Koncepcje realistyczne PDF

Preview

Summary

Download Koncepcje realistyczne PDF

Description

Podstawowe informacje

Normy

REALISTYCZNE KONCEPCJE PRAWA PRAWO to pewien zespół faktów społecznych czy psychicznych (określone zachowania ludzi, ich przeżycia psychiczne) związanych z normami prawnymi. Prawo kształtuje się w procesie wydawania decyzji, na który wpływ ma kultura prawna, charakter, wykształcenie, ukształtowanie społeczeństwa. Czynności prawotwórcze, takie jak ustanowienie norm prawnych czy wydanie orzeczenia stwarzającego precedens prawotwórczy, są zaledwie jednym z czynników współkształtujących fakty, czyli to tylko jeden z elementów współtworzących prawo. Normy uznaje się za obowiązujące, jeżeli:

KONCEPCJA PROGNOZY/PRZEWIDYWANIA (TEORIA PRZEPOWIEDNI) - jest dostatecznie prawdopodobne, że będą one realizowane, lub w przypadku ich przekroczenia będą sankcjonowane przez odpowiednie organy ń t

Różnice do natury i pozytywizmu Koncepcje

TEORIA UZNANIA - adresaci norm prawnych uznają je za obowiązujące choćby w taki sposób, że w większości nie będą skłonni do stawiania oporu, gdy za przekroczenie danych norm będzie wymierzana sankcja.

O obowiązywaniu jakieś normy można orzec dopiero wtedy gdy będzie ona dostatecznie często realizowana przez jej adresatów, gdy za jej przekroczenie będzie dostatecznie często wymierzana sankcja lub gdy norma ta budzić będzie poczucie powinności postępowania we wskazany w niej sposób. Nie jest istotne dla stwierdzenia obowiązywania normy, czy norma ta jest w należyty sposób uzasadniona (ma uzasadnienie tetyczne lub aksjologiczne) lecz to czy jest w danej społeczności FAKTYCZNIE realizowana ( behawioralne uzasadnienie). 1. Wszelkie koncepcje teoretyczno prawne, które nie traktują prawa jako zbioru norm a sprowadzają je do jakiś zjawisk prawnych pozostających w związku z normami prawnymi. 2. Nurt amerykańskiej teorii prawa – ukształtowany w połowie XX wieku a w ramach niego: a)REALIZM PRAWNICZY ; b) JURYSPRUDENCJA SOCJOLOGICZNA; c) PRAGMATYCZNY INSTRUMENTALIZM – współcześnie. Koncepcje tego nurtu przeciwstawiają się tradycyjnemu formalizmowi nauk prawnych rozwiązujących wyłącznie problemy dogmatyczno-prawne i postulowały zamiast badania tekstów prawnych (law in books) - badania prawa w działaniu (law In action).

3. Empiryczna Dogmatyka Prawa

3. Europejskie koncepcje prawa – Petrażycki + przedstawiciele tzw. realizm skandynawskiego: Olivecron, Ross.  Koncepcje programowo antypozytywistyczne, formułujące program prawoznawstwa jako NAUKI EMPIRYCZNEJ.  program prawoznawstwa empirycznego był bądź programem empirycznie zorientowanej dogmatyki prawa (koncepcje amerykańskie), bądź empiryczne teorii prawa (koncepcje europejskie). Co robi? – ustala, jakie fakty uznane są w praktyce życia społecznego za fakty prawotwórcze (źródła prawa) oraz jakie czynniki faktycznie wyznaczają decyzje organów państwa i zachowania innych podmiotów prawa Program – opisanie i wyjaśnienie zachowań i postaw ludzi związanych z prawem Dostarczyła podstaw do POLITYKI PRAWA Petrażyckiego oraz do stworzenia psychologicznej teorii prawa

Różnice

W koncepcjach realistycznych nie stawia się pytania o byt czy istotę prawa, ale o to czy prawo istnieje w danej społeczności oraz w czym się przejawia w życiu jednostki i społeczeństwa?  Prawo istnieje jako określone zachowania i postawy ludzi i to właśnie te zachowania tak czy inaczej powiązane z normami prawnymi i funkcjonowaniem różnego rodzaju instytucji (organy prawodawcze, sądy czy administracja) stają się przedmiotem zainteresowania w realistycznie zorientowanych koncepcjach prawoznawstwa. Interesuje ich proces stosowania prawa.

Psychologiczna teoria prawa Leon Petrażycki

Istotą prawa są określone zjawiska psychiczne, ludzkie przeżycia i emocje, które stanowią faktyczne pobudki naszego postępowania- nimi bowiem kierujemy się w rzeczywistości, a nie uchwalonymi tekstami ustaw. Wyróżnił on emocje etyczne – odczuwane w postaci narzucającego się poczucia powinności postąpienia w określony sposób. Emocje etyczne mogą mieć: a) charakter jednostronnie imperatywny, jeśli odczuwane są, jako nakazujące zachować się w określony sposób, wobec innego podmiotu, bez poczucia by się to temu podmiotowi od nas należało ( emocje moralne), albo b) charakter imperatywno-atrybutywny, jeżeli odczuwane są, jako nakazy zachowania się wobec kogoś innego, połączone z odczuciem, iż ten ktoś mógłby domagać się owego zachowania jako mu należnego (emocje prawne). PRAWO, według Petrażyckiego, sprowadza się do emocji imperatywno- atrybutywnych. Norma prawna jest wg niego jedynie „projekcją przeżycia emocji prawnej”, a to przeżycie może być połączone z wyobrażeniem sobie faktu prawotwórczego np. aktu ustanowienia przez kogoś danej powinności i wtedy jest prawem pozytywnym, w odróżnieniu od prawa intuicyjnego, które z takim wyobrażeniem się nie łączy.

Realizm prawniczy w nurcie amerykańskim

Czym jest prawo? – Zachowanie określonych osób: sędziów, urzędników państwowych lub prognoza decyzji odpowiednich organów: sądów, organów administracyjnych ↓ Na prawo należy patrzeć z punktu widzenia złego człowieka, który interesuje się tylko tym, jakie jest prawdopodobieństwo wymierzenia przez państwo sankcji za naruszenie danej normy oraz czy w danym przypadku jest wysoce prawdopodobne, że spotka go sankcja. O tym, co jest, a co nie jest prawem obowiązującym rozstrzyga jedynie obserwacja zachowań się osób z prawem związanych. K. N. Llewellyn: Prawo kształtuje się w procesie podejmowania decyzji sądowej. Normy i precedensy nie są decydującymi czynnikami dla wyznaczania treści orzeczeń sędziego czy organu administracyjnego; odwołanie się do tych norm czy precedensów jest jedynie środkiem uzasadniania decyzji już podjętych, służy ich racjonalizacji.

Koncepcje A. Rossa

Z zakresu zainteresowania wyłączone zostają normatywne aspekty prawa, takie jak problemy budowy norm i zachodzących między nimi związków formalnych. System prawa danego kraju to zespół norm określających warunki, pod którymi ma być w stosunku do kogoś stosowany przymus ze strony państwa, a norma prawna to norma sankcjonująca, której domyślną konsekwencją jest norma sankcjonowana. A więc norma obowiązuje prawnie, jeśli jest dostatecznie duże prawdopodobieństwo, że będzie ona istotnym czynnikiem kształtującym decyzje organu sankcjonującego w sprawie użycia siły, jaką dysponuje państwo.

RÓŻNICE RÓŻNICE RÓŻNICE

KRYTYKA

MIĘDZY POZYTYWIZMEM PRAWNICZYM A PRAWEM NATURY – POSZUKIWANIE 3 DROGI: HERMENEUTYKA PRAWNICZA, TEORIE ARGUMENTACJI, RETORYKA PRAWNICZA POZYTYWIZM I POZYTYWIZM NATURA 3 DROGA NATURA Jednostronność Brak jednostronności Filozofia współczesna, zwłaszcza NURT MYŚLOWY SCJENTYSTYCZNY hermeneutyka oraz teoria krytyczna – przedmiotem poznania jest Szkoły Frankfurckiej – obiektywna rzeczywistość a temu Odrzuca przeciwstawienie podmiotu przeciwstawiony jest podmiot, poznającego przedmiotowi poznania, który może ją poznać jedynie wtedy, gdy stosuje określone broni autonomii poznawczej nauk metody: niezawodne pozwalające społecznych uważając, iż z myślenia na uzyskanie wiedzy pewnej, a więc humanisty nie da się wyeliminować metody naukowe. wartościowania.  Ideałem nauki są nauki  Utrzymują, że nie istnieje ścisłe lub humanistyka naukowa metoda rozstrzygania posiadająca wprawdzie sporu o wyższość którejś z metody badawcze, ale metod poznawania świata. upatrująca swoje zadanie  Paradygmat scjentystyczny jest jedynie w wyjaśnianiu jedną z możliwych, ale nie ludzkich zachowań i ich jedyną metodą. wytworów oraz uprawiana  Ich metody poznawcze to w sposób wolny od egzystencja autentyczna i wartościowania. komunikacja wolna od przymusu a) istnieje a) Zakwestionowanie programu a) założenie o prawoznawstwa, jako nauki wolnej od pojęciowy poznawalności rozdział między wartości i norm w wartościowania. prawem a tradycyjnym Przyznanie, że czynności podejmowane moralnością rozumieniu przez prawnika a zwłaszcza wykładnia poznawania przepisów prawa oraz rozstrzyganie b) prawo da się konkretnych stanów faktycznych, nie sprowadzić do b) założenie dają się sprowadzić do operacji zbioru norm głoszące, iż z jakiś intelektualnych dokonywanych wg ustanowionych twierdzeń o rygorystycznie określonych reguł. przez odpowiedni rzeczywistości da Mają one bowiem charakter decyzyjny i autorytet się wyprowadzić wymagają wartościowania. prawodawczy bez w drodze operacji względu na treść logicznych b) Zakwestionowano nie tylko sylogistyczną koncepcję stosowania owych norm wypowiedzi prawa, ale i samą koncepcję prawa jako powinnościowe zbioru norm ustanowionych przez prawodawcę, co powoduje że prawo staje się nim dopiero w procesie interpretacji przepisów....