3. Tkanka łączna - Opis i występowanie tkanek łącznych PDF

Preview

Summary

Opis i występowanie tkanek łącznych...

Description

Przystosowanie budowy różnych typów tkanek łącznych do pełnionej funkcji. Tkanka łączna 1. Tkanka galaretowata a) niedojrzała b) dojrzała 2. Tkanka łączna właściwa a) luzna b) zbita - o utkaniu regularnym - o utkaniu nieregularnym 3. Tkanka tłuszczowa a) żółta b) brunatna 4. Tkanka chrzęstna a) szklista b) sprężysta c) włóknista Tkanka łączna • Funkcje: ◦ Stanowi zrąb ◦ transportuje substancje odżywcze i produkty metabolizmu ◦ broni organizm przed wirusami, bakteriami i innymi obcymi komórkami •

W skład tkanki łącznej wchodzi: ◦ istota międzykomórkowa ◦ komórki

Istota międzykomórkowa • Istota podstawowa (bezpostaciowa) ◦ glikozoaminoglikany np. kwas hialuronowy, siarczan chondroityny, siarcan heparanu, keratyna z białkami – proteoglikany: agrekan, perlekan, agryna, betaglikan ◦ glikoproteiny np. fibronektyna, laminina, osteopontyna •

Włókna ◦ Kolagenowe: 25% wszystkich białek, zbudowany z makrocząsteczek tropokolagenu (szerokość 1,5nm, długość 250nm), jest około 25 typów kolagenu, główne aminokwasy w jego składzie to: glicyna, prolina, hydroksyprolina, hydroksylizyna

Główne typy kolagenu Typ Występowanie

Rodzaj układu

I – 90%

Kości, zębina, ścięgna, więzadła, torebki włókniste narządów

Grube włókna, fibryle prążkowane, pęczki

II

Chrząstka szklista, ciało szkliste, gałki ocznej, jądra miażdżyste dysków międzykręgowych

Cienkie pojedyncze włókna

III

Tkanka siateczkowata, nowo gojące się rany, warstwa brodawkowata skóry

Włókna srebrochłonne, sieci

właściwej, naczynia krwionośne IV

Blaszki podstawne

Luzne sieci

Włókna srebrochłonne (siateczkowate) • Zbudowane z kolagenu typu III • Tworzą układy krat i gęstych sieci • Grubość1-2ym (cienkie), sieci o drobnych oczkach, cieńsze od kolagenowych, więcej istoty spajającej rusztowanie dla komórek i ich grup • Nie tworzą pęczków • Barwią się solami srebra (mikr. Świetlny) • Składają się z prążkowanych fibryli (mik. Elektronowy) Włókna sprężyste (elastyczne) • Występują jako pojedyncze włókna, nie tworzą pęczków w płucach, małżowinie udznej lub tworzą błony sprężyste fenestrowane – np. w ścianie aorty • Grubość do 1ym • Pojedyncze włókno może być rozciągnięte do 100% swojej długości • Zbudowane z elastyny i mikrofibryliny • Barwią się rezorcyną, orceiną • Elastocyty Komórki 1.Fibroblasty – wytwarzają włókna, proteoglikany Główne produkty wydzielnicze: • Kolageny • Elastyna i fibrylina • Glikozoaminoglikany • Proteoglikany • Białka niekolagenowe • Metaloproteinazy macierzy 2.Miofibroglasty – w cytoplazmie liczne kompleksy aktyny i miozyny. Np. w ścianie naczyń krwionośnych 3.Histiocyty – makrofagi → fagocytują, zawierają hydrolazy, wydzielają cytokiny, defenzymy 4.Komórki tuczne – zawierają histaminę, heparynę, czynniki martwicy nowotworów, peptyd rozszerzający naczynia, enzymy proteolityczne 5.Komórki plazmatyczne – synteza białek immunoglobulin 6.Komórki napływowe – limfocyty, granulocyty Tkanka łączna galaretowata Jest zbudowana z rozgałęzionych komórek — fibroblastów, kontaktujących się ze sobą za pomocą wypustek cytoplazmatycznych; między fibroblastami znajduje się substancja pozakomórkowa, składająca się z substancji podstawowej (zawierającej m.in.: kwas hialuronowy, proteoglikany i glikoproteiny) i włókien (stanowią niejednorodną grupę — składają się z włókien kolagenowych) Włókna kolagenowe w istocie międzykomórkowej, zżelfikowana: pępowina, embrionalna skóra, u dorosłych miazga zęba.





Niedojrzała – mezenchymalna: Komórki kształtu gwiaździstego, łączące się ze sobą wypustkami, ze zdolnością do różnicowania w komórki właściwe dla danej tkanki łącznej (fibroblasty, chondroblasty, osteoblasty). Substancja międzykomórkowa – galaretowata substancja podstawowa bez włókien) Dojrzała – śluzowa: Fibroblasty i substancja międzykomórkowa – istota podstawowa (proteoglikany, kwas hialuronowy) pęczki włókien kolagenowych (sznur pępowinowy).

Rodzaje tkanek łącznych właściwych 1. Tkanka łączna właściwa a) luźna – komórki i włókna ułożone w pewnych odległościach ◦ Wypełnia przestrzenie między komórkami miąższowymi różnych narządów ◦ Występuje w warstwie brodawkowatej skóry właściwej, tkance podskórnej ◦ Tworzy blaszki właściwe błon śluzowych ◦ Składnik błon surowiczych b) właściwa zbita – zbudowana ze ściśle upakowanych włókien, niewielkiej ilości istoty podstawowej i niewielkiej liczby komórek ◦ O utkaniu regularnym – pęczki włókien kolagenowych typu I Ścięgno, rozcięgno, powięź ◦ O utkaniu nieregularnym – pęczki biegnące w różnych kierunkach Warstwa siateczkowata skóry właściwej, torebki narządów wewnętrznych otoczki nerwów 2. Tkanka łączna siateczkowata • Delikatna sieć włókien srebrochłonnych na których rozpięte są komórki • Występuje w szpiku i narządach limfatycznych Tkanka tłuszczowa • Odmiana tkanki łącznej • Liczne komórki mało istoty międzykomórkowej • Tworzy zgrupowania • Kobiety 20-25% / mężczyźni 15-20% • Po urodzeniu organizm liczy ok. 30 mln komórek tłuszczowych • Gromadzi tłuszcz pod postacią triglicerydów Tkanka tłuszczowa żółta • Komórki 20-120ym • 1-100 miliardów u człowieka • Adipocyt jednopęcherzykowy – 1 wakuola tłuszczowa • Jądro na obwodzie • Barwniki – lipochromy • Rezerwa energetyczna • Ochrona narządów Funkcja: • Rezerwa energetyczna • Ochrona narządów • Metaboliczna – wpływ na insulinooporność • Immunomodulująca – m.in. wydzielanie licznych cząsteczek wpływających na funkcje układu odpornościowego, zapalenie, rozwój i postęp miażdżycy Tkanka tłuszczowa brunatna

• • • • • • • • •

Komórki 20-40ym Jądro komórkowe położone centralnie Adipocyt wielopęcherzykowy Generator ciepła Występuje w formie zrazików Barwniki cytochomy Liczne mitochondria Dobrze unaczyniona Występowanie: tkanka podskórna okolicy międzyłopatkowej i szyi, śródpiersie, okolice dużych tętnic brzusznych i nerek

Funkcja: • Wytwarzanie ciepła • W niewielkich ilościach wytwarza też leptynę...