Marx oorspronkelijke accumulatie PDF

Preview

Summary

Download Marx oorspronkelijke accumulatie PDF

Description

Tekst: Marx Oorspronkelijke accumulatie Kapitalistische accumulatie gaat in een vicieuze cirkel = geld verandert in kapitaal, uit kapitaal ontstaat meerwaarde en uit die meerwaarde wordt kapitaal gemaakt. MAAR die vicieuze cirkel van kapitalistische accumulatie moet ergens starten: wordt vooraf gegaan door een “oorspronkelijke accumulatie” (Adam Schmith) = een accumulatie die niet het resultaat is van de kapitalistische productiewijze, maar haar uitgangspunt De methoden van de oorspronkelijke accumulatie:  Geld, waar, productie- en levensmiddelen zijn niet van meet af aan kapitaal  ze moeten in kapitaal worden veranderd. Kan enkel onder bepaalde omstandigheden= Twee heel verschillende soorten warenbezitters moeten tegenover elkaar komen te staan en met elkaar in contact treden, aan de ene kant bezitters van geld, productie- of levensmiddelen (voor wie het erom gaat de in hun bezit zijnde waardesommen te vermeerderen door koop van andermans arbeidskracht; aan de andere kant vrije arbeiders, verkopers van hun eigen arbeidskracht en daardoor verkopers van arbeid. = de fundamentele voorwaarden voor de kapitalistische productie De oorspronkelijke accumulatie is niets anders dan het historische scheidingsproces tussen producent en productiemiddel  De economische structuur van de kapitalistische maatschappij is voortgekomen uit de economische structuur van de feodale maatschappij: De arbeider kon pas over zijn persoon beschikken als hij niet langer gebonden was aan de grond en niet langer de lijfeigene van een ander.  Plus als ze zich bevrijden van de heerschappij van de gilden met hun bepalingen ten aanzien van leerlingen en gezellen en met hun belemmerende arbeidsvoorschriften = De vooruitgang bestond uit een verandering in de vorm van de knechtschap van de arbeider: namelijk de verandering van de feodale in de kapitalistsiche uitbuiting Hoe kunnen we dit begrijpen? -

Eerste sporen kapitalisme: 14e-15e eeuw (steden aan de Middellandse Zee) 16e eeuw: kapitalistische tijdperk

Mijlpalen in de geschiedenis van de oorspronkelijke accumulatie zijn alle omwentelingen die voor de opkomende kapitalistische klasse als hefboom dienden: 

De onteigening van de grond van de plattelandsbevolking (Engeland als voorbeeld)

Situatie eerst Feodalisme (in EU) = feodale productie is gekenmerkt door verdeling van de grond onder zo veel mogelijk onderdanen. De macht van de feodale heren was gebaseerd op het aantal van zijn onderdanen, en dit was weer afhankelijk van het aantal zelfstandige boeren.

Daarrna Omwenteling als basis voor de kapitalistische productiewijze: Methoden van oorspronkelijke accumulatie: 1. Clearing Estates (= grote onteigeningsproces) gewelddadige verjaging van de boeren van de grond waarop zowel de feodale heer als de boer zelf feodale eigendomsrechten bezat. Vrijmaken van landgoederen en in feite het verjagen van de mensen die er wonen Clearings en verdrijving van het volk worden door de eigenaars toegepast als vast principe, als een agrarische noodzaak en men gaat hier zakelijk mee verder ontstaan groot proletariaat 2. Roof van Kerkgoederen (Reformisme) In die tijd was de kerk een grote feodale eigenaar van de Engelse grond

3. Frauduleuze verkoop van staatsdomeinen 4. Clanbezittingen in modern privé-eigendom Bvb: Hooglanden Schotland bvb: clearings van de hertogin van Sutherland 5. Feodale oorlogen oude feodale adel is vernietigd Nieuwe feodale adel: geld is de macht (≠ #onderdanen) Conclusie: ze veroverden de akkers voor de kapitalistische landbouw, lijfden de grond in bij het kapitaal en voorzagen de stedelijke industrie van de nodige aanvoer van vogelvrij proletariaat 

Bloedwetgeving tegen de onteigening sinds het einde van de 15 e eeuw. Wetten ter verlaging van het arbeidsloon

Vrije proletariaat gecreëerd: werden massaal bedelaars, rovers … meestal door de dwang van de omstandigheden vrije proletariaat kon niet even snel door de opkomende manufactuur worden geabsorbeerd als het werd onteigend.  Vandaar werd een bloedwetgeving tegen landloperij ingevoerd in W-EU = oude bedelaars  bedelvergunning sterke, jonge bedelaars  “to put himself to labour” Als iemand werk weigert? Werd een slaaf van degene die hem heeft aangeklaagd als landloper (=roundsmen) tot eind 19e eeuw! Conclusie: zo werd met geweld, onteigende verjaagde en tot vagebond gemaakte landvolk door middel van terroristische wetten (geseling, brandmerken en foltering) gedwongen tot discipline die noodzakelijk is voor het stelsel van loonarbeid

6. Essentieel element (oorspronkelijke accumulatie): arbeidersklasse tot ontwikkeling brengen om de eisen van het productiewijze te erkennen en als vanzelfsprekend beschouwen (=natuurwetten van de productie) + bourgeoisie heeft geweld van de staat nodig om het arbeidsloon te reguleren (arbeidsdag verlengen om zoveel mogelijk winst te halen en de arbeider afhankelijk houden) De vraag naar loonarbeid steeg snel met elke accumulatie van het kapitaal, terwijl het aanbod van loonarbeid maar langzaam volgde.  Gevolg? De wetgeving inzake loonarbeid, van het begin af aan gericht op uitbuiting van de arbeider, ontwikkelde verder in vijandige zin Men stelde een wettelijk maximaal loontarief vast voor stad en platteland (+ de uitbuiting werd erger)  Gevolg? Stichting van arbeidsbewegingen waarom?: geldloon steeg, maar niet in verhouding tot de waardevermindering van het geld en daarmee gepaarde prijsstijging van de waren (in feite daalde het loon dus) 1813: wetten inzake loonregeling werden afgeschaft  niet meer van toepassing sinds de kapitalist zijn fabriek beheerste met zijn eigen wetgeving Zware onderdrukking van de volksmassa: elke arbeidsvereniging wordt strafbaar gesteld Conclusie: de concurrentiestrijd tussen kapitaal en arbeid (met behulp van staatsgezag) overleefde revoluties en dynastiewisselingen 

Genesis van de kapitalistische pachters

Na de gewelddadige schepping van vogelvrije proletariërs, bloedige discipline die hen in loonarbeiders veranderde, louche praktijken van de staat die de uitbuitingsgraad van de arbeider de accumulatie van kapitaal met geweld verhogen  de vraag rijst Maar waar komen die kapitalisten oorspronkelijk vandaan? = een langzaam proces (dat zich over vele eeuwen uitstrekt) a. b. c. d.

Bailiff (rentmeester, die zelf lijfeigene is) = eerste vorm 14e eeuw: pachter en voorzien van zaad, vee en landbouwwerktuigen Metayer (deelpachter) = deel van het landbouwkapitaal in handen Eigenlijke pachter = heeft eigen kapitaal (vermeerdert het door gebruik van loonarbeiders)



Gevolgen van de revoluties in de landbouw voor de industrie: het ontstaan van de binnenlandse markt voor het industriële kapitaal

7. Met de vrijmaking van een deel van de plattelandsbevolking werden ook haar vroegere voedingsmiddelen vrijgemaakt voorheen aten zij van hun zelfgekweekte middelen  nu: voedingsmiddelen veranderen in bestanddelen van het constante kapitaal en moeten voortaan van de kapitalist gekocht worden  ook garen, linnen en wol worden manufactuurmiddelen

Conclusie: vroeger door een groot aantal kleine (voor eigen rekening werkende) producenten

worden nu geconcentreerd in één grote, door het industriële kapitaal van goederen, voorziene markt zo gaat de onteigening van de vroegere zelfstandige boeren en hun losscheuring van de productiemiddelen + gebruik van grote machines voor de kapitalistische landbouw = scheidingsproces tussen manufactuur en landbouw. 

Genesis van de industriële kapitalist

Anders dan de genesis van de pachters 8. 9. 10. 11. 

aan de ene kant: zelfstandige ambachtslieden en kleine gildemeesters  ontwikkelden zich tot kleine kapitalisten aan de andere kant: elementen van de oorspronkelijke accumulatie: ontdekking van goud- en zilverlanden in Amerika uitroeiing en onderdrukking van de inheemse volkeren en haar opsluitin in de mijnen verovering en plunderingen van Oost-Indië slavernij Afrika vormden het begin van het tijdperk van de kapitalistische productie

12. handelsoorlogen in de Europese naties : eerst in Spanje  Portugal  Holland  Frankrijk  Engeland In GB (eind 17e eeuw): koloniaal stelsel, systeem van staatsschulden, moderne belastingsysteem en protectiestelsel  gebaseerd op bruut geweld: “Het geweld is de vroedvrouw van elke oude maatschappij die zwanger is van een nieuwe.” Bvb: Engelse Oost-Indische Compagnie = onuitputtelijke bronnen van rijkdom: -

absolute monopolie op theehandel en de Chinese handel in het algemeen monopolie op zout, opium, betel en andere waren => stelden gunstige contracten op met plaatselijke handelaren = maakten uit het niks goud (oorspronkelijke accumulatie zonder ook maar enige noodzaak van geldinvesteringen)  de buiten Europa rechtstreekse door plundering, onderwerping en roofmoord buitgemaakte schat vloeide terug naar het moederland en werd daar in kapitaal omgezet 13. een van de krachtigste hefbomen van de oorspronkelijke accumulatie openbare staatsschuld = begiftigd het onproductieve geld met vruchtbaarheid waardoor het verandert in kapitaal zonder zich bloot te stellen aan de moeite en gevaren van industriële beleggingen  het ontstaan van de bankensector 14. met de staatsschuld ontstond er een internationaal kredietsysteem 15. moderne belastingstelsel werd noodzakelijke aanvulling in het systeem van nationale leningen leningen stelden de regering in staat buitengewone uitgaves te doen (zonder dat de belastingbetaler dat direct aanvoelde) Conclusie: koloniaal stelsel, staatsschulden, belastingdruk, protectie, handelsoorlogen enz. groeien uit tot het ontstaan van een grootindustrie:

-



winsten van de fabrikanten waren enorm stimuleerde hun honger naar meer geld (nachtarbeid instellen) de naties pochten cynisch met elke schanddaad die een middel was tot kapitaalaccumulatie: slavernij van de loonarbeiders in Europa, had de slavernij van de Nieuwe Wereld als voetstuk nodig. Historische tendens van de kapitalistische accumulatie Waarop komt de historische oorsprong van het kapitaal neer? In zuivere vorm (zonder directe verandering van slaven, lijfeigenen in loonarbeiders) betekent ze slechts de onteigening van directe producent, dat wil zeggen de opheffing van de op eigen arbeid berustende particuliere eigendom.

 De particuliere eigendom van de arbeider van zijn productiemiddelen vormt de basis van het kleinbedrijf  is noodzakelijke voorwaarde voor de ontwikkeling van de maatschappelijke productie en de vrije persoonlijkheid van de arbeider zelf. Conclusie: a. b. c. d. e. f. 

Omwentelingsproces van de oude maatschappij naar een kapitalistische maatschappij De arbeider een proletariër is geworden Arbeidsvoorwaarden in kapitaal zijn veranderd Zodra de kapitalistische productiewijze op eigen benen staat Vermaatschappelijking van de arbeid Verdere onteigening van de particuliere bezitters Arbeider kan niet verder onteigend worden: is nu de centralisatie of onteigening van de kapitalisten = centralisatie van de kapitalisten: gaat gepaard met groeiende ellende, uitbuiting van de steeds groeiende georganiseerde arbeidersklasse

Hoofdstuk 25: De moderne theorie van de kolonisatie In W-Eu is het proces van oorspronkelijke accumulatie min of meer voltooid.  Kolonisatietheorie (Wakefield) = Wakefield ontdekte niet iets nieuws over de koloniën, maar in de koloniën vond hij de waarheid over het kapitalisme in het moederland. DOEL in koloniën  Systematische kolonisatie = het fabriceren van loonarbeiders in de koloniën In de eerste plaats ontdekt Wakefield dat het bezit aan geld, levensmiddelen, machines en andere productiemiddleen iemand nog niet tot een kapitalist maakt indien de aanvulling ontbreekt = de loonarbeider (mens die gedwongen is zichzelf vrijwillig te verkopen)  Conclusie: kapitaal is geen ding, maar en door dingen bewerkstelligde maatschappelijke verhouding tussen personen! m.a.w: als het kapitaal onder alle leden van de gemeenschap in gelijke porties was verdeeld, dan had niemand er belang bij meer kapitaal te accumuleren dan hij met zijn eigen handen kon aanwenden. zolang de arbeider voor zichzelf kan accumuleren (en zodoende de eigenaar blijft van zijn productiemiddelen) is de kapitalistische accumulatie en de kapitalistische productiewijze onmogelijk:

 de onontbeerlijke klasse van loonarbeiders ontbreekt Wat was dan volgens Wakefield het probleem waardoor systematische kolonisatie in de kolonies niet kon lukken? “Een barbaars systeem van versnippering van producenten en van nationale rijkdom. De versnippering van de productiemiddelen over talloze, voor zichzelf werkende, bezitters vernietigt met de centralisatie van het kapitaal elke basis voor gecombineerde arbeid.” elke langdurige onderneming stuit bij de uitvoering op hindernissen ≠ Europa: treuzelt het kapitaal geen moment, want de arbeidersklasse vormt daar een levens aanhangsel dat steeds in overvloed aanwezig is en steeds ter beschikking staat. Hoe kan men het antikapitalistische kankergezwel van de koloniën genezen?  Wanneer men alle grond in 1 klap van volksbezit in particulier bezit veranderde: maar dan zou men ook de kolonie vernietigen.  Oplossing Wakefield: vanuit de overheid een wet opstellen voor de prijs van een stuk grond in de kolonie (gebaseerd op vraag en aanbod): zodat de immigrant gedwongen wordt een langere tijd tegen loon te werken totdat hij genoeg geld heeft verdiend om de grond te kopen en een onafhankelijke boer te worden. Door de grond te verkopen tegen een voor de loonarbeider vrijwel onmogelijk te betalen prijs, krijgt de regering de beschikking over een fonds om arme drommels uit Europa in de koloniën te importeren, zodat de markt voor loonarbeid voor de kapitalisten altijd ruim is.  Werd een fiasco: stroom van emigranten naar de VS  Amerikaanse brugeroorlog (grote nationale schuld)  dus niet langer het beloofde land voor de emigrerende arbeiders....