Anatomia topograficzna bydło PDF

Preview

Summary

Streszczenie o bydle z książki "Anatomia topograficzna" Milarta...

Description

BYDŁO GŁOWA – guz twarzowy tuber faciale → 2 palce przed nim otwór podoczodołowy – guzowatość międzyrożna protuberantia interconualis – podstawa rogu basis cornu – wyrostek jarzmowy k. czołowej processus zygomaticus ossis frontale – pierścień oczodołowy tworzą kości: czołowa, łzowa, jarzmowa i skroniowa ( u bydła bez skroniowej); u konia wyrostek jarzmowy k. czołowej łączy się z wyrostkiem jarzmowym k. skroniowej (tworzy się łuk jarzmowy), a ona z wyrostkiem skroniowym k. jarzmowej; u bydła wyrostek jarzmowy k. czołowej łączy się z wyrostkiem czołowym k. jarzmowej – III powieka palpebra tertia → uciskamy na górną powiekę w stronę przyśrodkowego kąta oka, a dolną powiekę odchylamy; bladość – anemia, przekrwienie – zapalenie, zasinienie – niedotlenienie, żółta – wścieklizna, choroby wątroby – spojówka conjunctiva → wyścieła powierzchnie tylne powiek (facies posteriores palpebrarum) jako spojówka powiek; w sklepieniu górnym i dolnym przechodzi na gałkę oczną jako spojówka gałki ocznej (tunica conjunctiva bulbi) – droga łzy → narząd łzowy apparatus lacrimalis 1. gruczoł łzowy glandula lacrimalis leży w dole gruczołu łzowego fossa glandulae lacrimalis (pod wyrostkiem jarzmowym k. czołowej) 2. przewodziki odprowadzające ductuli excretorii (6-8 u bydła) 3. worek spojówkowy saccusconjunctivae (jest to przestrzeń pomiędzy spojówką powiek a spojówką gałki ocznej) 4. powierzchnia gałki ocznej (bulbus oculi) 5. jeziorko łzowe lacus lacrimalis 6. punkty łzowe puncta lacrimalia 7. kanaliki łzowe canaliculi lacrimales 8. woreczek łzowy saccus lacrimalis (w dole woreczka łzowego fossa sacci lacrimalis) 9. przewód nosowo-łzowy ductus nasolacrimalis 10. ujście nosowo-łzowe ostium nasolacrimale – m. żwacz m. masseter – wcięcie naczyń twarzowych incisura vasorum facialium – znajduje się na brzegu dolnym żuchwy; zawartość: t., ż. twarzowa a. et v. facialis, przewód przyuszniczy ductus parotideus; n. twarzowy, gałąź policzkowa dobrzuszna n. facialis, ramus buccalis ventralis – węzły chłonne żuchwowe lnn. mandibulares – bydło: tylnie od wcięcia naczyń twarzowych, kształt kulisty, otoczone gruczołem żuchwowym – koń: pod skórą, na wysokości wcięcia naczyń twarzowych, dużo małych węzłów, tworzą kształt litery V – pies: między kątem żuchwy a gruczołem żuchwowym – węzeł chłonny przyuszniczy ln. parotideus – bydło: przednio-dolnie od stawu skroniowo-żuchwowego, na powierzchni m. żwacza, kształt owalny, spłaszczony, 6-9 cm, częściowo przykryty gr. przyusznym – koń: 6-8 małych węzłów ok. 6 mm, poniżej stawu skroniowo-żuchowego, przykryte gr. przyusznym – pies: 1-1,5 cm, tylnie od stawu skroniowo-żuchwowego, przy szyjnym brzegu gałęzi żuchwy, częściowo przykryty gr. przyusznym – gruczoł (ślinianka) przyuszny gl. parotis → podstawa ucha, g żuchwy wzdłuż niej , czyli trochę m. żwacz, trochę mm.szyi, ciągnie się do kąta żuchwy, średnio wyczuwalny, przykryta m. małż-przyusz – gruczoł żuchwowy gl. Mandibularis – bydło: częściowo przykryty gr. przyusznym, między kręgiem szczytowym a wcięciem naczyń twarzowych – pies: kulisty, leży poniżej gr. przyusznego – otwór podoczodołowy foramen infraorbitale → w okolicy podoczodołowej, leży przedniodolnie od okolicy oczodołowej – uzębienie: – bydło: mleczne 003/313 stałe 0033/3133 – koń: mleczne 303/303 stałe 3(1)43/3(1)43 – pies: mleczne 313/313 stałe 3142/3143

SZYJA – więzadło karkowe lig. nuchae → zadanie: wspomaga mięśnie prostowniki szyi, bierze udział w ustalaniu i unoszeniu głowy; jest w formie powrózka karkowego funiculus nuchae,biegnie od wyrostka kolczystego Th1

– – –

– –

do wyrostka kolczystego kręgu obrotowego u psa; u przeżuwaczy i konia oprócz powrózka karkowego złożone jest również z blaszki karkowej lamina nuchae (parzysty twór C2-C4), powrózek karkowy u bydła i konia rozpoczyna się na początkowych kręgach Th, a kończy się na guzowatości potylicznej zewnętrznej. Na wysokości kłębu (cucula) powrózek tworzy część kapturową pars cucularis, u konia pod tą częścią występuje kaletka podwięzadłowa nadkolczysta bursa subligamentosa supraspinalis; podobne kaletki tworzą się na wysokości dwóch pierwszych kręgów szyjnych → kaletka podwięzadłowa karkowa doczaszkowa i doogonowa bursa subligamentosa nuchalis cranialis et caudalis m. mostkowo-żuchwowy: przyczep w. chłonne szyjne powierzchowne lnn. cervicales superficiales → w bruździe przedłopatkowej sulcus prescapularis nad m. nadgrzebieniowym m. supraspinatus rynienka jarzmowa sulcus jugularis → ograniczona jest od góry m. ramienno-głowowy (koń i bydło dokładnie: m. obojczykowo-sutkowy), od dołu m. mostkowo-żuchwowym, dno – m. łopatkowo-gnykowy; zawartość: ż. szyjna zewnętrzna v. jugularis externa, ż. szczękowa v. maxillaris, ż. językowo-twarzowa v. linguofacialis tchawica (trachea) tarczyca (gl. thyroidea) → u konia 6-8cm dostęp przez trójkąt Viborga; u bydła 6-7 cm

GRZBIET – okolica międzyłopatkowa regio interscapularis → kłąb cucula – granica przednia: płaszczyzna poprzeczne przez guzek większy k. ramiennej – granica tylna: płaszczyzna poprzeczne przez najniższe miejsce grzbietu (bydło Th8, koń Th11-12) – znieczulenie nadoponowe wysokie → między kością krzyżową a Co1; znieczulenie nadoponowe niskie → między Co1 a Co2 – znieczulenie mięśni miękkiej ściany brzucha wyróżniamy dwie metody: od góry nad wyrostkami kolczystymi kręgów lędźwiowych; od dołu – otwory kręgowe – n. żebrowo-brzuszny → Th13 – n. biodrowo-podbrzuszny → L1 – n. biodrowo-pachwinowy → L2 – n. płciowo-udowy → L3 – nakłucie lędźwiowe – płaszczyzna pośrodkowa – płaszczyzna wyznaczona przez obustronne krawędzie przednie guzów biodrowych JAMA I ŚCIANA KLATKI PIERSIOWEJ – granica klatki piersiowej: – przednia od szyi: bruzda przedłopatkowa; u bydła kończy się przy fałdzie szyi pośrodkowym (palear), a u konia przy bruździe piersiowej pośrodkowej – od góry od grzbietu: linia wolnego brzegu chrząstki łopatki – od brzucha: linia łącząca trzon ostatniego kręgu piersiowego z ostatnim odcinkiem mostkowym (sternebra) – od kończyny: okolica łopatkowa (do szyjki łopatki) i pacha – jama klatki piersiowej: kręgi piersiowe, żebra i mostek – fałd szyjny dobrzuszny pośrodkowy (palear) – przestrzenie międzyżebrowe spatia intercostalia u bydła - najszersze, a u konia- najwęższe; wypełnione są mm. międzyżebrowymi zewnętrznymi i wewnętrznymi mm. intercostales externi et interni; zewnętrze mają przebieg przednio-górny i są wdechowe, a wewnętrzne – tylno-górnie i wydechowe; w każdej przestrzeni międzyżebrowej, przyśrodkowo od m. międzyżebrowego wewnętrznego leżą t. i ż. międzyżebrowa oraz n. międzyżebrowy, są one ułożone blisko bruzdy żebra (sulcus costae) w kolejności: żyła, tętnica, nerw – osklepek → wczasie przerwy pomiędzy pełnym wdechem a wydechem, osklepek dochodzi w jamie piersiowej tak daleko, jak wskazuje dobrzuszna część VI żebra, a u psów – VI pmż; u zwierząt w pozycji stojącej – linia guza łokciowego (olecranon). Podczas wdechu punkt ten przesuwa się o jedną pmż. W kierunku doogonowo-dobrzusznym (przy wydechu odwrotnie). W konsekwencji u bydła osklepek jest na poziomie VI pmż, a u psa i konia – pomiędzy VII a VIII pmż –

–

zasięg płuc: – bydło: linia biodrowa 12 żebro; linia stawu ramiennego 8 żebro – pies: linia biodrowa 11 żebro, linia kulszowa 10 żebro, linia stawu ramiennego 8 żebro – koń: linia biodrowa 16 żebro, linia kulszowa 14 żebro, linia stawu ramiennego 10 żebro położenie serca, skeletotopia: – bydło: III-VI żebro (lub III-V); pies: III-VI żebro (lub III-VII); koń: III-VI (lub II-VI)

–

– okolica sercowa: górna → połowa I-szego żebra; tylna → bydło: 5 pmż, pies: 6-7 żebro; koń 6 żebro śródpiersie (mediastinum) – przestrzeń położona pomiędzy prawym a lewym płucem, ciągnąca się od kręgosłupa do mostka; ograniczona po bokach przez dwie blaszki opłucnej ściennej śródpiersiowej (pleura parietalis mediastinalis) – górnie i dolnie przylega do do powięzi wewnątrzpiersiowej (fascia endothoracica); z przodu sięga do otworu przedniego klatki piersiowej, a tylnie do przepony – podział: – płaszczyzna pozioma dzieli śródpiersie na: – śródpiersie dogrzbietowe (mediastinum dorsale) – śródpiersie dobrzuszne (mediastinum ventrale) – obie z wymienionych wyżej części dzielą się płaszczyznami przechodzącymi przez pary żeber III i VI – śródpiersie doczaszkowe – śródpiersie środkowe (mediastinum medium) – śródpiersie doogonowe

Śródpiersie dogrzbietowe doczaszkowe mediastinum dorsale craniale: • pnie współczulne trunci sympathici • tchawica • przełyk • pień ramienno-głowowy truncus brachiocephalicus • t. podobojczykowa a. subclavia • ż. główna doczaszkowa v. cava cranialis • ż. nieparzysta prawa v. azygos dextra • n. błędny prawy i lewy n. vagus dexter et sinister • węzły chłonne śródpiersiowe doczaszkowe lnn. mediastinales craniales • przewód piersiowy ductus thoracicus Śródpiersie dobrzuszne doczaszkowe mediastinum ventrale craniale • grasica thymus • tkanka tłuszczowa textus adiposus • t. i ż. piersiowa wewnętrzna a. et. v. thoracica interna • węzły chłonne mostkowe doczaszkowe lnn. sternales craniales Śródpiersie dogrzbietowe środkowe mediastinum dorsale medium • pnie współczulne • łuk aorty arcus aortae → aorta zstępująca aorta descendens • węzły chłonne śródpiersiowe środkowe lnn. mediastinales medii • ż. nieparzysta lewa v. azygos sinistra • rozwidlenie tchwicy bifurcatio trachealis • oskrzele tchawicze brachus trachealis • tt. płucne prawa i lewa aa. pulmonales dextra et sinista • gałąź oskrzelowa ramus bronchalis • żż. płucne vv. pulmonales Śródpiersie dobrzuszne środkowe mediastinum ventrale medium • serce cor • jama osierdzia cavum pericardii i osierdzie pericardium • nn. przeponowe nn. phrenici • t. i ż. piersiowa wewnętrzna a. et. v. thoracica interna

Śródpiersie dogrzbietowe doogonowe • pnie współczulne • ż. nieparzysta prawa • przewód piersiowy • aorta piersiowa • węzły chłonne śródpiersiowe doogonowe • przełyk • pień błędny dogrzbietowy i dobrzuszny truncus vagalis dorsalis et ventralis • jama surowicza śródpiersia cavum mediastini serosum • kaletka podsercowa bursa infracardiaca

Śródpiersie dobrzuszne doogonowe • płat dodatkowy płuca prawego lobus accessorius pulmonis dextri • zachyłek śródpiersia recessus mediastini JAMA I ŚCIANA BRZUCHA – żyła mleczna / nabrzuszna doczaszkowa powierzchowna v. epigastrica cranialis superficialis (lub ż. podskórna brzucha v. subcutanea abdominis) – Uchodzi w dołku mlecznym (podskórny przebieg kończy się między chrząstką mieczykowatą a chrząstką żebrową VIII); m. prosty brzucha (m. rectus abdomini) żyła wchodzi pod niego i biegnie do wyrostka mieczykowatego  na jamę klatki piersiowej  piersiowa wew  ż. Główna Doczaszkowa ( zlewisko – ż szyjna zew, pachowa, piersiowa wew, nieparzysta) – do niej zastrzyki, ale też pobieranie krwi – Funkcja: oddaje krew z wymienia do ż. piersiowej wewnętrznej (dalej do przez ż. podobojczykową do ż. głównej doczaszkowej) – fałd boku plca lateris → częściowe zdwojenie skóry, w którym znajduje się powięź powierzchowna tułowia i m. skórny tułowia; fałd boku jest rozpięty między dolną częścią okolicy bocznej brzucha a okolicami uda doczaszkową i rzepkową; miejsce wstyknięć podskórnych – węzły chłonne podbiodrowe lnn. subiliaci (fałdu kolanowego) – leżą nieco przednio od środka linii łączącej guz biodrowy z rzepką; u bydła – 1 lub 2 w kształcie cygara, 10x2 cm; brak u psa!!! – ściana brzucha: – m. skośny zewnętrzny brzucha: początek → boczna powierzchnia żeber (od IV-V do ostatniego), powięź piersiowo-lędźwiowa koniec → linia biała i więzadło pachwinowe włókna doogonowo i dobrzusznie – m. skośny wewnętrzny brzucha: początek → guz biodrowy, więzadło pachwinowe, wyrostki poprzeczne kręgów lędźwiowych, powięź piersiowo-lędźwiowa; koniec → kresa biała, ostatnie żebro i łuk żebrowy; włókna doczaszkowo i dobrzusznie – m. poprzeczny brzucha: początek → wyrostki poprzeczne kręgów lędźwiowych, chrząstki żebrowe koniec → linia biała włókna od strony grzbietu do brzucha – m. prosty brzucha początek → mostek, chrząstki żeber mostkowych, od IV żebra koniec → ścięgno przedłonowe i grzebień kości łonowej włókna równolegle do linii białej. – dół głodowy (dół przylędźwiowy fossa paralumbalis) – trójkątne zagłębienie ściany brzucha → zarys ostatniego żebra rzekomego, wyrostki poprzeczne kręgów lędźwiowych i brzeg m. skośnego wewnętrznego brzucha; bydło: w dole przylędźwiowym lewym w przypadkach ostrego wzdęcia wykonuje się nakłucia żwacza (rumenocentesis) = trokarowanie, igła ustawiona w kierunku prawego stawu łokciowego. Koń: nakłucie jelita w obu dołach przylędźwiowych → w lewym – okrężnica grzbietowa lewa; w prawym – podstawa jelita ślepego oraz okrężnica grzbietowa prawa Biopsja nerek w obu dołach. Rumenotomia, nakłucia jelit, okrężnicy, jelita ślepego, cesarskie cięcie (w lewym) – żwacz rumen → lewy dół głodowy – czepiec reticulum → 6-8 żebro, okolica wyrostka mieczykowatego – księgi omasum → punkcja w 9 pmż. na linii stawu ramiennego; opukiwanie 7-10/11 żebro pod linią guza biodrowego – trawieniec abomasum → punkcja w 1/2 do 1/3 odległości między wyrostkiem mieczykowatym a pępkiem, głębokość wkłucia 4-8 cm; wypuk – linia łącząca guz łokciowy z guzem biodrowym –

–

wątroba hepar – bydło: górnie lekko poza łuk żebrowy na poziomie 13 żebra , do chrząstki 6 żebra (VI-XIII żebro); palpacja za łukiem ostatniego żebra; biopsja 12-11 pmż na linii biodrowej – pies: 6-8-10 żebro – pęcherzyk żółciowy znajduje się na powierzchni trzewnej pomiędzy płatem wątroby prawym a płatem czworobocznym; rzut na prawej ścianie brzucha, na wysokości dolnej części X pmż. nerki renales – bydło: nerka lewa → znajduje się po prawej stronie płaszczyzny pośrodkowej (nerka wędrująca na skutek przesunięcia przez żwacz; L3-L5; dostępna do badania podczas badania rektalnego, dostępne od zewnątrz

– – –

–

przy użyciu igły nerka prawa → żebro 13 – L3; dostępna od zewnątrz przy użyciu igły (tuż za ostatnim prawym żebrem) – koń: lewa → żebro 17 – L3, prawa → żebro 16 – L1 – pies: lewa i prawa → żebro 12 – L3 macica utherus – u jałówki leży w jamie miednicy, natomiast u krów które już rodziły prawie cała leży w jamie brzucha jajnik ovarium – dostęp przez badanie rektalne u bydła; u suki → L3 okolica wymienia regio uberis: węzły chłonne nadwymieniowe (węzły chłonne sutkowe lnn. mammarii), leżą między miednicą a tylną częścią podstawy wymienia. Wymię krowy i węzły chłonne wymieniowe bada się podczas badania klinicznego. Stan chorobowy wymienia krowy najczęściej obejmuje jeden sutek, ponieważ istnieją łącznotkankowe przegrody oddzielające poszczególne gruczoły sutkowe. Węzły chłonne sutkowe u krowy są badane zawsze po uboju z ż. ogonowej pośrodkowej v. caudalis mediana pobiera się krew, a na t. ogonowej pośrodkowej bada się tętno

JAMA MIEDNICY – granice: przednia: otwór przedni miednicy apertura pelvis cranialis → kostnym brzegiem tego otworu jest kresa graniczna linea terminalis tylna: otwór tylny jamy miednicznej apertura pelvis caudalis → obramowanie na wysokości Co3 lub Co4, boczne brzegi otworu obejmuje więzadło krzyżowo-guzowe, dalej granica przebiega przez guz kulszowy i kończy na łuku kulszowym...