Metody nauczania wg Okonia PDF

Preview

Summary

metody nauczania według okonia...

Description

Metody nauczania wg Wincentego Okonia 1. Metody asymilacji wiedzy – oparta na aktywności poznawczej o charakterze reproduktywnym

a) Pogadanka –rozmowa nauczyciela z uczniem. Ma trojakie zastosowanie: o pogadanka wstępna – przygotowuje uczniów do pracy; o pogadanka przedstawiająca nowe wiadomości – rozmowa nauczyciela z uczniami tak by przekazywane informacje zostały przez wszystkich zrozumiane, powiązane z własnymi doświadczeniami i zapamiętane; o pogadanka utrwalająca – operowanie materiałem przyswojonym przednio, lecz wymagającego konfrontacji ze sobą oraz zintegrowania w ramach jakiś większych całości. b) Dyskusja – wymiana zdań między nauczycielem i uczniami lub tylko między uczniami, przy czym zdania odbijają poglądy własne uczestników lub odwołują się do poglądów innych osób. Dyskusja ma swoje 3 odmiany: o dyskusja rozwijająca się w toku wspólnego rozwiązywania problemów przez klasę czy grupę uczniów; o dyskusja ukierunkowana na kształtowanie przekonań młodzieży – dotyczy zazwyczaj spraw osobistych, własnego stosunku młodzieży do dobra i zła, sprawiedliwości i niesprawiedliwości, takiego lub innego stylu życia; o dyskusja której celem jest uzupełnienie własnej wiedzy przez uczniów – jest najmniej dynamiczną odmiana dyskusji, ważna rolę gra tu dysponowanie bogatymi i pewnymi informacjami na dany temat. c) Wykład – bezpośrednie lub pośrednie przekazywanie wiadomości jakiemuś audytorium. Rozróżnia się kilka typów wykładu: o wykład konwencjonalny – treść jest bezpośrednio przekazywana przez nauczyciela w gotowej do zapamiętania postaci; o wykład problemowy – ilustracja jakiegoś problemu naukowego lub praktycznego (jego pojawienia się, kierunków i sposobów jego rozwiązywania i rozwiązania oraz konsekwencji wynikających z tego rozwiązania); o wykład konwersatoryjny – spotykany częściej w szkołach zawodowych i wyższych, polega na przeplataniu fragmentów mówionych wykładu z wypowiedziami słuchaczy lub przez wykonywanie przez nich odpowiednich zadań teoretycznych czy praktycznych. Opis – najprostszy sposób zaznajamiania uczniów z nieznanymi bliżej osobami, rzeczami, zjawiskami przyrody, krajobrazami geograficznymi, wydarzeniami historycznymi. Znajduje szerokie zastosowanie we wszystkich szczeblach szkoły i w szerokiej praktyce oświatowej, włączając do niej i środki masowego przekazu. Opowiadanie – polega na przedstawieniu jakiejś akcji- rzeczywistej lub fikcyjnej- która przebiega w określonym czasie. Temat opowiadania może odnosić się do biografii osób godnych poznania, wydarzeń związanych z wyprawami geograficznymi, z odkryciami naukowymi, z historią narzędzi pracy, mogą mieć również tematy o charakterze fikcyjnym, czerpane z literatury pięknej bądź wymyślane przez uczniów. Dość często zachodzi potrzeba wzbogacania opowiadań elementami opisu i rozumowania. 2. Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy (problemowe) – oparte na twórczej aktywności

poznawczej, polegające na rozwiązywaniu problemów. a) klasyczna metoda problemowa – swoista dominacja uczenia się nad nauczaniem. Jest to kształcenie i wychowanie. Chodzi tu o gruntowną wiedzę nauczanych treści, aby można było dostrzegać ich problemowy charakter i trafnie dobierać problemy bądź pomagać uczniom je 1 Podział metod naucznia – Wincenty Okoń.

dobierać. Chodzi również o umiejętność zainteresowania uczniów problemem i pomoc we wszystkich fazach jego rozwiązywania oraz systematyzowania i wykorzystywania nabytej wiedzy. Uwzględnia się w niej cztery istotne momenty: o wytwarzanie sytuacji problemowej; o formułowanie problemów i pomysłów ich rozwiązania; o weryfikację pomysłów rozwiązania; o porządkowanie i stosowanie uzyskanych wyników w nowych zadaniach o charakterze praktycznym bądź teoretycznym. b) Metoda przypadków – rozpatrzenie przez niewielką grupę uczniów opisu jakiegoś przypadku np.: stosunków między ludźmi i rozwiązania jakiś trudności w celu wyjaśnienia tego przypadku. Po otrzymaniu opisu wraz z kilkoma pytaniami na które trzeba odpowiedzieć, uczestnicy formułują pytania dotyczące tego przypadku, a nauczyciel udziela odpowiednich wyjaśnień. Następuje proces poszukiwania odpowiedzi na pytania: o ustalenie w toku dyskusji problemu głównego i problemów z niego wynikających; o ustalenie warunków jakie mają umożliwić rozwiązanie problemu. Dość często dochodzi do przyjęcia kilku możliwych rozwiązań. c) Metoda sytuacyjna – polega na wprowadzeniu uczniów w jakąś złożona sytuację, za której takim lub innym rozwiązaniem przemawiają jakieś racje „za” i „przeciw”. Zadaniem ucznia jest zrozumieć tę sytuację oraz podjąć decyzję w sprawie jej rozwiązania, a następnie przewidzieć skutki tej decyzji oraz innych ewentualnych decyzji. Metoda sytuacyjna jest trudna w realizacji. Wymaga przygotowania opisów wraz z załącznikami w postaci tablic, schematów, projektów zmian, co stanowi trudność techniczną. Trudność merytoryczne to nie nawiązanie do doświadczeń uczniów oraz wymagające dojrzałego osądu i rzeczowych decyzji, jak również przewidywania ich skutków. d) Giełda pomysłów (burza mózgów) – polega na zespołowym wytwarzaniu pomysłów rozwiązana jakiegoś zadania, przy czym chodzi w niej o to, aby zespół rozwiązujący to zadanie wynalazł jak najwięcej pomysłów nowych, niekiedy najbardziej zaskakujących, co stwarza atmosferę swobody i współzawodnictwa. Dopiero po zebraniu wszystkich poddaje się je ocenie zespołu. Obejmuje ona podstawowe procesy rozwiązywania problemu, które obejmują: o wytwarzanie sytuacji problemowej; o wytwarzanie pomysłów; o sprawdzanie, wartościowanie i wybór najlepszych pomysłów. e) Mikronauczanie – metoda twórczego uczenia się złożonych czynności praktycznych. Stosuje się ją w małych, kilkuosobowych grupach, które najpierw obserwują wybrany fragment lekcji a następnie dokonują grupowej analizy i oceny tego fragmentu, aby jeden z członków grupy mógł przeprowadzić go z nowymi uczniami w ulepszonej wersji. f) Gry dydaktyczne – mają wiele odmian. Ich wspólną cechę stanowi obecność pierwiastka zabawy w każdej z nich. Zabawajest działaniem wykonywaniem dla przyjemności. Grajest odmianą zabawy, która polega na przestrzeganiu dokładnie sprecyzowanych reguł. Spełnia ważne funkcje kształcąco-wychowujące: o służy procesowi poznania, o uczy poszanowania przyjętych norm, o umożliwia współdziałanie, o sprzyja uspołecznieniu, o przyzwyczaja zarówno do wygrywania, jak i przegrywania. 2 Podział metod naucznia – Wincenty Okoń.

Zabawy inscenizacyjne – polegają na graniu roli w sytuacji fikcyjnej. Inscenizacje o charakterze realnym nadają się do odtwarzania wydarzeń historycznych, biografii sławnych ludzi, funkcjonowania instytucji i organizacji. Inscenizacje o zabarwieniu fikcyjnym często stosuje się w odtwarzaniu bajek, legend, utworów literackich, scen z życia. Gry symulacyjne – polegają na odtwarzaniu bardziej złożonych sytuacji problemowych, wymagających samodzielnego rozwiązania. 3. Metody waloryzacyjne (eksponujące wartości) – dominacja aktywności emocjonalno-artystycznej.

Rozwijanie zdolności poznawczych i mentalności człowieka, wpływa również na rozwój jego poglądów na świat i stylu życia. a) Metody impresyjne - sprowadzają się do organizowania uczestnictwa dzieci i młodzieży czy dorosłych w odpowiednio eksponowanych wartościach: społecznych, moralnych, estetycznych, naukowych. Metoda polega na wywołaniu takich czynności uczniów jak: o zdobywanie informacji o dziele eksponowanym i jego twórcy; o pełne skupienia uczestnictwo w toku ekspozycji dzieła; o stosowna forma aktywności własnej uczestników, wyrażająca główną ideę dzieła; o konfrontacja tej idei z zasadami postępowania uczestników i ewentualne wyprowadzenie wniosków praktycznych co do ich własnych postaw i własnego postępowania. b) Metody ekspresyjne – polegają na stwarzaniu sytuacji, w których uczestnicy sami wytwarzają bądź odtwarzają dane wartości, wyrażając niejako siebie, a zarazem je przeżywają, np.: czynny udział uczniów w przedstawieniu szkolnym, wytworzenie obrazu, rzeźby, filmu krótkometrażowego itp. 4. Metody praktyczne – Przewaga aktywności praktyczno-technicznej, zmieniające otoczenie lub

stwarzające nowe jego formy. Zmieniają rzeczywistość w sposób rozumny, a więc wykorzystując posiadaną przez siebie wiedzę i kierując się wartościowymi celami, człowiek jednocześnie zmienia się sam, kształtuje swoją świadomość, przekonania i postawy, swój stosunek do pracy, a zarazem wytwarza w sobie potrzebę pożytecznego działania i potrzebę doskonalenia własnych kompetencji przez całe życie. a) Metody ćwiczebne - mają na celu usprawnienie uczniów do udziału w realnych zadaniach wytwórczych. Ich podstawę stanowi ćwiczenie, czyli wielokrotne wykonywanie jakiś czynności dla nabycia wprawy i uzyskania coraz wyższej sprawności w działaniach umysłowych i praktycznych. Nie można go jednak utożsamiać z samym powtarzaniem czynności, którą mamy opanować. Metody ćwiczebne sprowadzają się do kształtowania umiejętności i nawyków, niezbędnych przy wykonywaniu różnych zadań. b) Metody realizacji zadań wytwórczych - polegają na bezpośredniej realizacji zadań wytwórczych. Są równie zróżnicowane jak metody ćwiczebne. Znajdują one bardzo szerokie zastosowanie w szkołach zawodowych, w szkołach ogólnokształcących, lecz nie w takim szerokim zakresie są dostępne. Podstawowe ogniwa tego toku obejmują: o uświadomienie sobie przez uczniów- często przy pomocy nauczyciela- celu, warunków i środków oraz efektu końcowego realizacji danego zadania; o opracowanie modeli (rysunków) prac, które maja być wykonane oraz harmonogramu czynności; o przygotowanie materiałów i narzędzi na podstawie odpowiednich informacji o nich; o wykonywanie prac; o samokontrole i kontrolę wykonywanych prac, ich indywidualną i – ewentualnie – zbiorową ocenę. 3 Podział metod naucznia – Wincenty Okoń.

Rozwiązywanie problemów w toku wykonywania pracy. Ogniwa typowe dla rozwiązywania problemów technicznych: o postawienie sytuacji problemowej, gdy wykonujący pracę nie wie jak rozwiązać problem/y dotyczące konstrukcji, materiałów, narzędzi czy metody pracy; o wytwarzanie pomysłów rozwiązana i wybór pomysłów najlepszych- wykonanie modeli i sprawdzenie ich funkcjonowania; o wykonanie planowanych przedmiotów; o indywidualna i zespołowa ocena wykonywanych przedmiotów.

4 Podział metod naucznia – Wincenty Okoń....