Kury skrypt budowa i choroby PDF

Preview

Summary

Kury skrypt budowa i choroby...

Description

DRÓB - gat. ptaków udomowionych, hodowanych w różnych kierunkach użytkowości - grzebiący - wodny

rzeźna = mięsna – brojler indyczy, kurzy nieśna = nioski – towarowa → konsumpcja − stada zarodowe → lęgi - drób wodny − użytkowość na pióra strusie – brak przepisów, więc nie jest zaliczany do drobiu

Użytkowość:

-

ANATOMIA -

pozycja spionizowana kształt ciała wrzecionowaty mała głowa kończyny przednie przekształcone w skrzydła ciało pokryte piórami

Układ powłokowy SKÓRA

-

-

zbud. z naskórka, skóry właściwej i w-wy podskórnej b. uboga w naczynia krwionośne brak gr. łojowych i potowych sucha, b. cienka barwa zależy od użytkowości, rasy ptaka  mięsna – gruba w-wa podskórna i wyściółka tłuszczowa → barwa żółta  nieśna − mało tłuszczu → barwa kremowa z niebieskawym odcieniem jeden gruczoł kuprowy: - leży nad ostatnimi kręgami krzyżowymi - różnej wielkości –od ziarna grochu do orzecha włoskiego - u drobiu wodnego większy - produkuje tłusta wydzielinę służącą do zabezpieczania piór przed wilgocią - w wydzielinie tej jest ergosterol, który pod wpływem promieni UV przekształca się w wit. D – niewielkie jej źródło dla ptaka - gołębie – brak gruczołu pióra – pokrywają znaczną część ciała poza śródstopiem, stopą i częścią twarzową głowy − miejsca upierzone = PTERYLE − miejsca nieopierzone = APTERYLE (pod skrzydłami) − budowa pióra:♦ oś pióra – składają się na nią 2 elementy: ▪ dutka – zbudowana z rogu korowego, przezroczystego, w środku spiralnie zwinięty rdzeń, na jej końcu jest zagłębienie – PĘPEK, w którym w okresie rozwoju pióra znajduje się dobrze unaczyniona brodawka pióra (młode ptaki – dutka różowa, w trakcie rozwoju, wyrwanie = krwawienie; gdy pióro dojrzewa, zanika brodawka, pióro przyczepione jest przez pępek, ale brak krwawienia przy wyrywaniu) ▪ stosina − nieprzeźroczysta, barwa zależy od barwy pióra, czterokanciasta, tęgiej budowy, zbudowana z rogu korowego ♦ chorągiewka – od stosiny odchodzą PROMIENIE I RZĘDU, od nich PROMIENIE II RZĘDU = PROMYKI, od nich HACZYKI, które zaczepiają się o siebie − rodzaje piór: ♦ okrywowe – gł. część upierzenia ▪ puchowe – najczęstsze, mają dutkę, ale nie mają stosiny, promyki wyrastają od razu z dutki ▪ nitkowate − zbud. z dutki i cienkiej stosiny, brak chorągiewki lub bardzo mała ♦ lotki − wyrastają z przedramienia największe z piór ♦ sterówki − wyrastają z ogona ♦ szczecinowate − wyst. u dojrzałych płciowo indorów na przedniej części wola, jest to rodzaj piór nitkowatych, ale maja bardzo twardą stosinę − wymiana piór związana jest z płcią, działaniem hormonów, uzależnione od trybu życia – lotne czy naziemne − pierzenie: ▪ całkowite ▪ częściowe – u ptaków dzikich (co pewien czas gubią po 1-2 pióra aby utrzymać zdolność do lotu)

1

-wytwory rogowe skóry: ♦ pochwa rogowa dzioba – obejmuje kości szczękowe i kości żuchwy ♦ pochwy rogowe pazurów – zabezpieczają ostatni człon palcowy ♦ łuski śródstopia i stopy ♦ pochwa rogowa ostrogi – wyst. u kogutów -wytwory miękkie skóry: ♦ grzebień – fałd skóry znajdujący się na głowie, lepiej rozwinięty u koguta, barwy żywoczerwonej, świadczy to o bdb ukrwieniu → ocena stanu zdrowia ( jędrny, stojący, żywoczerwony – zdrowy, zmieniona barwa, oklapły, wiotki – coś nie tak); u kur pojawiają się tu wykwity skórne – bo tu jest dobre ukrwienie –ospa ♦ dzwonki − płaty podżuchwowe skóry, czerwone, bdb ukrwione; tu także wyst. zmiany ♦ płaty przyuszne − dookoła otworów usznych ♦ błona lotna − fałd skórny łączący przedramię z ramieniem, z jej tylnej krawędzi wyrastają lotki cel: zwiększenie powierzchni nośnej skrzydła ♦ poduszki stopy − odpowiednik opuszek u ssaków ♦ błona pławna − wyst. u drobiu wodnego; tu także zmiany chorobowe – wybroczyny przy pomorze kaczek

Układ kostny KOŚCI DŁUGIE

-

spneumatyzowane nie ma w nich szpiku ( zawarty jest w kościach płaskich) wypełnione są powietrzem b. twarde – b. dużo soli wapnia

CZASZKA

-

b. mała w stosunku do rozmiarów ciała większa jest trzewioczaszka puszka mózgowa b. mała b. duży oczodół

KRĘGOSŁUP

♦ część szyjna: – różna ilość kręgów – kura ok. 13-14, gęś 18, łabędź 25 − esowato wygięta – część kostna jest dużo dłuższa niż części miękkie (tchawica, przełyk) − specjalne stawy siodełkowe – umożliwiają zginanie szyi w 2 płaszczyznach ♦ część piersiowa: − różna ilość kręgów u różnych gatunków, np. kura-9 − wolny jest pierwszy i ostatni krąg piersiowy, reszta kręgów jest zrośnięta → lepsze oparcie dla żeber, wytrzymalsza konstrukcja ♦ część lędźwiowo-krzyżowa: − kręgi lędźwiowe zrośnięte są z kością krzyżową ♦ część ogonowa: − stanowi ja kilka kręgów − ostatnie są zrośnięte → wyrostek kostny PYGOSTYL – narząd sterowania u ptaków, stąd wyrastają sterówki

ŻEBRA

-

zbudowane charakterystycznie, b. płaskie składają się z 2 części: ▪ cz. przykręgowa zrastają się pod kątem prostym przez chrząstkozrost ▪ cz. mostkowa pierwsze żebro jest wolne, reszta łączy się z mostkiem w części przykręgowej są haczyki kostne odchodzące do tyłu i zazębiające się na następne żebra → wzmocnienie budowy jamy ciała

MOSTEK

-

kość płaska, dobrze rozbudowana duży grzebień mostka – tu przyczepiają się mm piersiowe jedna z największych kości szpikowych ptaka

OBRĘCZ BARKOWA

-

łopatka („szabelka”) kość krucza obojczyk – „widełki” ograniczające wpust do jamy ciała

KOŃCZYNA PRZEDNIA (GÓRNA) - kość ramieniowa - kości przedramienia – łokciowa, promieniowa - śródręcze, nadgarstek – głęboka redukcja OBRĘCZ MIEDNICZNA

2

-

odc. lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa kości miednicy – k. biodrowa, łonowa, kulszowa brak spojenia łonowego (struś ma spojenie)

KOŃCZYNA DOLNA

-

kość udowa rzepka kości piszczelowej rzepka kości strzałkowej stęp, śródstopie – głęboka redukcja → 1 kość śródstopia 4 palce – I → 2 człony − II → 3 człony − III → 4 człony − IV → 5 członów

Przewód pokarmowy JAMA DZIOBOWA

-

-

ograniczona dziobem kształt i wielkość dzioba zależy od sposobu odżywiania ▪ grzebiący – dziób ostry ▪ drapieżne – bardzo ostry ▪ roślinożerne – obły brak policzków, dziąseł i zębów język ma kształt jak dziób, pokryty zrogowaciałym naskórkiem szczelina podniebienna – łączy się z jamą nosową, w czasie wdechu jest zamykana językiem drób wodny ma karbowania na dziobie – listewki te służą do odcedzania pokarmu, takie same są na języku, bdb unerwione → kontrola pobieranego pokarmu i przedmiotów trzymanych w dziobie drób wodny – cały dziób pokryty jest CEROMĄ = WOSKÓWKĄ – cieniutką błonką bdb unerwioną drób grzebiący – ceroma tylko przy otworach nosowych gr. ślinowe – największy to gruczoł kąta dzioba, obecne są również gr. podniebienne i rozsiane gr. językowe, ale produkują one mało wydzieliny o niewielkiej zawartości amylazy

GARDŁO

-

brak podniebienia miękkiego obszerne, szerokie brak migdałków podniebiennych ujścia trąbek słuchowych Eustachiusza w błonie śluzowej wyst. liczne gr. ślinowe

PRZEŁYK

-

długość zależy od wielkości i wieku ptaków krótszy od odc. kostnego szyi, dlatego jest ona kształtu esowatego zbud. z 3 w-w mięśniowych – dwóch podłużnych, pomiędzy nimi leży w-wa okrężna początkowo przełyk biegnie nad tchawicą, w ½ szyi skręca na prawo od tchawicy i wpada do jamy ciała zmiany w przełyku → ucisk na tchawicę przy wejściu do jamy ciała tworzy rozszerzenie – wole

WOLE

-

-

rozszerzona część przełyku wyróżnia się wole: ♦ właściwe – u ziarnojadów, służy gł. do magazynowania szybkopołykanego ziarna, tu następuje rozmiękanie ziarna – wymieszanie z wydzieliną gr. ślinowych, nie ma tu trawienia i wchłaniania ♦ rzekome – u drobiu wodnego, mniejsze, cel podobny nacisnąć – sprawdzanie czy ptak się najadł ziarno przechodzi dalej w miarę zwalniania dalszych odc. przewodu pokarmowego ptasie mleczko – u gołębi, u ♂ i ♀, po wykluciu potomstwa dochodzi do zmian tłuszczowych w komórkach nabłonka wielowarstwowego wola → złuszczanie + ślina→ papka – pierwszy pokarm dla młodych

ŻOŁĄDEK GRUCZOŁOWY

-

pierwszy w kolejności kształt cewkowaty ściana zbudowana z bł. surowiczej, mięśniowej – zewnętrznej podłużnej i wewnętrznej okrężnej oraz śluzówki z licznymi gr. wydzielniczymi w śluzówce są brodawki – ok.45 – są to ujścia gr. wydzielniczych produkujących wydzielinę zawierającą enzymy → trawienie pokarm z wydzielina trawiąca przechodzi do żoł. mięśniowego

3

ŻOŁĄDEK MIĘŚNIOWY

-

tutaj następuje rozdrobnienie pokarmu bocznie spłaszczona kula zbudowany z mm gładkich ułożonych w różnych kierunkach, barwy ciemnowiśniowej na bocznych powierzchniach żoł. mięśniowego występują srebrzysto-niebieskie lusterka ścięgniste – miejsca przyczepu mm gładkich w śluzówce znajdują się gr. produkujące rąbek keratynowy – rodzaj miękkiego rogu, który pokrywa całą błonę śluzową żołądka mięśniowego zabezpieczając ją przed mechanicznymi uszkodzeniami podczas pracy żołądka skurcz + połknięte kamyki = miażdżenie ziarna uszkodzenie bł. śluz. → ptak przestaje jeść, bo odczuwa ból, rąbek się nie odnawia → śmierć głodowa

JELITO CIENKIE

♦ ♦ ♦

dwunastnica: − − jelita cienkie: − − − jelito biodrowe −

tworzy pętlę na kształt litery U w środku pętli leży trzustka ( przewody trzustkowe → pierwsze etapy trawienia i wchłaniania) kilka- kilkanaście pętli procesy wchłaniania tu: skupiska tkanki chłonnej krótkie

JELITA ŚLEPE

-

parzyste przy wejściu są zwieracze znajdują się tu szczególnie duże skupiska tk. chłonnej – grudki chłonne = migdałki jelitowe zasiedlone flora bakteryjną → trawienie włókna surowego częste zgazowanie (fizjolog.) wchłanianie wody na kilka wypróżnień jedno jest z j. ślepych – treść bardziej odwodniona

JELITO KOŃCOWE

-

odpowiada prostnicy u ssaków wchłanianie wody

STEK

-

związany z niższym poziomem ewolucji stanowi połączenie ukł. pokarmowego, moczowego i rodnego złożony z 3 części: 1. KOPRODEUM – odpowiada bańce okrężnicy − tu gromadzi się kał − tu znajdują się ujścia moczowodów ( w części grzbietowej) − bocznie od nich znajdują się ujścia u ♂ - nasieniowodów, u ♀ - jajowodów

2.

URODEUM

3.

PROKTODEUM

− w części grzbietowej znajduje się uchyłek – torba Fabrycjusza ▪ jest to jeden z najważniejszych narządów immunologicznych ▪ rozwija się już w okresie zarodkowym ▪ największa jest u kurcząt 4-5 miesięcznych ▪ dł. ok.2-3 cm ▪ zanika z wiekiem ▪ bł. śluz. jest pofałdowana ▪ w fałdach jest utkanie z tk. siateczkowatej, w której znajdują się ogniska namnażania limf. B ▪ limf. B → krew → śledziona → tk. chłonna → immunokompetencja

WĄROBA

-

dwa płaty – prawy i lewy na powierzchni trzewnej woreczek żółciowy (brak u gołębia i perliczki – żółć z wątroby odprowadzana jest dwoma przewodami do dwunastnicy)

TRZUSTKA

-

położona w pętli dwunastnicy kredowobiała sok trzustkowy odprowadzany jest 2-3 przewodami do dwunastnicy

ŚLEDZIONA

-

leży w kącie pomiędzy żołądkiem gruczołowym a mięśniowym ptaki grzebiące – okrągła, wodne − trójkątna

TARCZYCA

4

-

narząd parzysty ciemnoczerwona leży przy wpuście do jamy ciała

GRASICA

-

narząd parzysty u ptaków starszych w zaniku leży wzdłuż ż. jarzmowej kilka płatów ułożonych szeregowo

WĘZŁY CHŁONNE

-

-

drób grzebiący – skupiska tkanki chłonnej (największe to migdałki jelitowe przy wejściu do j. ślepych + tk. chłonna rozrzucona w jelitach) drób wodny − szczątkowe ww. chł. piersiowe i lędźwiowe

Układ oddechowy -

drogi oddechowe (jama nosowa, krtań górna = przednia, tchawica, krtań dolna = tylna, oskrzela gł.) = płuca (oskrzela I rzędu, II rzędu, oskrzeliki, kapilary powietrzne) brak opłucnej płucnej płuca nie maja płatów brak pęcherzyków płucnych miąższ płuc stanowią oskrzeliki i nacz. krwionośne

JAMA NOSOWA

-

wejście to otwory nosowe podzielona na pół chrzęstną przegroda nosową na środku pojawiają się górna i dolna małżowina nosowa na środku znajduje się ujście przewodów nosowo-łzowych w jamie nosowej są gr. nosowe tworzące skupisko podobne do ślinianek – ich wydzielina chroni bł. śluzową j. nosowej przed wysychaniem z j. nosowej powietrze wpada do gardła w dolnej części gardła leży krtań górna będąca wejściem do tchawicy

-

zatoka podoczodołowa – z tyłu granica kostna, z przodu skóra

KRTAŃ GÓRNA = PRZEDNIA

-

zbudowana z dwóch chrząstek nalewkowatych i jednej pierścieniowatej brak narządów głosotwórczych

TCHAWICA

-

zbudowana z pierścieni, drób grzebiący – z tk. chrzęstnej, drób wodny – z tk. kostnej u ♂ może dojść do całkowitego zwapnienia pierścieni pierścienie połączone są błoną międzypierścieniową po wejściu do jamy ciała tchawica rozdziela się na dwa oskrzela główne

KRTAŃ DOLNA = TYLNA

-

leży w miejscu rozdziału tchawicy na dwa oskrzela główne lepiej rozwinięta u ♂ niż u ♀ jest to narząd głosotwórczy zbudowana z bębna i błon bębnowych bęben powstaje przez zrośnięcie ostatnich pierścieni tchawicowych i łączy się z oskrzelem za pomocą błon bębnowych wiotkich na wewnętrznej str. oskrzeli są fałdy głosowe

OSKRZELA

-

oskrzela gł. wchodzą w miąższ płuc i dzielą się na OSKRZELE I RZĘDU, OSKRZELE II RZĘDU i OSKRZELIKI, które kończą się KAPILARAMI POWIETRZNYMI, które z kolei oplecione są kapilarami naczyniowymi (tu zachodzi wymiana gazowa)

WORKI POWIETRZNE

1. 2. 3. 4.

5. -

worek nieparzysty międzyobojczykowy worki parzyste szyjne worki parzyste piersiowe przednie worki parzyste piersiowe tylne worki parzyste brzuszne worki oddechowe = wrotne – biorą udział w oddychaniu są to pęcherze zbud. ze śluzówki i bł. surowiczej, nieukrwione, przezroczyste 5

-

funkcje: ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

usprawniają oddychanie pneumatyzacja kości (worki wysyłają uchyłki do kości głównych) regulacja środka ciężkości ciała (odpowiednie wypełnienie powietrzem) regulacja temp. ciała (u ♂ jądra są ze wszystkich stron otoczone workiem pow. brzusznym) magazyn powietrza (dla nurkujących) wzmacniają siłę głosu ułatwiają ♀ znoszenie jaja (nie ma przepony, nie pracuje tłocznia brzuszna) magazynowanie CO2, powrotne oddychanie

wdech→ powietrze dostaje się do dróg oddechowych→ oskrzela gł.→ rozdziela się oskrzele I rzędu oskrzele II rzędu oskrzeliki

oskrzele workowe worki oddechowe

wydech→ powietrze wychodzi z oskrzelików i oskrzeli, następnie oskrzelem wrotnym wraca powietrze z worków oddechowych i wchodzi do oskrzeli i oskrzelików→ wymiana gazowa→ na zewnątrz

Układ moczowy -

nerki + moczowody brak pęcherza moczowego i cewki moczowej

NERKI

-

duże, dł. 8-10 cm zaczynają się przy tylnej krawędzi płuc, a kończą przy końcu kości lędźwiowo-krzyżowej barwa brunatna 3 płaty – przedni, środkowy i tylny leżą w zagłębieniu kości lędźwiowo-krzyżowej okrągłe (ale leżą w zagłębieniu, więc wydają się płaskie; choroba → wystają z zagłębienia) konsystencja krucha część rdzeniowa i korowa w nefronie brak kanalików II rzędu brak miedniczki nerkowej przewody wyprowadzające uchodzą do moczowodów końcowy produkty przemiany materii – kwas moczowy – wydalany razem z kałem jako kałomocz (sole kwasu moczowego są białe) biegunka → więcej silnie rozwodnionego kału wielomocz → więcej białych lub przezroczystych odchodów

MOCZOWODY

-

długie (10 cm), cieniutkie fizjologicznie słabo widoczne uchodzą do urodeum w grzbietowej części mm gładkie kurczą się – mocz przesuwany jest ruchem perystaltycznym skaza moczanowa – silne odkładanie się soli kw. moczowego → mogą być grubości ołówka

Układ rozrodczy 6

♀ -

jeden jajnik i jajowód (lewy, prawy uwsteczniony)

JAJNIK

-

leży w jamie ciała pomiędzy tylną krawędzią płuc a przednią nerki, podwieszony na krezce do kręgosłupa kształt i barwa zależą od wieku: ♦ młode – tasiemkowaty, podłużny, ciemnoróżowy z widocznymi małymi pęcherzykami ♦ dorosłe – przypomina winogrona z kom. jajowymi w różnym stadium rozwoju dojrzała kom. jajowa – żółtko, Ø 3 cm (duża, bo materiału zapasowego musi wystarczyć na 21 dni rozwoju zarodka) kom. jajowa przymocowana jest do jajnika błona surowiczą, która okrywa całą kom. jajową, obecne są w niej liczne naczynia krwionośne, ponieważ tu dostarczane są wszystkie niezbędne substancje, które muszą być zmagazynowane po przeciwnej stronie osi od odnogi na błonie surowiczej jest ZNAMIĘ (STIGMA) – miejsce, gdzie nie ma naczyń krwionośnych – tu podczas owulacji pęka bł. surowicza owulacja w ok. 15 min – 1 h po złożeniu jaja (spowodowana jest ↑ poziomem LH) wzrost i dojrzewanie pęcherzyka związane jest z obecnością hormonu dojrzewania pęcherzyka (wzrost trwa 9-10 dni)

-

JAJOWÓD

-

z zewnątrz przypomina jelito zbud. z bł. śluzowej, mięśniówki i bł. surowiczej wygląd zależy od wieki ptaka ♦ młode – b. ciężko znaleźć ♦ dorosłe – w pełni wykształcony po osiągnięciu dojrzałości płciowej, składa się z lejka, części górnej (wielkiej), cieśni, części macicznej i pochwowej LEJEK – infundibulum ▪ dł. 0o 4 cm ▪ zbud. z cienkiej śluzówki i błony surowiczej ▪ jego zadanie to wychwycenie kom. jajowej ▪ tu dochodzi do zapłodnienia – ptaki maja w lejku gniazda nasienne – specjalne twory do przechowywania nasienia ♂; różny czas przechowywania – indyki ok.30 dni, kury ok. 2 tyg, drób wodny 4-5 dni ▪ jajo nie musi być zapłodnione żeby się utworzyło ▪ może się zdarzyć, że kom. jajowa nie zostanie wychwycona i wpada do jamy ciała → fizjologicznie następuje jej resorpcja w ciągu 14 h → w razie choroby może dojść do zakażenia kom. jajowej → włóknikowe zap. otrzewnej → śmierć → tyfus – kom. jajowe nie są wychwytywane CZĘŚĆ GŁÓWNA = WIELKA – pars magna ▪ b. długa (ok.30 cm) ▪ w śluzówce obecne są gr. produkujące białko – część białkotwórcza

-

-

CIEŚŃ

▪ 10 cm dł. ▪ tu powstają błony pergaminowe -

CZĘŚĆ MACICZNA

▪ 10 cm dł. ▪ tu powstaje skorupka – jest to proces długotrwały (tu jajo przebywa najdłużej) -

CZĘŚĆ POCHWOWA

▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

6-8 cm dł. skorupka pokrywana jest w-wa śluzu tu dochodzi do obrotu jaja (ostry koniec do tyłu, obrót o 180˚) jajo składane jest końcem tępym czas składania jaja wynosi 24-48 h i dłużej tworzenie jaja trwa 24-25 h

♂

JĄDRA

-

położenie: tylna krawędź płuc – przedni płat nerek parzyste, podwieszone na krezce otoczone przez worki powietrzne brzuszne jasne, kremowożółte wielkość zależy od wieku (u dorosłego 2,5-3 cm) kształt fasolkowaty brak najądrzy o typowej budowie – u ptaków jest rozszerzenie nasieniowodu (tu dojrzewa nasienie)

NASIENIOWODY

-

10-12 cm długości uchodzą do urodeum bocznie od moczowodów przed ujściem jest rozszerzenie w formie pęcherzyka, gdzie gromadzi się nasienie

PRĄCIE

-

drób grzebiący: 7

-

▪ stan szczątkowy ▪ stanową je dwa fałdy tworzone przez ścianę proctodeum, które w czasie wzwodu wypełniają się chłonką, która dodawana jest także do nasienia ▪ w czasie aktu krycia otwór stekowy samca styka się z otworem stekowym samicy, nasienie wlewane jest do steku → jajowód → gniazda nasienne drób wodny: ▪ prącie przypomina prącie ssaków ▪ śrubowo zwinięte i skrzywione ▪ dł. u kaczora ok. 6 cm ▪ zbudowane ze ściany proktodeum ▪ ...