4 verkennen , verbinden en verrijken via spel en explo PDF

Preview

Summary

samenvatting verkennen verbinden en verrijken via spel en explo -...

Description

Spel & Exploratie : Verkennen , verbinden & verrijkenP.130-170 → driehoek kennen met 3 V’s vormgeven !!!

/

!!! spelen met dingen = manipuleren tot

= focus op het VERBINDEN KWALITEITSVOLLE LEERKRACHTS KIND INTERACTIES 1) Voldoende emotionele steun 2) Klasorganisatie 3) Instructional support ( stimuleren van de denk & taalontwikkeling )

Introductie / inleiding 4.1 spelen – spelactiviteiten met kinderen Spelen is … o o o o

Doel op zich / niet mee willen bereiken Actief bezig zijn / leuk Leuk voor de persoon in kwestie Gebeurt vrijwillig

Vanuit de hoek van het ontwikkelingsgericht onderwijs spreken ze van spelactiviteiten: Tijdens spelactiviteiten zijn kinderen - met materiaal - met elkaar - al handelend, - zich in rollen en situaties verplaatsend, bezig Grote mate van vrijheid van handelen ( = Kleuters bepalen zelf wat, hoe en waarmee ze iets doen)

Doorgedreven ruimte voor kleuterinitiatief = waar mate mogelijk kleuters initiatief laten nemen bv. bij het spontaan spel SPONTAAN SPEL = eigen bedachte regels • Ontwikkelen van … eigen initiatief, sociale vaardigheden, zelfvertrouwen, motorische mogelijkheden • Kleuters tonen hier volop hun interesses! bv. rennen op de speelplaats, mama en papa spelen

GELEID SPEL = bv. wie is het ? , kralen rijgen Waarom is spelen belangrijk? • • •

Ontwikkeling Bezig zijn Leren

Is het erg dat kinderen hun vervelen? Nee omdat ze iets nieuws zoeken

4.2 het belang van spelen voor de ontwikkeling van jonge kinderen •

Al spelend... • verkennen kinderen hun •

• natuurlijke en sociaal-culturele leefwereld ontwikkelen kinderen

•

• in alle ontwikkelvelden wordt een •

zone van naaste ontwikkeling

•

en echte leermotieven gecreëerd

4.2.1 al spelend verkennen kinderen hun natuurlijke en hun sociaal – culturele leefwereld De kleuters gaan alles wat ze in hun omgeving ervaren in hun spel gebruiken. Dus ze spelen nu uit hun hun eigenleefwereld, begrijpen Bv. gsm opnemen, een pop belonen als haar bord uit is gegeten, rol opnemen van politieagent Ze ontdekken al spelend met elkaar de gelijkenissen / verschillen Bv. papa van de kleuter doet zijn voeten altijd op de tafel , hij doet dit ook in rollenspel maar andere kleuter reageert erop wat doe jij nu doe dat af van de tafel Socialiserend functie

4.2.2 al spelend ontwikkelt het kind in alle ontwikkelingsvelden 10 ontwikkelingsvelden persoons-cultuur gebonden ontwikkelingsvelden :4 & 6 ontwikkelingsvelden

Persoonsgebonden ontwikkelingsvelden •

Socio – emotionele ontwikkeling

Cultuurgebonden ontwikkelingsvelden •

Ontwikkeling van oriëntatie op

•

Ontwikkeling van het innerlijk kompas

•

Ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheidszin

•

Motorische en zintuigelijke ontwikkeling

de wereld •

Mediakundige ontwikkeling

•

Muzische ontwikkeling

•

Taalontwikkeling

•

Ontwikkeling van wiskundig denken

•

Rooms- katholiek godsdienst

Binnen elk ontwikkelingsvelden = verwachten leeruitkomsten = geformuleerd met de ik vorm SOCIALE – EMOTIONELE ONTWIKKELING → Ik kan op een warme & communicatieve wijze in relatie treden met mezelf en met anderen . → bv. materiaal leren delen, beurt afwachten, helpen, overleggen,..

ONTWIKKELING VAN EEN INNERLIJKE KOMPAS →In dialoog met de anderen leer ik mezelf en waartoe ik word uitgenodigd kennen . Ik kan richting geven aan mijn leven en reageer veerkrachtig. → innerlijk kompas: waarden, doelen , interesses die richting / betekenis geven aan het leven van mensen en hun identiteitsontwikkeling ( ook omgaan met regels, verlies, eerlijkheid )

ONTWIKKELING VAN INITIATIEF EN VERANTWOORDELIJKHEID → Ik neem verantwoordelijkheid op voor mezelf en voor anderen . Ik neem initiatief en kan vrij en zelfstandig functioneren . Ik ontwikkel kritische zin , kan dingen onderzoeken en ben creatief. → de kleuter kan creatief problemen oplossen → fantasie en voorstellingsvermogen worden gestimuleerd

MOTORISCHE EN ZINTUIGELIJKE ONTWIKKELING → Ik beschik over voldoende motorische & zintuigelijke basisvaardigheden om zelfredzaam te functioneren → leren vooral in hun spel → bv. luisteren, voelen , kijken , proeven, klimmen, gooien, grijpen, schilderen

ONTWIKKELING VAN ORIENTATIE OP DE WERELD →ik ben nieuwsgierig naar de wereld waarin ik leef. Ik exploreer mijn omgeving en verwerf inzicht in de wereld in al zijn dimensies . → rollen spelen is ook een oefening in leren terugdenken aan bv. toen we op reis gaan eerst koffers → bewust van natuurverschijnselen ( regenen dus kap opzetten ) , ervaringen met evenwicht

MEDIAKUNDIGE ONTWIKKELING → ik ga op een enthousiaste , zelfredzame en kritische manier om met media en mediacontent MUZISCHE ONTWIKKELING → ik geniet van kunst en expressie en kan me muzisch en kunstzinnig uitdrukken Beeld, muziek, dans en drama

TAALONTWIKKELING → ik verken talen en talige diversiteit om me heen . Ik zet mijn talige vaardigheden steeds efficiënter in om betekenisvolle situaties met taal aan te pakken. → soms gestimuleerd om hanteren van symbolen en het schrijven, lezen en rekenen

ONTWIKKELING VAN WISKUNDIG DENKEN → ik bedenk hoe ik mijn wiskundige bagage kan gebruiken om een probleem aan te pakken . ik doe dit met vertrouwen en plezier . → zoals het spelen van winkeltje , begrippen onder/ boven, .. leren ze ook

LEVENSBESCHOUWELIJKE ONTWIKKELING VANUIT RKG

→ ik sta open voor een diepere dimensie in het leven . Ik maak kennis met en ga in dialoog met de katholieke geloofstraditie. Ik groei op levensbeschouwelijk, religieus en of godsdienstig vlak.

4.2.3 spelen creëert een zone van naaste ontwikkeling en echte leermotieven !!!! Zone van naaste ontwikkeling = gebied waar je net tot ontwikkeling komt • smalle gebied tussen •

• • •

‘al kunnen’ en ‘net-nog-niet-kunnen’,

• of tussen ‘al begrijpen’ en ‘net-nog-niet-begrijpen’ aan de grens van zijn kennen en kunnen aan de grens van zijn actuele mogelijkheden nood aan meerwetende of –kunnende partner

= kinderen bevinden zich tussen het al kunnen en nog net niet kunnen of tussen het begrijpen en nog net niet begrijpen. = iets dat net iets moeilijker is & net aan de rand dan wat je al kan = samen met een andere ( bv. kleuter die al iets verder staat in de ontwikkeling of juf helpt )

--Als je weet waardoor kinderen geboeid zijn , kijken welke speelleerkansen je ze wil geven –

Links schema = veel te gemakkelijk Rechts schema = veel te moeilijk Echte leermotieven = spontane nood aan bv. leren, lezen en schrijven ( leren hun naam schrijven )

4.3 Indeling in spelvormen 4.3.1 bewegingsspel ( motorisch spel ) →spelactiviteiten waarin het accent ligt op bewegen ( zowel grof als klein motorisch ) . Dit kan samen of individueel en binnen of buiten. BELANG : plezier in bewegen verder ontwikkelen , oefenen van de motoriek, gevoelens uiten 4.3.2 spelen met dingen -

MANIPULEREND SPEL

→ spel waarbij het kind met allerlei voorwerpen & materialen in de omgeving van het kind te vinden zijn, handelend omgaat . bv. klei ,stof , knopen, kralen Belang : leren kinderen hun omgeving kennen, ontdekken de functie van de voorwerpen, leren zichzelf kennen Het manipulerend spel is van belang omdat het de aanzet vormt voor : -

het rollenspel vormgevende activiteiten

-

VORMGEVEND SPEL

→ gaat het om het maken , het produceren van allerlei constructies en producten Belang spelen met dingen : voorstellingsvermogen, bijzondere uitdagingen om logisch te leren redeneren, muzische ontwikkeling en de zelfsturing worden gestimuleerd

4.3.3. Rollenspel – fantasiespel → kinderen verplaatsen zich in iets of iemand of in een bepaalde situatie / zo voelen en gedragen De kleuters doen ALSOF. Fantasiespel = gefantaseerde gebeurtenissen of personen bv. kabouters Rollenspel = situatie uit de werkelijkheid bv. vadertje – moedertje Kleuters stappen gemakkelijker over van het fantasiespel in het rollenspel dan omgekeerd

-

MANIPULEREND SPEL

→ Het begint bij het manipulerend spel met allerhande voorwerpen en spullen

-

EENVOUDIG ROLLENSPEL

→ het manipulerend spel gaat over in eenvoudig rollenspel ( zelf rol opnemen )

Situaties naspelen: -

naast elkaar = samen veel herhalen = variaties stereotiep = verbreden •

Geïsoleerde rolgebonden handelingen

Eerst spelen de kinderen losse handelingen , behorend tot een rol = geïsoleerde rolgebonden handelingen bv. met een stuur door de klas lopen

•

Aaneengeschakelde rolgebonden handelingen

Vervolgens worden de losse handelingen , behorend tot een rol meer aaneengeschakeld Bv. zoals een dokter een spuit geven met een echte spuit

Rolgebonden handelingen ontstaan als voorwerpen een betekenis krijgen.

-

THEMATISCH, INTERACTIEF ROLLENSPEL

→ oudere kleuters & jonge schoolkinderen De kinderen spreken vooraf het spelthema af . Samen groepsgekozen thema + complementaire rollen Dus overleg , interactief en communicatief .

Belang rollenspel: • • • • • •

Taal , denken en sociale interacties Dagelijkse levenssituaties beter begrijpen Dingen en rollen leren kennen Omgaan met eigen en andermans gevoelens Samenwerken, overleggen Reële functies van lezen en schrijven ervaren

4.3.4 regelspel → spelactiviteiten met vaste afspraken / regels die doorgaans in groep worden gespeeld bv. kringspelen

Belang regelspel :

-

Kleuters leren spelregels kennen , ze ervaren de betekenis en de functie van de regels Kinderen uit positie anderen kunnen denken & egocentrisme loslaten

4.3.5 spelen met taal en muziek -

SPELEN MET MUZIEK

Tijdens een spel zingt een kind een eenvoudig liedje Belang spelvorm : Bevorderen sfeer klasgroep, muzikale ontwikkeling , expressie

-

SPELEN MET TAAL

Allerlei spelletjes met gesproken en geschreven taal Belang spelvorm Genieten van spelen taal, ontwikkeling expressie, taalontwikkeling

4.4 spelmethodiek : verkennen verbinden & verrijken ( de 3 V’s ) 4.4.1 leren meespelen -

-

Meespelen met het spel van kinderen Improviseren op de initiatieven van het kind o Openstaan inbreng kleuter o Accepteren wat kleuter zegt altijd o Machtsongelijkheid overbrugt o Ja en regel = volwassene sluit aan bij wat kleuter zegt ook al is het mis , fantasie niet doden Tijd nemen voor gedeelde aandacht Leren meespelen door training Veelzijdigheid in de begeleiding van samen spelen en leren o

Belang van verbinding

o

Spiegelen om verbinding met spel te realiseren

o

Benoemen van gevoelens

o

Verbaal beschrijven van handelingen

4.2.2 doel en motivering van het begeleiden van spel Gerichtheid op ontwikkeling/passend bij ontwikkelingsniveau Aansluiten bij belangstelling en motivatie Leerervaringen teweeg brengen -

Al kunnen → nog net niet kunnen Al begrijpen → nog net niet begrijpen Kleuter beweegt zich aan de grens van zijn actieve mogelijkheden → kansen voor verdere ontwikkeling

Kansen tot spel tenvolle benutten zodat o kinderen kunnen spelen o gemotiveerd zijn om te spelen o diverse spelactiviteiten leren kennen – spelvormen o spelkwaliteit ontwikkelen

4.4.3 kwaliteit van het spel De kwaliteit van het spel is hoog als het spel zinvol/ betekenisvol is voor het kind of een groep kinderen. Het spel heeft betekenis voor het kind als : • link met betrokken spelen - actief, creatief, vindingrijk in het zien van mogelijkheden van materialen, spelthema’s en oplossen van problemen - neemt initiatief, houdt het spel lang vol, geniet… • als er verandering, voortgang of ontwikkeling merkbaar is - Initiatief nemen, plannen - Samenwerken, samen spelen - Meer taal gebruiken 4.4.4 verschillende rollen in de begeleiding Leerkracht als o Toeschouwer/ Observator

Verkennen van het spel van kinderen van buitenaf • Niveau van spelontwikkeling? • Belevingswereld: welke interesses?  info over spel kinderen voor verdere begeleiding • Aanmoedigen • Observeren: welk spel zou je graag terugzien of verdiepen? o

Toneelmeester Verrijken van spel van kinderen kan van buitenaf • Faciliteren van spel • Inzetten van krachtige materialen • Nieuwe impulsen geven

o

Speelmaatje ( gaat spiegelen ) • Aansluiten bij het spel van de kleuters verkennen van binnenuit • Meespelen: gelijkwaardige rol verbinden van binnenuit • Op ‘gouden’ momenten iets toevoegen om het spel te verdiepen verrijken van binnenuit

o

Spelleider/ regisseur Verrijken van spel van kinderen van binnenuit • Interactie uitlokken • Prikkelende, uitnodigende materialen in het spel brengen • Inbreng van de kleuters meenemen • Tussenkomst bij problemen • Leerkracht neemt het voortouw

Voor de rollen : Impact op kwaliteit spel hangt samen met: sensitiviteit, timing en afstemming

Verkennen

Verbinden

Verrijken

Intenties van de kinderen in het spel begrijpen OBSERVEREN

Gedeelde aandacht tot stand brengen, intersubjectiviteit, participeren,(ook andere kinderen erbij) CONTACT

Impulsen in het spel, nieuwe mits die aansluiten bij behoe van de kinderen in het spel T

2 posities:  Van buitenaf ( uit spel) en van binnenuit( in spel)

2 posities:  Van buitenaf en van binnenuit

2 posities:  Van buitenaf en van binnenuit

4.4.5 verkennen, verbinden & verrijken : drieslag voor sensitieve interactie ( !!!! EXAMEN)

VERKENNEN Van buitenaf → is buiten de interactie en het spel van kinderen blijven, en kijken, af en toe vanuit vooraf bepaalde observatiepunten bv. pedagogisch documenteren Van binnenuit

→ is meedoen, en vanuit handelingen en interactie reageren, uitlokken en kijken wat er gebeurt. Je kan observeren hoe het kind betekenis verleent aan zijn of haar spel .

VERBINDEN Van buitenaf → is plannen maken om aan te sluiten bij wat is gezien en gehoord Van binnenuit ( denken en vragen stellen ) → in het meedoen is de aandacht en de betrokkenheid van kinderen volgen, intunen en samenspel stimuleren. Ingang zoeken in het spel aansluitend bij betekenis die het kind eraan geeft.

Gedeelde aandacht tot stand brengen, spiegelen van gedrag, volgend meespelen. Belang van sensitieve houding!

VERRIJKEN Van buitenaf → is zorgen voor een voorbereide omgeving, nadenken over organisatie, het thema, de hoeken, de materialen en de rollen die kinderen kunnen uitspelen. Bv. geïntegreerd hoek overschrijdend spel Van binnenuit

( iets nieuws aanleren )

→ is proberen om het handelen en de taal van de kinderen uit te breiden, een verhaal helpen opbouwen, op basis van verkenning en verbinding. Actief meedoen vanuit gedeelde aandacht tussen kind en KL bv. aanvullend materiaal helpen zoeken , meedenken, praten met kinderen, … Leerkrachtstijl = 3 dimensies = waarbinnen de begeleidingstussenkomsten van de leerkracht zich kunnen bewegen : 1) Stimulerend Tussenkomen • Bron van verrijkende impulsen en van informatie • Aandacht voor het conatieve ( cognitieve pool ) 2) • •

Gevoeligheid voor beleving Op welke wijze houdt de leerkracht in zijn of haar tussenkomsten rekening met de emotionele noden van de kinderen Beroep op de affectieve rolneming

3) Autonomie verlenen • Welke wijze heeft de leerkracht aandacht voor de exploratiedrang, de behoeften aan zelfstandigheid en zelfbepaling van de kinderen

Bijlage:

Voorbeeld les: Kind is pop aan het wiegen en jij doet dit ook na . Misschien zal hij hierdoor iets vertellen over waarom hij dit doet / gevoelens . Zo kan jij iets toevoegen bv. mijn pop is moe misschien moet ze een beetje slapen ( de 3 V’s ) ( spiegelen ) Bij de verkenningsfase benoem je wat je ziet . bv. ik zie dat je de pop aan het wiegen bent ....