5. Tkanka ŁĄCZNA CZ. 2 PDF

Preview

Summary

Download 5. Tkanka ŁĄCZNA CZ. 2 PDF

Description

TKANKA ŁĄCZNA CZ. 2 TKANKA CHRZĘSTNA Z jakich elementów zbudowana jest tkanka chrzęstna? - chondrocyty - substancja międzykomórkowa # substancja podstawowa -> z GAG i proteoglikanów # włókna kolagenowe i sprężyste

Chrząstka nie ma naczyo krwionośnych, limfatycznych oraz nerwów !!!

Ochrzęstna: We wszystkich chrząstkach jest proteoglikan - należy do tkanki łącznej włóknistej zwartej agrekan. - pokrywa chrząstkę z wyjątkiem powierzchni stawowych - jest dobrze unaczyniona - występuje w: # w chrząstce szklistej (z wyjątkiem chrząstek stawowych występujących np. w nasadach kości długich) # w chrząstce sprężystej Tkanka chrzęstna szklista i sprężysta jest Rodzaje tkanki chrzęstnej: odżywiana dzięki dyfuzji substancji z a) chrząstka szklista -> najczęstsza w organizmie naczyo ochrzęstnej lub z płynu # z kolagenu typu II maziowego/stawowego. # zasadochłonna macierz # chondrocyty często w grupach izogenicznych (kilka chondrocytów 2-4 w jednej jamce chrzęstnej) # występowanie: powierzchnie stawowe, chrzęstna częśd przegrody nosa, chrząstki krtani, pierścienie chrzęstne tchawicy i oskrzeli, chrzęstne części żeber b) chrząstka sprężysta # z kolagenu typu II i licznych włókien sprężystych # małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny, trąbka słuchowa, nagłośnia, małe chrząstki krtani c) chrząstka włóknista -> najbardziej wytrzymała na rozciąganie # z kolagenu typu I i pęczków włókien kolagenowych (biegnących równolegle) # kwasochłonna macierz (bo jest dużo kolagenu, który jest kwasochłonny) # zawsze jest związana z chrząstką szklistą lub tkanką łączną włóknistą zwartą # odżywiana przez dyfuzję z naczyo krwionośnych otaczającej tkanki łącznej (bo nie ma ochrzęstnej) # krążki międzykręgowe, łąkotki, spojenie łonowe, przyczep ścięgien i więzadeł do kości Chrząstka szklista wpływa na wzrost kości długich na długośd, ponieważ buduje chrząstki wzrostowe między nasadami i trzonami kości długich.

W okresie zarodkowym pierwotny szkielet, na którym kostnieją kości długie tworzy chrząstka szklista.

Chondrogeneza: a) wzrost śródmiąższowy: 1) komórki mezenchymalne tracą swoją funkcję, zaokrąglają się i gromadzą w gęstych grupach -> centrach chrzęstnienia 2) komórki mezenchymalne różnicują się w chondroblasty 3) chondroblasty rozpoczynają sekrecję składników substancji międzykomórkowej chrząstki, która otacza chondroblasty i tworzy jamki chrzęstne 4) chondroblasty przekształcają się w chondrocyty, które wciąż mają zdolności podziałowe 5) powstają grupy izogeniczne (w wyniku podziałów chondrocytów powstają grupy 2-4 chondrocytów w jamce) 6) komórki grup izogenicznych ciągle produkują substancję międzykomórkową przez co oddalają się od siebie

b) wzrost apozycyjny: 7) komórki mezenchymy z części obwodowej powstającej chrząstki różnicują się do fibroblastów 8) fibroblasty wytwarzają tkankę łączną włóknistą zwartą, z której powstaje ochrzęstna 9) ochrzęstna ma dwie wartswy: # zewnętrzna warstwa włóknista # wewnętrzna warstwa z komórkami chondrogenicznymi 10) komórki chondrogeniczne warstwy wewnętrznej dzielą się i powstają chondroblasty 11) chondroblasty wytwarzają substancję międzykomórkową chrząstki

Z czego zbudowana jest: a) warstwa zewnętrzna włóknista ochrzęstnej: kolagen typu I, fibroblasty, naczynia krwionośne b) warstwa wewnętrzna ochrzęstnej: komórki chondrogeniczne

Typy komórek w tkance chrzęstnej: komórki chondrogeniczne, chondroblasty, chondrocyty

Komórki chondrogeniczne: - mogą różnicowad się w chondroblasty i komórki osteoprogenitorowe/osteogenne - pochodzą z komórek mezenchymalnych - wrzecionowaty kształt - duże, okrągłe jądro - niewiele cytoplazmy - mały aparat Golgiego, nieliczne mitochondria, słabo rozwinięta siateczka szorstka, wolne rybosomy

Chondroblasty: - mogą powstawad z: # komórek mezenchymalnych centrów chrzęstnienia lub z # komórek chondrogenicznych wewnętrznej warstwy ochrzęstnej - okrągłe, zasadochłonne komórki - dobrze rozwinięta siateczka szorstka oraz aparat Golgiego, liczne mitochondria

Chondrocyty: - są to chondroblasty otoczone substancją międzykomórkową chrząstki - duże, owalne lub okrągłe komórki - duże jądro - wyraźne jąderko - dobrze rozwinięta siateczka szorstka oraz aparat Golgiego, liczne mitochondria

Organelle obecne w chondroblastach i chondrocytach niezbędne do syntezy białek: - dobrze rozwinięta siateczka szorstka - dobrze rozwinięty aparat Golgiego - liczne mitochondria

Substancja międzykomórkowa tkanki chrzęstnej szklistej: - półprzezroczysta, niebiesko-szara substancja - ma do 40% włókien kolagenowych (głównie typu II) # układają się one przestrzennie zależnie od sił działających na chrząstkę - ma liczne proteoglikany, glikoproteiny i płyn zewnątrzkomórkowy - bogata w agrekan (duży proteoglikan)

Regiony w substancji międzykomórkowej chrząstki: - macierz okołokomórkowa -> bezpośrednio otacza chondrocyt - macierz terytorialna -> dookoła każdej jamki chrzęstnej

# ok. 50 um szerokości # ma mało kolagenu, dużo siarczanu chondroityny (która wybarwia się PAS) - macierz międzyterytorialna -> stanowi większośd substancji międzykomórkowej # bogata w kolagen typu II

Torebka okołokomórkowa: - jest to cienka warstwa macierzy bezpośrednio otaczająca jamkę chrzęstną - ma warstwę włókien kolagenowych o funkcji podobnej do błony podstawnej

Za co odpowiada agrekan w substancji międzykomórkowej chrząstki? 100 – 200 cząsteczek agrekanu łączy się z kwasem hialuronowym (przez wiązania niekowalencyjne) tworząc duży kompleks o ładunku ujemnym, który może wiązad licznie jony Na+, a to pociąga za sobą dyfuzję H2O (zapewnia chrząstce sprężystośd i odpornośd na zgniatanie)

Tkanka chrzęstna sprężysta: - podobna w budowie do chrząstki szklistej - ma włókna sprężyste występujące na przemian z kolagenowymi - jest żółtawego koloru ze względu na obecnośd włókien sprężystych

Agrekan zbudowany z: - siarczanu chondroityny - siarczanu keratanu

Różnice w budowie chrząstki szklistej i sprężystej: - obecnośd włókien sprężystych w chrząstce sprężystej, których nie ma w szklistej - chondrocyty chrząstki sprężystej są większe niż w chrząstce szklistej Włókna sprężyste wybarwiają się rezorcyną i orceiną.

Tkanka chrzęstna włóknista:

- nie ma ochrzęstnej !!! - substancja międzykomórkowa # kolagen typu I # dużo siarczanu chondroityny # dużo siarczanu dermatanu - wybarwia się kwasochłonnie  ze względu na kolagen typu I - włókna kolagenowe tworzą grube pęczki układające się w „jodełkowaty” kształt - pomiędzy włóknami kolagenowymi leżą małe, nieregularnie rozrzucone 1- lub 2-komórkowe skupiska chondrocytów

TKANKA TŁUSZCZOWA

Budowa tkanki tłuszczowej: - głównie z adipocytów (komórek tłuszczowych) - substancji międzykomórkowej jest bardzo mało

Rodzaje tkanki tłuszczowej: - tkanka tłuszczowa żółta (biała) - tkanka tłuszczowa brunatna

Preadipocyty - powstają z komórek mezenchymalnych - mogą różnicowad się w: # w komórki tłuszczowe brunatne  pierwotna adipogeneza # w komórki tłuszczowe żółte  wtórna adipogeneza

Proces wtórnej adipogenezy: 1) insulina wiąże się z IGF-1 (insulinopodobnym czynnikiem wzrostu) 2) preadipocyty syntetyzują lipazę lipoproteinową i akumulują tłuszcz w małych kroplach 3) łączenie małych kropel w jedną dużą, jądro zepchnięte na obwód

Tkanka tłuszczowa żółta: - komórka ma jedną dużą kroplę tłuszczu - cytoplazma na obwodzie tworzy wąski rąbek, w jego najszerszej części leży jądro i organella - komórka w kształcie sygnetu - w cytoplazmie: liczne mitochondria, aparat Golgiego, siateczka gładka i szorstka, wolne rybosomy - bogato unaczyniona i unerwiona przez układ współczulny

- występowanie: jako podściółka tłuszczowa w tkance podskórnej, wokół nerek, serca, naczyo krwionośnych, w sieci mniejszej i większej - rozkład w podściółce tłuszczowej jest różny dla obu płci

Funkcje tkanki tłuszczowej żółtej: - magazyn energetyczny - izolator termiczny

- amortyzuje urazy mechaniczne - funkcja dokrewna

Źródła pochodzenia tłuszczu magazynowanego w adipocytach tkanki tłuszczowej żółtej: - z tłuszczu pokarmowego we krwi w postaci chylomikronów - z trójglicerydów z wątroby transportowanych przez krew - z trójglicerydów syntetyzowanych z glukozy przez adipocyty (jest to proces lipogenezy)

Proces lipogenezy: 1) glukoza transportowana do adipocytów za pomocą GLUT4 (białko transportujące glukozę) 2) kwasy tłuszczowe dostarczane do adipocytów z krwi 3) synteza lipazy lipoproteinowej przez adipocyty, która trafia do komórek śródbłonka naczyo krwionośnych i uwalnia kwasy tłuszczowe z chylomikronów i lipoproteidów 4) uwolnione kwasy tłuszczowe transportowane przez lipazę lipoproteinową do adipocytów

Lipoliza (rozkład tłuszczu): - rozpoczyna się, gdy wzrasta zapotrzebowanie na energię - zachodzi pod wpływem lipazy obecnej w cytoplazmie adipocytów

Substancje kontrolujące uwalnianie lipidów z adipocytów / wywołujące efekt lipolityczny: - adrenalina - glukagon - adrenokortykotropina (ACTH)

Hormony te aktywują szlak enzymatyczny prowadzący do fosforylacji lipazy oraz do jej aktywacji.

Substancje hamujące aktywnośd lipazy/wpływające na zahamowanie rozpadu tłuszczu/wywołujące efekt antylipolityczny: - insulina - prostaglandyny

Najważniejsze adipokiny/adipocytokiny wydzielane przez adipocyty: a) leptyna: # kontroluje homeostazę energetyczną wpływając na metabolizm węglowodanów i lipidów # bierze udział w regulacji ośrodka głodu i sytości # dostarcza informacje do podwzgórza o stanie energetycznym ustroju (o ilości tłuszczu i stanie odżywienia) b) adiponektyna # utrzymuje homeostazę glikemii (hamuje glukoneogenezę) i lipidemii # zwiększa insulinowrażliwośd # ma działanie przeciwzapalne c) rezystyna # wpływa na insulinoopornośd komórek organizmu # uczestniczy w stanach zapalnych d) adipsyna oraz białko stymulujące acylację (ASP) # odpowiada za alternatywną drogę aktywacji dopełniacza

Białka produkowane przez adipocyty niebędące adipocytokinami: a) czynnik martwicy nowotworów alfa oraz IL-6 # wywołują opornośd na insulinę (zaburzenia funkcji GLUT4 i receptorów dla insuliny) b) inhibitor aktywatora plazminogenu -> związany z układem krzepnięcia krwi

c) angiotensynogen -> reguluje ciśnienie krwi (jest to białko układu renina-angiotensyna) d) czynnik chemotaktyczny dla monocytów (MCP-1) e) czynnik wpływający na angiogenezę (VEGF)

Największe nagromadzenie tkanki tłuszczowej żółtej w podściółce tłuszczowej: a) u kobiet: - w sutkach - w pośladkach - na udach

b) u mężczyzn: - na karku - okolica barku - okolica lędźwiowo-krzyżowa

Tkanka tłuszczowa brunatna: - liczne, drobne, równomierne krople tłuszczu w cytoplazmie - mitochondria z dobrze wykształconymi grzebieniami - jądro zlokalizowane centralnie - silne unaczynienie oraz obecnośd cytochromów w licznych mitochondriach  wpływa na czerwono-brunatną barwę - występowanie: pod skórą w okolicy międzyłopatkowej, w śródpiersiu, na szyi, wzdłuż tętnic szyjnych i podobojczykowych, w dole pachowym, okolica nerek i nadnerczy - głównie u noworodków i dzieci  potem przekształca się w tkankę tłuszczową żółtą - funkcje: termoregulacja ustroju przez wytwarzanie ciepła Przez obecnośd termogeniny nie ma możliwości na zajście fosforylacji oksydacyjnej (w wyniku której powstaje ATP), dlatego energia powstająca na łaocuchu oddechowym i w oksydacji kwasów tłuszczowych w cyklu kwasów karboksylowych jest uwalniana w formie ciepła, a nie magazynowana w ATP.

Wytwarzanie ciepła jest regulowane przez: - noradrenalinę układu nerwowego - hormony tarczycy układu hormonalnego

Jak u dorosłych rozwija się: a) otyłośd hipertroficzna -> wynika z magazynowania tłuszczu w adipocytach, które zwiększają się nawet 4 razy b) otyłośd hiperkomórkowa -> powstaje z nadmiernej ilości adipocytów (adipocyty nie mogą się dzielid, ale jeśli będziemy przekarmiad noworodka, to prekursory adipocytów – preadipocyty będą silnie proliferowad i w okresie dorosłym już jako adipocyty będzie ich za dużo i może to objawid się to otyłością hiperkomórkową)

Przyczyny otyłości o podstawach genetycznych: mutacja genu kodującego leptynę  powstaje nieaktywny hormon  osoby takie mają żarłoczny apetyt i niekontrolowanie przybierają na masie

Przyczyny otyłości epidemicznej: ma ona związek z zespołem metabolicznym na który składają się: - otłuszczenie powłok brzusznych - dyslipidemia (zmiany stężenia lipidów we krwi) - opornośd na insulinę - choroba sercowo-naczyniowa - stany prozakrzepowe - stany prozapalne...