział zoologii badający płazy i gady



Ichtiologia- dział zoologii zajmujący się rybami



Koleopterologia- dział entomologii zajmujący się badaniem owadów z rzędu chrząszczy



Kynologia – nauka badająca psy.



Lepidopterologia- dział entomologii (zoologii) zajmujący się badaniem motyli



Limakologia – zajmuje się badaniem ślimaków.



Malakologia- dział zoologii zajmujący się badaniem mięczaków.



Nematodologia – nauka badająca nicienie.



Ofiologia – nauka badająca węże.



Ornitologia- dział zoologii zajmujący się ptakami



Palezoologia – bada zachowane w skałach szczątki lub ślady aktywności zwierząt z minionych okresów geologicznych (skamieliny/ skamieniałości).



Sozologia – nauka o ochronie środowiska naturalnego i jego zasobów.



Systematyka- najstarsza dziedzina nauk biologicznych, nauka zajmująca się klasyfikowaniem, katalogowaniem oraz opisywaniem organizmów w oparciu o badania ich różnorodności, pochodzenia i pokrewieństwa.



Taksonomia- poddyscyplina systematyki organizmów, nauka o zasadach i metodach klasyfikowania, w szczególności o tworzeniu i opisywaniu jednostek systematycznych (taksonów) i włączaniu ich w układ kategorii taksonomicznych.



Teriologia – nauka badająca ssaki.



Trematologia – dział parazytologii, nauka badająca pasożytnicze płazińce.



Zoogeografia – nauka badająca rozmieszczenie zwierząt na kuli ziemskiej.

Znajomość następujących pojęć (znaczenie, u kogo występuje, do czego służy): 

Abdomen - odwłok u owadów; jest to trzecia, tylna część ciała stawonogów, połączona z tułowiem lub głowotułowiem; u skorpionów na końcu odwłoku jest ujście jadowe; na odwłoku pajęczaków znajdują się płucotchawki.



Ametabolia - rozwoju bez przeobrażenia; jest to najprostszy sposób przekształcania się wylęgłej z jaja larwy w postać dorosłą. Larwy po wylęgu są podobne do postaci dorosłych, różnią się tylko szczegółami. W trakcie kolejnych linień uzupełniają struktury właściwe postaciom dorosłym. Ten typ rozwoju występuje u owadów pierwotnie bezskrzydłych (Apterygogenea).



Ampleksus - odruch płciowy występujący u płazów bezogonowych. Jest to pozycja niezbędna do złożenia jaj przez samicę i wyrzucenia nasienia do wody przez samca. Ponadto występuje u niektórych płazów ogoniastych, np. u salamandry plamistej.



Aparat gębowy - są to odnóża segmentów głowowych przystosowane do pobierania pożywienia, składają się z wargi górnej, pary żuwaczek, pary szczęk z nogogłaszczkami. Pierwotnym typem aparatu gębowego owadów jest aparat gębowy gryzący, przystosowany do pobierania stałego pokarmu.



Apodemy- element anatomiczny ciała stawonogów. Apodema to wpuklenie oskórka(kutykuli) służąca za punkt przyczepu mięśni, wzmocnienie ściany ciała[2], ochrona lub podpora dla narządów wewnętrznych. Apodema zwykle tworzona jest przez macierz wielokomórkową, ale może być też tworem jednokomórkowym.



Autotomia - zdolność niektórych zwierząt do odrzucenia części własnego ciała pod wpływem niebezpieczeństwa lub pogarszających się warunków środowiska. Część ta po pewnym czasie odrasta. Na przykład schwytana jaszczurka odrzuca ogon, a raki i pajęczaki - odnóża.



Bezowodniowce - grupa kręgowców niższych, które nie wytwarzają błon płodowych w rozwoju embrionalnym – przeciwstawiana owodniowcom (Amniota). Bezowodniowce związane są ze środowiskiem wodnym. W ich rozwoju często występuje stadium larwalne.



Cefalizacja - proces polegający na zanikaniu segmentacji w odcinku głowowym; charakterystyczny dla wieloszczetów .



Celoma- wtórna jama ciała, układ złożony z nabłonka, opartego na błonie podstawowej, pochodzącego z mezodermy, obejmującej przestrzeń wypełnioną płynem. Celoma wysłana jest własnym nabłonkiem tzw. nabłonkiem celomatycznym.



Cerkaria - Larwa u przywr, rozwijająca się ze sporocysty lub redii. Powstaje w ciele żywiciela pośredniego (np. ślimak), które opuszcza i staje się formą wolno żyjącą - pływa w wodzie (zwykle podmokła łąka). Cerkaria swoją budową przypomina postać dorosłą, w którą przekształca się dopiero w ciele żywiciela ostatecznego (roślinożerca).



Cewki Malpighiego- stanowią układ wydalniczy; charakterystyczny dla pajęczaków.



Chelicery (szczękoczułki)- przysadeki gębowe; charakterystyczne dla szczękoczułkowców (Chelicerat); służą do walki a także do rozrywania zdobyczy .



Chorda dorsalis - pierwotna forma wewnętrznego szkieletu osiowego strunowców (Chordata). Ma postać walcowatego, sprężystego pręta zbudowanego z komórek tkanki łącznej. Nad struną grzbietową ciągnie się cewkowaty układ nerwowy, a pod nią przewód pokarmowy. U form wyższych ewolucyjnie funkcjonuje w okresie

zarodkowym, później zastępowana jest przez kręgosłup, a jej pozostałością są jądra miażdżyste w krążkach międzykręgowych. 

Cirrus- prącie znajdujące się w końcowej części nasieniowodu tasiemców, które może być widoczne, a czasem wysunięte z otwory płciowego.



Cysta – wór przetrwalnikowy powstający u niektórych roślin i zwierząt w niesprzyjających warunkach do ich rozwoju, np. cysty włośnia spiralnego w mięśniach zwierząt i człowieka.



Cytopyge - wyspecjalizowany obszar pellikuli występujący u większości orzęsków, służący do usuwania niestrawionych cząstek pokarmu; zlokalizowany w stałym miejscu ciała orzęska, zwykle w tylnej jego części.



Czerw- jest przykładem larw apodialnych . Ten typ larwy występuje u muchówek (Diptera). Głowa czerwia nie jest wyodrębniona - ulega redukcji i wciągnięta jest w pierwszy segment tułowia. Ciało jest segmentowane, miękkie i zwężone na przednim końcu. Na tylnym końcu znajduje się odbyt, nad nim para przetchlinek. Po stronie brzusznej znajdują się zgrubienia oskórka ułatwiające poruszanie się beznogiej larwy. Czerwie otoczone są zjadanym przez siebie pokarmem, którym może być np. rozkładające się mięso.



Człony anapolizyjne - odrywają się przed wytworzeniem jaj; człony tasiemca gdy narządy rozrodcze są w pełni ukształtowane.



Człony apolizyjne (maciczne)- są dojrzałe i wypełnione jajami, odrywają się od reszty członów; odrywają się, gdy macica jest szczelnie wypełniona jajami; charakterystyczne dla tasiemców.



Człony hiperapolizyjne - nazywamy człon oderwany przed osiągnięciem dojrzałości narządów rodnych.



Czułki- nitkowate lub palczaste narządy zmysłowe różnej budowy i pochodzenia, osadzone zwykle na głowie lub płacie głowowym wielu grup bezkręgowych organizmów zwierzęcych. Są bogato unerwione i ruchome. Czasami pełnią dodatkowe funkcje. U stawonogów nazywane są antenami. U owadów są to parzyste przysadki osadzone poza czołem, na policzku w okolicy oka lub po stronie brzusznej.



Diapauza - obniżenia poziomu metabolizmu, dzięki czemu stawonogi mogą przetrwać niekorzystne warunki panujące w środowisku. Diastema – przestrzeń między grupami zębów występująca u niektórych ssaków. Występuje fizjologicznie u zwierząt takich jak bóbr oraz badylarka. U małp występuje w szczęce między kłem a bocznym siekaczem. Jest wyraźnie widoczna u przeżuwaczy i gryzoni. U ludzi natomiast jest patologią. Dymorfizm płciowy – jeden z rodzajów dymorfizmu przejawiający się różnicami w morfologii , fenotypie samicy i samca jednego gatunku (np. różnica w wielkości i kształcie ciała i/lub ubarwieniu). Dymorfizm płciowy o różnym natężeniu jest powszechny wśród zwierząt i wynika z różnego fizjologicznego przeznaczenia danych płci w procesie przedłużania gatunku. Endopasożyty – organizmy pasożytujące wewnątrz organizmu żywiciela stale lub okresowo, we wszystkich lub niektórych stadiach rozwoju; stanowią ok. 90% wszystkich pasożytów; m.in. różne gatunki wiciowców, sporowców, nicieni, tasiemców i przywr.

  





Efyra - młoda, słabo rozwinięta meduza krążkopławów (scyfomeduza), powstała tuż po procesie strobilizacji. Przekształca się w bardziej rozwiniętą formę młodej meduzy, aż w końcu stanie się dorosłym osobnikiem. Jest formą larwalną.



Epistom- oskórkowa płytka nad otworem gębowym niektórych wijów i skorupiaków lub nad chelicerami roztoczy.



Estywacja - spoczynek letni - stan okresowego obniżenia intensywności procesów życiowych u niektórych zwierząt, wywołany wpływem niekorzystnych czynników środowiska zewnętrznego, np. brak wilgoci i pokarmu. Jest to stan odrętwienia w okresie letnim, gdzie następuje spowolnienie procesów życiowych o charakterze przystosowawczym.



Fenetyka - systematyka fenetyczna, taksonomia fenetyczna, taksonomia numeryczna – nauka zajmująca się mechanizmem klasyfikacji opartym na ogólnych cechach organizmów, takich jak anatomia, wygląd zewnętrzny fenotypu, rozwój zarodkowy.



Fitomimetyzm – upodabnianie się gatunku zwierzęcia kształtem i wyglądem do roślin.



Feromony - to substancje chemiczne, za pomocą których osobniki różnych gatunków zwierząt komunikują się ze sobą.



Gąsienica - jest przykładem larw polipodialnych.Ten typ larw występuje u motyli oraz niektórych błonkoskrzydłych. Ciało gąsienicy jest miękkie, wydłużone i silnie segmentowane. Głowa jest wyodrębniona i silnie zesklerotyzowana, z oczami prostymi i aparatem gębowym gryzącym, bez czułków. Na każdym segmencie tułowia

znajduje się para członowanych, krótkich odnóży krocznych zakończonych pazurkami. Na przedtułowiu zlokalizowana jest para przetchlinek Odwłok jest długi, zbudowany z 10 segmentów, zaopatrzony po bokach w 8 par przetchlinek. Pierwsze segmenty odwłoka są bez przydatków, następne mają na spodniej stronie parzyste odnóża odwłokowe - posuwki. Gąsienice motyli mają zwykle 5 lub 2 pary posuwek na segmentach od III do VI oraz na X. Główną część posuwki stanowi wałeczkowaty człon podstawowy, z którym łączy się poduszeczkowata podeszwa uzbrojona w wieniec haczyków. Otwór odbytowy na końcu ciała. Gąsienice żerują na różnych częściach roślin. Bardzo często ciało ich jest jaskrawo lub maskująco ubarwione albo pokryte długimi szczecinkami. 

Głowotułów- pierwszy odcinek ciała skorupiaków i pajęczaków. Nie jest połączony z odwłokiem.



Gnatosoma - część ciała roztoczy,obejmująca ich narządy gębowe: parę chelicer i parę pedikalp. Składa się z trzech segmentów: precheliceralnego, cheliceralnego i pedikalpowego.



Gniazdowniki - określenie gatunków zwierząt, których młode po wykluciu nie są zdolne do samodzielnego życia i wymagają opieki rodziców, w związku z czym dłuższy czas spędzają w gnieździe.



Gonopody- nóżki kopulacyjne, są to zmodyfikowane odnóża kroczne, charakterystyczne dla wijów



Gruczoł czernidłowy - workowaty gruczoł występujący u głowonogów służący do wytwarzania brunatnej wydzieliny osłaniającej w wodzie broniącego się osobnika.



Gruczoł kuprowy - dwupłatowy gruczoł łojowy u ptaków, położony pod nasadą ogona (kuprem), wydzielający tłustą wydzielinę służącą ptakom do natłuszczania dziobem piór w celu ochrony przed zawilgoceniem, oraz do produkcji prowitaminy D



Gruczoły Mehlisa – u przywr, wokół ootypu, produkuje związki usprawniające przesuwanie jaj w układzie rozrodczym oraz upłynniający substancje produkowane przez żółtniki, dzięki czemu są one łatwiej przyłączane do komórek jajowych.



Gruczoły wapienne - gruczoły uchodzące do przełyku skąposzczetów (Oligochaeta), których wydzielina o zasadowym odczynie neutralizuje kwasy organiczne zawarte w pokarmie.



Hemocel- jama ciała występująca u niektórych bezkręgowców. Hemocelem nazywa się taki miksocel, do którego wydostaje się zawartość układu krwionośnego, tj. występuje układ krwionośny typu otwartego. U stawonogów hemocel wypełnia hemolimfa.



Hemimetabolia - Przeobrażenie niezupełne; larwy są ogólnie podobne do postaci dorosłych, różnią się szczegółami w budowie narządów (niepełnym wykształceniem drugorzędowych cech płciowych, brakiem skrzydeł). Skala różnic morfologicznych jest ogromna, ponadto u larw mogą występować struktury tylko im właściwe, nie występujące u dorosłych, zwane narządami larwalnymi (np. skrzelotchawki, maska larw ważek). Rozwój ten charakteryzuje wiele rzędów owadów pierwotnie skrzydlatych.



Hemolimfa- płyn ustrojowy bezkręgowców posiadających otwarty układ krwionośny: stawonogi (owady, skorupiaki), żachwy, mięczaki. Pełni funkcje krwi i limfy.



Hermafrodytyzm- obojnactwo, dwupłciowość, gynandromorfizm – zjawisko występowania w ciele jednego osobnika jednocześnie męskich i żeńskich gruczołów rozrodczych albo występowanie w jego ciele gruczołu obojnaczego wytwarzającego jaja i plemniki. Hibernacja – stan fizjologiczny organizmu, charakteryzujący się spowolnieniem procesów życiowych w celu ograniczenia wydatkowania energii. Hibernacja to mechanizm przystosowawczy, będący strategią przetrwania w niekorzystnych warunkach środowiska – tutaj w warunkach niskiej temperatury otoczenia, przy jednoczesnym braku lub niedostatku pożywienia. Choć powszechnie kojarzy się ze snem zimowym niedźwiedzi, hibernacja dotyczy przede wszystkim niewielkich zwierząt o szybkim metabolizmie, który jest zbyt energochłonny w sytuacji niewystarczających zasobów pokarmowych. Organizmy zdolne do hibernowania nazywane są hibernatorami, zaś miejsce, w którym zapadają w hibernację to hibernakulum. Proces hibernacji jest w pełni kontrolowany fizjologicznie. Histoza - Tkankowce – zwierzęta wielokomórkowe zbudowane z tkanek. Charakteryzują się obecnością układu nerwowego, występowaniem gametogenezy i zdolnością do kierunkowych ruchów. Hypostom - narząd gębowy, przystosowany do ssania krwi i płynów tkankowych (hypostom), zbrojny w liczne ząbki pomocne w utrzymywaniu się w skórze żywiciela; charakterystyczny dla kleszczy.



   

Hirudyna - substancja przeciwkrzepliwa krwi, występuj u pijawek. Holometabolia- przeobrażenie zupełne; larwy są zupełnie niepodobne do postaci dorosłych. Żyją w odmiennych środowiskach i odżywiają się innym typem pokarmu. Kolejne stadia larwalne intensywnie żerują i rosną po zrzuceniu wylinki. Pod koniec rozwoju zmieniają się w postacie nieruchome lub o bardzo ograniczonej zdolności

ruchu, nie pobierające pokarmu - poczwarki (pupa). W stadium poczwarki następuje zupełna przebudowa organizmu, a ciało postaci dorosłej rozwija się ze skupień komórek zwanych tarczkami imaginalnymi. Powstają z nich np. oczy, czułki czy skrzydła postaci dorosłej. Proces ten regulowany jest hormonalnie. Po przepoczwarczeniu powstaje postać dorosła (imago), która jest zdolna do rozrodu, nie rośnie i nie podlega dalszym zmianom budowy. Ten typ rozwoju charakteryzuje liczne rzędy owadów pierwotnie skrzydlatych (Pterygogenea), np. motyle (Lepidoptera), muchówki (Diptera), błonkoskrzydłe (Hymenoptera), chrząszcze (Coleoptera). 

Homodontyzm- oznacza, że wszystkie zęby u danego gatunku zwierzęcia mają podobny kształt i wielkość. Jest to rodzaj uzębienia charakterystyczny dla ryb, płazów i gadów.



Heterodontyzm- rodzaj uzębienia ssaków, charakteryzuje się zróżnicowaniem kształtów i wielkości zębów zależenie od ich przeznaczenia, zęby boczne (policzkowe) wykorzystuje się do miażdżenia.



Idiosoma – część ciała roztoczy z odnóżami lokomocyjnymi; u prymitywnych roztoczy wykazuje ślady segmentacji, u innych podzielona jest rowkiem (bruzdą sejugalną) na propodosomę i histerosomę.



Ikra – rybie jaja składające się z otoczki, plazmy, jądra i żółtka. Większość gatunków ryb składa jaja na dnie zbiornika wodnego, inne gatunki ryb przyczepiają je do roślin. Są również ikry swobodnie unoszące się w wodzie. Z ikry ryb jesiotrowatych otrzymuje się kawior.



Jajorodność – forma rozrodu zwierząt polegająca na rozwoju embrionalnym poza organizmem samicy, wewnątrz jaja otoczonego błonami jajowymi lub skorupą. Jaja zwierząt jajorodnych zawierają niezbędne substancje odżywcze dla rozwoju zarodka.



Jajożyworodność - oznacza, że zapłodnione komórki jajowe pozostają w drogach rodnych samicy. Tam zarodki dojrzewają, opuszczają osłonki jajowe i organizm matki. W czasie rozwoju zarodki korzystają z materiału zapasowego występującego w obrębie komórki jajowej, a nie pobierają go od organizmu matki.



Kądziołki- wyspecjalizowane odnóża , np. kądziołki przędne pająków znajdują się na odwłoku; służą do budowy sieci łownych, nici asekuracyjnych i tzw. babiego lata, inne do budowy kokonów.



Karapaks- twardy, chitynowy, wysycony solami wapnia pancerz, charakterystyczny dla raków.



Kijanka- larwa płazów bezogonowych, różni się wyraźnie od osobników dorosłych. Ciało ma owalne, ogon długi, otoczony płetwą. Głowa zupełnie nie odgranicza się od reszt...