Griekse mythologie en gd les 5 Hermes PDF

Preview

Summary

Download Griekse mythologie en gd les 5 Hermes PDF

Description

13/03/19

Griekse mythologie en gd

Mythe van Hermes (gastcollege Nadia Sels) Stukken over niet-Griekse mythologie is geen examenleerstof Ppt van de gastcolleges functioneren als syllabus Hermes: in de Homerische hymnen een figuur die je in de problemen brengt, maar daar ook weer uit haalt wanneer het nodig is. Ook de figuur van een boodschapper. (trickster: tussen twee dingen in en medieert tussen die twee, met al dan niet een goede afloop. Cfr Prometheus). Herhaling  Structuralisme Levi-Strauss: mensen zijn binaire wezens. We denken in tweetallen. Chaos die de wereld is structureren door overal opposities te zien. De mythe verbindt die opposities.  Oppositie onsterfelijke goden en sterfelijke mensen  Ambigue positie Prometheus, Pandora, vuur, offer etc. Reflecties over de menselijke aard; trickster als verpersoonlijking van de menselijke geest, vernuft. Uitvinding techniek: meer dan de dieren maar nog net geen god.  Trickstermythes zijn zelf reflexief: gaan over de creatie van verhalen, verhaal over verhalen. Tekensysteem over hoe ambigu tekens kunnen zijn. De mythes die over zichzelf spreken. Deel 2: Hermes as a trickster Antropologie Purity and Danger: Mary Douglas. Over wat er gebeurt als de structuren die we op de wereld plaatsen iets niet kunnen bevatten of in vraag w getrokken. Aanvulling op het structuralisme  Wat is ‘vuil’? Vuil kan vanalles zijn, is ook cultureel bepaald. Iets vuils is iets wat niet op zijn plaats is. (Dirt is matter out of place). Vuil is het onvermijdelijke bijproduct van ordeningen die je op de wereld plaatst. Ons fysiek vuil dragen we over op ons cultureel denken. Moreel afschuwwekkend. Dingen die tussen 2 categorieën in vallen.  Grensgevallen zijn altijd vuil. BV racisme, genderkwesties. Karikatuur van de Jood als kameleon in het naziregime: ultieme Jood was iemand die elke rol kon aannemen. Liegen en zich anders voordoen.  omdat hij door alle categorieën liep.  Pangolin: soort miereneter, maar valt buiten de categorieën. Als oneetbaar beschouwd, want het brengt maar 1 jong tegelijk ter wereld, baart zijn jongeren levend maar heeft schubben, klimt in bomen. Probleem om te classificeren: onrein, tegelijk ook magisch. Drager van een primaire oerkracht. Tijd voor de schepping waarin alle tegenstellingen door elkaar liepen. Pangolin op het juiste moment terug verdelen (in stukken kappen) en verdelen onder de gemeenschap: vruchtbaarheid.  Bolwezens: mensen als hermafrodiete wezens, verenigden de opposities. Soms w de trickster zelf er zelfs verantwoordelijk voor gesteld dat hij de scheiding tussen goden en mensen zou teweeggebracht hebben. Ook vaak verantwoordelijk voor de dood. De trickster is universeel: terug te vinden in alle culturen overal ter wereld. Anansi: spinnengod Eshu: cfr Legba voodoocultuur Caraïben Br’er Rabbit: broeder konijn. Cfr Reynaert de Vos. Afro-Amerikaanse slavencultuur.

Verhalingen steeds opnieuw verteld en doorgegeven ; sluitende logica in al die verhalen, lijkt goed te passen op de realiteit : dient zich steeds aan als zinnig. Daarom overal ter wereld. MAAR niet te veel gelijkenissen zien: ze verschillen ook fundamenteel. Sluitende logica in iets wat lukraak en absurd lijkt. (boek: Trickster makes this world van Lewis Hyde). Hermes Soms ook een herautenhoed met vleugeltjes, sandalen met vleugels. Staf met twee slangen. Die staf gaat ook voorkomen in de hymnen: krijgt die van Apollo. Herautenstaf: staf van boodschappers. Slangen: twee verschillende partijen rond die staf: staf verbindt die twee, maar scheidt ze ook. Staf als mediator. Hermes: zoon van Maya, bergnimf. Maya is de dochter van Atlas. Atlas was in opstand gekomen tegen de goden: gestraft. Hermes is zijn kleinzoon: tussen de titanen en de goden. Dit w gethematiseerd in de hymne van de geboorte van Hermes: geboren in een berggrot, hij wil een god worden. Wil dezelfde eerbewijzen krijgen als Apollo en anders zou hij diens tempel leegroven. Hermes is een trickster die uiteindelijk getemd w en zijn plaats vindt binnen de Olympische orde. Prometheus en Hermes zijn verwant. Hermes is ook de god van de dieven. Geassocieerd met gevatheid en mentale beweeglijkheid. Draai geven aan dingen. W Polytropos genoemd (de veelwendige), net als Odysseus. Hermes: tussen goden en mensen + psychopomp: begeleidt de zielen van de doden. Ook de brenger van dromen en slaap. W de leidsman van bedrieglijke dromen genoemd. Dromen zijn een vorm van orakels, maar bedrieglijke orakels. Helpt helden in een benarde situatie. Doder van Argus! Orpheus en Eurydice Pandora naar Epimetheus Zijn kinderen:  Pan: wellustige figuur  Hermaphroditos: kind van Hermes en Aphrodite. Tweeslachtig Aphrodite: deelde vaak tempels met hem. Liefde tss man en vrouw is ook een vorm van mediëring tss tegengestelden. Relatie tot de hermen (grensstenen). Ithyphallisch: symbool van vruchtbaarheid. Comparatieve mythologie Contacten gaan allemaal samen. Legba: zorgde dat de goden weg van de mensen zaten.

Trickster brengt boodschappen, maar verstoort de boodschappen ook. Cfr elke tolk. Taal is altijd meerduidig, kiezen tussen interpretaties. Typisch voor de trickster. Verpersoonlijking van taal die problematisch is. Cfr eekhoorn Ratatoskr Noorse mythologie. Boodschapper tussen goden en mensen, langs Yggdrasil. Ratatoskr loopt heen en weer en roddelt, maar doet eig niks anders dan ruzie stichten. Al dan niet bewuste storing op de lijn. Misverstanden en ruzie. Hermes is normaal betrouwbaarder als boodschapper. Aanvankelijk vooral een lastpak. Homerische hymne: Verhaal op Toledo  Op dezelfde dag van zijn geboorte gaat hij al stelen en moorden. Steelt de runderen van zijn broer Apollo. In veel opzichten is Apollo een tegenhanger van Hermes: zorgt voor orde en duidelijkheid.  Hermes gaat een paar van die onsterfelijke runderen stelen en doden. Eerst vindt hij de citer uit doordat hij toevallig een schildpad tegen komt. Die schildpad doodt hij en holt uit, de citer die hij maakt geeft hij aan Apollo.  Hermes laat de runderen achterwaarts lopen; sporen vervormen. Apollo is bij uitstek de god die tekens kan lezen en de god van vogelwichelarij. Op deze manier zet Hermes Apollo voor aap door ambigue tekens.  Hermes eet het vlees van de runderen niet op, maar offert ze in 12 porties.  12 goden. Verdelen van een offer = creëren van een orde. Bij die goden is hij zelf ook ingerekend. Hij neemt de dood niet in zich op door het vlees niet te eten, neemt zichzelf symbolisch op bij de goden. De huiden hangt hij symbolisch aan het plafond.  Ruilt het eten in voor een symbolisch iets.  Keert naar huis als een herfstwind.  Al van jongs af aan is Hermes een meester van bedriegen en vervormen van tekens.  Hermes beweert zijn onschuld, maar zweert niet echt (ik zal zweren; ik heb respect voor Helios; ik heb die runderen niet naar huis gebracht).  Kracht van het lied: met beledigingen spelen (Hermes als eerste rapper). Nu gaat Hermes de zang die verheerlijkt beoefenen ipv beledigen. Theogenie: hoe de goden geboren zijn. Hij eindigt met zichzelf. Een tekensysteem over tekensysteem: een lied over liederen. Maakt ook duidelijk dat liederen kunnen veranderd w.  Vanaf nu w Hermes de patroon van de runderen en wilde dieren. Hermes krijgt zijn staf van Apollo. Staf verzoent ook tegendelen. Hij krijgt ook een mindere orakelkunst: bijenorakel. Triae: bijennimfen. Door hoe de bijen vliegen kan je een orakel geven.  Tegenstellingen Hermes en Apollo w verzoend. Hermes als meester van de overredingskracht: hoe Hermes voortdurend de gnomè, common sense, gaat inzetten om mensen te bedriegen. BV tegen de schildpad. Valse zekerheden en valse waarheden. Citer: eerste hermaion. Hermes haalt de runderen uit hun onsterfelijk statuut, naar het sterfelijke toe. Hermes die de runderen aan de mensen geeft. Gaan deel uitmaken van hun eetpatroon. Gift voor de mensen. Apollo staat voor de zekerheden in het leven, Hermes staat voor de onzekerheid en ambiguïteit. De rest van de ppt is geen leerstof, gewoon luisteren....