Dermatologie 1 hoofdstuk 2 bouw van de huid PDF

Preview

Summary

Download Dermatologie 1 hoofdstuk 2 bouw van de huid PDF

Description

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

Dermatologie 1: hoofdstuk 2 bouw van de huid 1. Omschrijving De huid is een orgaan met een oppervlakte van 1,5 tot 2 vierkante meter en heeft een gewicht van ongeveer 10-15 kg. Men kan de huid als volgt gaan indelen: - Opperhuid/ epidermis - Lederhuid/ dermis of cutis - Onderhuid/ hypodermis of subcutis

De huid delen

Doorsnedes Naast de huid zelf vindt je ook nog huid aanhangels bv. nagels, haren,…

1

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

2. De epidermis

De epidermis De epidermis vormt de bovenste laag van de huid en is zo dik als een blad papier. De dikte kan variëren van 0.5mm tot ongeveer 0.1mm afhankelijk van de lichaamsstreek bv. de huid is dunner aan de oogleden kan dikker zijn aan de handpalmen of voetzolen (zonder eelt). Als er eelt aanwezig is kan de epidermis wel tot 2mm dik worden. De epidermis is een meerlagig epitheelweefsel/ dekweefsel = bestaat uit meerdere cellagen. Lagen epidermis De cellen gaan zich voortdurend gaan vernieuwen, dit gaat gebeuren doordat cellen uit de onderste cellaag (de basaallaag) naar boven gaan schuiven. Dit proces duurt een 28 tot 30 tal dagen. De epidermis bestaat grotendeels uit: - Keratinocyten = gekeratiniseerde cellen, hoorncellen - Melanocyten= pigmentcellen - Langerhanscellen= cellen die een rol gaan spelen bij het immuunsysteem De keratinocyten zijn het hoofdbestand deel van de epidermis, ze bevatten namelijk het eiwit keratine. Men kan de opperhuid/ epidermis gaan indelen in 5 lagen, deze lopen van onder naar boven toe: -

Basaallaag/ stratum basale Stekellaag/ stratum spinosum Korrellaag/ stratum granulosum Doorschijnende laag/ stratum lucidum (kan ontbreken op plaatsen waar de huid dunner is) Hoornlaag/ stratum corneum

2

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

Epidermis 3. De basaallaag/ stratum basale/ germinativum (kiemlaag) De basaallaag is de onderste huidlaag en deze is 1 cellaag dik, ze loopt golvend en volgt de papillen (= uitstulpingen van de dermis in de epidermis) van de laag die eronder ligt de dermis.

3

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

Cellen in deze laag: de basaalcel en de melanocyt. De basaalcel:

Paarse laag basaalcel Is een levende cel en gaat zich dus gaan delen. Basaalcellen zijn stamcellen, dit wil zeggen dat ze zich gaan blijven delen. Ze zijn rechthoekig van vorm en aan elkaar gehecht door bruggetjes (= desmosomen). Dit zijn eigenlijk intercellulaire (=tussen de cellen) bruggetjes die ervoor gaan zorgen dat de cellen aaneensluitend tegen elkaar gaan liggen. De basaalcel deelt zich voortdurend om zo de huidcellen te vernieuwen. De vernieuwde huidcellen groeien naar boven toe waar ze zich in de volgende lagen gaan differentiëren naar platte, verhoornde (dode) cellen. Dit proces duurt ongeveer 28 dagen tot de basaalcel een verhoornde cel is geworden die zich in de hoornlaag bevindt, daar gaat deze dan gaan afschilferen/ desquamatie. Onze huid wordt dus elke 4 weken vernieuwd. De cellen in de basaallaag gaan zich snel gaan delen daarom wordt ze ook wel kiemlaag of stratum germinativum genoemd. De basaalcellen zijn levende cellen en krijgen dus O2 en voeding van de haarvaatjes die gelegen zijn in de onderliggende papillen. De melanocyt:

Melanocyten zijn pigmentcellen en zijn levende cellen. Ze gaan het pigment melanine gaan produceren. Men kan de melanocyten gaan herkennen door hun specifieke dendritische vorm, ze hebben uitlopers tussen de cellen van de epidermis. Functie: melanine (pigment) produceren en via hun uitlopers deze doorgeven aan de andere cellen. Hierdoor gaat de huid zijn kleur gaan krijgen ( zo gaat men gaan bruinen), melanine houdt de UV-straling tegen. 4

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

Melanocyten bevatten melanosomen = worden uiteindelijk pigmentkorrels die de cel gaan verlaten (= door exocytose) via de uitlopers/ dendrieten alleen of in groep, zo worden de pigmentkorrels doorgegeven aan andere epidermiscellen= deze worden melanoforen genoemd. 1 melanocyt voorziet gemiddeld 36 keratinocyten van melanine deze worden dan melanoforen genoemd. Het aantal melanocyten is bepaald vanaf de geboorte en blijft gelijk. De huidskleur hangt af van de hoeveelheid pigment die wordt gevormd. Er bestaat wel een verschil in grote, vorm en verdeling van de pigmentkorrels. Bij een donkere huid (negroïde) is er meer pigment gevormd, waardoor de huid ook beter beschermd is tegen verbranding door UV, ze hebben vaak een dikkere huid.

5

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

De epidermis ligt vast op het onderliggende bindweefsel (dermis) d.m.v volgende hechtstructuren:

De papillen: Deze zijn reeds zichtbaar met een vergrootglas, het zijn uitstulpingen van de dermis, die passen in de epidermis. Het zijn lang gerekte structuren. De papillen zijn van voor de geboorte ontwikkeld en vormen de huidlijsten, waarvan het patroon genetisch bepaald is (vingerafdruk). De papillen zijn bij iedereen anders, uniek zoals onze vingerafdruk ook is.

De bruggetjes/ desmosomen: Dit zijn bruggetjes/ desmosomen tussen de basaalcellen. Ze gaan ervoor zorgen dat de basaalcellen aaneensluitend tegen elkaar liggen + aan elkaar en het basaalmembraan gehecht zijn. De wortelpootjes/ ankerfilamenten: Zijn kleine uitstulpingen (draadjes) van de basaalcellen in het onderliggende membraan. Voor afbeelding zie syllabus p.13! Het basaalmembraan: Ligt onder de basaallaag, als overgang van de epidermis naar het onderliggende weefsel (de dermis).

6

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

Functie basaalmembraan: - Dermis en epidermis met elkaar verbinden - Functioneert als semipermeabele (halfdoorlaatbare) barrière voor co 2, o2, voedingsstoffen en afvalstoffen worden uitgewisseld. - Ondersteuning - Bepaald mee de groeirichting - Vastankering van de basale cellen - Barrière tegen indringen van grotere moleculen van buitenaf.

7

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

4. De stekellaag/ stratum spinosum

Kenmerken stekellaag: - Meerdere cellagen met grote ronde tot veelhoekige cellen - Cellen zijn onderling verbonden met grote bruggetjes (desmosomen), zodat een individuele cel stekelvormige uitlopers schijnt te hebben - Naarmate de cellen naar boven toe opschuiven worden ze platter en liggen ze dichter bij elkaar - Het zijn nog levende cellen dus ze bevatten nog alle bestanddelen van de basaalcel (celkern,…), ze gaan zich niet meer gaan delen - Bevat keratinocyten, uitlopers van melanocyten en cellen van Langerhans Cellen van Langerhans: - Hebben een dendritische vorm zoals de melanocyt - Het zijn cellen die uit de dermis zijn gekomen en ze hebben een functie binnen het immuunsysteem ( ze gaan vreemde indringers gaan herkennen en deze gaan doorseinen, het lichaam kan afweerstoffen gaan aanmaken en zich zo gaan beschermen) - Na blootstelling aan bepaalde antigenen (virussen, contactallergeen) verlaat de Langerhans cel de epidermis om zich via het lymfenvatensysteem te laten transporteren naar een lymfeknoop. Zo kan het lichaam afweerstoffen aanmaken en de indringer vernietigen

8

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

9

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

5. De korrellaag/ stratum granulosum

-

Is 2 a 3 cellagen dik, de vorm van de cellen is nog meer afgeplat en ze liggen heel dicht bij elkaar. De meest opvallende cellen zijn korrels: keratohyalinekorrels en MCG korrels (Odland bodies)

Keratohyalinekorrels: -

Korrels die in een cel verspreid liggen Naarmate de cellen steeds hoger komen te liggen verdwijnen deze korrels in een vrij korte tijd Functie: deze korrels zorgen ervoor dat de cellen keratiniseren/ verhoornen

MCG korrels (Odland bodies): -

MCG= membrane coating granule Deze korrels worden door de cel vrij gegeven (uit de cel) naar boven toe ( dit gebeurd door exocytose = de korrels worden uit de cel gebracht) Functie: een vetachtige film op de korrellaag en rond de corneocyten leggen zodat:  De levende van de dode cellen gescheiden worden  Verdamping van vocht uit de huid wordt tegen gegaan  De intercellulaire ruimten afgegrendeld worden tegen indringende stoffen  Geven een soort bescherming aan de hoorncellen

10

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

6. De doorschijnende laag/ stratum lucidum Enkel bij een dikke huid is deze zone waar te nemen, zodat sommige twijfelen aan het bestaan. Bestaat uit volledige verhoornde cellen, door het ver gevorderde verhoorningsproces. 7. De hoornlaag/ stratum corneum

Bestaat uit ongeveer 15 a 20 cellagen. Ronde de ogen zijn er minder cellagen, op plaatsen die onderhevig zijn aan druk soms meer cellagen aanwezig. Het is een volledig gekeratiniseerde zone, bevat dus huidcellen/hoorncellen (= corneocyten genoemd in het stratum corneum). Keratine is een eiwit en is niet oplosbaar in water. Cellen zijn herleid tot platte veelhoeken, die sterk opeengepakt zijn en zo een compacte zonde vormen. Tussen deze gekeratiniseerde cellen ligt een soort ‘cement’ dat vooral bestaat uit lipiden en water. Op het stratum corneum bevindt zich de hydrolipidenfilm die licht zuur is. De dikte van de hoornlaag verschilt sterk van plaats tot plaats. Bv. Dikker op de voetzolen en dunner op de oogleden. Eelt wordt dus vanuit deze laag en de doorschijnende laag gevormd. Na verloop van tijd geraken de cellen los van het huidoppervlak, dit wordt desquamatie of afschilfering genoemd, ze worden vervangen door de nieuwe onderliggende cellen. De gehele opperhuid wordt om de 28 a 30 dagen volledig vernieuwd. Hoe ouder men wordt hoe langer dit proces van vernieuwing gaat duren.

Opmerking: Op verschillende plaatsen in de epidermis komen nog cellen van Merkel voor. Hun vorm lijkt op gewone keratinocyten. Functie: prikkels opvangen, aan hun basis liggen zenuwuiteinden.

11

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

12

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

8. De dermis Omschrijving: De dermis of cutis of lederhuid is een bindweefsel, hierdoor treft men er dus cellen, vezels en matrix aan. Het bindweefsel gaat steun gaan geven, bevat bloedvaten, zenuwtakjes,… De dermis is ongeveer 1-3 mm dik. Functie van bindweefsel: - Opvulling/ steun - Genezing van wonden - Verdediging tegen uitbreiding van besmetting - Bescherming tegen bv. Stoten - Vocht vasthouden

13

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

Cellen: Fibroblasten: -

-

-

Levende cellen De meest algemene bindweefselcellen en heel talrijk aanwezig in de dermis Spoelvormig, met uitlopers als ze actief zijn Ze maken vezelmateriaal en tussenstof (extracellulaire matrix of structuurloze grondsubstantie) voor het weefsel aan Aanmaak van de vezels collageen, elastine,… (gaat stevigheid gaan geven aan de huid) Kunnen zich omvormen tot celtypes met een andere specifieke functie, zo kunnen ze bv. Littekenweefsel vormen door mitose (wondheling)

Macrofagen: Kunnen aan fagocytose doen= ze bestrijden schadelijke bestanddelen/ vreemde indringers (antigenen) door ze te omvloeien en zo op te nemen. Ze spelen dus een rol in het immuunsysteem van het lichaam Kunnen zich vrij gaan bewegen in het bindweefsel Macrofagen zijn eigenlijk het eind stadium in de levenscyclus van monocyten (witte bloedcellen). Deze circuleren in het bloed en dringen door de capillairen/ haarvaten in het bindweefsel. Daar worden ze dan zo groot dat ze niet meer terug in de bloedbaan kunnen. Bij bv. Een wonde of infectie zullen er meer monocyten uit de bloedbaan treden om zo meer macrofagen te vormen om zo meer indringers op te ruimen.

fagocytose

14

Sarah Piens

-

-

1 OSO

27/09/2018

Mastocyten: Ook mastcellen genoemd Rol in het immuunsysteem van het lichaam Grote ovale cellen met een cytoplasma vol korrels. Wanneer een mastcel geprikkeld wordt als er bv. Een vreemde indringer is gaan de korrels uit de cel en komt er uit de korrels histamine (= stof met een functie in het afweersysteem) vrij Het gevolg van die histamine is dat het lichaam reageert met vasodilatatie= vaatverwijding. Doordat de vaten verwijden kunnen er meer monocyten uit de bloedbaan treden en zich gaan omvormen tot macrofagen

Matrix: -

Grondbestanddeel van bindweefsel Bevindt zich overal tussen de cellen en vezels Een structuurloze, gelatineuze stof met weefselvocht ertussen. Dit is een vloeistof die ter hoogte van de capillairen uit het bloed is getreden Door de viscositeit (slijmerigheid) van de matrix worden de bacteriën afgeremd. Matrix bevat hyaluronzuur ( vochthuishouding: zal water aan zich gaan binden) hyaluronzuur zorgt voor een goede elasticiteit en vochtigheid van de huid Hoe ouder de huid wordt, hoe minder hyaluronzuur er aanwezig is

15

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

Vezels ( er zijn 3 soorten vezels aanwezig in het bindweefsel): - Collageenvezels - Elastinevezels - Reticulinevezels Collageenvezels: -

Meest voorkomend Collageen is een eiwit Aanmaak collageen gebeurd in eerste instantie in de fibroblasten Transport collageen gebeurd via het golgi-apparaat De collageenvezels vormen dikke collageenbundels = steun en stevigheid voor het bindweefsel (zie figuur 7 in syllabus)

Elastinevezels: -

Zorgen voor elasticiteit en rekbaarheid van de huid Kan tot 150% dan de oorspronkelijke lengte uitrekken Zijn veel dunner dan de collageenbundels Bestaan uit elastine Worden ook gevormd door de fibroblasten

Reticulinevezels: -

Vertonen chemisch dezelfde bouw als collageenvezels maar zijn fijner Deze vezels spelen een rol bij het samenbundelen van bv. Collageenvezels, vetcellen,… ze vormen een soort web (netwerk) om de structuur van weefsels vast te houden

Cellen, matrix en vezels bepalen door hun verhouding, rangschikking en volume het soort bindweefsel en meteen de functie.

16

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

In de dermis kan men een onderscheid gaan maken tussen 2 zones: Plaats/ voorkomen

Samenstelling

Functie

Papillaire zone Dit is de papillenlaag die voorkomt net onder de epidermis, ter hoogte van de papillen Hier treffen we een losmazig bindweefsel aan, met vooral cellen en matrix en relatief weinig vezels. Deze zone is ook rijk aan bloedvaatjes, lymfekanaaltjes en zenuwen.

In deze zone domineert het doorgeven van stoffen en het reageren op verwondingen, indringers

Reticulaire zone Dit is de netlaag, maakt het grootste deel uit van de lederhuid en ligt onder de papillaire zone Hier treft men ongeordend dicht vezelig bindweefsel aan. Het belangrijkste bestanddeel zijn de vezels, vooral de collageenbundels. Ze verlopen in alle richtingen, maar op elke plaats van de huid zijn er wel voorkeurs richtingen. Uiteraard lopen er tussenin ook elastinevezels en reticulinevezels die alles bijeenhouden. Geven steun en stevigheid aan de huid

17

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

9. De hypodermis -

-

-

Ook subcutis genoemd Dit is onderhuids bindweefsel dat bestaat uit een vetrijke laag, opgebouwd uit groepen vetcellen= adipocyten en telkens omgeven door los collageen bindweefsel. Een vetcel is gevuld met 1 grote vetdruppel. De vetcellen zijn gegroepeerd in vetlobben en gescheiden door bindweefseltussenschotten. Bevatten ook heel wat bloedvaten. Het vet in de cellen wordt voortdurend aangebracht en afgevoerd, ook al blijft het totale volume hetzelfde. Dit dynamische aspect van het vetweefsel verklaart het bloedvatennet daar, dit net zal namelijk vetstoffen afgeven tussen de vetcellen. De dikte van de vetlaag varieert van de plaats in het lichaam, de individuele en geslachtsgebonden eigenschappen. Onder de vetkwabben is er een dunne zone vetarm weefsel als verbinding met het eronder liggend weefsel zoals spieren, organen, beenderen,…

18

Sarah Piens

1 OSO

27/09/2018

19...