Chów kury - Chów Kury Podstawy PDF

Preview

Summary

Chów Kury Podstawy...

Description

1. ŻYWIENIE DROBIU Podstawę żywienia drobiu stanowią pasze roślinne, które muszą być uzupełniane dodatkami pochodzenia zwierzęcego. Ziarno zbóż jest głównym pokarmem drobiu, nie może jednak być paszą wyłączną ze względu na niską wartość biologiczną białka oraz małą zawartość składników mineralnych i witamin. Tylko niektóre witaminy z grupy B występują w ziarnie w wystarczającej ilości. Wartość zboża zależy w dużym stopniu od warunków, w jakich zostało ono zebrane. Drób jest bardzo wrażliwy na pasze zepsute, należy więc dobrze sprawdzić jakość ziarna przed skarmieniem. Ponieważ ziarno zbóż jest także pokarmem ludzi, dla drobiu często przeznacza się poślad, którego wartość zależy od stopnia zanieczyszczenia. Nasiona niektórych chwastów (kąkol), mają działanie toksyczne. Dla kurcząt, które są szczególnie wrażliwe, podawane ziarno powinno być nienagannej jakości. Nie może ono być w żadnym wypadku spleśniałe. Pleśnie wytarzają mikotoksyny, które powodują zatrucia i doprowadzają do upadków. Pszenica jest ziarnem najbogatszym w białko, zawierającym mało włókna. Charakteryzuje ją wysoka wartość energetyczna. Jest to zboże najczęściej stosowane w żywieniu kur. Kukurydza jest chętnie zjadana przez kury, ma wysoką wartość energetyczną, w związku z czym jest podstawowym surowcem w mieszankach dla brojlerów. Nadaje się na paszę dla kurcząt oraz niosek, jest źródłem prowitaminy A- karotenu. Żółte ziarno kukurydzy zawiera dużo barwników roślinnych, które przyczyniają się do intensywnego zabarwienia żółtka jaj. Jęczmień szeroko stosuje się w żywieniu kur, zawiera on jednak mniej białka, a więcej włókna niż pszenica. Większą wartość odżywczą w żywieniu kur mają odmiany bezostne ze względu na niższą zawartość włókna. Jęczmień daje się nioskom, wchodzi on także w skład mieszanek przeznaczonych do tuczu ze względu na jego wysoką wartość energetyczną. Owies mniej chętnie zjadany przez kury, które jednak po pewnym czasie przyzwyczajają się do niego. Ziarno owsa jest bogate w energię, lecz zawiera dużo włókna (ok. 10%). Mimo to jest cenną paszą ze względu na zawartość witaminy E. dodatek tego ziarna wpływa korzystnie na nieśność oraz na wylęgowość jaj. Śruta z owsa łuskanego wchodzi w skład mieszanek przemysłowych. W okresie wylęgowym często podaje się kiełkowane ziarno owsa lub jęczmienia, gdyż proces kiełkowania wpływa na zwiększenie zawartości w nim witaminy E. Kiełki są dobrym dodatkiem witaminowym dla kurcząt. Pszenżyto jest bogatsze w białko niż inne zboża uprawiane w kraju i zawiera więcej energii. Może więc być dobrym zamiennikiem kukurydzy i pszenicy. Żyto jest najmniej chętnie zjadane, dlatego lepiej dawać je kurom dorosłym w połączeniu z innym ziarnem; u kurcząt może ono wywoływać zaburzenia w trawieniu. Żyto świeże, bezpośrednio po sprzęcie, może powodować biegunki. Namoczenie lub sparzenie zadawanych zbóż wpływa na zwiększenie ich strawności średnio o 20%. Otręby pszenne zawierają dużo włókna, lecz są bogatsze w białko, związki mineralne i witaminy niż całe ziarno. W żywieniu kur zawartość włókna w dawkach musi być bardzo ograniczona, dlatego nie można dawać im dużo otrąb. Stosuje się je w wyjątkowych wypadkach i w ilości nie przekraczającej 10% dawki. W żywieniu drobiu duże znaczenie jako źródło białka mają mączki i śruty poekstrakcyjne. Śruta sojowa jest cenną paszą dla kur, zawierającą białko o wysokiej wartości biologicznej oraz stosunkowo mało włókna. 1

Śruta poekstrakcyjna rzepakowa z odmian podwójnie uszlachetnionych jest cennym źródłem białka. Można także stosować w żywieniu niosek i brojlerów kurzych śrutę a nasion rzepaku. Drożdże pastewne dostarczają witaminy z grupy B. zawierają 50% pełnowartościowego białka i tylko 0,5% włókna. Nie można jednak stosować ich w dużych ilościach, gdyż powodują biegunki. Pasze te są raczej nie dostępne na ryku, gdyż wykorzystuje je przemysł paszowy, produkujący mieszanki treściwe dla zwierząt gospodarskich. Okopowe nie mają większego znaczenia w żywieniu kur. Z tej grupy pasz największe zastosowanie mają ziemniaki, które są jednak paszą jednostronną, dostarczającą węglowodanów. Skarmia się je po uprzednim uparowaniu, co wiąże się z dużym nakładem pracy i zwiększa koszty żywienia. Kury bardzo chętnie jedzą ziemniaki, lecz przy podawaniu dużych ich ilości łatwo się zatuczają. W intensywnym chowie kur parowane ziemniaki nie mają żadnego znaczenia, gdyż wprowadzając mechanizację żywienia, zrezygnowano całkowicie z podawania pasz wilgotnych. W gospodarstwach drobnotowarowych ziemniaki są nadal skarmiane, należy jednak pamiętać, że nie mogą być one jedyną paszą, a ich dzienna dawka nie powinna przekraczać 30 g na kurę dorosłą. Płatki ziemniaczane są także chętnie zjadane i mogą wchodzić w skład mieszanek suchych, przy czym 10 g płatków ma wartość 45 g ziemniaków. Chętnie zjadana jest przez kury marchew czerwona. Ze względu na dużą zawartość karotenu stanowi ona pożądany dodatek dla kurcząt oraz kur produkujących jaja wylęgowe. Można podawać ją surową lub kiszoną w ilości ok. 30 g na sztukę. Zielonki z młodych, nie zdrewniałych części roślin są wartościowym dodatkiem paszowym dla drobiu jako uzupełnienie witamin, soli mineralnych i białka. Poza tym zwiększają one apetyt i działają dodatnio na trawienie. Ze względu na to, że są paszą objętościową, nie można ich skarmiać w dużych ilościach. Największe znaczenie w żywieniu kur ma lucerna, a z roślin dziko rosnących pokrzywa. Susz z młodych listków tych roślin jest źródłem witamin w okresie zimowym oraz wchodzi w skład niektórych mieszanek przemysłowych. W żywieniu kur stosuje się mleko odtłuszczone, pozbawione witamin A, D, E. Ponieważ świeże mleko szybko kwaśnieje, a nadkwaśniałe jest szkodliwe, najlepiej podawać je jako zsiadłe. Kury wypijają dziennie ok. 100 g mleka, a można je zmusić do wypijania większych ilości, ograniczając jednocześnie ilość zadawanej wody. Mleko należy podawać w naczyniach kamionkowych lub drewnianych, nigdy w metalowych zawierających cynk, gdyż kwas mlekowy rozpuszcza ten metal, w wyniku czego powstają związki szkodliwe dla ptaków. Wysoką wartość odżywczą mają odpady mleczarskie- twaróg, maślanka, serwatka. Szczególnie korzystny wpływ na nieśność ma serwatka, do której przechodzą rozpuszczalne w wodzie witaminy, składniki mineralne oraz rozpuszczalne białko (albumina). Płynne produkty mleczne stosuje się w chowie ekstensywnym i półintensywnym. Mączka rybna, będąca składnikiem wszystkich mieszanek przemysłowych dla drobiu, ma olbrzymie znaczenie w żywieniu kur. Oprócz dużej ilości pełnowartościowego białka zawiera wiele cennych składników mineralnych oraz witamin z grupy B. w mączce z krwi jest ok. 80% białka, jest to jednak pasza szybko psująca się, a ponadto zawiera stosunkowo mało związków mineralnych. Mączki mięsna i mięsno-kostna dostarczają dużo białka i składników mineralnych.

2

Zapotrzebowanie kur i kurcząt na składniki mineralne jest duże. Zwykle występują niedobory wapnia, fosforu i manganu, z tego powodu należy stosować specjalne dodatki mineralne. Mielone skorupy jaj, muszle ślimaków i kreda pastewna dostarczają głównie węglanu wapnia. Skorupy i muszle przed zmieleniem czy potłuczenie powinny być wygotowane i suszone. Mączka kostna odklejona jest bogatym źródłem wapnia i fosforu oraz innych związków mineralnych. Dodatki te należy podawać w osobnych karmidełkach, aby kury mogły korzystać z nich w miarę swoich potrzeb.

2. ROLA ŚWIATŁA W OKRESIE ODCHOWU I NIEŚNOŚCI KUR Światło jest czynnikiem niezbędnym do prawidłowego wzrostu, rozwoju i nieśności kur. Decydujące znaczenie ma zarówno jego barwa jak i intensywność oraz okres działania. Pobudza ono wydzielanie hormonów przez przysadkę mózgową , przez co oddziałuje korzystnie na przeminę materii i polepsza wzrost ptaków. Rola światła elektrycznego może być podobna do słonecznego i dlatego w pomieszczeniach bez okien , ale prawidłowo oświetlonych można prowadzić udany chów i uzyskać wysoką produkcję jaj. Działanie światła słonecznego jest jednak korzystniejsze, gdyż przez promieniowanie ultrafioletowe wpływa na wytwarzanie się w organizmie witaminy D, regulującej przemianę fosforowo – wapienną. Ma to więc bezpośredni związek z prawidłowym rozwojem kośćca i zapobiega krzywicy. Promienie słoneczne mają również działanie bakteriobójcze, zapewniają zatem naturalną dezynfekcję środowiska, co wpływa na polepszenie zdrowotności stada. Dobre nasłonecznienie jest korzystne np. przy trzymaniu ptaków powyżej trzeciego tygodnia życia na ograniczonych wybiegach słomiastych. Należy jednak pamiętać, iż nadmierne naświetlenie może spowodować przegrzanie, szczególnie młodszych , nieopierzonych piskląt. Ptaki są bardzo wrażliwe na przegrzanie, ponieważ nie mają gruczołów potowych, a nadmiar ciepła odprowadzają tylko drogą oddechową. Stąd tak ważne jest zapewnienie im na wybiegach daszków przeciwsłonecznych, pod którymi mają możliwość schronienia się w cieniu. Stopień oświetlenia pomieszczenia zależy od wielkości okien, tzn. od stosunku powierzchni szklonej do powierzchni podłogi. Przy odchowie kurcząt brojlerów powinien on wynosić 1: 15-20. Oznacza to, że na 1 m 2 powierzchni szklonej przypada 15 – 20 m 2 podłogi . Podanych wielkości nie należy przekraczać, ponieważ zbyt duża powierzchnia okien powoduje zwiększenie strat ciepła w budynku . Najbardziej równomierne oświetlenie i nasłonecznienie wnętrza uzyskuje się wówczas, gdy budynek jest zwrócony dłuższymi ścianami na wschód i zachód. Istotne znaczenie ma również światło odbite od ścian sufitu. Jasne płaszczyzny, otynkowane i pobielone, odbijają znacznie większą ilość światła niż brudne, nieotynkowane ściany. Poza tym brudne , zakurzone szyby zatrzymują do 50 % światła. Dlatego też należy między innymi utrzymywać je w czystości. W pierwszych trzech dniach życia pozostawia się pisklętom światło przez całą dobę. Następnie , aż do wyjścia kurcząt na wybiegi należy zapewnić im światło przez 16 godzin. Przy odchowie w budynku bezokiennym przyjmuje się intensywność światła równą 4 W na 1 m 2 Na ogół instaluje się za mało punktów świetlnych , ale z żarówkami o dużej intensywności . Jest to postępowanie niewłaściwe, nie zapewnia

3

bowiem równomiernego oświetlenia całej powierzchni pomieszczenia. Lepiej więc zakładać więcej punktów świetlnych z żarówkami o mniejszej intensywności. Przy dużej liczbie odchowanych kurcząt brojlerów ważne jest niedopuszczanie do ich płoszenia w czasie nocnej przerwy oświetlenia. Cienie, które powstają szczególnie w czasie pełni księżyca lub od świateł przejeżdżających pojazdów płoszą ptaki, przez co powodują zaduszenia. Można tych strat uniknąć wprowadzając zaciemnienie okien lub nikłe czerwone oświetlenie nocne. Problem ten rozwiązuje prowadzenie odchowu w budynkach bezokiennych, mają one też mniejsze straty ciepła. Ryzyko związane z przerwami w dostawie energii elektrycznej można wyeliminować instalując agregat prądotwórczy włączany w czasie braku dopływu prądu. Długość dnia świetlnego może wpływać przyspieszająco lub hamująco na uzyskanie dojrzałości płciowej związaną z czynnością jąder i jajników. Wykorzystuje się to w chowie kurcząt przez stosowanie odpowiedniego programu świetlnego, który sprzyja osiągnięciu lepszych wyników reprodukcji . Kurczęta znoszą wtedy większą liczbę jaj o wyższej wartości biologicznej , co wiąże się z mniejszym procentem zmarłych zarodków. Stosowanie programu oświetlenia jest łatwiejsze w budynku bezokiennym. Zastosowanie go w budynku z oknami jest szczególnie przydatne jeśli rozpoczęcie nieśności przypada w okresie skracania się naturalnego dnia świetlnego, np. od września do grudnia. Światło wywiera dodatni wpływ nie tylko na wzrost i rozwój , ale również na reprodukcję. Najbardziej stymulująco działa światło słoneczne , ale przy całodobowym programie świetlnym konieczne jest posłużenie się światłem elektrycznym. Działanie jego jest pod wieloma względami podobne do naturalnego. Przedłużenie dnia świetlnego sprzyja nieśności oraz produkcji nasienia. Mniejszą role odgrywa światło w odchowie brojlerów i tuczu kur. Maksymalnemu wykorzystaniu światła naturalnego sprzyja umieszczenie okien na odpowiedniej wysokości w długich ścianach budynku. Okna należy umieszczać 1 metr nad podłogą, tak, aby cała jej powierzchnia była równomiernie oświetlona. Konieczne jest zapewnienie właściwego stosunku okien do podłogi oraz prawidłowe usytuowanie budynku w stosunku do strony światła. Jeśli buduje się kurnik niedaleko terenu zabudowanego lub zadrzewionego trzeba go umieścić w odległości nie mniejszej niż podwójna wysokość pomieszczenia, gwarantuje to dostatek światła. Wychów brojlerów w nowoczesnych budynkach prowadzony jest bez okien, a więc przy świetle sztucznym . Światło w wychowalni powinno być równomierne, niezbyt intensywne oraz odpowiedniej barwy. Prawidłowe oświetlenie brojlerni zapewnia się przez odpowiednie rozmieszczenie żarówek. Oświetlenie elektryczne umożliwiające regulowanie dnia świetlnego oraz pobieranie paszy przez kury, także wieczorem i w nocy, musi być dostatecznie jasne , naturalne i czerwone. W czasie odpoczynku i łapania brojlerów, po zakończonym odchowie- niebieskie. Z powodu gwałtownej reakcji kur na nocne wygaszenie światła oraz groźbę uduszeń w razie awarii prądu niezbędne jest oświetlenie nocne. W razie awarii trzeba oświetlenie to zasilić z akumulatora. Oświetlenie nocne ułatwia pobieranie paszy i wody , a także nieśność jaj w gniazdach. Światło daje więc podstawę do uzyskania wyższych wskaźników produkcyjnych.

4

3. JAKOŚĆ I SKŁAD MIĘSA DROBIOWEGO Mięso drobiowe jest produktem o bardzo skomplikowanej budowie. Cały zespół jego cech jakościowych można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne. Cechy zewnętrzne Wielkość i harmonijna budowa tuszki umięśnienie piersi i ud barwa i wygląd

Cechy wewnętrzne cechy mięsa jako produktu rynkowego wydajność rzeźna , stosunek mięsa do kości cechy użytkowe stopień świeżości, straty przy gotowaniu lub pieczeniu, kruchość , soczystość wartość pokarmowa zawartość składników pokarmowych substancji czynnych.

Zewnętrzne cechy jakościowe mięsa można określić i klasyfikować za pomocą wielu metod ocen. W każdym zakładzie ubojowym istnieje konieczność sortowania ubitych ptaków na podstawie wyglądu zewnętrznego i wielkości. Stałe udoskonalenie procesu obróbki drobiu rzeźnego oraz starania w kierunku polepszenia jakości tuszek doprowadza kiedyś do zmian w sposobie oceny mięsa, tj. oprócz ważenia będą używane inne, bardziej dokładne metody. Wielkość i harmonijna budowa tuszki decyduje o ogólnym wyglądzie. Konsument wymaga tuszek o odpowiednim stopniu utuczenia i określonym ciężarze . Cała partia dostarczonego towaru powinna być jednolita pod względem wielkości tuszek. Następuje przez określenie ciężaru ubojowego; dla oznaczania wyrównanej budowy wszystkich tuszek stosuje się określenie statyczne współczynnika zmienności . Współczynnik zmienności = średnie odchylenie x 100 / wartość średnia. Aby zapewnić jednolite warunki sprzedaży towaru wprowadzono klasy hodowlane i jakościowe tuszek.

Umięśnienie piersi i ud . Wysokojakościowy drób rzeźny powinien wyróżniać się dobrym rozwinięciem najbardziej umięśnionych partii ciała, a więc piersi i ud. Stąd też dla celów rzeźnych użytkuje się zwierzęta o wyraźnym typie mięsnym . Do najważniejszych mięśni piersiowych należą trzy duże mięśnie. Umięśnienie ud obejmuje duże zginacze i prostowniki podudzia. Na piersi znajduje się najwięcej tkanki mięśniowej , więcej niż we wszystkich pozostałych częściach ciała. Przy rozbiorze tusz indyczych stwierdzono następujący procentowy udział surowego mięsa ( wraz ze skórą ) w poszczególnych częściach ciała : piersi 89 , udo 83, podudzie 78, skrzydła i grzbiet tylni po 65, grzbiet przedni 60. Części szkieletowe tuszek kur i indyków są dosyć dobrze znane. Prawie możliwe jest zwiększenie ilości ulubionego białego mięsa, gdyż w hodowli na linię wyjściową matek należy uwzględnić konieczną wydajność nieśną, a to pociąga za sobą wytworzenie węższej klatki piersiowej. Przy określaniu umięśnienia piersi najlepszych informacji dostarcza pomiar szerokości i powierzchni piersi, a także długości grzebienia mostka. 5

Pomiary przeprowadza się w następujący sposób: Żywy drób lub świeże tuszki- zwykłą suwmiarką, w której długość szczęk powinna wynosić 1,9 cm do pomiarów dokonywanych na brojlerach kurczętach i 4,4 cm do pomiarów na brojlerach indyczętach ; suwmiarkę należy przykładać zawsze do wierzchołka mostka prostopadle do jego grzbietu; ustalone szczęki pomiarowe przesuwają się na piersi – wzajemna ich odległość mówi o szerokości piersi; suwmiarka służy również do pomiaru długości grzebienia mostka. Świeże tuszki- przyrządem do pomiaru kąta piersiowego na rozpiętej tuszce, przy czym profil piersi na przednim końcu grzebienia łopatki jest odtwarzany za pomocą uchwytów stykowych. Zamrożone tuszki- powierzchnię mięśni piersiowych określa się metodą odtworzenia , na przepiłowanej zamrożonej tuszce prostopadle do grzebienia łopatki na jego przednim końcu , określa się również długość grzebienia łopatki. Wyniki pomiarów dokonanych tymi trzema metodami odznaczają się wystarczającą korelacją z ilością mięsa na piersiach, tak, że mogą być pomocne przy selekcji lub klasyfikacji.

Barwa i wygląd tuszek. Nabywcy drobiu rzeźnego przy jego wyborze zwracają uwagę nie tylko na proporcjonalną budowę ciała ptaka, ale także na barwę i wygląd tuszki. Zasadniczo możliwe jest białe i żółte ubarwienie tuszek. Barwa skóry jest określona już w hodowli, przy wyborze rasy dostosowanej do gustów konsumenta. W większości krajów europejskich preferuje się kury o skórze białej. Niezależnie od tego pożądana jest jednolitość ubarwienia, co jest ściśle związane z podskórną warstwą tłuszczową. Zbyt cienka skóra , przez którą prześwitują ciemniejsze części mięsa, jest tak samo niekorzystna, jak skóra zbyt szorstka czy gruba. Każdy rodzaj plam na skórze i pozostałości po piórach, szczególnie ciemno ubarwione ptaki , obniżają ogólną jakość surowca. Do sprzedaży nie nadają się tuszki z wygnieciona klatką piersiową, krzywym mostkiem, pęcherzami piersiowymi, większymi uszkodzeniami i zmiażdżeniami skóry, połamanymi lub luźno zwisającymi kośćmi. Przy ustaleniu klas jakościowych uwzględnia się w dużym stopniu zewnętrzny wygląd tuszki. Cechy tuszki jako produktu rynkowego. Przez to pojęcie rozumie się przede wszystkim wydajność rzeźną i ilość kości. Wydajność rzeźna jest bezpośrednim odzwierciedleniem ekonomiki tuczu , gdyż podstawę uzyskanej ceny stanowi drób ubity i zaklasyfikowany. O wyniku finansowym decyduje więc nie tylko ciężar końcowy, ale również wydajność rzeźna. Nieco mniejsze znaczenie ma natomiast udział kości w tuszce. Mógłby on być interesujący dla zakładów ubojowych jedynie wówczas , gdyby produkowały one

6

równocześnie gotowe wyroby mięsne. Wydajność rzeźna zależy od wielu czynników. Do najważniejszych należą: - wiek i ciężar ubojowy; Im wyższy jest ciężar ubojowy, tym wyższa jest wydajność rzeźna. Przy porównaniu dwóch klas ciężaru ( 750 i 1050 gram ) wydajność rzeźna pięciu różnych ras wzrasta średnio z 71,4 do 74,5 %. - rasa lub pochodzenie genetyczne; Nie wszystkie rasy czyste czy mieszańce odznaczają się taką samą wydajnością rzeźną. W przypadku kur najwyższą wydajność rzeźną osiąga się u bojowców, równie dobrą wydajnością odznaczają się mieszańce mięsne z udziałem krwi bojowców. - płeć ; Różnice między samcami i samicami są niewielkie. Im jednak zwierzę staje się starsze , tym bardziej ujemny wpływ na wydajność rzeźną ma wyższy ciężar wnętrzności u samic ( przy tym samym ciężarze ciała ). - pasza i żywienie; Podawanie pełnowartościowych mieszanek przyczynia się do uzyskiwania optymalnych wydajności rzeźnych, podczas gdy mieszanki z krańcową zawartością niektórych składników mogą mieć różne działanie , a mianowicie albo obniżyć wydajność rzeźną albo ją podwyższyć. Z substancji czynnych antybiotyki zwiększają wydajność rzeźną . Szczególnie wyraźny wpływ na tę cechę wywiera technika żywienia . Oprócz miejsca zadawania paszy ważna jest przede wszystkim forma mieszanki. Podawanie pasz granulowanych ma pewien wpływ na zwiększenie wydajności rzeźnej, co prawdopodobnie wynika z uzyskiwania przez ptaki wyższego ciężaru końcowego, pewne znaczenie ma tez okres głodzenia zwierząt przed ubojem. - utrzymanie ; Gęstość obsady , mikroklimat, oświetlenie, itp. Oraz sposób traktowania zwierząt ma...