Budowa i funkcjonowanie męskich narządów rozrodczych PDF

Preview

Summary

Anatomia człowieka - notatka z męskiego układu rozrodczego...

Description

Budowa i funkcjonowanie męskich narządów rozrodczych 1) Funkcje męskiego układu rozrodczego - wytwarzanie męskich komórek płciowych (gamet) - plemników - wprowadzenie plemników do żeńskich dróg rodnych - wytwarzanie hormonów płciowych 2) Budowa ● narządy płciowe zewnętrzne prącie moszna ● narządy płciowe wewnętrzne jądro z najądrzami nasieniowody przewód wytryskowy cewka moczowa gruczoły dodatkowe (pęcherzyki nasienne, gruczoł krokowy, gruczoły opuszkowo-cewkowe) ● Penis narząd kopulacyjny budowa - trzon i żołądź Trzon: - wydłużony walec, jednym końcem przytwierdzony do kości łonowych - wolny koniec trzonu jest zakończony stożkowatą żołędzią - na jej wierzchołku jest ujście cewki moczowej Skóra pokrywająca prącie, w stanie spoczynku, jest połączona z podstawą żołędzi – łatwo się po nim przesuwa. W stanie spoczynku prącia, skóra tworzy fałd okrywający żołądź – napletek od spodu napletek jest połączony z żołędzią za pomocą wędzidełka, które uniemożliwiają jego nadmierne cofanie się. Zbudowane jest z: - 3 ciał jamistych (dwa położone są obok siebie po grzbietowej stronie) trzecie – ciało gąbczaste – przylega do nich od spodu i tworzy żołądź, w nim przebiega cewka moczowa - cewki moczowej prącie – narząd kopulacyjny umożliwiający wprowadzenie nasienia do dróg rodnych żeńskich. Pod wpływem podniecenia płciowego ciała jamiste wypełniają się krwią i w efekcie dochodzi do wzwodu (erekcji.) Erekcja umożliwia odbycie stosunku płciowego dzięki czemu może dojść do zaplemnienia. Zaplemnienie - pozostawienie nasienia w narządach rozrodczych kobiety ● Jądra gruczoł rozrodczy – produkcja i wytwarzanie plemników gruczoł dokrewny – produkcja i wydzielanie hormonów – androgeny, odpowiedzialne za regulowanie czynności pozostałych narządów płciowych rozwój i utrzymanie męskich cech płciowych tworzą się w jamie brzusznej pod koniec rozwoju płodowego – między 7 a 9 miesiącem ciąży zstępują do moszny niezstąpienie jąder – nazywane wnętrostwem grozi bezpłodnością

jeżeli wystąpi, należy w ciągu pierwszych 5 lat wykonać odpowiedni zabieg chirurgiczny zewnętrzna warstwa – błona biaława (tkanka łączna włóknista zbita) miąższ jądra (kanaliki nasienne i tkanka śródmiąższowa jądra) – przegrody łącznotkankowe odchodzące promieniście od błony białawej, dzielą jądro na ok. 200 płacików. Każdy jest zbudowany z kanalików nasiennych (długość jednego 30-80 cm). Z każdego płacika w kierunku najądrza wychodzi jeden prosty kanalik plemnikotwórczy – stanowi pierwszy odcinek dróg wyprowadzający nasienie Kanaliki nasienne powstają w nich plemniki są wyścielone nabłonkiem plemnikotwórczym osadzonym na błonie podstawnej w jego skład wchodzą 2 rodzaje komórek: komórki płciowe – na różnych etapach dojrzewania przy błonie podstawnej: spermatogonia, dalej spermatocyty I i II rzędu, spermatydy, w świetle kanalików – plemniki W kanalikach nasiennych zachodzi spermatogeneza – proces wytwarzania plemników z komórek macierzystych. Pierwotne komórki płciowe – gonocyty – dzielą się mitotycznie jeszcze w okresie życia płodowego, wytwarzają spermatogonia i w tym stanie trwają do okresu dojrzewania płciowego. Od momentu rozpoczęcia dojrzewania płciowego zachodzą kolejne podziały spermatogoniów prowadzące do powstania plemników. Plemniki powstałe w wyniku spermatogenezy są głównym składnikiem nasienia. Oprócz nich w składzie nasienia wchodzą inne elementy komórkowe m.in. limfocyty, granulocyty oraz płyn nasienny, który jest mieszaniną wydzielin najądrzy, nasieniowodów i gruczołów dodatkowych. Pomiędzy kanalikami są skupienia komórek gruczołu śródmiąższowego – komórek Leydiga spełniają rolę w okresie dojrzewania płciowego (pojawiają się w okresie życia płodowego) produkują męskie hormony płciowe – androgeny (testosteron – prawidłowy przebieg spermatogenezy, wzrost prącia, moszny, jąder; wykształcenie i utrzymanie męskich cech płciowych) ● Nasieniowód nasieniowód – przewód służący do odprowadzania nasienia z najądrza do cewki moczowej. W bańce nasieniowodu, rozszerzona część, jest wytwarzana wydzielina pobudzająca ruch plemników przewód o długości 50 cm w początkowym odcinku: magazynowane dojrzałe plemniki podczas wytrysku (ejakulacji), na skutek gwałtownych ruchów perystaltycznych, plemniki zostają wprowadzone do przewodu wytryskowego, a stamtąd do cewki moczowej i na zewnątrz organizmu ,w trakcie tej drogi, płyn zawierający plemniki, łączy się z wydzielinami gruczołów dodatkowych tworząc nasienie (spermę) ● Gruczoły dodatkowe pęcherzyki nasienne – wytwarza wydzielinę zawierającą substancje odżywiające plemniki

prostata - produkuje wydzielinę zawierającą enzymy niezbędne do upłynnienia nasienia.

nieparzysty narząd, wielkości kasztana jej wydzielina stanowi ok 30% płynnej części nasienia uwalniana do cewki moczowej podczas ejakulacji zawiera enzymy hydrolityczne, upłynniające nasienie – ułatwiając plemnikom poruszanie się w drogach rodnych kobiety gruczoł opuszkowo-cewkowy parzyste narządy otwierają się do początkowego odcinka cewki moczowej śluzowata wydzielina nawilża ściany cewki moczowej co ułatwia przepływ nasienia ● cewka moczowa – przebiega wewnątrz prącia. Jest ona wspólnym przewodem wyprowadzającym nasienie oraz mocz. Do cewki moczowej uchodzą przewody gruczołów opuszkowo-cewkowych, których śluzowa wydzielina ułatwia przepływ plemników przez cewkę moczową. ● przewód wytryskowy odcinek dróg wyprowadzających nasienie powstały z połączenia nasieniowodu z przewodem pęcherzyka nasiennego

3) -

Męskie cechy płciowe pierwszorzędowe – jądra drugorzędowe – drogi wyprowadzające plemniki, narządy płciowe zewnętrzne trzeciorzędowe – cechy umożliwiające rozpoznawanie płci np. zarost na twarzy, wąskie biodra, niski głos 4) Spermatogeneza - proces powstawania plemników zachodzi w kanalikach plemnikotwórczych po raz pierwszy zachodzi w okresie dojrzewania i trwa około 70 dni; powtarza się przez wiele lat 1. Pierwsze etapy: w okresie życia płodowego. Wyodrębniają się pierwotne komórki płciowe – gonocyty – wielokrotnie dzielące się mitotycznie. 2. Gonocyty przekształcają się w spermatogonia. One wchodzą w fazę G0 cyklu komórkowego i w tym stanie czekają do okresu dojrzewania. Zachowują one jednak zdolność do podziału mitotycznego przez całe życie osobnika – to komórki macierzyste gamet. 3. Od rozpoczęcia dojrzewania płciowego, spermatogonia, dzielą się mitotycznie, dając kolejne pokolenia komórek, co zapewnia ciągłość spermatogenezy. 4. Część spermatogonii pozostaje przy błonie podstawnej – baza dla kolejnych pokoleń komórek, pozostaje przesuwają się w stronę światła kanalika i są przekształcane w spermatocyty I rzędu 5. Spermatocyty I rzędu rozpoczynają podział mejotyczny. W wyniku pierwszego podziału mejotycznego z jednego spermatocytu I rzędu (2n) powstają: 2 spermatocyty II rzędu (n). 6. Spermatocyty II rzędu przechodzą drugi podział mejotyczny dając spermatydy (4, n), a one różnicują się w plemniki (spermiogeneza).

5) Spermiogeneza przebudowa jądra komórkowego odrzucenie większości cytoplazmy i organelli komórkowych wykształcenie struktur niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania dojrzałych plemników gonocyty – pierwotne komórki płciowe po podziałach mitotycznych powstają spermatogonia po podziałach mitotycznych powstają spermatocyty I rzędu I podział mejotyczny – proces ciągły powstają spermatocyty II rzędu II podział mejotyczny – proces ciągły powstają spermatydy – z których rozwijają się plemniki 6) Plemnik (męska gameta,komórka rozrodcza) główka, witka otoczony błoną komórkową główka plemnika – zawiera niewielką ilość cytoplazmy, haploidalne jądro komórkowe oraz akrosom. Otoczka jądrowa pozbawiona porów, chromatyna silnie skondensowana (część białek histonowych zastąpiona przez inne białka – protaminy) – mniej podatna na uszkodzenia chemiczne podczas wędrówki plemników w kierunku komórki jajowej. Akrosom – na szczycie główki, ze zlania się pęcherzyków Aparatu Golgiego. Zawiera enzymy umożliwiające plemnikowi pokonanie osłon jajowych i wniknięcie do komórki jajowej. wstawka – początkowy odcinek witki zawierający liczne mitochondria, które dostarczają energii do ruchu plemnika witka – długa, odpowiedzialna za ruch plemnika. W jej skład wchodzi 9 par mikrotubul położonych obwodowo i para mikrotubul położona centralnie 7) Nasienie gęsty, lepki płyn barwa: biała skład: plemniki, limfocyty, granulocyty, złuszczone komórki nabłonka wyściełającego drogi wyprowadzające, które są zawieszone w płynie nasiennym (mieszanina wydzielin najądrzy, nasieniowodów, gruczołów dodatkowych) Jakość nasienia, świadczy o tym, czy spermatogeneza zachodzi prawidłowo, określa się na podstawie różnych kryteriów: objętość ejakulatu, pH liczba plemników, liczba plemników w ejakulacie żywotność, ruchliwość plemników, morfologia plemników...