Krew - prezentacja PDF

Preview

Summary

Krew-najważniejszeinformacje...Marysia KieliszekCzym jest krew i jakie pełni funkcje?Krew jest łączną tkanką płynną krążącą w układzie krwionośnym. Składa się z osocza oraz elementów morfotycznych: krwinek białych(leukocytów), czerwonych(erytrocytów) i płytek krwi(trombocytów).Do najważniejszych zad...

Description

Krew-najważniejsze informacje… Marysia Kieliszek

Czym jest krew i jakie pełni funkcje? Krew jest łączną tkanką płynną krążącą w układzie krwionośnym. Składa się z osocza oraz elementów morfotycznych: krwinek białych(leukocytów), czerwonych(erytrocytów) i płytek krwi(trombocytów). Do najważniejszych zadań krwi należą:     

Transport i wymiana niezbędnych substancji. Obrona organizmu. Utrzymanie właściwej temperatury na obszarach narażonych na przegrzanie lub na zmiany temperatury. Ochrona organizmu przed zmianami pH . Proces krzepnięcia krwi(hemostazy)

Osocze Osocze zajmuje ponad połowę objętości krwi .Zawiera ok.90-92% wody , reszta to składniki organiczne(m.in. jony sodowe, wodorowęglanowe, chlorkowe) oraz nieorganiczne(m.in. białka, glukoza, kwasy tłuszczowe). Białka osocza dzielimy na trzy frakcje: albuminy, fibrynogen oraz globuliny. Albuminy:    

Stanowią ok.55% wszystkich białek osocza. Wytwarzane są w wątrobie. Warunkują istnienie ciśnienia onkotycznego osocza, regulującego gospodarkę wodną tkanek Transportują kwasy tłuszczowe.

Globuliny:     

Stanowią ok.40-50% białek osocza. Dzielą się na frakcje α, β i γ. Globuliny α i β powstaję w wątrobie, globuliny γ są wytwarzane w śledzionie. Globuliny α i β są białkami transportowymi. Globuliny γ pełnią funkcję przeciwciał.

Fibrynogen:  Stanowi ok.6% białek w osoczu  Wytwarzany w wątrobie.  Pełni kluczową rolę w procesie powstawania skrzepu. Ważnymi składnikami osocza są także lipoproteiny, do których zaliczamy:  Chylomikrony  Lipoproteiny o bardzo małej gęstości(VLDL) Strona 1 z 14

 Lipoproteiny o malej gęstości(LDL)  Lipoproteiny o dużej gęstości(HDL)

Czym jest hematokryt? Hematokrytem nazywamy proporcję objętości elementów morfotycznych do całkowitej objętości krwi. Stanowi on

zazwyczaj ok. 45%.

Komórki krwi oraz ich hemopoeza.    

Hemopoeza w okresie zarodkowym zachodzi w woreczku żółtkowym. W życiu płodowym zachodzi w wątrobie. Pod koniec życia płodowego i w późniejszym życiu zachodzi w szpiku kostnym czerwonym. Szpik kostny czerwony do ok.6 roku życia wypełnia wnętrze wszystkich kości, natomiast w późniejszym okresie życia znajduje się tylko w kościach płaskich oraz nasadach kości długich.  Początek hemopoezy stanowi podział wieloczynnościowej komórki hemopoetycznej pnia na komórkę macierzystą mieloidalną oraz komórkę macierzystą limfoidalną.  Z linii limfoidalnej różnicują się limfocyty, natomiast z linii mieloidalnej erytrocyty, granulocyty, monocyty oraz trombocyty.

Strona 2 z 14

Erytrocyty     

Mają dyskoidalny, dwuwklęsły kształt. Nie mają jądra komórkowego oraz innych organelli komórkowych. Ich wnętrze prawie w całości wypełnia hemoglobina, która wiąże i transportuje tlen. Erytropoeza trwa ok.30 dni, a same erytrocyty żyją we krwi obwodowej ok.120 dni. Hemoliza erytrocytów zachodzi w śledzionie. Strona 3 z 14

 Uwolnioną do osocza hemoglobinę komórki śródbłonka naczyń wychwytują i rozkładają na aminokwasy, a hem zamieniają w bilirubinę, która przekazywana jest do wątroby, a następnie wydalana jako barwnik żółci.  Erytrocyty pomimo braku jądra komórkowego potrafią zdobywać energię w postaci cząsteczek glukozy w procesie beztlenowej glikolizy ( nie ma cyklu kwasu cytrynowego).

Leukocyty  Mają jądro komórkowe.  Występują w znacznie mniejszej liczbie niż erytrocyty.  Dzielone pod względem zawartości ziarnistości w cytoplazmie na granulocyty oraz pozbawione ziarnistości agranulocyty.  Granulocyty:  mają płatowate, segmentowane jądro  dzielimy je na 3 typy: neutrofile, bazofile oraz eozynofile  neutrofile(granulocyty obojętnochłonne) stanowią najliczniejszą grupę leukocytów, pełnią funkcje obronne poprzez prowadzenie fagocytozy obcych komórek lub własnych chorobowo zmienionych  eozynofile(granulocyty kwasochłonne) stanowią 2-5% wszystkich leukocytów, biorą udział w reakcjach alergicznych poprzez prowadzenie fagocytozy alergenów oraz uruchamianie innych reakcji obronnych, zwalczają także pasożyty układu pokarmowego  bazofile(granulocyty zasadochłonne) stanowią ok.1% leukocytów, ziarnistości zawierają substancje czynne, m.in. histaminę i serotoninę, które uwalniane przez krwinki stymulują reakcje obronne tkanek  Agranulocyty:  Należą do nich limfocyty stanowiące ok.28-42% leukocytów, mają kuliste jądro; dzielimy je na 3 klasy: limfocyty T, limfocyty B, komórki NK  Monocyty(makrofagi krążące) stanowią ok.4-8% leukocytów, są dość duże i mają właściwości żerne; monocyty krążące i osiadł tworzą system fagocytów, które niszczą bakterie, komórki nowotworowe i grzyby; uczestniczą także w prezentacji antygenów w reakcjach odpornościowych.

Strona 4 z 14

Trombocyty  Są to fragmenty cytoplazmy otoczonej błoną.  Powstały z rozpadu megakariocytów.  Biorą udział w procesie krzepnięcia krwi(hemostazy).

Strona 5 z 14

Hemoglobina  Barwnik oddechowy (Hb) szczelnie wypełniający erytrocyty, odgrywający główną rolę w transporcie tlenu do komórek.  Cząsteczka hemoglobiny składa się z 2 par łańcuchów globinowych połączonych z hemem, centralną część stanowi atom żelaza Fe 2+.  Oksyhemoglobina powstaje poprzez przyłączenie do atomu centralnego cząsteczki tlenu(HbO2).

 Utlenowanie polega na wiązaniu hemoglobiny z tlenem w sposób odwracalny, natomiast utlenienie to proces nieodwracalny , w czasie którego następuje utlenienie jonu Fe 2+ do Fe 3+  Utleniona hemoglobina traci zdolność wiązania tlenu i przechodzi w formę nieczynnej methemoglobiny.  Hemoglobina ma ok.200 razy większe powinowactwo do tlenku węgla(II)(potocznie nazywanego czadem) niż do samego tlenu! karboksyhemoglobina nie przenosi tlenu, co może prowadzić do śmierci organizmu w wyniku tzw. zaczadzenia-niedotlenienia organizmu. Strona 6 z 14

 Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny opisuje zależność stopnia wysycenia hemoglobiny tlenem od ciśnienia cząstkowego tlenu występującego w różnych częściach organizmu.  hemoglobina jest wysycona tlenem prawie całkowicie przy najwyższych wartościach ciśnienia tlenu  oddaje tlen kiedy znajdzie się w miejscu o znacznie niższym ciśnieniu,np. w naczyniach włosowatych  przesunięcie krzywej w prawo oznacza, że tlen jest łatwiej oddawany bo nastąpił spadek jego wiązania przez hemoglobinę  przesunięcie krzywej w lewo oznacza, że nastąpił wzrost wiązania tlenu  na wiązanie przez hemoglobinę tlenu wpływają : pH, temperatura oraz zawartość dwutlenku węgla  wzrost CO2 powoduje przesunięcie krzywej w prawo, bo obniżeniu uległo pH, wtedy oksyhemoglobina łatwiej oddaje tlen komórkom  wzrost temperatury sprawia, że rośnie tempo metabolizmu, a tym samym zapotrzebowanie na tlen, krzywa również przesuwa się w prawo a tlen jest łatwiej oddawany.  Inne barwniki oddechowe to m.in. mioglobina przenosząca tlen w mięśniach ssaków, hemocyjanina rozpuszczona w osoczu mięczaków i stawonogów; hemerytryna - zamknięta w komórkach wieloszczetów oraz chlorokruoryna - rozpuszczona w osoczu wieloszczetów.  Hemoglobina płodowa(HbF) różni się od hemoglobiny dorosłego człowieka właściwościami – wykazuje wyższe powinowactwo do tlenu i wysyca się nim przy niższym ciśnieniu parcjalnym. Ma to bardzo ważne znaczenia, ponieważ miejscem wymiany gazowej jest łożysko, w którym dochodzi do wymiany tlenu i dwutlenku węgla między krwią matki i płodu. W łożysku stężenie tlenu nie jest duże więc hemoglobina odłącza tlen. Gdyby we krwi płodu była taka sama hemoglobina jak we krwi matki, nie mogłaby wiązać dużo tlenu. HbF w warunkach tlenowych łożyska silnie wiąże tlen, bo wysyca się nim przy niższych stężeniach i może go przenosić z łożyska do narządów płodu.

Dlaczego tak dużo dwutlenku węgla pozostaje we krwi?  Dwutlenek węgla pełni ważną role fizjologiczną.  W reakcji z wodą tworzy kwas węglowy, który pod wpływem enzymu - anhydrazy węglanowej dysocjuje na jon wodorowęglanowy będący składnikiem buforu wodorowęglanowego, który odpowiada za stabilizację pH  Bez dwutlenku węgla we krwi nie byłoby buforu, a tym samym zostałaby zachwiana równowaga kwasowo – zasadowa ustroju. Strona 7 z 14

Hemostaza-proces krzepnięcia krwi  Jej celem jest wytworzenie skrzepu-gęstej sieci zbudowanej z fibryny- tamującego wypływ krwi.  Udział w procesie krzepnięcia czynników osocza i płytek ma charakter kaskadowy, co oznacza, że uaktywnienie jednego czynnika stymuluje następny itd.  Uruchomienie czynnika, który w obecności kationów wapniowych dokonuje zamiany nieaktywnej protrombiny w aktywna trombinę.  Kaskadę aktywacji może inicjować uwolniona z uszkodzonej tkanki tromboplastyna i włókna kolagenowe w miejscu uszkodzenia.  Następnie trombina katalizuje reakcję polimeryzacji fibrynogenu w fibrynę - powstaje skrzep.  Ostatnim etapem jest fibrynoliza, polegająca na usuwaniu skrzepu po zrośnięciu uszkodzonego naczynia. Rozkład skrzepu katalizuje plazmina.  Biosynteza czynników białkowych osocza wymaga obecności witaminy K, białka powstające bez obecności witaminy K nie mają zdolności tworzenia skrzepu.  Czynnikiem przeciwdziałającym krzepnięciu jest heparyna, która unieczynnia trombinę.

Strona 8 z 14

Strona 9 z 14

Grupy krwi  Aglutynogeny to antygeny zawarte w błonach komórkowych erytrocytów, które umożliwiają identyfikację krwinek czerwonych. Ich obecność decyduje o przynależności do określonej grupy krwi.  Aglutyniny to przeciwciała występujące w osoczu rozpoznające aglutynogeny.Wywołują reakcję aglutynacji.  Aglutynacja to zlepianie się krwinek ze sobą i wytrącanie ich w postaci kłaczkowatych złogów, które uniemożliwiają krążenie. Następuje w wyniku przedostania się do układu krążenia krwinek z obcym aglutynogenem.  Krew każdego człowieka można zaklasyfikować do jednej z 4 grup układu grupowego AB0.  Rozróżnia się także gr. A1 i A2, ze względu na obecność dodatkowych odmian aglutynogenu A błonie komórkowej erytrocytów u niektórych ludzi.  Grupa AB może być albo A1B lub A2B. Grupa krwi A B AB 0

Aglutynogen w błonie krwinek czerwonych Aglutynogen A Aglutynogen B Aglutynogen A i B Brak aglutynogenów A i B, występuje aglutynogen H

Strona 10 z 14

Aglutynina w osoczu Aglutynina β (anty-B) Aglutynina α (anty-A) Brak Aglutyniny α i β

Czynnik Rh Strona 11 z 14

 Obecność aglutynogenu D w błonie krwinki decyduje o przynależności krwi do grupy Rh+, jego brak oznacza grupę Rh-.  Większość ludzi o jasnej karnacji skóry (aż 85%) ma grupę Rh+.  W tym układzie grupowym nie występują przeciwciała naturalne.  Jeżeli człowiekowi o gr.Rh- zostanie podana krew grupy Rh+ to układ odpornościowy rozpocznie produkowanie przeciwciał anty-Rh+, które rozpoczną aglutynację krwinek z takim aglutynogenem. Wysoki poziom przeciwciał anty-Rh+ może utrzymywać się przez wiele lat. Gdy ponownie zostanie takiemu człowiekowi przetoczona krew o gr. Rh+ przeciwciała natychmiast rozpoczną aglutynację. Reakcja ta nazywana jest konfliktem serologicznym i występuje głównie u kobiet w ciąży, które mają gr. krwi Rh-, a partner Rh+. Pomiędzy parą istnieje niezgodność serologiczna. Jeżeli dziecko odziedziczy po ojcu gr. krwi Rh+ to krew w czasie porodu może przedostać się do organizmu matki co prowadzi do reakcji obronnej. We krwi pojawiają się przeciwciała anty-Rh+. Matce po porodzie powinno się podać przeciwciała, które wychwycą krwinki dziecka z jej krwiobiegu. Tym samym zminimalizuje się ryzyko aglutynacji krwinek płodu w czasie kolejnej ciąży i porodu i zapobiegnie powikłaniom rozwojowym płodu o gr.krwi Rh+.

Choroby krwi    

Anemia(niedokrwistość) również anemia sierpowata Czerwienica(nadkrwistość) Białaczka Hemofilia

Analiza krwi w diagnostyce Badanie morfologiczne-normy w zależności od wieku.

Strona 12 z 14

Przykładowy wynik badania krwi

Strona 13 z 14

Bibliografia 1.)Biologia Podręcznik tom3. Liceum ogólnokształcące-zakres rozszerzony. Jerzy Duszyński, Krystyna Grykiel, Andrzej Lesicki, Lech Ratajczak. Wydawnictwo PWN. 2.) Biologia Podręcznik tom5. Liceum ogólnokształcące-zakres rozszerzony. Jerzy Duszyński, , Andrzej Lesicki, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Marta Krenz-Niedbała, Kazimierz Ziemnicki. Wydawnictwo PWN. 3.)Biologia część 2, tom 2. Kształcenie w zakresie rozszerzonym. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Andrzej Czubaj, Janina Grzegorek, Andrzej Jerzmanowski, Rafał Skoczylas, Krystyna Skwarło-Sońta, Jolanta Sotowska-Brochocka, Krzysztof Spalik, Krzysztof Staroń, Tomasz Umiński. 4.) The Merck Manual. Podręcznik diagnostyki i terapii. Trzecie wydanie polskie. 5.) http://www.maluchy.pl/tabele/1-badanie-morfologiczne-krwi-normy

Strona 14 z 14...