Janusz Korczak - notatka PDF

Preview

Summary

notatka o Januszu Korczaku, najważniejsze o nim informacje...

Description

Janusz Korczak, a dokładnie Henryk Goldszmit (1878/79-1942) to polsko-żydowski lekarz, pedagog, pisarz, publicysta i badacz dziecięcego świata. Jest twórcą oryginalnego systemu pracy z dziećmi, opartego na podmiotowości, partnerstwie, samowychowaniu, autokreacji oraz odpowiedzialności za siebie i innych, łącznie z uspołecznieniem i wychowaniem do pracy. Jest także prekursorem działań na rzecz praw dziecka – „małego człowieka”. Najważniejsze założenia jego systemu to: opieka nad dzieckiem, wychowanie do samodzielności i prawa dziecka. Korczak był zwolennikiem emancypacji dziecka i poszanowania jego praw. Chciał organizować społeczeństwo dziecięce na zasadach sprawiedliwości, równych praw i obowiązków. Dlatego w jego placówkach, do których zalicza się „Dom Sierot” i „Nasz Dom”, życie wewnętrzne organizowały takie instytucje jak: samorząd dziecięcy, sąd koleżeński, specjalne dyżury i redagowana w nich prasa (gazetka szkolna). Podstawowe założenia pedagogiki „Starego Doktora” to:      

Dziecku należy się szacunek – powinno być traktowane jako podmiot, gdyż rozwija się dzięki własnej aktywności. Wychowanie powinno być traktowane, jako proces oparty na partnerstwie. Dziecko powinno mieć zapewnione prawo do opieki. Całe społeczeństwo dorosłych powinno być odpowiedzialne za warunki życia dziecka. Powinno się poszukiwać i pogłębiać wiedzę o dziecku. Wszelkie techniki zastosowane w działaniach pedagogicznych powinny wynikać z założeń danego systemu opiekuńczo – wychowawczego.

Do najbardziej znanych i podkreślanych poglądów Janusz Korczaka, można zaliczyć:   

Potrzebę indywidualnego podejścia wychowawcy do każdego dziecka. Zauważenie i podkreślanie wyjątkowej roli dziecka w życiu społecznym. Akcentowanie i przestrzeganie praw dziecka.

W swoich poglądach Korczak podkreślał fakt, że dziecko, jest uzależnione od dorosłych, przez co jego pozycja jest gorsza od pozycji dorosłego. Wskazywał potrzebę uznania dziecka za pełnowartościowego człowieka, już od momentu narodzin. Ważne, aby dopuszczać dzieci do spraw codziennych, nie odpychając ich i nie tłumacząc się brakiem doświadczenia, ani zbyt młodym wiekiem wychowanków. Dziecko to aktywna i samoistna jednostka zasługująca na szacunek i przestrzeganie jej praw. Nie ma dzieci – są ludzie, ale o innej skali pojęć, innym zasobie doświadczenia, innych popędach, innej grze uczuć. „Stary Doktor” cenił podstawowe ludzkie wartości, do jakich zalicza się: sprawiedliwość, szacunek, godność, piękno, prawda i miłość do bliźniego. Z tych wartości wyrasta jego stosunek do dziecka, co można zauważyć w jego apelach, dotyczących przestrzegania praw dziecka. (Główny apel, jaki kieruje do dorosłych, a w którym zawarł prośby „małego człowieka”, można znaleźć tutaj). Do podstawowych praw dziecka zaliczał:     

Prawo do miłości. Prawo do bycia szanowanym. Prawo do posiadania własnych tajemnic. Prawo do samostanowienia o sobie. Prawo do własności.

   

Prawo do rozwoju. Prawo do zabawy. Prawo do pracy. Prawo do sprawiedliwości.

Prawa Korczaka stały się podłożem do stworzenia Konwencji o prawach dziecka – najważniejszego dokumentu prawa międzynarodowego, chroniącego prawa dziecka, uchwalonego przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w 1989 r. (Kilka słów na ten temat można znaleźć tutaj). „Stary Doktor” zwracał także szczególną uwagę na relacje zachodzące między wychowawcą a wychowankiem. Uważał, że partnerstwo powinno opierać się na wzajemnym zaufaniu, (zarówno do wychowawcy, jak i do umiejętności oraz rozsądku dziecka), na pełnym porozumieniu obu stron, na wspólnym działaniu i na wspólnym podejmowaniu decyzji ważnych dla obu stron. Dziecko jest istotą rozumną, zna dobrze potrzeby, trudności i przeszkody swojego życia. Nie despotyczny nakaz, narzucone rygory i nieufna kontrola, ale taktowne porozumienie, wiara w doświadczenie, współpraca i współżycie Zdaniem Korczaka, niektórzy wychowawcy nie powinni być dopuszczani do pracy z dziećmi. Uważał, że wychowawcą nigdy nie będzie osoba, która się oburza, dąsa, ma żal do dziecka, za to kim jest, ani nie jest świadoma czekających wyzwań i doświadczeń w kontaktach z zaniedbanymi i trudnymi dziećmi. Natomiast dobry wychowawca-opiekun musi: poznać samego siebie, być sobą, zdać sobie sprawę z własnych możliwości oraz pamiętać, że sam wciąż jest dzieckiem, które musi poznać, wychować i wykształcić. Bądź sobą – szukaj własnej drogi. Poznaj siebie, zanim zechcesz dzieci poznać. Zdaj sobie sprawę z tego, do czego sam jesteś zdolny, zanim dzieciom poczniesz wykreślać zakres ich praw i obowiązków. Janusz Korczak uważał, że wychowanie to twórczy proces, ustawiczne poszukiwanie własnych, skutecznych form i metod. Myślą przewodnią jego koncepcji pedagogicznej była troska o rozwój samorządności dzieci i młodzieży, przejawiającej się w różnych formach ich aktywności. Natomiast jako przeciwnik sztywnego i zamkniętego na nowości systemu wychowania uważał, że należy:   

Stopniowo prowadzić do usamodzielnienia dziecka przez stwarzanie sytuacji do wyłaniania się dziecięcej inicjatywy. Czujnie obserwować codzienne zachowanie się dziecka, nie lekceważąc pozornie drobnych zjawisk. Poznawać każde dziecko i organizować działania oparte na porozumieniu z dziećmi i wzajemnej umowie.

Pedagogika Janusza Korczaka to liberalna refleksja o wychowaniu powstała na zasadzie odpowiedzialności, prawie do wolności i godnego życia oraz odwołująca się do własnego sumienia. Radykalizm w myśleniu Korczaka, konsekwencja w działaniu oraz miłość w odczuwaniu wzajemnych relacji z dziećmi stworzyły niepowtarzalną koncepcję Nowego Wychowania, której istotą jest poszukiwanie gwarancji dla wolności i sensu ludzkiego życia....