Powstanie krakowskie - Krótka notatka o powstaniu krakowskim. PDF

Preview

Summary

Krótka notatka o powstaniu krakowskim. ...

Description

Powstanie krakowskie Powstanie krakowskie było ruchem zbrojnym w 1846 r. w Wolnym Mieście Krakowie, które miało być częścią ogólnonarodowego powstania. Trójzaborowe powstanie było planowane przez TDP, ale kiedy decyzja o nim zapadła nie porozumiano się z emisariuszami tego stronnictwa. Pośrednią przyczyną wybuchu było niepowodzenie w doprowadzeniu do powstania we wszystkich trzech zaborach, a przyczyną bezpośrednią wkroczenie wojsk austriackich do Krakowa , co wywołało wzrost napięcia i zaktywizowało żarliwych patriotów. Na początku doszło do nieudanej próby akcji powstańczej w okolicach Tarnowa i Krakowa. Rozpoczęła się tzw. rabacja galicyjska, polegająca na mordzie szlachty przez chłopstwo. Austriacy pozwolili na ten pogrom i nawet płacili za zabitych. Następnie armia austriacka wycofała się z Krakowa, a w mieście powstał Rząd Narodowy Rzeczpospolitej Polskiej, który ogłosił Manifest wzywający do walki. Rząd postulował wiele reform społecznych, w tym uwłaszczenie chłopów, uposażenie w ziemie bezrolnych czy podwyższenie płac. Wkrótce dyktatorem powstania został Tyssowski, a jego sekretarzem Edward Dembowski, który zmarł niedługo po tym. Tyssowski natomiast zrezygnował z funkcji i opuścił Kraków. Powstanie zostało zlikwidowane zaledwie w 9 dni. Przyniosło to kres Rzeczpospolitej Krakowskiej, która została włączona do Austrii jako Wielkie Księstwo Krakowskie. Ziemiaństwo już nigdy nie zdecyduje się na powstanie z obawy przed powtórzeniem rabacji. Jej echa dotrą do zaboru rosyjskiego, gdzie władze zakażą szlachcie usuwać chłopów z ziemi i nadmiernie obciążać pańszczyzną. Na wieść o powstaniach w Berlinie i Wiedniu zawiązały się komitety narodowe w Poznaniu, Krakowie i Lwowie. Aby uprzedzić bieg wypadków, gubernator Galicji F.Stadion zniósł pańszczyznę w zaborze austriackim zyskując wdzięczność chłopów wobec monarchii (Austriakom udało się podzielić Polaków i Rusinów oraz chłopów i szlachtę).

1

Słabość programu powstańczego w latach 30. i 40. XIX w. Zdecydowana większość chłopów nie czuła się częścią narodu polskiego. Identyfikowali się z ojczyzną lokalną, czyli własną wsią czy parafią. wynikało to z analfabetyzmu czy braku mobilności. Wykazywali postawy pragmatyczne - powstanie nie mogło mieć szans, więc lepiej pozostać wiernym monarchii.Chłopi nie stanowili większej siły politycznej - nie byli zorganizowali, nie mieli elit. Powstanie nie było wspierane przez elity: ziemiaństwo, duchowieństwo, burżuazję czy część inteligencji. Byli zdania, że powstania prowadzą tylko do zaostrzenia represji, a program likwidacji średniej i wielkiej własności jest niebezpieczną utopią. Co więcej, Polacy nie mieli szans w walce z państwem zaborczym dysponującym potężnym aparatem administracyjnym, wojskowym czy policyjnym.

2...