Organizacje międzynarodowe na Bliskim i Dalekim Wschodzie PDF

Preview

Summary

Organizacje międzynarodowe na Bliskim i Dalekim Wschodzie  Wykład 1 - 1 marca 2018 r.  Stosunki międzynarodowe - 3 teorie:  - K .Waltz (1959) - trzy poziomy analizy w stosunkach międzynarodowych: system międzynarodowy, państwa, jednostki.   - system międzynarodowy i systemy regio...

Description

Organizacje międzynarodowe na Bliskim i Dalekim Wschodzie Wykład 1 - 1 marca 2018 r. Stosunki międzynarodowe - 3 teorie: - K .Waltz (1959) - trzy poziomy analizy w stosunkach międzynarodowych: system międzynarodowy, państwa, jednostki.  - system międzynarodowy i systemy regionalne - wielość podmiotów w stosunkach międzynarodowych: państwa, ale także organizacje międzynarodowe, korporacje transnarodowe, wielkie religie (cywilizacje). 

1.

Realizm - H. Morgenthau (1948) - podstawową zasadą jest pojęcie interesu definiowane w kategorii potęgi (power). Wpływanie na politykę światową za pomocą wojen, konfliktów. Wojny jako naturalny element polityki.  Po drugiej wojnie światowej dominacja realistów w stosunkach międzynarodowych. Hans Morgenthau - ,,Politics Among Nations”, 1948 r. - ludzie działają mając na uwadze własny interes, dążenie do władzy, narzucenie swojej woli. Obiektywne prawa zakorzenione w ludzkiej naturze determinują te zachowania. Założenia realizmu: ⁃ prymat państwa jako podmiotu w stosunkach międzynarodowych ⁃ interes narodowy jako nadrzędny cel do jakiego dążą elity polityczne suwerennych państw – interes to przetrwanie państwa ⁃ znaczenie siły, analiza oparta na pomiarze sił poszczególnych państw ⁃ ograniczona lub żadna rola moralności w stosunkach między państwami ⁃ by uniknąć konfliktów należy dążyć do stanu równowagi sił ( balance of power ) ⁃ pojęcie anarchii – nie jako chaos, tylko brak siły wyższej nad zbiorowością suwerennych, niezależnych państw ⁃ państwo jest samotne w walce o przetrwanie, samowystarczalność

Neorealizm - K. Waltz (1979) - kategoria systemu międzynarodowego - struktura i elementy (państwa), anarchia jako zasada porządkująca systemu, pojęcie zmiany w systemie międzynarodowym.

1

Neoliberalizm - pojęcie współzależności (R. Keohan, J. Nye, 1977), organizacje międzynarodowe, prawo międzynarodowe obniżają poziom anarchii. Joseph Nye – „Soft Power, czyli jak osiągnąć sukces w polityce światowej”.  3 elementy potęgi państwa wg Josepha Nye’a: siła wojskowa, potęga ekonomiczna, soft power.  Soft power – sposób prowadzenia polityki w sposób mniej inwazyjny.  Źródła soft power: kultura (wysoka i popularna), wartości polityczne, polityka zagraniczna. Pojęcie kija i marchewki oraz szachownicy. Funkcjonalizm i neofunkcjonalizm - integracja ponadpaństwowa na różnych poziomach. Konstruktywizm (A. Wendt, 1999) - kategorie tożsamości państwa (idee, wartości, kultura), kategorie: osobista lub korporacyjna, typu, roli, kolektywna.  Wykład 2 - 8 marca 2018 r. Multilateralizm - dyplomacja to instrument polityki zagranicznej państwa - dyplomacja to: bilateralizm i multilateralizm - multilateralizm - dyplomacja konferencyjna (szczyt głów państw) - organizacje międzynarodowe Multilateralizm - organizacje liczące więcej niż 3 członków. Koordynacja (współzarządzanie, kompromis) polityki co najmniej trzech państw poprzez zawieranie porozumień ad hoc(konferencje) albo w instytucjach międzynarodowych (R. Keohan) William Diebold odróżniał multilateralizm formalny od faktycznego podkreślając, że istotą multilateralizmu nie jest liczba państw, ale raczej rodzaj relacji ustanowionych między stronami.  John Ruggie - inna dychotomia: multilateralizm nominalny (4 państwa), jakościowy (muszą działać określone zasady. Multilateralizm jakościowy zawiera: - uogólnione zasady postępowania - zasadę niepodzielności - zasadę rozszerzonej wzajemności (win-win)

2

Generalne zasady organizujące - uniwersalne normy obowiązujące wszystkie państwa, takie jak: wzajemna niedyskryminacja, suwerenna równość, poszanowanie granic. Zysk osiągany przez wszystkich uczestników współpracy w określonej przestrzeni geograficznej i funkcjonalnej.  Zasada rozszerzonej wzajemności - nieodłożone w czasie i proporcjonalne korzyści współpracujących ze sobą (J. Czaputowicz). Teoria organizacji międzynarodowych - organizacje międzynarodowe są podmiotami prawa międzynarodowego - mogą być stroną przed MTS, mogą posiadać prawo legacji - przyjmowanie i wizytowanie państw (ambasady), zawierać umowy - dotyczy to publicznych (międzyrządowych) organizacji międzynarodowych (GO) - organizacje pozarządowe (NGO) zgodnie z rezolucją z 1950 r. ONZ to: ,,organizacje działające w stosunkach międzynarodowych, które nie zostały utworzone na podstawie umowy międzynarodowej” organizacje publiczne (GO) i niepubliczne (NGO) • organizacje globalne (powszechne) i regionalne • organizacji polityczne, administracyjne, sądowe… • ponadnarodowe (cele organizacji, a nie poszczególnych państw) i międzyrządowe (umowy podpisywane przez rządy, obrona interesów państw członkowskich)  •

Klasyfikacja polska: • organizacje międzyrządowe i pozarządowe • powszechne (ONZ) i regionalne (ASEAN) • organizacje uniwersalne (ONZ) i wyspecjalizowane (specjalne, funkcjonalne - UNESCO, OPEC) Funkcje organizacji międzynarodowej - regulacyjne - tworzenie wzorców postępowania, norm, prawa - funkcje kontrolne - sprawdzanie stanu faktycznego i porównywanie go z treścią regulacji - funkcje operacyjne - świadczenie rozmaitych usług, zgodnie z celami organizacji Organy organizacji międzynarodowych - plenarne (przeważnie - jedno państwo, jeden głos) - wykonawcze - administracyjne (sekretariaty) - sądownicze (ONZ - MTS) 3

Sposoby głosowania - fundamentalna zasada - 1 państwo, 1 głos - liczba głosów uzależniona od określonych czynników (wkład finansowy, ludność) - veto stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ (kraje nie mogą głosować we własnej sprawie) Organizacje międzyrządowe - stałe, systematycznie wykonujące swe funkcje, z dobrowolnym członkostwem, oparty na równości; posiadające określone cele, strukturę i metody operacjonalizacji; posiadające organ konsultatywny, posiadający stały sekretariat prowadzący działalność administracyjną, badawczą i informacyjną. Określenie osobowości prawnej - stałe stowarzyszenia państw, z prawnie określonymi celami, wyposażone w organy - rozróżnienie (w sposób prawny) celów i władzy organizacji oraz jej członków (państw) rozgraniczenie uprawnień W TSM - neoliberaliści zgadzają się w systemie międzynarodowym istnieje anarchia - jest ograniczana jednak przez organizacje międzynarodowe, normy i reżimy międzynarodowe Organizacje międzynarodowe są dobrowolnym porozumieniem co najmniej trzech państw na podstawie umowy międzynarodowej. R. Keohane posługuje się pojęciem ,,instytucji międzynarodowych” zalicza do nich: - formalne organizacje międzynarodowe - reżimy międzynarodowe (szczególne instytucje, regulujące zasady postępowania w szczegółowych kwestiach) - konwencje (instytucje nieformalne, które mają ułatwiać działanie państw w określonej kwestii) Artykuły na 5 kwietnia 2018 r.  ,,The Promise of International Institutions” - John J. Marsheimer ,,The False Promise of International Institutions” - R. Keohane, L. 

ONZ

4

Powstał w czerwcu 1945 r. w zamian za Ligę Narodów. Ma 193 członków. Siedziba w Nowym Jorku.  Działa na podstawie Karty Narodów Zjednoczonych Cele ONZ - utrzymać międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo - rozwijać przyjazne stosunki między narodami - doprowadzić do współdziałania międzynarodowego w rozwiązywaniu zagadnień o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym, humanitarnym Główne zasady członkostwa - suwerenna równość wszystkich członków - wykonywanie w dobrej wierze zobowiązań zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych - rozwiązywanie sporów środkami pokojowymi - powstrzymywanie się od groźby użycia siły lub użycia jej w sposób nieuzgodniony z celami ONZ Wykład 4 - 22 marca 2018 r. Szczególna rola Rady Bezpieczeństwa ONZ (art. 42) Bliski Wschód  - Banu Haszim, dynastia haszymidzka, wywodząca się z Kurejszytów, obejmująca potomków Haszima ibn Abd al-Manafa, od którego wywodzi się także Mahomet - Haszymidzi byli ,,szeryfami Mekki” od X w. do 1924 r. - XVII/XIX w. - dwa panstwa saudyjskie, od 1906 r. królestwo Nadżd - Saudyjski Nadżd i haszymidzki Hidżaz - ortodoksyjna postawa Palestyna - w 1916 r. układ Sykes-Picot - 1917 r. - deklaracja Balfoura - po I wojnie światowej powstają dwa terytoria mandatowe: brytyjskie i francuskie - czwarta (1924-1931) i piąta (1931-1940) alija (330 tys. osadników żydowskich) - 1937 r. - raport komisji Peela - szósta alija (bezpośrednio po II wojnie światowej, migracja Żydów europejskich) i wzrost napięć

5

Palestyna i ONZ - maj 1947 r. powołanie UNSCOP - dwa państwa połączone unią gospodarczą ze strafą międzynarodową albo federacja na wzór USA - 29 listopada 1947 r., rezolucja 181 ONZ - utworzenie państwa Izrael i Palestyna - 1948 - 1949 - I wojna izraelsko-arabska - maj 1948 r. - rezolucja 50, próba narzucenia pokoju - trzy rozejmy i morederstwo hr. Folke Bernadotte - grudzień 1948 r. - rezolucja 194 wprowadzenie komisji nadzorującej rozejm UNTSO - od stycznia 1949 r. - negocjacje arabsko-izraelskie na Rodos - 1949 r. - eozejm - 11 maja 1949 r. - Izrael zostaje przyjęty do ONZ (Rezolucja 273) - listopad 1956 r. - Rezolucja 1001 w trakcie Kryzysu Sueskiego i powołanie UNEF - 1967 r. - Wojna sześciodniowa i działania Rady Bezpieczeństwa ONZ - rezolucja 242 ,,ziemia za pokój” i konsultacje na Cyprze - 1968 r. - komitet ONZ ds. zbadania naruszeń praw Palestyńczyków przez Izrael (naruszenia praw człowieka) - 1973 r. - wojna Yom Kippur i rezolucja o apartheidzie (zaliczono do niego syjonizm) - 1974 r. - Izrael wykluczony z UNESCO - 1975 r. - rezolucja 3379 - ,,syjonizm jest formą rasizmu i rasistowskiej dyskryminacji” (72 państwa za, 35 przeciw, 32 wstrzymujących się) - komentarz ambasadora Chaima Herzoga ,,Hitler czułby się jak w domu”  - 1979 r. - pokój w Camp David i rezolucja potępiająca Zgromadzenie Ogólne ONZ - 1990 r. - rezolucja 673 RB ONZ (potępienie Izraela, który odmówił przyjęcia misji sekretarza generalnego) - 1991 r. - odwołanie rezolucji 3379 - 2000 r. - drugi szczyt w Camp David - 2003 r. - Roadmap for Peace - 2004 r. - rezolucja 1544 RB ONZ ws. odwołania 10 rezolucji potępiających Izrael - 2007 r. - kontrowersje wokół sponsorowanej przez Izrael rezolucji o współpracy w dziedzinie rolnictwa i technologii - 2011 r. - USA wetuje projekt określający jako ,,nielegalne” izraelskie osadnictwo na terenach okupowanych do 1967 r. - listopad 2012 r. - Palestyna otrzymuje miejsce ,,non-member observer state” - Państwo Palestyna, a nie Autonomia Palestyńska (Palestyńskie Władze Narodowe) - 2006 r. - budźet UNRWA wyniósł 639 mln USD, pomocą było objętych 4,5 mln Palestyńczyków 26 kwietnia 2018 r. 6

Chiński multilateralizm  - formalny i jakościowy - zasada niepodzielności - zysk osiągany przez wszystkich uczestników współpracy w określonej przestrzeni geograficznej i funkcjonalnej  - zasada rozszerzonej wzajemności - nieodłożone w czasie i proporcjonalne korzyści współpracujących ze sobą - ,,generalne zasady organizujące” - suwerenna równość, nieingerowanie w sprawy wewnętrzne, całość terytorialna ChRL na początku utrzymywał stosunki dyplomatyczne tylko z państwami socjalistycznymi - 1954 r. konferencja w Genewie - kwestia koreańska, wietnamska - Bandung I, Bandung II - najważniejsze kwestie były załatwiane drogą negocjacji bilateralnych, bardzo często prowadzonych w tajemnicy - 1980 r. - Chiny przystępują do IBRD i IMF - 1986 r. - ADB - 1992 r. - podpisanie NPT, 1997 r. - ratyfikacja Konwencji o nierozprzestrzenianiu broni chemicznej, w 2001 r. ratyfikowała Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych - 2001 r. - przystąpienie do WTO - 1991 r. - APEC - 1996 r. - ,,Szanghajska Szóstka”, ASEAN + Chiny - 2001 r. - SOW, FOCAC (Forum Współpracy Chiny-Afryka) - 2006 r. - BRICS - 2012 r. - 16 + 1 (Chiny - Europa Środkowowschodnia) Komisja Praw Człowieka oraz Podkomisja ds. Zapobiegania Dyskryminacji i Ochrony Mniejszości (obecnie Podkomisja ds. Popierania i Ochrony Praw Człowieka) - 1990-1997, 1999-2001, 2004 - chińska taktyka ,,nagród i kar” Warunkowy albo wręcz fałszywy multilateralizm Chin. Kara dla Danii, nagroda dla Polski Chiny raczej finalizują negocjacje dwustronne i podpisują umowy tuż przez spotkaniami forów multilateralnych (albo niedługo po ich zakończeniu).  Guaguang Wu i Helene Landsdown - dwa ,,ukryte kryteria”: pierwsze - umowy mają wzmacniać pozycję Chin, drugie - percepcja Chin i percepcja innych uczestników międzynarodowego przedsięwzięcia. 7

Istotne jest dla Chińczyków, czy agenda przedsięwzięcia zawiera kwestie ekonomiczne. Nie podejmują decyzji w multilateralnych agendach dotyczących bezpieczeństwa międzynarodowego (wyjątkiem jest ONZ). Chińska idea multilateralizmu zawiera się w idei multipolaryzmu - istnienie świata wielobiegunowego, w którym Chiny są jednym z najważniejszych biegunów. ASEAN ASEAN  - 1976 – 2008 – oficjalne szczyty ASEAN co trzy lata - od 2008 – dwukrotnie w roku - szczyty są 3dniowe, agenda zwykle obejmuje: → wewnętrzne spotkanie organizacyjne → konferencja udziałem MSZ → ASEAN+3→ASEAN-CER COSTAM - Szczyty przywódców państw i przywódców rządów są najważniejszym organem ASEAN – dokonują przeglądu lub rewizji współpracy, określają kierunki na przyszłość (2 razy w roku) - Konferencje MSZ – podsumowują i kontrolują działalność, koordynują całokształt działalności - Spotkania ministrów finansów i ministrów gospodarki - Organami pomocniczymi są komitety stałe i komitety ad hoc - Sekretariat (Dżakarta) – koordynacja prac organów ASEAN, przygotowywanie i obsługa posiedzeń i zebrań, bieżąca kontrola implementacji ustaleń ASEAN oraz prezentacja konkretnych projektów. Jest organem administracyjnym (Sekretarz Generalny + dwóch zastępców)  - Sekretarz Generalny – reprezentuje organizacje na zewnątrz, spotkania przywódców, uczestniczy w spotkaniach i zebraniach komitetów, przygotowuje projekt budżetu, przygotowuje 3letni plan wewnętrzny i koordynuje je,  - Departamenty d.s ASEAN w MSZ - Podczas spotkań reprezentowane są tylko uzgodnione stanowiska - kontrowersje są rozwiązywane w kuluarach  - konferencje MSZ poprzedzane 2-3 dniowymi nieoficjalnymi negocjacjami 

8

- Mushawarat (zastrzeżenia) i Mufakat (konsensus) – dyskusja i konsultacje, aż do całkowitego konsensusu (styl negocjacji zaproponowany przez Indonezję)  - od 1980 konsensus może dopuszczać sytuację, kiedy jedno z państw nie przyłącza się, ale nie protestuje  - początkowo ASEAN zajmował się tylko problematyką społeczno-ekonomiczną  - unikano spraw politycznych i związanych z bezpieczeństwem  - 1971 – Deklaracja o neutralizacji Azji PDW - 1976 – Deklaracja Zgody – oficjalnie wytyczone cele polityczne  ZOFPAN - obszar wolny od jakiejkolwiek ingerencji obcych państw, którego państwa zachowują tożsamość narodową dla własnego rozwoju bla bla bla Program polityczny zapowiadał w latach 70. m.in. pokojowe rozwiązywanie sporów regionalnych, rozważenie wstępnych kroków w kierunku uznania i poszanowania strefy pokoju, wolności i neutralności (ZOFPAN), analiza możliwości współpracy w dziedzinie prawa, z możliwością zawarcia układu w sprawie ekstradycji. Idea ZOFPAN i idea strefy bezatomowej wolno realizowane na skutek gry wielkich mocarstw.  1971 r. - koncepcja ,,odporności narodowej i regionalnej”: każde państwo będzie przeciwdziałało zagrożeniom wewnętrznym i jednocześnie działało na rzecz rozwoju gospodarczego i stabilizacji gospodarczo-społecznej, co automatycznie da efekt ,,odporności regionalnej” (koncepcja Indonezji). Problem kambodżański - władza Czerwonych Khmerów. 1992 r. - Deklaracja o Morzu Południowochińskim 1997 r. - Traktat o Południowoazjatyckiej Strefie Wolnej od Broni Jądrowej 1994 r. - zainicjowanie ASEAN Regional Forum (ARF) od 1995 r. 0 Karta ARF, sekretariat w Dżakarcie, obecnie 27 członków: ASEAN, ChRL, Korea Południowa, Japonia, USA, Kanada, UE, Rosja, Australia, Nowa Zelandia, Kanada, Indie, Pakistan, Bangladesz, Sri Lanka, Papua Nowa Gwinea, Timor Wschodni, Korea Północna (Tajwan wykluczony). 1996 r. - ASEAN+3 (Japonia, Korea Pd. ChRL) i ASEM (Asia-Europe Meeting) 1997 r. - ASEAN Vision 2020 - wytyczne w sprawie współpracy politycznej i bezpieczeństwa, gospodarczej oraz społeczno-kulturalnej, a także roli ASEAN na świecie (pokój, równowaga, pomyślność, partnerstwo, rozwój). 9

Programy gospodarcze formułowane są w sposób ogólnikowy (jak w Deklaracji założycielskiej). 1968 r. - początek idei strefy wolnego handlu - ekspertyza Ośrodka Planowania i Strategii Rozwoju przy Departamencie Gospodarczo-Społecznym Sekretariatu ONZ - zalecenia:  - integracja stopniowa (ograniczona do wybranych towarów, liberalizacja)  - podjęcie współpracy przemysłowej  - pobudzenie sektora prywatnego poprzez interwencjonizm państwowy - tworzenie wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych  - integracja ok. 1990 r.  Raport stał się podstawą planu w 1976 r.: - produkty podstawowe (spożywcze i energia) na zasadzie priorytetów w sytuacjach krytycznych  - współpraca przemysłowa - budowa dużych obiektów  - współpraca handlowa - preferencje handlowe  - wspólne podejście do stosunków ekonomicznych z zagranicą - współpraca w dziedzinie nauki i edukacji, walki z narkotykami, ochrony zdrowia (początek XXI w.) Na początku XXI w. najmniej zainteresowana była liberalizacją Indonezja, a najbardziej Singapur.  Przedsięwzięcia współpracy gospodarczej mają cel zwiększenia dobrobytu. Jednak w pierwszej fazie kooperacji większe gospodarki odnoszą więcej korzyści. Brak komplementarności przemysłowej - strategie substytucji importu. 80% eksportu państw ASEAN to żywność i surowce. Ponad połowa trafia do USA, Japonii, UE, rosnąca rola Chin. 1969 r. - Fundusz ASEAN, Izba Przemysłowo-Handlowa. 1975 r. - Rada ds. Ropy Naftowej 1976 r. - Rada ds. Banków 1981 r. - Korporacja Finansowa ASEAN 1977 r. (rewizja 1981 r.) - Preferential Trade Agreement - stopniowa liberalizacja handlu, likwidacja barier pozataryfowych. Projekt Przemysłowy (AIP) i Projekt Komplementarności Przemysłowej (AIC) 1992 r. - AFTA - Deklaracja Singapurska - Lista Podstawowa (IL) oraz Lista Tymczasowych (TEL) i Całkowitych Wyłączeń (GE) - Lista Towarów Wrażliwych (SL) Major Six 10

,,Trójkąty Wzrostu” 2004 r. - 99,45% towarów z IL osiągnęło stawkę 0-5% ceł od wartości (major six) Akcja - tytuł do części własności danej spółki akcyjnej, z którego dywidendę stanowi podzielony w danym roku osiągnięty zysk przedsiębiorstwa. Kurs akcji zależy od przewidywanego zysku.  Dewizy - weksle płatne za granicą w walucie zagranicznej, w praktyce powszechnej termin ten jest również używany jako synonim walut zagranicznych.  ● ●

Integracja gospodarcza – proces likwidacji barier w handlu, likwidacja opłat  Liberalizacja – ułatwianie, nie ma w założeniu całkowicie eliminować barier celnych, chcemy żeby były transparentne, godzimy się na to że cła zostają,

- 2007 (15.12.2008) – Karta ASEAN – integracja i budowa wspólnoty na wzór UE  - Konferencja MSZ – zmienia nazwę na - Rada Koordynacyjna Trzy rady – filary ASEANu - Rada ds. Politycznych i Bezp. Wspólnoty ASEAN – ministrowie SZ,  - Rada ds. Kulturalnych Wspólnoty ASEAN - Rada ds. Gospodarczych Wspólnoty ASEAN  - 2009 – ASEAN Trade in Goods Agreement (ATIGA) – 2015 99,65% towarów w obrocie bezcłowym, słabsze 4 państwa objęte ochroną, liberalizują swój handel, to od ich decyzji zależą te stawki (98,86 stawki celne 0-5%)  - 2009 – eliminacja barier pozacelnych (np. przepisy fitosanitarne – np. co do importu jabłek, wieprzowiny) , a docelowo ceł ad valorem, harmonizacja i uproszczenie procedur celnych,  - Na koniec 2015r. – ustanowienie wspólnego rynku – cel – nie tylko przepływ towaru a usług, kapitału, ludzi, technologii,  - FTA z Chinami, Indiami, Japonią, Koreą Płd., Australią i Nową Zelandią (na różnym poziomie)  „efekt przesunięcia” – występuję w organizacjach międzynarodowych – handlujemy raczej z tymi państwami, z którymi mamy zniesione bariery celne; dodatkowo kwestia tego, że na samym początku bardziej korzystają rozwinięte gospodarki,  2010 – FTA – ASEAN + ChRL 11

- Partnerstwo gospodarcze ASEAN z Japonią,  - 2007 – FTA dotyczące towarów – ASEAN i Korean Płd. (porozumienia dotyczące usług i inwestycji już podpisane)  - 2010 – FTA Australia i Nowa Zelandia - 2010 – FTA – ASEAN z In...