Opisowa gramatyczka PDF

Preview

Summary

Download Opisowa gramatyczka PDF

Description

Les pronoms personnels en polonais et en français

1. Les pronoms personnels sujets – zaimki osobowe w funkcji podmiotu. - Zastępują rzeczowniki wykonujące czynność lub występujące w stanach wyrażonych przez towarzyszący im czasownik. Zaimki te nazywa się dowjako : faibles / atones w tlumaczeniu na polski są to zaimki słabe lub nieakcentowane. Nie mogą występować samodzielnie. Stoją zawsze przy czasowniku, który jest z nimi uzgodniony odpowiednią końcówką, odpowiadającą danej osobie. Liczba pojedyncza (singulier)

Liczba mnoga (pluriel)

JE – forma Je zmienia się na J' w czasownikach rozpoczynających się na samogłoskę. TU IL ELLE ON

NOUS VOUS ILS ELLES

- Formy il, elle, ils, elles mogą zastępować ludzi, zwierzęta, rzeczy. Pozostałe zaś odnoszą się i zastępuja tylko i wyłącznie ludzi. Przykłady : Où est ma clé ? Elle est sur na table. - Gdzie jest mój klucz ? (On) leży na stole. - Zaimki w języku francuskim, które mają funkcje podmiotu występują przed czasownikiem. Wyjkątkiem jest natomiast pytanie w formie inwersji (zaimek wtedy znajduje się po czasowniku), oraz w formie rozkazujądzej twierdzącej i przeczącej (tam jest on pominięty). Przykłady : Êtes-vous malade? - Jest pan chory ? Vas ! / Ne vas pas ! - Idź ! / Nie idź ! - Formy zaimków ( il, elle, ils, elles ) wskazują bezpośrednio czy chodzi o rodzaj męski, czy żeński. W przypadkach pozostałych zaimków nie możemy tego określić po ich samej formie. Tych informacji udzielają nam występujące w zdaniu np. przymiotniki, które uzgodnione są z podmiotem. Przykłady : Je suis surpris./ Je suis surprise. – Jestem zaskoczony/ jestem zaskoczona. Nous nous sommes mis à rire – Zaczęliśmy się śmiać. ( Musimy pamiętać, że w liczbie mnogiej uzgodnimy w rodzaju męskim, nawet gdy w grupie znajduje się tylko jeden przestawiciel płci męskiej. ) Nous nous sommes mises à rire – Zaczęłyśmy się śmiać. - Zaimek vous oznacza przeważnie liczbę mlogą (wy), jednak może oznaczać formę grzecznościową języka francuskiego – pan/pani i być odpowiednikiem zaimna tu. W formie grzecznościowej używamy go zwracając się do osoby, której nie znamy bądź do takiej, z którą mamy relacje oficjalne. Kiedy zaimek vous zostanie użyty grzecznościowo oznacza jedną osobę i uzgadniamy przymiotniki i imiesłowy w liczbie pojedynczej w rodzaju, który odpowiada osobie, do której się zwracamy. Przykłady : Bonjour, monsieur. Comment allez-vous ? - Dzień dobry Panu. Jak się Panu wiedzie ?

- Zaimek on posiada wiele znaczeń, ale zawsze towarzyszy mu czasownik odmieniony w 3 osobie liczby pojedynczej. Zazwyczaj oznacza on : *les gens - ludzi w znaczeniu ogólnym – En Feance, on parle français. (We Francji mówimy po francusku.) *quelq'un - kogoś bliżej nieokreślonego – On te demande au téléphone. (Ktoś do Ciebie dzwoni.) *nous - zaimek my głównie w mowie potocznej – On sort ? (Wychodzimy?) * konkretną osobę lub osoby, które mamy na myśli i do których się zwracamy – les garçons, on est contents de l'excursion ? - Jesteście zadowoleni chłopcy z wycieczki ? Kiedy ten zaimek oznacza nous, imiesłowy i przymiotniki można uzgodnić z domyślnym nous albo z on, ale kiedy wiemy, że zastępuje on kobiety to zugadniamy w rodzaju żeńskim. - Zaimek il może występować jako podmiot w zdaniu bezosobowym. Np. do wyrażenia zjawisk pogodowych. Przykłady : Hier, il a plu toute la journeé. - Padało wczoraj cały dzień. W odniesieniu do języka polskiego : - Do zaimków osobowych zalicza się : Liczba pojedyncza JA TY ON ONA ONO

Liczba mnoga MY WY ONI ONE

- Zwracanie się do innych ludzi niż dzieci, członkowie rodziny i bliscy znajomi wymaga użycia form grzecznościowych : *pan – odnośnie mężczyzny(l.poj) *pani - odnośnie kobiety(l.poj) *panowie – odnośnie mężczyzn(l.mn) *panie – odnośnie kobiet(l.mn) *państwo - grupa złożona z kobiet i mężczyzn W przeciwnieństwie do francuskiego nie jest dozwolone użycie drugiej osoby liczby mnogiej jako formy grzecznościowej ! Przy zwrotach bezpośrednich zaczynających rozmowę używa się konstrukcji proszę + dopełniacz, albo formy wołacza. Przykłady : Proszę pana. - Wobec osób, z którymi jesteśmy na „ty”, przy zwrotach bezpośrednich używamy najczęściej imion, zwykle pozostawiając je w mianowniku, lub wołaczu (pod warunkiem, że są to zdrobnienia). - Właściwymi zaimkami trzeciej osoby liczby pojedynej i mnogiej są formy on, ona, ono, oni, one, zróżnicowane rodzajowo tak samo jak przymiotniki (choć zaliczane do zaimków rzeczownych, ponieważ odpowiadają na pytania rzeczownika – kto? co?). Nie powinniśmy ich używać w obecności osób, których dotyczą (wtedy używamy imion lub zwrotów grzecznościowych-pan/pani). Zaimek on spełnia także rolę * deiktyczną - czyli właściwe zaimki wskazujące np. Kto to zrobił? – On. * anaforyczną - odwołujące się do wymienionego obiektu np. Przeczytałem już książkę i oddam ci ją jutro. ale inne zaimki osobowe też zachowują się podobnie.

W języku polski zaimki osobowe w funkcji podmiotu są opuszczane. Chyba, że pada na nie akcent logiczny oraz nigdy nie opuszczamy zaimków pan, pani.

2. Les pronoms personnels réfléchis – zaimki zwrotne. - Zaimki te występują razem z czasownikami zwrotnymi(les verbes pronominaux). Ich forma musi być uzgodniona z podmiotem zdania. Zazwyczaj oznaczają, że wykonywana czynność odnosi się do jej wykonawcy – jest na niego skierowana. Zaimki zwrotne mogą też pełnić funkje dopełniania bliższego (COD) oraz dopełnienia dalszego (COI). Przykłady : Je me réveille à 9 heures. - Budzę się o 9. Elles doivent se dépêcher. - One muszą się pospieszyć - Formy : Liczba pojedyncza

Liczba mnoga

Me / m' te / t' se / s'

Nous vous se /s'

- Zaimki zwrotne występują bezpośrednio przed czasownikiem (wyjątkiem jest forma twierdząca trybu rozkazującego), mogą być jednak rozdzielone innym zaimkiem. W czasach i trybach złożonych stawiamy je przed słowem posiłkowym. Przykłady : Tu te couches. - Ty kładziesz się spać. Je ne me suis pas couché – Nie spałem/nie kładłem się spać. - W trybie rozkazującym w formie twierdzącej zaimek występuje po czasowniku. Forma te zmienia się na toi, a w formie przeczącej pozostaje niezmienna. Przykłady : Prépare-toi ! Ne te mets pas en colère ! - Wszystkie czasowniki zwrotne używane w trybach i czasach odmieniamy z czasownikiem posiłkiowym być (être). Nie zawsze jednak participe passé jest uzgadniany z podmiotem. *czasowmini występujące jako tylko zwrotne i takie o znaczeniu strony biernej – są uzgadniane z podmiotem np. Sa voiture s'est bien vendue. - Samochód się dobrze sprzedał. *czasowniki, w których zaimek zwrotny przed czasownikiem na funkcję COD,-participe passé jest uzgadniany z zaimkiem np. Elles se sont coiffées. - Czesały się *czasowniki zwrotne, które nie posiadają dopełnia bliższego – zaimek pełni wtedy funkcję COI i participe passé nie jest uzgadniany np. L'été dernier, ils se sont rencontré journellement. *czasowniki zwrotne z COD stojącym po czasowniku – participe passé nie jest wtedy uzgadniany z zaimkiem np. Vous vous êtes lavé les cheveux. - Umyliście włosy. W odniesieniu do języka polskiego : Zaimek zwrotny siebie, się, sobie, sobą odnosi się do podmiotu zdania i jest wówczas obowiązkowy, niezależnie od tego, w jakiej osobie i liczbie podmiot ten występuje. W odmianie zaimka zwrotnego jnie ma mianownika, występuje forma enklityczna się w bierniku. W połączeniu z wieloma czasownikami forma się traci swoje właściwe znaczenie i występuje jako partykuła zwrotna.

3. Les pronoms personnels toniques – zaimki osobowe akcentowane - Zaimki te zwane są też mocnymi – forts – odpowiadają one zaimkom osobowym w funkcji podmiotu (je, tu, il, elle, nous, vous, elles, ils) i tłymaczymy je tak samo. Zaimki akcentowane mogą funkcjonować samodzienie, bez czasownika. Odnoszą się one głównie do ludzi. Liczba pojedyncza Moi toi lui elle

Liczba mnoga Nous vous eux elles

- Używamy ich najczęściej : *żeby podkreślić inny rzeczownik. np. Moi, je suis venu. - Ja, przyszedłem. *po zwrocie c'est. np. C'est lui ? Oui, c'est Luc. - To on ? Tak to Łukasz. *tam gdzie nie użyjemy czasownika np. On va au resto, et toi ? Moi aussi. - Idziemy do restauracji, a Ty ? Ja też. *podczas porównań np. Elles sont plus responsables que nous. - One są bardziej odpowiedzialne od nas. *po różnych przyimkach (m.in de, avec, pour, chez) np. On va chez lui. - Idziemy do niego. - zaimki akcentowane zazwyczaj stoją na początku zdania, lub po spójniku, przyimku. W odniesieniu do języka polskiego : W języku polskim również występują zaimki akcentowane, jak i nieakcentowane. Posiadają one : - krótsze formy (mi, ci, cię, go, mu) występujące w bezpośrednim sąsiedztwie z czasownikiem np. : *Całuję cię serdecznie; Zjadłam go ze smakiem; Tylko tak go przeglądam; Niech mu będzie. Krótsze formy zaimka nie mają samodzielnego akcentu, tworzą zestrój akcentowy z sąsiednim wyrazem. - dłuższe formy używane są wtedy, gdy krótsze nie mogą stać w pozycjach, na które pada akcent logiczny – ani na początku, ani na końcu zdania. Następuje zmiana szyku zdania np. * Mnie się to nie podoba/ To mi się nie podoba ;Daj to mnie!/ Daj mi to! - krótkie formy zaimka nie mogą występować w połączeniu z również niesamodzielnymi pod względem akcentu przyimkami np. * Nie mówi się : Mam coś dla cię tylko Mam coś dla ciebie Bywa i tak, że dłuższa forma zaimka wypiera krótszą z jej stałej pozycji przy czasowniku. Jeśli bowiem chcemy uwypuklić znaczenie zaimka, musimy użyć formy akcentowanej: Wybieram ciebie, nie jego; Właśnie mnie powiedziałeś o tym, nie nikomu innemu; Tylko tobie ufam. Oczywiście w wyrażeniach przyimkowych zaimki on, ona, ono posiadają swoje własne specjalne formy np. * przez niego, przez nią, przez nie, przez nich, przez nie itd.

4. Les pronoms personnels complément d'objet direct (COD) – zaimki osobowe w funkcji dopełniania bliższego. - Zaimki te zastępują rzeczowniki stojące bezpośrednio po czasowniku i nie poprzedzone przyimkiem à. Rzeczowniki odpowiadają na pytanie – qui (kto) / quoi (co). Są poprzedzone rodzajnikiem określonym- l'article défini, zaimkiem przymiotnym dzierżawczym – l'adjectif possesif, lub wskazującym (l'adjectif démonstratif). Przykłady : Tu vois cette fille ? Oui,je la vois. - Widzisz tą dziewczynę ? Tak widzę ją. Formy : Liczba pojedyncza

Liczba mnoga Nous vous les

Me / m' te / t' le / l' la / l'

- Zaimki le, la, les mogą zastępować rzeczowniki określające osoby jak i rzeczy. Pozostale zaś tylko osoby. - Zaimki COD stawiamy przed czasownikiem w czasie i trybie prostym, bezokolicznikiem, przed czasownikiem posiłkowym. Tylko w trybie rozkazującym w formie twierdzącej stawiamy go po czasowniku ! - Jak zaimek w funkcji COD stoi w czasach i trybach złożonych przed czasownikiem posiłkowym (avoir) trzeba uzgodnić participe passé w liczbie i rodzaju z tym dopełnieniem. *e - rodzaj żeński l. poj *s - rodzaj męski l. mn *es – rodzaj żeński l.mn 5. Les pronoms personnels compléments d'objet indirect (COI) – zaimki osobowe w funkcji dopełnienia dalszego. - Zatępuja one rzeczowniki stojące po czasowniku i oddzielone od niego przyimkiem à, przy czym oznaczają one tylko ludzi. Zaimki COI odpowiadają na pytania (komu, do kogo) - à qui ? Przykłady : J'ai lui téléphoné – J'ai téléphoné à ma sœur. - Dzwoniłam do niej/do siostry. - Formy : Liczba pojedyncza Me / m' te / t' lui (forma ta jest dla rodzaju męskiego i żeńskiego)

Liczba mnoga Nous vous leur

- Zaimki COI stawiamy przed czasownikiem, do którego się one odnoszą. Wyjątkiem jest użycie trybu rozkazującego w formie twierdzącej. W czasach złożonych wstawiamy je przed czasownikiem posiłkowym. Przykłady : Ne lui dis pas non secret. - nie wyjawiaj mu mojego sekretu.

« Le petit prince » - Antoine de Saint- Exupéry J' (Le pronoms personnel sujet) ai ainsi vécu seul, sans personne avec qui parler véritablement, jusqu'à une panne dans le désert du Sahara, il ( Le pronom personnel sujet[impersonnel]) y a six ans. Quelque chose s'(Le pronom personnel réfléchi) était cassé dans mon moteur. Et comme je (Le pronoms personnel sujet) n'avais avec moi (Le pronom personnel tonique) ni mécanicien, ni passagers, je (Le pronoms personnel sujet) me (Le pronom personnel réfléchi) préparai à essayer de réussir, tout seul, une réparation difficile. C'était pour moi (Le pronom personnel tonique) une question de vie ou de mort. J'(Le pronoms personnel sujet) avais à peine de l'eau à boire puor huit jours. Le premier soir je (Le pronoms personnel sujet) me (Le pronom personnel réfléchi) suis donc endormi sur le sol à mille milles de toute terre habitée. J'(Le pronoms personnel sujet) étais bien plus isolé qu'un naufragé sur un radeau au milieu de l'océan. Alors vous (Le pronoms personnel sujet) imaginez ma surprise, au leve du jour, quand un drôle de petite voix m' (Le pronom personnel complément d'objet direct) a réveillé. Elle (Le pronoms personnel sujet) disait : - S'il vous plaît… dessine-moi (Le pronom personnel tonique) un mouton ! - Hein ! - Dessine-moi (Le pronom personnel tonique) un mouton… J'(Le pronoms personnel sujet) ai sauté sur mes pieds comme si j'(Le pronoms personnel sujet) avais été frappé par la foudre. J'(Le pronoms personnel sujet) ai bien drotté mes yeux. J'(Le pronoms personnel sujet) ai bien regardé. Et j'(Le pronoms personnel sujet) ai vu un petit bonhomme tout à fait extraordinaire qui me (Le pronom personnel complément d'objet direct) considérait gravement.

Bibliografia : 1. Gramatyka języka francuskiego – J. Dubois, G.Jouannon, R.Lagane ; wyd. Delta 2. https://pl.wiktionary.org/wiki/Aneks:J%C4%99zyk_polski_-_zaimki#Zaimki_rzeczowne 22. 05. 2016 r ; g. 21:24 3. http://www.francuski.ang.pl/gramatyka/czesci_mowy/zaimki/zaimki_dopelnienia_dalszego 22.05.2016 r ; g. 20:47 4. Francuski dla początkujących i średniozaawansowanych (a1-b1) - Maria Katarzyna Podracka, Aneta Smogorzewska, Alicja Janicka, Krzysztof Chodacki ;Wydawnictwo REA, 2012 5. http://sjp.pwn.pl/ 22.05.2016 r ; g. 22:04 6. Gramatyka francuska z ćwiczeniami – Michelle Cahuzac, Christine Stefaner-Contis, Sophie Vieillard, wyd. Langenscheidt 7. Le petit prince – Antoine de Saint – Exupéry ; wyd. Gallimard...