Egzamin z makroekonomii- notatki PDF

Preview

Summary

Download Egzamin z makroekonomii- notatki PDF

Description

1. Agregaty makroekonomiczne – Wielkości makroekonomiczne Wielkości agregatowe: globalna produkcja produkt krajowy, narodowy brutto, globalna konsumpcja, inwestycje wielkość bezrobocia wielkość zatrudnienia w gospodarce wielkość stopnia inflacji Przedstawiają one kategorie ekonomiczne składające się na obraz gospodarstwa narodowego jako całości; agregatami są: dochód narodowy, zatrudnienie, konsumpcja, inwestycje, oszczędności, poszczególne pozycje w budżecie państwa, eksport krajowy netto, ogólny poziom cen, baza monetarna i szersze agregaty pieniężne, krajowy poziom produkcji i konsumpcji danego dobra w danym roku itp.; ujmują one obraz gospodarki globalnie, powstają poprzez sumowanie wielkości jednostkowych za pomocą różnych metod statystycznych. Analiza wielkości agregatowych pozwala postawić diagnozę dotyczącą stanu gospodarki danego kraju; na tej podstawie Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Finansów i bank centralny podejmują określone decyzje dotyczące parametrów makroekonomicznych, które z kolei wpłyną na pożądane korekty wielkości agregatowych.. 2. Wzrost gospodarczy a rozwój gospodarczy 3. Gospodarka zamknięta i otwarta Gospodarka zamknięta to gospodarka, która nie utrzymuje stosunków gospodarczych z zagranicą. W gospodarce zamkniętej produkt krajowy brutto, jest to wartość wyprodukowanych w ciągu roku oraz kupionych przez konsumentów i inwestorów dóbr finalnych, powiększona o wydatki państwa. Nie istnieją import i eksport, a zatem nie są one uwzględniane w PKB, jak w przypadku gospodarki otwartej. W takich warunkach PKB nie różni się wielkością od produktu narodowego brutto, PNB, i od produktu narodowego netto, PNN, liczonego czy to w cenach czynników produkcji, czy w cenach rynkowych. Gospodarka otwarta - gospodarka zamknięta otwiera się , gdy zaczyna prowadzić wymianę handlową (eksport netto) oraz kapitałową (odpływ netto) z zagranicą. Gospodarka otwarta to nie tylko import towarów z kraju za granicę, ale także otwarcie rynku krajowego na towary z zagranicy. Ponadto w gospodarce otwartej następuje włączenie się w międzynarodowy podział pracy, czyli pełnienie przez handel zagraniczny funkcji aktywnej i realizowanie funkcji efektywnej. Eksport netto-jest różnicą między eksportem a importem. Gdy eksport jest wyższy od importu występuje nadwyżka handlowa, i na odwrót - jeżeli eksport jest niższy od importu występuje deficyt handlowy. Wpływ eksportu na PKB przedstawiono na poniższym wzorze: PKB = C + I + G + X

4. Model Simple Economy ( ćwiczenia) 5. Odpływy i dopływy do ruchu okrężnego Ruch okrężny oszczędności i inwestycji: krąg wewnętrzny to przepływ zasobów rzeczowych. Gospodarstwa domowe dostarczają usług czynników wytwórczych przedsiębiorstwom, które wykorzystują te czynniki w produkcji dóbr i usług dla gosp. dom.; krąg zewnętrzny – to przepływy pieniężne, przedsiębiorstwa wypłacają gospodarstwom dom. Dochody czynników wytwórczych, a gospodarstwa domowe wydają swoje dochody na dobra i usługi wytwarzane. Przedsiębiorstwa wytwarzają dobra kapitałowe i konsumpcyjne. Dochody czynników wytwórczych są albo zaoszczędzone albo wydawane na zakup nowych dóbr konsumpcyjnych. Przedsiębiorstwa otrzymują dochody dzięki wydatkom inwestycyjnym innych przedsiębiorstw na dobra kapitałowe. Oszczędności

to odpływ do ruchu płatności, a wydatki na inwestycje to dopływ płatności do ruchu okrężnego. Opis: oszczędność = inwestycje, Y – wartość PKB równa wartości dochodów gospodarstw domowych; C – wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych; S – oszczędności; I – inwestycje. S = Y-C i Y = C+I stad wynika ze I=S. Jest tak dlatego, ze oszczędności stanowią nadwyżkę dochodów nad konsumpcja. Ruch okrężny państwo [rysunek] Przedsiębiorstwa dokonują wypłat za usługi czynników produkcji gospodarstwom domowym w wysokości Y. Rozporządzalne dochody (Y+B-Td) zawierają płatności transferowe B, pomniejszone o płatności transferowe pomniejszone o podatki Td. Rozporządzalne dochody są przeznaczone na oszczędności S lub na konsumpcje C. Wydatki te zostają powiększone o dodatkowe wydatki państwa G na dobra i usługi oraz dodatki na inwestycje I. Od sumy C+I+G lub inaczej PKB w cenach rynkowych odejmujemy odpływ w postaci podatków pośrednich Te, aby otrzymać PKB w cenach czynników produkcji Y, który jest wypłacany przez przedsiębiorstwa gospodarstwom domowym. Ruch okrężny zagranica – gospodarka otwarta dokonuje transakcji z innymi krajami. Import – odpływ z ruchu okrężnego; Eksport – dopływ pieniądza do obiegu. S-I – nadwyżka sektora prywatnego, stanowi odpływ z okrężnego ruchu płatności. Deficyt budżetu państwa albo eksport netto równa się G+B-Te-Td lub NX (eksport netto) stanowią również odpływ. PKB w cenach czynników produkcji Y= C+I+G+NX-Te.

6. PKB, PNB, PNN, DN, DO, DOD (ćwiczenia)

7. Różnica miedzy PKB a PNB (ćwiczenia) 8. Dochody netto z tytułu pracy lub własności za granicą Dochód netto z tytułu własności za granicą jest to różnica pomiędzy napływem dochodu z własności czynników produkcji. Polaków / polskich świadczonych usług za granicą a odpływem dochodu z własności czynników produkcji świadczonych przez cudzoziemców w kraju. Dochody z własności za granicą dotyczą dywidend od zagranicznych akcji, zysków od przedsiębiorstw ulokowanych za granicą, oraz odsetek i procentów od zagranicznych obligacji, rent i płac, oraz depozytów ulokowanych w zagranicznych bankach. 9. PKB w cenach rynkowych (ćwiczenia) 10. PKB w cenach czynników produkcji (ćwiczenia) 11. PKB nominalny (ceny bieżące) (ćwiczenia) 12. PKB realny (ceny stałe, rok bazowy) (ćwiczenia) 13. Deflator Deflator PKB to indeks określający zmiany poziomu cen, wskaźnik cen. Deflator to miara przeciętnego wzrostu cen wszystkich dóbr i usług wchodzących w sklad dochodu narodowego. Deflator PKB to relacja między produktem krajowym brutto w cenach nominalnych (produkt brutto w cenach bieżących) a produktem krajowym brutto w cenach realnych (produkt brutto w cenach stałych). 14. PKB per capita Jeden z najczęściej stosowanych na świecie wskaźników zamożności obywateli danego państwa. Oblicza się go, dzieląc wartość PKB (produktu krajowego brutto) tego państwa przez liczbę jego mieszkańców.

15. Dobrobyt społeczny, DEN, HDI, miernik Beckermana-Backon’a Dobrobyt - jego istotnym elementem jest ocena poziomu dobrego samopoczucia z dostępnych warunków gospodarczych, kulturowych, politycznych i środowiskowych.

D.społeczny - opisuje w jakim stopniu ludzie zaspokajają ogół swoich potrzeb, również potrzeb w zakresie oświaty, opieki medycznej, bezpieczeństwa itp. Nie jest on jednak możliwy do zmierzenia, gdyż taki pomiar odnosi się do jednostek lub większych zbiorowości, a dobrobyt społeczny nie jest suma dobrobytów jednostkowych. D.gospodarczy - opisuje za pomocą form ekonomicznych w jakim stopniu ludzie zaspokajają swoje potrzeby ( z punktu widzenie ekonomii mówiąc o dobrobycie ma się na myśli dobrobyt majątkowy ) D. ekonomiczny netto - miernik produktu narodowego korygujący niektóre ograniczenia miernika PKB DEN- wskaźnik dobrobytu ekonomicznego netto. HDI-Wskaźnik rozwoju społecznego (ang. Human Development Index, HDI; czasem tłumaczony jako „wskaźnik rozwoju ludzkiego”) – syntetyczny miernik opisujący efekty w zakresie społeczno-ekonomicznego rozwoju poszczególnych krajów (stąd czasem nazywany wskaźnikiem rozwoju społeczno-ekonomicznego). System ten wprowadzony został przez ONZ dla celów porównań międzynarodowych. Wskaźnik HDI ocenia kraje na trzech płaszczyznach: „długie i zdrowe życie” , „wiedza” i „dostatni standard życia”. miernik Beckermana-Backon’a-

16. Podział inwestycji ( w tym zapasy) Inwestycje oznaczają wydatki ponoszone w celu zwiększenia zasobów kapitału produkcyjnego, którym dysponuje społeczeństwo, a więc np. zakup maszyn i urządzeń do produkcji, wznoszenie budynków, budowa dróg i mostów, zakup licencji na wytwarzanie produktów. Inwestycje realizowane są zazwyczaj w drodze zakupów towarów i usług przez przedsiębiorstwa, a w mniejszym stopniu przez gospodarstwa domowe i instytucje państwowe. W sensie statystycznym używa się bardziej precyzyjnego pojęcia nakładów inwestycyjnych, będących kategorią Systemu Rachunków Narodowych. Stanowią one część popytu krajowego, czyli tej części produkcji, która jest zużywana w kraju. Nakłady inwestycyjne można mierzyć na dwa sposoby:

Inwestycje ze względu na długość okresu pozostawania w dyspozycji firmy dzielą się na długoterminowe i krótkoterminowe. Inwestycje długoterminowe To te, które nie są przeznaczone do zbycia przed upływem 12 miesięcy. Zaliczamy do nich: 

 

udziały w obcych jednostkach w postaci wkładów pieniężnych bądź wkładów rzeczowych, tzw. aportów w walucie krajowej bądź w walutach obcych, wycenione w cenie nabycia ( waluty obce przelicza się na złote polskie według kursu sprzedaży ustalonego dla danej waluty obcej przez bank, z którego usług korzysta jednostka), długoterminowe papiery wartościowe o charakterze kapitałowym (akcje, obligacje) uprawniające do określonych korzyści (dywidend, odsetek), wycenione w cenie nabycia. udzielone pożyczki długoterminowe ujmowane w księgach rachunkowych według wartości nominalnej,



inne finansowe składniki majątku trwałego, wycenione w cenie nabycia.

Inwestycje długoterminowe ujmowane są w księgach rachunkowych na dzień ich nabycia lub powstania według ceny nabycia, jeżeli okres ich dalszego posiadania wynosi ponad 12 miesięcy liczony od dnia bilansowego. Na dzień bilansowy inwestycje długoterminowe wyceniane są według cen nabycia pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Inwestycje krótkoterminowe To inaczej, aktywa finansowe dzielą się na: 1. Krótkoterminowe aktywa finansowe: o w jednostkach powiązanych  udziały lub akcje  inne papiery wartościowe  udzielone pożyczki  inne krótkoterminowe aktywa finansowe o w pozostałych jednostkach  udziały lub akcje  inne papiery wartościowe  udzielone pożyczki  inne krótkoterminowe aktywa finansowe o środki pieniężne i inne aktywa pieniężne  środki pieniężne w kasie i na rachunkach  inne środki pieniężne  inne aktywa pieniężne 2. Inne inwestycje krótkoterminowe. Na dzień bilansowy inwestycje krótkoterminowe wyceniane są według wartości rynkowej lub ceny nabycia, zależnie od tego, która z nich jest niższa. Pożyczki udzielone oraz aktywa utrzymywane do terminu wymagalności wycenia się według skorygowanej ceny nabycia. Jeżeli istnieje konieczność aktualizacji wyceny wartość odpisu aktualizacyjnego odnoszona jest w koszty finansowe. Środki pieniężne w walucie krajowej wykazuje się w wartości nominalnej. Wyrażone w walutach obcych środki pieniężne wycenia się na dzień bilansowy po kursie średnim ustalonym dla danej waluty przez NBP na ten dzień. Podział ze względu na przedmiot W zależności od przedmiotu inwestycji można je podzielić na:   

rzeczowe " obejmujące nabycie budynków i budowli, maszyn i urządzeń, środków transportu, obiektów produkcyjnych, zapasów itp. niematerialne - takie jak zakup patentów, licencji itp. finansowe - takie, które oznaczają lokatę środków pieniężnych w udziałach w innych firmach lub w długoterminowych papierach wartościowych, np. akcjach, obligacjach, bonach skarbowych.

Inwestycje rzeczowe i materialne mają na celu restytucję, czyli odtworzenie zużytego majątku w celu utrzymania dotychczasowego potencjału gospodarczego firmy, czyli poszerzenie tego potencjału. Inwestycje finansowe mają na celu pomnożenie kapitału i osiągnięcie maksymalnego zysku z lokat w określonej perspektywie czasowej, np. w postaci dywidend wypłacanych z akcji.

17. Inwestycje brutto, netto, amortyzacja Inwestycje brutto obejmują produkcję nowych dóbr kapitałowych oraz ulepszenie istniejących dóbr kapitałowych np. budowa dróg, mostów, budynków i budowli, zakup maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi, środków transportu, zakup licencji na wytwarzanie produktów. Inwestycje realizowane są najczęściej w drodze zakupu towarów i usług przez przedsiębiorstwa. Rzadziej realizowane są natomiast przez gospodarstwa domowe i instytucje państwowe. Nakłady inwestycyjne brutto to całość poniesionych nakładów na inwestycje, zarówno służących odtworzeniu majątku produkcyjnego zużytego w procesie produkcji, jak i powiększeniu zasobu tego majątku. • Nakłady inwestycyjne netto to jedynie ta część nakładów inwestycyjnych brutto, która służy powiększeniu zasobu majątku produkcyjnego. Różnicę pomiędzy nakładami inwestycyjnymi brutto i netto stanowi amortyzacja kapitału. AMORTYZACJA zwana inaczej zużyciem kapitału trwałego, jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia AMORTYZACJA jest kosztem ekonomicznym, ponieważ dotyczy zasobow zużywanych w procesie produkcji. 18. Wydatki rządowe a transfery rządowe (ćwiczenia) Wydatki rządowe wchodzą w skład zagregowanego popytu. Jeśli rosną, to zwiększają się zagregowane wydatki w gospodarce. Transfery rządowe (R) - środki materialne przekazane w formie subwencji, dotacji, zasiłków gospodarstwom domowym. 19. Metody liczenia PKB (wydatkowa, dochodowa, sumowania wartości dodanej) Metoda wydatkowa liczenia PKB: PKB = suma netto sprzedaży finalnej wewnątrz obszaru geograficznego Sprzedaż finalna – sprzedaż ostatecznemu użytkownikowi lub konsumentowi danego dobra PKB = C + I + G+ NX = Y = suma wydatków na zakup dóbr finalnych lub tzw. metoda produktowa Gdzie: Pj – ceny poszczególnych dóbr finalnych Qj – ilości poszczególnych dóbr finalnych Y = Σ Pj* Qj Metoda dochodowa liczenia PKB PKB = suma dochodów z czynników produkcji uzyskanych dzięki działalności gospodarczej na danym obszarze geograficznym PKB tworzą trzy kategorie dochodów: 

dochody czynników należących do gospodarstw domowych (dochody rozporządzalne gospodarstw domowych)





dochody czynników należących do przedsiębiorstw (oszczędności brutto przedsiębiorstw); w ich skład wchodzą: amortyzacja, zyski nierozdzielone i składki na ubezpieczenia społeczne, tzw. „podatki socjalne” dochody czynników należących do państwa (podatki netto czyli dochody podatkowe pomniejszone o transfery państwa)

Metoda Sumowania Produktów – sumowanie wartości produktów i usług wytworzonych w danej gospodarce w ciągu roku; nie należy liczyć wielokrotnie tych samych dóbr, bo niektóre dobra są zużywane w procesie produkcji innych dóbr (np. stal do samochodów) Unikanie liczenia dobra 2 razy: • sumowanie dóbr finalnych, czyli tych nabywanych przez ostatecznego użytkownika (a nie do obróbki lub sprzedaży) • sumowanie wartości dodanej, tzn. przyrostu wartości dóbr, będącego rezultatem procesu produkcji (obliczanie wartości dodanej: od wartości dóbr odejmujemy koszty ich produkcji) 20. Systemy SNA i MPS System rachunków narodowych stanowi spójny, statystyczny zapis najważniejszych procesów gospodarczych zachodzących w gospodarce w danym okresie, zazwyczaj w ciągu roku. Powszechnie na świecie stosuje się metodologię rachunków narodowych SNA (System of National Accounts) opracowaną wspólnie przez ONZ, Bank Światowy i Eurostat. W krajach Unii Europejskiej stosuje się nieco bardziej zaawansowaną metodologicznie wersję systemu rachunków narodowych ESA. System rachunków narodowych pokazuje, w jaki sposób społeczeństwo kolejno wytwarza dobra, tworzy i dzieli dochody, a w ostatecznym rachunku dokonuje decyzji na temat ostatecznego zużycia dóbr. System rachunków narodowych obejmuje szereg procesów, które mają miejsce w gospodarce: • Proces wytwarzania PKB, a w szczególności powstawanie wartości dodanej w różnych sektorach instytucjonalnych i w różnych gałęziach gospodarki. • Podział pierwotny dochodów, czyli podział dochodów ze sprzedaży towarów i usług pomiędzy dochody czynników produkcji (dochody pracy i kapitału), oraz podatki pośrednie. • Podział wtórny dochodów, czyli procesy redystrybucji dochodów między różnymi sektorami instytucjonalnymi i wewnątrz tych sektorów (np. proces poboru przez państwo podatków bezpośrednich i wypłat transferów do gospodarstw domowych z tytułu zabezpieczenia społecznego). • Podział ostateczny dóbr pomiędzy różne kategorie popytu finalnego: spożycie indywidualne, spożycie zbiorowe, nakłady inwestycyjne brutto, przyrost zapasów oraz saldo handlu zagranicznego. System produkcji materialnej, Material Product System, MPS, sposób określania (liczenia) efektów działalności gospodarczej (produktu społecznego) w skali makroekonomicznej, przyjęty w krajach socjalistycznych (do 1989 również w Polsce). Jego podstawą było rozróżnianie pracy produkcyjnej i pracy nieprodukcyjnej oraz założenie, że produkt społeczny powstaje wyłącznie w wyniku tej pierwszej, jest więc sumą wartości dóbr materialnych (wytwarzanych w przemyśle, budownictwie, rolnictwie i leśnictwie) i usług produkcyjnych (transportu, łączności i handlu). Produkt społeczny nie obejmował natomiast usług nieprodukcyjnych (o charakterze konsumpcyjnym i publicznym), powstających w tzw. sferze nieprodukcyjnej obejmującej: naukę, oświatę, kulturę, służbę zdrowia i opiekę społeczną, gospodarkę komunalną i mieszkaniową, administrację państwową, wymiar sprawiedliwości, ochronę porządku publicznego i obronność.

21. Eksport netto, eksport, import (ćwiczenia) 22. Dobra finalne, pośrednie (ćwiczenia)

23. Wartość dodana: Wartość dodana jest różnicą między utargiem osiągniętym ze sprzedaży wytworzonego dobra a kosztem zakupu materiałów, prefabrykatów, energii i usług zewnętrznych; wartość dodana stanowi więc sumę płac i zysku przedsiębiorstwa i jest miarą produkcji nowo wytworzonej przez konkretne przedsiębiorstwo; sumą wartości dodanych wszystkich przedsiębiorstw jest PKB (Produkt Krajowy Brutto). 24. Model Keynesa (założenia) (ćwiczenia)

•

model zakłada, że możliwe jest funkcjonowanie gospodarki, której produkcja faktyczna jest niższa od potencjalnej • zakładamy sztywność płac i cen (nie ulegają zmianom) • przy istniejącym poziomie płac i cen istnieją niewykorzystane moce wytwórcze (np. istnieją osoby bezrobotne, które chciałyby podjąć pracę), zatem po stronie podażowej nie istnieją czynniki ograniczające produkcję • czynniki ograniczające produkcję leżą po stronie popytu 25. Prosta funkcja konsumpcji (wykres, konsumpcja autonomiczna, krańcowa psychologiczna skłonność do konsumpcji): Y = C + S dochód jest przeznaczany na konsumpcję i oszczędności AD = C + I popyt globalny jest sumą popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego Funkcja konsumpcji - obrazuje wielkość zamierzonej konsumpcji w zależności od wielkości dochodu do dyspozycji. Konsumpcja jest dodatnio skorelowana z dochodem, czyli gdy dochód wzrasta to konsumpcja też. C = f(Y) = a + bY d a>0 0...