De koude oorlog PDF

Preview

Summary

Samenvatting...

Description

DE KOUDE OORLOG (19451991) = Wereldwijd conflict tussen Verenigde Staten (VS) en Sovjet Unie (SU) In cartoon: - Beer met soldatenuniform staat voor de SU, die sterke militaire macht heeft. - Uncle Sam staat voor de VS, die rijk is. - Vlaggen maken duidelijk over welke landen het gaat. - VS

- SU (met hamer en sikkel op de vlag = teken van arbeid)

- Beer en Uncle Sam zitten op de wereld. Het was een Wereldwijd conflict.

1. Einde WOII ; start van een nieuw conflict a)  Op het einde van WOII  De VS was de bevrijder van West-Europa  De SU was de bevrijder van Oost-Europa  VS heeft samen met SU in 1945 Duitsland verslagen. Op een geënsceneerde foto schudden een Amerikaanse soldaat en een Sovjet soldaat de hand. De ontmoeting was de dag voordien maar werd voor de pers opnieuw gedaan. b)  SU en VS willen hun aanwezigheid en invloed in Europa verder zetten en bestendigen, want ze willen er voordeel uitslaan dat ze Duitsland hebben verslaan.  De Grote Conferenties = bijeenkomsten van de Grote Drie  Grote Drie = Churchin (VS) , Truman (SU) en Stalin (GB)  Tijdens de laatste oorlogsjaren  Ze bespreken hoe ze Duitsland het best kunnen verslaan. Op elkaar afstemmen.  Ze bespreken wat er met Europa – en vooral Duitsland – moet gebeuren na de nederlaag van Hitler.  Resultaten: -

De Grote Drie kregen verschillende belangen en visies, ze zaten niet langer op hetzelfde spoor

-

Wantrouwen tussen de Grote Drie groeide waardoor ze niet langer meer bondgenoten waren.

-

Ze splitsten zich op na WOII.

-

VS en GB tegen SU

-

Europa werd opgedeeld in 2 invloedssferen (onder leiding van de VS en SU)

-

De VS kon druk uitoefenen op SU door het bezitten van de atoombom

-

Duitsland werd opgedeeld in 2 invloedssferen (O.l.v. de VS en o.l.v. de SU)

-

Berlijn werd opgedeeld in 4 bezettingszones

-

West-Duitsland = o.l.v. de VS  VS, Frankrijk, Britten

-

Oost-Duitsland = o.l.v. de SU  SU

-

Berlijn werd ook opgedeeld in 4 bezettingszones.

 Het was de start van een nieuw internationaal conflict. c)  De afloop van WOII was het begin van de Koude Oorlog (1945- 1989/1991)  Koude Oorlog = een confrontatiepolitiek en een ideologische strijd tussen het westelijk en het oostelijk blok , een situatie van “oorlog noch vrede”.  Koude Oorlog = een conflict dat niet op het terrein zelf wordt uitgevochten, niet rechtstreeks  Warme Oorlog = op het terrein zelf, rechtstreeks  Bipolariteit in Europa  Het Ijzeren Gordijn = een afbakening tussen 2 delen van Europa -

Westers blok

-

Oostblok + 6 Europese landen (Polen, Roemenië, Tjecho Slovakije, Hongarije, Bulgarije, Oost-Duitsland)

 Het Ijzeren Gordijn = een symbool van een verdeeld Europa  Communisten (SU) richtte Ijzeren Gordijne op omdat ze schrik hadden dat hun inwoners zouden trekken naar het westen.

2. Kenmerken en aspecten van de bipolaire wereld van de Koude Oorlog a) Ideologische tegenstellingen:

Is er een politieke structuur van het land een scheiding der machten?

Leggen de leiders van het land verantwoording af voor het gevoerde beleid? Is er een afwisseling van de macht tussen verschillende politieke partijen? Is er rechtsgelijkheid? Is iedereen gelijk voor de wet?

Sovjet-Unie Neen, de macht is niet over meerdere personen verdeeld. Er is geconcentreerde macht in communistische partij.

Neen, Stalin legt geen verantwoording af voor het Russisch parlement. Hij is een dictator Neen, er is een dictatuur. Er is slechts 1 partij toegelaten = (1partij-staat) Neen, je bent niet verzekerd van rechtsgelijkheid. Er is geen

Verenigde Staten Ja, de macht is verdeeld over meerdere personen en instellingen. Het congres heeft de wetgevende macht. De president heeft de uitvoerende. De rechters hebben de rechterlijke macht. Ja, een Amerikaanse president moet verantwoording afleggen bij het congres + in de media. Ja, door verkiezingen worden ze (politieke partijen) afgewisseld. Democraten + Republikeinen Ja, officieel is iedereen gelijk voor de wet. Iedereen krijgt een

Welke economisch systeem is er? Wat zijn er de kenmerken van?

Is er een vrije pers? Wat is prioritair volgens de leiders van het land: het individu of de gemeenschap? Welke waarde wordt het meest naar voren geschoven?

scheiding der machten + voordelen voor wie lid is van communistische partij. Communisme  gemeenschappelijk bezit van de productiemiddelen beheert door de staat.  planeconomie (geen privébezit

gelijk proces. In de praktijk grijpt racisme soms de bovenhand.

Politiek: communisme Economie: staatseconomie

Politiek: democratie Economie: liberalisme

Liberale economie  iedereen mag initiatieven nemen. Kapitalisme  je mag je verrijken Vrijemarkteconomie Neen, want men moest Stalin goed Ja, pers heeft vrijheid afbeelden. Gemeenschap Individu  Er moet zoveel mogelijk  Voor de individuele vrijheid. gelijkheid zijn

b) Blokvorming in Europa:  De twee grootmachten binden een deel van Europa aan zich.  Politiek : De VS (westelijk blok): -

Trumandoctrine

-

De Amerikaanse president doet een belofte

-

Als een land bedreigd wordt door SU/communisten, dan komen wij hulp brengen, zowel economisch als financieel.

 Sociaal : De VS (westelijk blok) -

Marshallplan

-

Een plan van de VS voor een economisch herstel van Europa

-

Er wordt een heleboel geld aan Europa gegeven

-

Alle landen die geleden hebben kregen van de VS hulp(geld)

-

Polen mocht geen geld in ontvangst nemen omdat het deel was van SU.

-

Doel?  eigen economie versterken + kopen de wil van de mensen + ze willen goede landen.

-

Een tijd van stijgende welvaart  GOUDEN JAREN ‘60

-

Verzorgingsstaat = welvaartsstaat

-

Een staat met hoge materiële welvaart

-

Staat waar overheid goed voor burgers zorgt, zodat zoveel mensen kunnen profiteren van voorzieningen.

-

Voorzieningen:  betaalbaar onderwijs  gezondheidszorg  sociale zekerheid voor iedereen die geen normaal inkomen heeft (gehandicapten, ouderen, werklozen,…)

-

Doorsnee mens in Europa heeft een goed leven in de 2e helft van 20e eeuw.

 Militair : De VS (westelijk blok)

-

Een grootmacht

-

Bindt met de NAVO = militair bondgenootschap

-

Als 1 van de partners aangevallen wordt, moet de andere bijspringen.

-

Diende als afschrikmiddel voor de SU

-

NAVO = VS + West-Europese land (o.a. België)

 Politiek : De SU (oostelijk blok) -

Brenznjevdoctrine Een communistisch land heeft het recht/de plicht in te grijpen in een ander communistisch land als dat land teloor dreigt te gaan.

 Sociaal : De SU (oostelijk blok) -

Planeconomie werkt niet efficiënt en zorgt voor minder economische groei

-

Planeconomie = de staat plant het hele economische leven = niet efficiënt

-

Bevolking doet wat hen is opgelegd

-

Er komt geen vernieuwingen/verbetering

-

Communistische verzorgingsstaat

-

Iedereen heeft werk = iedereen had loon  uitgebluste arbeiders  drankproblemen

-

Iedereen had een dak boven z’n hoofd = 1 gemeenschappelijke ruimte + per gezin 1 slaapruimte

-

Gratis onderwijs op alle niveaus = niet objectief, iedereen moest communistisch denken

-

Gratis gezondheidszorg = niet super succesvol

 Militair : De SU (oostelijk blok)

c)

-

Bindt met de Warschaupact = militair bondgenootschap

-

Warschaupact = SU + 6 satellietstaten

-

Bestaat nu niet meer omdat de SU niet meer bestaat.

Bewapeningswedloop  = een gewapende vrede  Strijd tussen de VS en SU om zo snel mogelijk de beste wapens (atoomwapen, kernwapens, nucleaire wapens) te hebben  Men kon met de kernwapens 10 x de aarde doen vergaan.  Kernwapens werden gebruikt als afschrikking  dit was effectief zo.  Positieve gevolgen: -

Omdat er zoveel wapens waren, durfden beide partijen niet aan te vallen  vrede

 Negatieve gevolgen: -

Angst en schrik (ontploffing door natuurramp / president die alsnog wapens inzet)  atoomschuilkelders werden gebouwd.

-

Hoge kosten

Cartoon: - SU en VS tegenstanders - Ze zijn angstig omdat tegenstander dreigt met raketten

- Ze blijven cirkelen - Een persoon beschermt zich “STOP”  België: Er liggen bij ons ook kernwapens bewaard, omdat we dichter liggen bij de SU. Er was in 1981 een grote betoging tegen kernwapens. d) Propagandaoorlog  In de media: -

Zwart-wit denkenden in de oorlog

-

Slechterik = komt uit het Oostblok = communist

 Wetenschap/ruimtevaart -

Strijd tussen SU en VS

-

Om ter snelst in de ruimte

-

SU was eerste met satelliet in de ruimte

-

VS was eerste voet op de maan

 Sport -

Wie haalt de meeste medailles?

-

Ze wouden winnen van elkaar

-

Doping verhalen ontstonden in het Oostblok

-

SU ging niet naar Olympische spelen in Losangeles. Ze bedachten drogredenen want ze wouden niet naar de VS.

e)

Omgekeerd ging VS ook niet naar SU

UNO = verenigde naties = VN  Alle landen van de wereld  wereldorganisatie  1945  Doel? Vrede en veiligheid + respect rechten mens + economisch en sociale vooruitgang  Hoe? Vreedzame weg = geen bedreigingen, geen geweld, maar onderhandelingen.  Veiligheidsraad = onderdeel van de UNO (een hoofdorgaan) -

Neemt beslissingen!

-

15 leden (5 permanente leden + 10 niet permanente leden)

-

5 permanente leden = VS, SU, GB, Frankrijk, China  grootmachten, winnaars oorlog

-

Vetorecht

-

Vandaag bestaat UNO nog steeds maar niet met SU, maar met Rusland....