Title | Latein Grammatik |
---|---|
Course | Latein (Sprachkurs) |
Institution | Julius-Maximilians-Universität Würzburg |
Pages | 45 |
File Size | 988.6 KB |
File Type | |
Total Downloads | 56 |
Total Views | 140 |
Latein Grammatik...
Latein Grammatik Inhalt Deklinationen ....................................................................................................................................... 4 A-Deklination (1. Deklination) ..................................................................................................... 4 O-Deklination (2. Deklination) ..................................................................................................... 4 Konsonantische Deklination (3. Deklination).......................................................................... 5 Adjektive der 3. Deklination (i-Stämme) ............................................................................... 5 Zusammenfassung 3. Deklination.......................................................................................... 6 U-Deklination (4. Deklination) ..................................................................................................... 6 E-Deklination (5. Deklination) ...................................................................................................... 6 Die Deklinationen im Vergleich................................................................................................... 7 Die Fälle ................................................................................................................................................ 8 Der Ablativ ........................................................................................................................................ 8 Ablativus Absolutus ................................................................................................................ 10 Der Genitiv...................................................................................................................................... 11 Der Dativ ......................................................................................................................................... 11 Der Akkusativ ................................................................................................................................ 12 Infinite Verbformen .......................................................................................................................... 13 Partizipien....................................................................................................................................... 13 Bildung der Partizipien............................................................................................................ 13 Gebrauch der Partizipien........................................................................................................ 14 Das Participium coniunctum ................................................................................................. 14 Supinum .......................................................................................................................................... 15 Das Gerundium ............................................................................................................................. 15 Das Gerundivum ........................................................................................................................... 16 Finite Verbformen ............................................................................................................................. 18 Präsensstämme und Konjugationen Aktiv ............................................................................ 18 Perfektstämme und Konjugationen Aktiv .............................................................................. 19 Passiv .................................................................................................................................................. 20 Präsensstämme und Konjugationen Passiv ......................................................................... 20 Perfektstämme und Konjugationen Passiv ........................................................................... 20
1
Konjugationen von esse ................................................................................................................. 21 Komposita von esse .................................................................................................................... 21 Die Pronomina................................................................................................................................... 22 Personalpronomen....................................................................................................................... 22 Interrogativpronomen ................................................................................................................. 22 Relativpronomen .......................................................................................................................... 22 Demonstrativpronomen .............................................................................................................. 23 Das Pronomen is, ea, id .......................................................................................................... 23 Das Pronomen Hic, Haec, Hoc .............................................................................................. 23 Das Pronomen idem,eadem, idem ....................................................................................... 24 Pronominaladjektive .................................................................................................................... 24 Die Indefinitpronomina ............................................................................................................... 24 Der Konjunktiv................................................................................................................................... 26 Konjunktiv im Hauptsatz ............................................................................................................ 26 Konjunktiv Bildung ...................................................................................................................... 27 Aktivformen................................................................................................................................ 27 Passivformen ............................................................................................................................. 28 Die indirekte Rede ........................................................................................................................ 29 Der AcI ................................................................................................................................................. 30 Der NcI ................................................................................................................................................. 30 Nebensatzeinleitungen ................................................................................................................... 31 Relativsätze .................................................................................................................................... 32 Verschränkte Relativsätze...................................................................................................... 33 Sonstiges ............................................................................................................................................ 35 Velle-nolle-malle ........................................................................................................................... 35 Ferre: fero,tuli, latum ................................................................................................................... 36 Ire ...................................................................................................................................................... 37 Fieri .................................................................................................................................................. 38 Ortsangaben bei Eigennamen....................................................................................................... 38 Adverbien ....................................................................................................................................... 39 Fragesätze ...................................................................................................................................... 40 Abhängige (Indirekte Fragesätze) ........................................................................................ 40 Das Prädikativum ......................................................................................................................... 40 Abhängige Begehrsätze ............................................................................................................. 41 2
Verben mit Konstruktionsabhängiger Bedeutung ............................................................... 41 Quin .................................................................................................................................................. 41 Das historische Präsens und der historische Infinitiv (Präsens) .................................... 42 Steigerung von Adjektiven......................................................................................................... 42 Besonderheiten bei der Komparation ..................................................................................... 43 Besonderheiten bei der Bildung von Verbformen ............................................................... 43 •
Verkürzte Verbformen ..................................................................................................... 43
•
Verba defectiva ................................................................................................................. 43
Imperativbildungen .................................................................................................................. 44 Deponentia ..................................................................................................................................... 44 Semi-Deponentia .......................................................................................................................... 45
3
Deklinationen A-Deklination (1. Deklination)
-
Endung auf -a weiblich
Nominativ/Vok Genitiv
Singular Flamma magna Flammae magnae
Dativ Akkusativ Ablativ
Flammae magnae Flammam magnam Flamma magna
Plural Flammae magnae Flammarum magnarum Flammis magnis Flammas magnas Flammis magnis
O-Deklination (2. Deklination)
-
Maskulina enden auf -us, -(e)r Neutra auf -um
maskulinum
Singular
Plural
Nominativ Genitiv Dativ Akkusativ Vokativ Ablativ
Dominus bonus Domini boni Domino bono Dominum bonum Domine bone Domino bono
Domini boni Dominorum bonorum Dominis bonis Dominos bonos Domini boni Dominis bonis
Neutrum
Singular
Plural
Nominativ
Oppidum antiquum
Oppida antiqua
Genitiv
Oppidi antiquii
Oppidorum antiquorum
Dativ Akkusativ
Oppido antiquo Oppidum antiquum
Oppidis antiquis Oppida antiqua
Ablativ Maskulinum Nominativ Genitiv Dativ Akkusativ Ablativ
Oppido antiquo Singular Vir liber Viri liberi Viro libero Virum liberum Viro libero
Oppidis antiquis Plural Viri liberi Virorum liberorum Viris liberis Viros liberos Viris liberis
4
Konsonantische Deklination (3. Deklination) -
Endung auf Konsonanten
Männlich Nom Gen Dat Akk Ablativ Neutrum Nom Gen Dat Akk Abl Weiblich Nom Gen Dativ Akk Abl
Homo bonus Hominis boni Homini boni Hominem bonum Homine bono
Homines boni Hominum bonorum Hominibus bonis Homines bonos Hominibus bonis
Lex bona Legis bonae Legi bonae Legem bonam Lege bona
Leges bonae Legum bonarum Legibus bonis Leges bonas Legibus bonis
Tempus bonum Temporis boni Tempori bono Tempus bonum Tempore bono
Tempora bona Temporum bonorum Temporibus bonis Tempora bona Temporibus bonis
Adjektive der 3. Deklination (i-Stämme) -
Einendige (alle geschlechter die gleiche endung im nominativ singular) Zweiendige (maskulin und feminin habe die gleiche Endung) Dreiendige (alle verschieden)
Einendige Nom/Vok Gen Dat Akk Abl Nom Gen Dat Akk Abl Nom Gen Dat Akk Abl
M Audax Audacis Audaci Audacem Audaci M Fortis Fortis Forti Fortem Forti M Acer Acris Acri Acrem Acri
F Audax Audacis Audaci Audacem Audaci F Fortis Fortis Forti Fortem Forti F Acris Acris Acri Acrem Acri
N Audax Audacis Audaci Audax Audaci N Forte Fortis Forti Forte Forti N Acre Acris Acri Acre Acri
M Audaces Audacium Audacibus Audaces Audacibus M Fortes Fortium Fortibus Fortes Fortibus M Acres Acrium Acribus Acres Acribus
F Audaces Audacium Audacibus Audaces Audacibus F Fortes Fortium Fortibus Fortes Fortibus F Acres Acrium Acribus Acres Acribus
N Audaces Audacium Audacibus Audacia audacibus N Fortia Fortium Fortibus Fortia fortibus N Acria Acrium Acribus Acria acribus
5
Zusammenfassung 3. Deklination -
Substantive aller Geschlechter o Konsonantische Deklination o I-Stämme o Mischklasse
Nom Gen Dat Akk Abl Nom Pl Gen Pl Dat Pl Akk Pl Abl Pl
Konsonantische Deklination Pater Patris Patri Patrem Patre patres Patrum Patribus Patres patribus
i-Stämme
Mischklasse
Animal Animalis Animali Animal animali Animalia Animalium Animalibus Animalia animalibus
Urbs Urbis Urbi Urbem urbe Urbes Urbium Urbibus Urbes urbibus
U-Deklination (4. Deklination) Nom Gen. Dat. Akk. Abl
Maskulin bis auf einige Ausnahmen Achtung, überschneidung mit O-Deklination Einige auch feminin (domus, manus) Singular exercitus Exercitus Exercitui Exercitum Exercitu
Plural Exercitus Exercituum Exercitibus Exercitus Exercitibus
Singular Cornu Cornus Cornu Cornu Cornu
Plural Cornua Cornuum Cornibus Cornua cornibus
E-Deklination (5. Deklination) Res Nom Gen Dat Akk Abl
Nomina auf -es, -ei: sind Femina außer dies, diei, der Tag (m.) Singular Res Rei Rei Rem Re
Plural Res Rerum Rebus Res rebus
6
Die Deklinationen im Vergleich Singular/sexe Nominativ Genitiv Dativ Akkusativ Ablativ Plural Nominativ Genitiv Dativ Akkusativ Ablativ
A weiblich -a -ae -ae -am -a
O m/m/n -us/er/um -i -o -um -o
Konsonantische Gemischt -/-s -is -i -em -e
U Männlich -us -us -ui -um -u
E weiblich -es -ei -ei -em -e
-ae -arum -is -as -is
-i -orum -is -os -is
-es -um/-ium -ibus -es -ibus
-us -uum -ibus -us -ibus
-es -erum -ebus -es -ebus
7
Die Fälle Der Ablativ Ablativus separativus ▪ Ablativ der Trennung und des Ausgangspunktes ▪ Steht auf die Fragen woher? wovon? von wo aus? ▪ Trennen, befreien, berauben, bedürfen, entbehren • Incolae piratas (ab) oris arcent) Ablativus instrumentalis ▪ ▪
Ablativ des Mittels und Werkzeugs Steht auf die Fragen womit? wodurch? • Rustici vicos muris circumdant
Ablativus loci ▪ Ablativ des Ortes ▪ Auf Frage wo? • Rusticus in vico habitat Ablativus temporis ▪ Ablativ des Zeitpunktes ▪ Auf Frage wann? • Populi multis saeculis pugnabant Der Ablativ des Vergleichs= Ablativus comparationis ▪ Statt quam steht nach Komparativen oft abl. Comp. • Nihil miserius est quam bellum civile • Nihil miserius est bello civili • Nemo sepentior fuisse dicitur quam socrates • Nemo sapientor fuisse dicitur Socrate Ablativ des Maßes (Ablativus mensurae/discriminis) -
gibt an, um wieviel sich das eine vom anderen unterscheidet. Er steht bei Komparativen und anderen vergleichenden Begriffen auf die Frage: um wieviel? multo facilius um vieles leichter, viel leichter paulo post (um weniges danach), kurz danach (darauf) nihilo minus (um nichts weniger), trotzdem
8
Ablativ der Art und Weise (Ablativus modi) -
-
gleiche Funktion wie Adverb ohne Attribut ist es meist mit cum, mit attribut kann das wegfallen o cum diligentia colere Mit Sorgfalt pflegen o magna (cum) diligentia colere mit großer Sorgfalt pflegen im ablativus modi erscheinen Ausdrücke wie: o forte zufällig o iure mit Recht o iussu auf Befehl o hac ratione auf diese Weise o vi mit Gewalt, gewaltsam o iniuria zu Unrecht o eodem modo auf dieselbe Weise o more maiorum nach Art/Sitte der Vorfahren
Ablativus qualitatis - bezeichnet eine Eigenschaft einer Person oder Sache. - (prädikativ) o Cato in omnibus rebus singulari fuit industria - (attributiv) o Aristoteles erat vir summo ingenio
Ablativus limitationis (respectus) - bestimmt einen allgemeinen Begriff näher (Frage: in welcher Beziehung? inwiefern?). o Quis Ciceroni par erat eloquentia? o omnes lingua, institutis, moribus inter se differunt. o Socrates omnibus sapientia praestitit. Ablativus causae - gibt den Grund eines Vorganges oder Zustandes an, vor allem bei Verben und Adjektiven der Gemütsbewegung (Frage: weshalb? weswegen?). o Civitas Romana diversis duobus vitiis, avaritia et luxuria, laborabat. o Parvo gaudere memento! o häufig bei einem P.P.P. wie adductus, coactus und (per/com)motus ▪ Ira incensus Antonius Ciceronem necari iussit. Ablativus pretii - bezeichnet eine Wert- oder Preisangabe. ▪ Non potest parvo res magna constare. ▪ Milites magna mercede conducti sunt. . Ablativus originis - bezeichnet die Abstammung oder den sozialen Stand von Personen. ▪ Cicero equestri loco natus (ortus) est.
9
Ablativ des Ausgangspunktes -
bezeichnet den Ausgangspunkt einer Bewegung (Frage: woher?). o Milites Roma Carthaginem profecti sunt.
Präpositionen mit Ablativ ▪ a/ab ▪ e/ex ▪ de ▪ cum ▪ sine ▪ pro ▪ prae
Ablativus Absolutus -
-
-
-
-
Ablativ mit Partizip Funktion eines Adverbiales Abl. Abs. besteht aus 2 Bestandteilen o Nomen im Ablativ o Ein kongruentes Partizip Abl. Abs enthält eine Aussage o Nomen ist dabei das Subjekt o Partizip das Prädikat Zeitverhältnis beachten! o Gleichzeitigkeit: PPA o Vorzeitigkeit: PPP Möglichkeiten der Übersetzung o Konjunktionaler Gliedsatz o Präpositionalausdruck o Gleichgeordneter Satz Sinnrichtungen entsprechen PArticipium coniunctum, außer kein final Besonderheit: o Partizip kann durch Substantiv oder Adjektiv ersetzt werden, natürclich auch im ABl. o Immer gleichzeitigkeit o Nennt man nominaler abl abs ▪ Patre vivo ▪ Me invito
10
Der Genitiv 1. Genitivus possesivus a. Eigentümer/Zugehörigkeit - Mos maiorum 2. Genitivus subiectivus a. Person, von der Handlung ausgeht - Amor parentum 3. Genitivus obiectivus a. Person oder Sache, die Gegenstand von Handlung ist - Rei publicae causa 4. Als Objekt bei Adjektiven und Partizipien - Multi romani linguae Graecae periti erant 5. Genitivus qualitatis a. Eigenschaft oder Beschaffenbheit - Eius modi res 6. Genitivus pretii a. Wert einer Person oder Sache bei Wertangaben - Verben dazu: esse, fieri, haberi, aestimare, putare… - Adjektive: magni, parvi, nihili, tantim quanti… 7. Genitivus partitivus a. Gruppe von Personen oder Menge von Dingen, von denen ein Teil besonders betrachtet wird - Multum honoris est multum oneris 8. Bei Ausdrücken der Gerichtssprache (Gen criminis) a. Verbrechen und auch (selten) die Strafe - Capitis damnatus est 9. Als Objekt bei Verben, die „ sich erinnern“ oder „vergessen“ bedeuten - Memini benificiorum tuorum
Der Dativ 1. Objekt bei intransitiven Verben a. Imperator victis pepercit b. ACHTUNG: unpersönliches Passiv 2. Dat posessivus a. Victis erat nulla spes salutis 3. Dat commodi/incommodi a. Person oder Sache, z...