Egzamin KPC CZ 4 PDF

Preview

Summary

Download Egzamin KPC CZ 4 PDF

Description

Rodzaje wyroków w procesie cywilnym Wyroki można podzielić w oparciu o różne kryteria. Posługując się kryterium skutku prawnego, jakie wyrok wywołuje, dzielimy na wyroki na deklaratoryjne oraz konstytutywne. Wyroki deklaratoryjne, to wyroki potwierdzające istniejący stan rzeczy, wyroki takie nie tworzą ani nie kształtują prawa. Wyroki takie sąd wydaje, uwzględniając powództwo o zasądzenie lub o ustalenie, a także w tych wypadkach, w których sąd powództw oddala. Z kolei wyroki konstytutywne, to wyroki tworzące nowy stan rzeczy, kształtujące prawa lub stosunek prawny. Wyroki takie co do zasady wywołują skutki prawne ex nunc, np. wyrok orzekający rozwód, a wyjątkowo mogą również wywoływać skutki ex tunc, np. wyrok unieważniający małżeństwo. Takie wyroki sąd wydaje zazwyczaj wtedy, gdy uwzględnia powództwo o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa. Posługując się kryterium sposobu zachowania pozwanego wyroki dzielimy na wyroki z uznania, wyroki kontradyktoryjne (oczne), wyroki zaoczne. Wyroki z uznania sąd wydaje wtedy, gdy pozwany uzna powództwo. Pozwany może uznać powództwo w całości lub części w piśmie procesowym lub ustnie do protokołu rozprawy. Uznanie powództwa, jeżeli następuje w odpowiedzi na pozew, może prowadzić do przyznania pozwanemu kosztów procesu od powoda na podstawie art. 101 k.p.c. ( Art. 101 k.p.c. Zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu). Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego lub zmierza do obejścia prawa (art. 213 § 2 k.p.c.). Sąd wydając wyrok z uznania nadaje mu z urzędu rygor natychmiastowej wykonalności (art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c.). Wyroki kontradyktoryjne (oczne) wydawane są wtedy, gdy pozwany podejmuje obronę i kwestionuje żądanie pozwu. Wyroki zaoczne sąd może wydać wtedy, gdy pozwany nie podejmuje obrony (art. 339-349 k.p.c.). Przesłanki wydania wyroku zaocznego Sąd może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy są spełnione łącznie następujące przesłanki: a) pozwany w wyznaczonym terminie nie złożył odpowiedzi na pozew; 1

b) twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem nie budzą uzasadnionych wątpliwości i nie zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Sąd wydaje wyrok zaoczny na rozprawie: a) gdy są spełnione przesłanki wskazane wyżej w pkt a) i b) i dodatkowo b) pozwany nie stawił się na tę rozprawę, albo mimo stawienia się nie bierze w niej udziału; c) pozwany nie żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności d) pozwany nie składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie. Zastrzeżony wyrok zaoczny (art. 341 k.p.c.) W razie nienadejścia dowodu doręczenia na dzień rozprawy sąd może w ciągu następnych dwóch tygodni wydać na posiedzeniu niejawnym wyrok zaoczny, jeżeli w tym czasie otrzyma dowód doręczenia. Wyrok taki wiąże sąd od chwili podpisania sentencji. Cechy wyroku zaocznego: a) wyrok zaoczny sąd uzasadnia, gdy powództwo zostało oddalone w całości lub części, a powód zażądał uzasadnienia w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu wyroku; b) wyrok zaoczny doręcza się stronom z urzędu. Stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej doręcza się go z pouczeniem o przysługujących jej środkach zaskarżenia, a pozwanemu - także z pouczeniem o obowiązku przedstawienia w sprzeciwie wszystkich twierdzeń i dowodów oraz skutku niedopełnienia tego obowiązku w postaci możliwości pominięcia spóźnionych twierdzeń i dowodów; c) wyrokowi zaocznemu uwzględniającemu powództwo sąd z urzędu nadaje rygor natychmiastowej wykonalności (art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c.). Środki zaskarżenia wyroku zaocznego Od wyroku zaocznego powód może wnieść apelację, natomiast pozwany sprzeciw. Jeżeli wyrok nie podlegał uzasadnieniu, termin do wniesienia przez powoda apelacji biegnie od dnia jego doręczenia. Apelację wnosi się na zasadach ogólnych i powoduje ona przeniesienie sprawy do sądu II instancji. 2

Sprzeciw należy złożyć w ciągu dwóch tygodni od doręczenia pozwanemu wyroku. W piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz twierdzenia i dowody. Postępowanie ze sprzeciwu prowadzone jest przed sądem I instancji. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd wydaje wyrok, którym wyrok zaoczny w całości lub części utrzymuje w mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też pozew odrzuca lub postępowanie umarza Zarówno apelację, jak i sprzeciw, strona wnosząca dany środek zaskarżenia może cofnąć. Jeżeli po wydaniu wyroku zaocznego okaże się, że pozwany w chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej, zdolności procesowej albo organu powołanego do jego reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie zgodnie z przepisami kodeksu, sąd z urzędu uchyla wyrok zaoczny i wydaje odpowiednie postanowienie. Na wniosek pozwanego sąd zawiesi rygor natychmiastowej wykonalności nadany wyrokowi zaocznemu, jeżeli wyrok ten został wydany z naruszeniem przepisów o dopuszczalności jego wydania albo jeżeli pozwany uprawdopodobni, że jego niestawiennictwo było niezawinione, a przedstawione w sprzeciwie okoliczności wywołują wątpliwości co do zasadności wyroku zaocznego. Zawieszając wykonalność wyroku, sąd może zarządzić środki zabezpieczenia w myśl oddziału poprzedzającego. Wyroki można też podzielić w oparciu o kryterium zakresu rozstrzygnięcia zawartego w wyroku. W ramach tej klasyfikacji wyroków wyróżniamy: wyroki całościowe, wyroki częściowe, wyroki wstępne, wyroki końcowe, wyroki uzupełniające oraz wyroki łączne. Wyrok całościowy, to wyrok, w którym sąd rozstrzyga o całym żądaniu pozwu, albo całe żądanie uwzględnia, albo oddala, albo częściowo uwzględnia a częściowo oddala. Wyrok taki jest zaskarżalny na zasadach ogólnych. Wyrok częściowy (art. 317 k.p.c.) sąd wydaje wtedy, gdy nadaje się do rozstrzygnięcia tylko część żądania lub niektóre z żądań pozwu; to samo dotyczy powództwa wzajemnego. Na tej samej podstawie sąd może wydać wyrok częściowy, rozstrzygając o całości żądania powództwa głównego lub wzajemnego. W jednej sprawie sąd może wyda kilka wyroków częściowych. W wyroku częściowym sąd nie rozstrzyga o kosztach postępowania. Wyrok ten jest zaskarżalny na zasadach ogólnych. Ostatni 3

wydany w sprawie wyrok, w której były wydawane wyroki częściowe nazywa się wyrokiem końcowym. Wyrok wstępny (art. 318 k.p.c.) wydawany jest w sprawach, w których sporne są dwie kwestie zasada odpowiedzialności (tj. odpowiedź na pytanie, czy pozwany odpowiada wobec powoda) oraz wysokość dochodzonego roszczenia. Kierując się względami

ekonomii

procesowej,

zwłaszcza

w

sprawach

skomplikowanych

wymagających długiego i kosztownego postępowania dowodowego, sąd może najpierw przesądzić zasadę odpowiedzialności pozwanego wobec powoda, wydając wyrok wstępny. Wyrok wstępny jest zawsze wyrokiem pozytywnym dla powoda. Jest to wyrok zaskarżalny na zasadach ogólnych. W jednej sprawie sąd może wydać tylko jeden wyrok wstępny. Sąd, uznając roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie, może zatem wydać wyrok wstępny tylko co do samej zasady, co do spornej zaś wysokości żądania zarządzić bądź dalszą rozprawę, bądź jej odroczenie. W razie zarządzenia dalszej rozprawy, wyrok co do wysokości żądania, jak również rozstrzygnięcie co do kosztów może zapaść dopiero po uprawomocnieniu się wyroku wstępnego. Chodzi bowiem o to, aby wyrok wstępny i końcowy były ze sobą spójne. Poza tym gdyby wyrok wstępny został uchylony przez sąd II instancji, to odpadłaby potrzeba wydania w danej sprawie wyroku końcowego. Wyrok końcowy jest wydawany w sprawach, w których sąd wcześniej wydał wyrok wstępny lub wyrok/i częściowy/e. W wyroku końcowym sąd rozstrzyga o pozostałej jeszcze do rozstrzygnięcia części żądania oraz o kosztach postępowania. Wyrok taki jest wyrokiem samoistnym, zaskarżalnym na ogólnych zasadach. Wyrok uzupełniający – zob. uwagi do uzupełnienia orzeczenia (poniżej). Wyrok łączny (art. 219 k.p.c.) sąd wydaje wtedy, gdy zarządził wcześniej połączenie kilku oddzielnych spraw. Sąd może zarządzić połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, jeżeli są one ze sobą w związku lub mogły być objęte jednym pozwem. W wyroku łącznym sąd rozstrzyga w oddzielnych punktach o wszystkich połączonych sprawach. Wyrok łączny jest wyrokiem samoistnym, zaskarżalnym na zasadach ogólnych.

4

Rektyfikacja orzeczeń w postępowaniu cywilnym Orzeczenia mogą podlegać sprostowaniu, uzupełnieniu lub wykładni na zasadach określonych w art. 350-353 k.p.c. (rektyfikacja orzeczeń). Sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Sprostowanie może nastąpić w każdym czasie, także po uprawomocnieniu się orzeczenia. Nie może ono prowadzić do zmiany treści rozstrzygnięcia ani pod względem przedmiotowym, ani podmiotowym1. Sprostować orzeczenie może sąd, który je wydał lub sąd drugiej instancji, jeżeli sprawa toczy się przed nim. Sprostowanie sąd może postanowić na posiedzeniu niejawnym; o sprostowaniu umieszcza się wzmiankę na oryginale wyroku, a na żądanie stron także na udzielonych im wypisach. Dalsze odpisy i wypisy powinny być zredagowane w brzmieniu uwzględniającym postanowienie o sprostowaniu. Sprostowanie następuje w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie, podobnie jak na odmowę sprostowania. Niedopuszczalny jest wniosek o sprostowanie wyroku złożony jedynie dla zwłoki w postępowaniu. Za wniosek złożony jedynie dla zwłoki w postępowaniu uważa się drugi i dalszy wniosek złożony przez tę samą stronę co do tego samego wyroku, chyba że okoliczności sprawy wykluczają tę ocenę. Wniosek taki pozostawia się w aktach sprawy bez żadnych dalszych czynności. To samo dotyczy pism związanych z jego złożeniem. O pozostawieniu wniosku i pism związanych z jego złożeniem zawiadamia się stronę wnoszącą tylko raz - przy złożeniu pierwszego pisma (art. 3501 § 1-3 k.p.c.). Na podstawie art. 3501 § 4 k.p.c. przepisy § 1-3 tego przepisu dotyczące niedopuszczalnego wniosku o sprostowanie stosuje się odpowiednio do wniosku o uzupełnienie i o wykładnię wyroku. Uzupełnić wyrok może tylko sąd, który go wydał na wniosek strony. Strona może w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia wyroku, a gdy doręczenie wyroku następuje z urzędu - od jego doręczenia, zgłosić wniosek o uzupełnienie wyroku. Uzupełnienie możliwe jest, jeżeli sąd nie orzekł o całości żądania (np. nie oddalił powództwa w pozostałej części, a powinien), o natychmiastowej wykonalności albo nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był 1

Tak SN w postanowieniu z dnia 13 stycznia 2005 r., III CK 155/04, niepubl.

5

zamieścić z urzędu (np. w wyroku rozwodowym nie orzekła o winie lub o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi stron). O uzupełnieniu wyroku sąd orzeka wyrokiem (jest to tzw. wyrok uzupełniający), natomiast o uzupełnieniu wyroku co do zwrotu kosztów lub natychmiastowej wykonalności sąd orzeka postanowieniem, które może wydać na posiedzeniu niejawnym. Wyrok uzupełniający jest zaskarżalny na zasadach ogólnych apelacją, natomiast postanowienie wskazane wyżej jest zaskarżalne zażaleniem. Sąd, który wydał wyrok, może dokonać jego wykładni, czyli rozstrzygnąć postanowieniem wątpliwości co do jego treści. Wniosek o wykładnię wyroku mogą złożyć strony, a także komornik sądowy2. Postanowienie w tym przedmiocie sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym. Postanowienie to, podobnie jak odmowa wykładni jest zaskarżalne zażaleniem. Wniosek o sprostowanie, uzupełnienie lub wykładnię wyroku nie ma wpływu na bieg terminów do wniesienia środka zaskarżenia.

2

Tak SN w postanowieniu z dnia 14 listopada 1974 r., III CRN 269/74, niepubl.

6...