FIL 101 Aktibiti 4 MGA Estruktura NG WIKA SA Lipunan PDF

Preview

Summary

Download FIL 101 Aktibiti 4 MGA Estruktura NG WIKA SA Lipunan PDF

Description

MGA ESTRUKTURA NG WIKA SA LIPUNAN ________________________________________________________________

Aralin 4

___________________________________________________________________________

SUBUKIN NATIN ! PANUTO : Magtala ng mga wikang/diyalektong sinasalita ng mga tao sa Lungsod Zamboanga. Pumili ng mga wikang alam mong isalita o kaya’y wikang ginagamit mo sa mga taong iyong nakasalamuha. Ipaliwanag kung paano nagkakatulad o kaya’y nagkakaiba ang mga wikang ito. Isulat sa kahon ang iyong paliwanag. I – Mga wikang sinasalita sa Lungsod Zamboanga 1. CHAVACANO 2. HILIGAYNON 3. CEBUANO 4. TAUSUG 5. TAGALOG

6. BAHASA SUG 7. SAMA 8. SUBANEN 9. YAKAN 10. SINAMA

II – Pagpapaliwanag

PALIWANAG Maraming mga wika na ginagamit sa lungsod ng Zamboanga kabilang na dito ang Chavacano na lingua franca ng nasabing syudad. Ginamit din dito ang mga wika tulad ng Tausug, Cebuano, Bahasa Sug, Sinama, Hiligaynon at iba pa. nagkakaroon ng pagkakaiba ang mga wika ito dahil na rin sa tinatawag nating kultura. Ang wika ay kabilang narin sa ating kultura. Bawat sa atin ay maaaring magkaroon ng pareho o magkaibang wika dahil narin sa sa lugar o lokasyon kung saan tayo lumaki na maaring iba ang wikang ginagamit kumpara sa wika na ginagamit sa ibang pook. Kaya naman merong pagkakaiba sa ating wika. Kagaya na lamang sa lungsod ng Zamboanga na kung saan ay binubuo ito ng maraming tribo na kung saan ay may kanya-kanyang wika na nakasanayan at ginamait sa kasalukuyan.

PAG-ISIPAN MO! (CMO 1 S.2019) PANUTO : Ibigay ang iyong opinyon sa mga sumusunod na termino ;

Lingua Franca

Diyalekto

Speech community

Ang lingua franca ay isang wika na kung saan ito ay ang syang ginagamit sa isang pook. Katulad ng lungsod na Zamboanga na lingua Franca nito ay ang wika Chavacano.

Ito ay isang partikular na anyo ng isang wika na kakaiba sa isang tukoy na rehiyon o pangkat ng lipunan. tumutukoy din ito sa alinman sa dalawang malinaw na magkakaibang uri ng phenomena ng pangwika: isang pagkakaiba-iba ng isang wika na katangian ng isang partikular na pangkat ng mga nagsasalita ng wika

Ito ay isang pangkat ng mga tao na nagsasalita ng parehong wika at nagbabahagi ng parehong mga tuntunin ng salita at gramatika. Maaring ang pangkat na ito ay matatagpuan man sa isang lugar o kalat-kalat, na kinikilala ang parehong wika o dayalekto ng isang wika bilang isang pamantayan.

Ang yufemismo o paglumanay ay ang paggamit ng mga malumanay o magaan na salita sa halip na gamitin ang mga salitang maaaring hindi maganda sa pandinig ng tao. Halimbawa nito ang “Kalapating mababa ang lipad” o isang babaeng bayaran, “Nagtataingang kawali” o bingi, “May Speech communitybulsa sa balat o kuripot “Sumakabilang buhay” o Idyolek Yufemismo namatay “Tumatawag ang kalikasan” nadudumi.

Idyolek

Yufemismo

Ang idyolek ay pagkakaiba ng natatanging paraan ng pagsasalita ng isang tao. Ang bawat isa ay may kani-kanilang sariling idyolek na naiiba sa paraan ng pakikipag-usap ng ibang tao. Maaaring nagkakaiba-iba sa pagdiin sa mga salita, sa punto, at maging sa paraan ng paggamit ng tono o ritmo sa pagbibigkas ng mga salita.

Ang yufemismo o paglumanay ay ang paggamit ng mga malumanay o magaan na salita sa halip na gamitin ang mga salitang maaaring hindi maganda sa pandinig ng tao. Halimbawa nito ang “Kalapating mababa ang lipad” o isang babaeng bayaran, “Nagtataingang kawali” o bingi, “May bulsa sa balat o kuripot “Sumakabilang buhay” o namatay “Tumatawag ang kalikasan” nadudumi.

GAWIN NATIN ! GAWAIN 1 PANUTO : Batay sa sariling pag-unawa, ipaliwanag ang mga sumusunod ;

Pagkakaiba ng bilinggwalismo at multilinggwalis mo

Ang wika tungo sa pagtamo ng kapayapaan

Gamit ng wikang Filipino sa lipunan

Ang multilinggwalismo ay ang paggamit ng maraming wika. Sa kabilang banda, ang bilinggwalismo naman ay ang paggamit ng dalawang wika nang magkasalit.

Ang wika ay isa sa pinakamahalagang salik upang ang mga tao ay magkaroon ng maayos na komunikasyon sa isa’t isa. Ang kapayapaan ay makakamit sa pamamagitan ng pakikipag-usap gamit ang ating wika, at dahil tayo ay mga Pilipino na nakakaintindi lahat ng Filipino, maiiwasan natin ang maling pag-unawa o pakahulugan.

Maraming gamit ang wika sa lipunan. Isa na dito ang pakikipag-usap sa kapwa. Nagkakaintindihan din tayo ng dahil sa wika. Dito sa Pilipinas na kung saan ay maraming wikang ginagamit, ang wikang Filipino ay napaka halagang bagay upang tayo ay magkakaintindihan. Dahil dito na bibigyang solusyon natin ang mga problema sa lipunan. Hindi lang ito kundi nakakamit din natin ang pagkakaisa at kapayapaan ng dahil sa wika.

GAWAIN 2 PANUTO: Magbigay ng mga halimbawa ng salitang Taboo sa kolum A at ang katumbas nito sa salitang yufemismo na nasa kolum B. KOLUM A

KOLUM B IBON

1.

UTIN

2.

PUKI

3.

NAGTALIK

4.

NAGTAE

5.

NAMATAY

BULAKLAK NAGSIPING NAGSAKSES SUMASAKABILANG BUHAY

GAWAIN 3 PANUTO : Mag-isip ng isang senaryo na gamit ang iba’t ibang estruktura ng wika sa pamamagitan ng pagbuo ng script. Narrator: Sila James, Dodong, Marco at Pipoy ay nag buong ng plano kung paano mag hahanda ng inuman na di malalaman ng kanilang kaibigan na si Jason. Dodong: Pri! Paano paplanuhin ang pag handa ng inuman para sa Kaarawan ni Jason. Pipoy: Oo nga mga pri, ano kayang maganda plano? Marco: Meron akong naisip mga pri! Masayang sabi ni Marco. James: Paano yon pri? Siguraduhin mong malalasing tayo pri ah? Marco: Ganito gagawin natin mga Pre. Una ihahanda ko ang mesa at mga upuan, tapos aliwin niyo si Jason pri Dodong James: Anong klaseng iinumin natin pri? Marco: Bilihan mo sya ng isang redhorse na maliit Dodong: Bakit maliit ng pri? Marco: Para ma-uto natin sya. Masayang sabi ni Marco Pipoy: Magandang plano yan pri! Marco: Sige na puntahan nyo na si Joseph na nag maghahanda nako ng gagamitin natin sa inuman Pipoy: Sige pri pupuntahan na naming si Joseph ng makapaghanda kana pri Narrator: Pagkatapos nilang bilihan si Joseph ng isang redhorse na maliit at pagkatapos ay pumunta na sila sa lugar na sinabi ni Marco at nagawa nila ang kanilang plano.

Karagdagang Gawain : A.

Ipaliwanag ang mga sumusunod;

Ang kahalagahan ng wikang filipino sa lipunang Filipino 1. Binibigkis ng wikang Filipino ang mga Pilipino . Ang wikang Filipino ay ang ating pambansang wika. Ito ay ang syang nagging paraan upang tayo ay magkaisa bilang mga Pilipino. 2. Tumutulong ito sa pagpapanatili ng kulturang Pilipino. Sa pamamagitan ng wikang Filipino ay naibabahagi at naituturo natin ang ating kultura sa mga kabatan ay sa mga sumunod pang henerasyon. 3. Sinasalamin ng wikang ito ang kulturang Pilipino. Ang wika Filipino ay bahagi ng ating kultura bilang mga mamamayang Pilipino kaya naman ito ay sumasalamin sa ating kultura. 4. Inaabot nito ang isip at damdamin ng mga Pilipino. Sa pamamagitan nito ay naipapahayag natin ang ating mga saloobin, opinion, ideya at iba pa. 5. Sinisimbolo ng wikang Filipino ang pagka-Pilipino . Filipino ang ating pambansang wika. Sa pamamagitan nito tayong mga Pilipino ay nakikilala bilang mga Pilipino dahil sa wikang ginagamit natin. B. Magsaliksik tungkol sa saligang batas na nagpapatupad ng Bilingguwalismo at

Multilingguwalismo sa Sistema ng edukasyon.

KABANATANG PAGSUSULIT

PANUTO: Punan ng nawawalang kataga ang patlang upang mabuo ang diwa ng pangungusap. Wikang Filipino 1. May maraming mga posibleng relasyon sa pagitan ng wika at kultura. Isa na rito ang ________________ na maaaring makaimpluwensiya o kumilala sa lingguwistikong istruktura at pag-uugali. Wika 2. Ang _______________ na ginagamit ay sumasalamin sa kinabibilangang rehiyon, sosyal o etnikong pinagmulan ng mga tao. Multilinggwalismo 3. Ang ________________ ay ang hiwalay nap ag-uusap sa pagitan ng mga pangkat sa isang partikular na lugar o bansa. Dyalekto 4. Ang _____________ ay barayti ng wikang nalilikha ng dimensyong heograpiko. Ito ay tinatawag ding wikain at ginagamit sa isang partikular na rehiyon.

Idyolek 5. Ang _____________ ay ang pekyulyaridad sa pagsasalita ng isang indibidwal. Maaaring sa tono, mga salitang gamit o sa estilo ng kanyang pagsasalita atbp. Yufemismo 6. Ang _____________ ay salita o parirala na panghalili sa salitang taboo o mga salitang hindi masabi. Kultura 7. Ang grupo ng mga tao na may iisang wika na ginagamit at hindi lamang sa pansamantalang pagsasamahan sapagkat kolektibo ang lahat ng kanilang gawi aya ng paraan ng pagsasalita, pananamit, pananaw-mundo atbp. Dito nabuo ang _____________. 8. Ayon sa paliwanag ni Wardhaugh (2006), ang ______________ ay maituturing bilang mga katangian ng wika na ginagamit ng isang pangkat upang makamit ang pagkakakilanlan ng grupo, at ang pagkakaiba ng grupo mula sa iba pang mga nagsasalita. Lingua Franca 9. Ang ________________ ay wikang ginagamit ng mga taong may ibaibang unang wika upang mapadali ang komunikasyon sa kanilang pagitan. Lingua Franca 10. Ang ______________ ay bunga ng dalawang lipunan na may mga wikang hindi magkakalapit o unintelligible languages ngunit kailangan ng pakikipag-ugnayan sa isa’t isa dahil sa tiyak na limitado o natatanging layunin. II. Panuto: Isulat ang salitang TAMA kung tama ang isinasaad sa pangungusap at MALI kung ang pahayag ay mali. Mali 11. Limitado ang bokabularyo ng pidgin. Tama 12. Ayon kina Zalzman, Stanlaw at Jant, walang kultura sa isang lipunan na pareho sa lahat ng mga miyembro nito. Mali 13. Pidgin ang komon o wikang alam ng mga taong may iba’t ibang sinasalita. Tama 14. Creole ang wikang napaunlad mula sa paidgin. Tama 15. Komunikasyon ang isa sa mga manipestasyon sa ugnayan ng wika at lipunan....