11. Kelti i latenska kultura PDF

Preview

Summary

Celts and La Tene culture...

Description

KELTI I LATENSKA KULTURA LATENSKA KULTURA - latenska kultura sinonim za mlađe željezno doba srednje Europe - lokalitet La Tene u Švicarskoj - kronologija (Reinecke ili Dechelette) - Lt A i Lt B1 i B2 – rani laten - Lt C1 i C2 – srednji laten - Lt D1, D2 i D3 – kasni laten - od 4. do 1. st. pr. Kr. - često poistovjećivanje s Keltima, no ima i na mjestima gdje Kelta nikada nije bilo - pisani izvori i dobro datirani import iz Grčke i Rima - širenje s područja oko izvora Rajne i Dunava - keltske zajednice s neovisnim razvojem (razlikovanje u izvorima) – problem kriterija određivanja zasebnog etnika NASELJA - Herzogenburg, Oberbergen, Roggendorf, Eggendorf, okolica Salzburga, Dürrnberg kod Halleina MATERIJAL - Lt A i Lt B - brončane kane (Basse-Yutz) - vrčevi s kljunastim izljevom – dio etruščanskog i grčkog svijeta - umetanje komadića koralja - pojava u najbogatijim grobovima (elita) tijekom Lt A - skeletni ukopi - ispreplitanje biljnih i životinjskih motiva kao stil – „pojava ni iz čega“ - fibule u obliku ljudske maske ili sa životinjskom glavom - sličnosti s nomadskim animalnim stilom Istoka (Skiti) - kontinuitet kasnoga Hallstatta na Zapadu (način ukopavanja elite – naglašeni kontakti s Mediteranom i povezanost sa Istokom – razdoblje orientalizzante stila u Grčkoj) - certosa fibule - fibule tipa Dux (glava sa izduženim ravnim „nosom“) i Müsingen (često glava ptice, a umjesto glavice pločica ukrašena emajlom ili koraljem) - ranolatenske fibule (glava savijena prema luku, no ne dotiče ga) - waldalgesheimski stil (jedan majstor?) – pripadnost eliti - torques s pečatastim krajevima – simbol vlasti od zlata - naoružanje: - mačevi - relativno kratki i izuzetno šiljati; korice – na dnu srcoliko ojačanje ortband, a na vrhu mehanizam za vješanje o pojas – mađarski stil ukrašavanja (bogati biljni motivi) - koplja - štitovi (dvodijelni umbo sa zakovicama) - bojni noževi - kacige - tip Berm (stožasta) - tip Monte Fortino (paragmatide – štitnici za uši) – uporaba i kod određenih postrojbi rimske republikanske vojske 1

- u Lt D tip Novo Mesto kod nas  razvoj rimskih legionarskih kaciga - Lt C i Lt D - sredonjolatenske fibule (zavinuta nožica spojena s lukom) - kasnolatenske fibule tipa Nauheim - željezni pojasevi – člankoviti s kopčama u obliku životinjskih glava - nanogvice od velikih kalota - staklene (žuto staklo izuzetno skup proizvod; paljevinski ravni grobovi – sačuvani samo naknadno dodani primjerci ili primjerci iz naselja) i dvodijelne narukvice - naoružanje: - škare kao dio vojne opreme - umbo u jednom komadu masovnije (lepezasto širenje) - korice mačeva – ojačanje na dnu produženo, ukras parova zmajeva na vrhu i pojačanje u obliku dva spojena slova S - mačevi – duži i manje šiljati (konjaništvo) - novac (stateri, tetradrahme, katkad i sitniji novac) - početci novčane privrede u srednjoj Europi – neki izrađuju „samo zato jer mogu“  sitan novac kao dokaz novčane privrede OSTALO - kamene skulpture: - Lt A – Glauberg - Lt B – kamena glava iz Mšecke Žehrovice - bademaste oči, brkovi, torques, neobična frizura tipična za druide (prema Cezarovom pisanju – pletenica uokviruje tonzuru na tjemenu) - murrus Gallicus – način utvrđivanja – drvene palisade, kamena konstrukcija, zemljani nasip - specifični nalazi iz Engleske (no nisu dokaz prisutnosti željeznodobnih Kelta): - Waterloo rogata kaciga - štit iz Batterseeja (Lt D) - brončane aplike iz Stanwicka

2...